گرایش جدید جوانان ایرانی: ورزش هیجان انگیز پارکور

صبح بخیر: اگر دربازی های المپیک باستان در یونان قدیم، قهرمانان و پهلوانان تنها در چند نمایش ورزشی  متناسب با شرایط آن دوران به میدان رقابت می​رفتند و در نهایت با شاخه زیتونی مورد تقدیر قرار می​گرفتند این روزها شمار بازی​ها و رشته​های ورزشی در جوامع بشری مدرن احتمالا از تعداد کشورها هم بیش‌تر است. نکته جالب این جاست که در این میان بازی​های تازه​ای ابداع شده که هم ورزش هستند و هم سرگرمی. یکی از تازه​ترین رشته​های عجیب و غریب ورزشی که تناسب آشکاری با زندگی در میان دیوارهای بلند آپارتمان​ها و نرده پارکینگ​ها دارد «پارکور» است. پارکور معجون شگفت​انگیزی از قدرت بدنی، تناسب اندام، شجاعت، جسارت و انجام حرکات آکروباتیک است و سرعت گسترش آن در دنیا باورنکردنی بوده است. برای آشنایی بیش‌تر با این نمایش خیابانی همراه ما باشید.

---

عده​ای معتقدند پارکور از زمانی که انسان نیاز به شکار کردن و شکار نشدن داشته، وجود داشته‌است. انسان‌ها به طور طبیعی گستره‌ای قابل توجه از حرکات و حالات ممکن را برای گذشتن از موانع به وجود می‌آوردند. افراد زیادی در طول تاریخ بر روی حرکت انسان و بهبود آن کار کرده‌اند. از آن گذشته، کودکان با ترس کم‌تر و با نشاط و سرخوشی بیش‌تر حرکت می‌کنند اما با رسیدن به سنین بالاتر و هنگامی که شروع به حرکت آگاهانه می‌کنند، این سبک بالی را از دست می​دهند.

پارکور به معنای امروزی آن، توسط ریموند بل (Raymond Belle) که یک سرباز فرانسوی جنگ ویتنام بود پایه‌گذاری شد. او و همراهانش به‌دنبال به وجود آوردن یک روش کارا و مناسب برای «تعقیب و فرار» بودند. این فعالیت‌ها، سرانجام توسط فرزندش داوید بل (David Belle) بصورت مدوّن درآمد. داوید بیش‌تر عمر خود را صرف سامان‌دهی این ورزش کرد و نام «پارکور» را بر آن نهاد. او و دوستانش، از جمله سباستیان فوکان (Sebastien Foucan) که مشهورترین آن‌هاست، با آموزش‌های ریموند بل این ورزش را از ترکیب ورزش‌های مختلفی مانند ژیمناستیک و با هدف کمک‌کردن به دیگران در مواقع اضطراری، در حاشیه پاریس به وجود آوردند.

پارکور (به فرانسوی: Parkour) یا هنر جابجایی  یا شهرنوردی یک راه نوین برای تعامل با محیط اطراف فقط با استفاده از توانایی‌های انسان است. داوید بل، بنیان‌گذار پارکور درباره فلسفه درونی آن می‌گوید: «جنبه‌فیزیکی پارکور، غلبه‌کردن بر تمامی موانع پیش روست، درست مانند این‌که در شرایط اضطراری گیر کرده باشید. پارکور فقط صرف انجام حرکات نیست، بلکه مجموعه‌ای هدفمند و دارای فلسفه‌خاص خویش است. پس هدف پارکور، رسیدن به مقصد با استفاده از کاراترین، روان‌ترین و مستقیم‌ترین مسیر و مناسب‌ترین حرکات است که می‌تواند شامل دویدن، پریدن، بالا رفتن و حتی خزیدن باشد.»

کارایی یکی از مهم‌ترین مشخصه‌های پارکور است، و به این معنی است که لازم نیست حرکات سریع‌ترین باشند، بلکه باید مستقیم‌ترین و با صرف انرژی کم‌تری انجام شوند و همچنین مانع آسیب دیدگی دراز مدت یا کوتاه مدت شوند.

---

پارکور یک رشته ورزشی است، اما فلسفه‌ای با ارزش‌های خاص خود و برای آگاهی از توانایی‌های خویشتن، مبارزه علیه خود و پرورش جسم و روح دارد. پارکور گذشته از یک ورزش و هنر، یک شیوه  زندگی کردن و یک فلسفه  روزانه‌است.

یکی از فلسفه‌های این ورزش، اتکا به توانایی‌های جسمی و ذهنی افراد برای کمک کردن به کسانی است که در شرایط خاصی قرار دارند. به همین دلیل است که در این ورزش خبری از مسابقه و رده‌بندی ورزشکاران و غیره نیست، زیرا هر کسی تنها برای خودش و نه برای اثبات برتری خود، تمرین می‌کند. بسیاری پس از آشنایی با پارکور، اصول آن را در زندگی خود نیز به کار می‌برند. به کسانی که از اصول پارکور در زندگی خود بهره می‌برند «تراسور» گفته می‌شود. هنر پشت سر گذاشتن کارای موانع، با به چالش کشیدن فیزیکی و جسمی خود باعث می‌شود که با موقعیت‌های زندگی روزانه آسان‌تر کنار بیاییم. وقتی که یک مانع یا به عبارتی وضعیتی دشوار در زندگی ما پدیدار شود، یک تراسور همانگونه که در پارکور یاد گرفته، سریع و کارا بر آن غلبه می‌کند و بدون تغییر مسیر به راه خود ادامه می‌دهد. جدا از حرفه‌ای شدن در حرکات، قسمت اصلی آموزش و تمرین صحیح پارکور، توانایی غلبه بر ترس و استفاده از آن در زندگی است، چرا که ابتدا باید بتوان بر ذهن و تفکر خود چیره شد تا توانایی حرفه‌ای شدن در پارکور در ما بوجود آید.

---

بر خلاف بسیاری ورزش‌های دیگر پارکور تا کنون در زمین یا ورزشگاه اختصاصی تمرین نمی‌شود، البته تلاش‌هایی در این رابطه صورت گرفته‌است. تراسورها در محیط‌های شهری مانند سالن‌های ورزش، پارک‌ها ،زمین‌های بازی و سازه‌ها و ساختمان‌های رها شده تمرین می‌کنند که باعث به وجود آمدن نگرانی‌هایی مانند تجاوز به حریم شخصی، آسیب رساندن به اموال عمومی و تمرین در مکان‌های نامناسب شده‌است.

---

پارکور صرفا حرکات آکروباتیک، بدلکاری، رقص و یا حرکات بی‌هدف و بدون توجه به عواقب آن و پرش‌های بلند بدون دلیل نیست. همچنین پارکور «حرکت‌های دلخواه» نیست بلکه مجموعه‌ای از حرکات از پیش تعریف شده و هدفمند است.

در پارکور خبری از مسابقه و کل‌کل هم نیست. یک کمپین از یکم ماه مه سال ۲۰۰۷ توسط وبگاه رسمی پارکور برای حفاظت از پارکور و فلسفه‌آن در مقابل مسابقه و رقابت آغاز شده‌است. اعضای این کمپین اعتقاد دارند که «مسابقه» افراد را تحریک می‌کند که با دیگران برای رضایت تماشاگران یا اثبات برتری‌های خود و یا احیانا سودهای مالی مبارزه کنند؛ در حالی که در پارکور، افراد در کنار یکدیگر و فقط برای خودشان تمرین می‌کنند. پس پارکور نمی‌تواند تبدیل به یک رشته‌مسابقه‌ای شود، مگر آن که اساس وجودی آن یعنی «پرورش خود» نادیده گرفته شود.

---

پارکور وسیله و تجهیزات خاصی احتیاج ندارد و تراسورها معمولا لباس‌های ورزشی یا معمولی سبک و راحت می‌پوشند. تنها چیزی که توصیه شده‌است یک کفش ورزشی سبک با چسبندگی زیاد است. بعضی از تراسورها از مچ بند برای محافظت از مچ‌های‌شان استفاده می‌کنند.

 برخی نیز از دستکش‌های نازک ورزشی برای حفاظت از کف دست‌های‌شان استفاده می‌کنند که به علت کم کردن چسبندگی و حس باعث موضع منفی بعضی از تراسورها می‌شود. 

---

اولین نشانه از حضور پارکور به صورت حرفه‌ای در ایران، با فعالیت امیرحسین ایمانی و کوشا فتحی‌نژاد آشکار شد. این دو ورزشکار در مستند سال ۲۰۰۳ لندن بپر (Jump London) حاضر شدن تا نام ایران در جمع پارکور دنیا ثبت شود.

هدف این فیلم نشان دادن گسترش پارکور در دنیا بود، برای همین منظور از گروه‌های مطرح و فعال پارکور در دنیا تقاضای همکاری نمودند و گروه irPk که بعدا به «رها» تغییر نام داد نیز در این پروژه همکاری کرد. این فیلم در سال 2004 ساخته شد و پس از آن، پارکور در ایران حرکت رو به رشد خود را آغاز کرد و امروز تعداد زیادی از جوانان به این ورزش جذاب می​پردازند.

با گسترده شدن پارکور در ایران و احساس نیاز به آموزش حرفه‌ای تر، امیرحسین ایمانی در تابستان سال ۲۰۰۴ برای آموزش دیدن زیر نظر یکی از موفق ترین گروه‌های پارکور دنیا به لندن رفت.

در پاییز همان سال بود گروه رها تشکیل شد و اولین دوره کلاس‌های اموزشی آن با هدف انتقال تجربه‌ و آموزش تکنیکی در مجتمع ورزشی شهید چمران (بولینگ) برگزار شد و وب‌گاه http://www.parkour.ir نیز شروع به کار کرد. توجه رسانه‌ها با اجرای نقش دو نفر از اعضای گروه رها (احسان دادفر و آرمان خاشعی) در کلیپی به نام کبوتر (تابستان ۱۳۸۴)، تولید فیلمی کوتاه برای جشنواره پلیس، مصاحبه با نشریات مختلف و حتی خبرگزاری بزرگ خارجی و شرکت در نمایشگاه بین المللی ورزش ۲۰۰۸ باعث شد توجه به این ورزش بیش‌تر شود و امروز علاقه‌مندان بسیاری شروع به تمرین کرده‌اند. هم چنین گروه رها برای آشنا شدن مخاطبان با این ورزش به دعوت رییس کمیته ایروبیک حرفه‌ای و مهارتی در مراسم افتتاحیه اولین دوره مسابقه ایروبیک حرفه‌ای کشور (۲۵ آبان ۱۳۸۵) در ورزشگاه شهید چمران به ایفای نقش پرداختند.

به مرور زمان گروه‌های دیگری در سطح ایران شروع به فعالیت کردند که می‌توان به گروه‌های شفق، بن هدز، فراز و ونتد (تبریز) و شاهرگ اشاره کرد که گروه شفق اولین همایش پارکور در تهران با حضور اکثر علاقه‌مندان به این رشته را در تابستان ۸۷ برگزار کرد. اولین دوره مربیگری توجیهی پارکور در بهار ۱۳۸۸ توسط فدراسیون آمادگی جسمانی و ایروبیک ایران به مدرسی خانم زینب دمیرچی برگزار شد. در یکی دو سال اخیر نیز جوانان زیادی در شهرهای بزرگ و کوچک ایران با برگزاری جشنواره​های مستمر نشان دادند که این ورزش نوپا در ایران گسترش چشمگیری یافته است.