اگر گل مان مریض شد چه کار کنیم؟

مجله منزل - مریم جلیلی: كسی هنوز درست و حسابی نمی‌داند سنت پل، افسر نظامی آلمان در فصل تابستان در جنگل‌های تانزانیا دنبال چه بود. اما اتفاق خوب این است كه این نظامی بینوا كه حتما در آن گرمای سوزان حال خوشی هم نداشته با دیدن گل‌های صورتی و بنفش عجیبی كه با برگ‌های پهن و براق روی زمین پخش بودند یك‌دفعه یاد پدرش می‌افتد و یكی از آنها را در سال 1892 میلادی برای او به آلمان می‌فرستد.

سنت پل آن روزها فكر نمی‌كرد كه روزی جمیعت گل‌دوست‌های دنیا مدیون این حركت او شوند. عشق به پدر باعث شد او با عنوان پدر گل بنفشه آفریقایی در دنیا شناخته شود و اسم گل به نام سنت پاولا برای همیشه در دایره‌المعارف گونه‌های گیاهی دنیا ثبت شود؛ گیاهی كه از دل تانزانیا به اروپا رفت و بعد در همه دنیا منتشر شد؛ یك گل آپارتمانی زیبا به نام بنفشه آفریقایی!


نور

خورشید! مستقیم نتاب

این گل‌های آفریقایی زمانی كه در جنگل‌های تانزانیا بودند زیر سایه درخت‌های انبوه سر می‌كردند برای همین به صورت ژنتیكی اصلا با نور مستقیم خورشید میانه‌ای ندارند؛ آن‌قدر كه اگر نور خورشید به صورت مستقیم به آنها بتابد روی برگ‌های‌شان تاول لكه‌های سوختگی پیدا می‌شود بنابراین باید بنفشه‌ آفریقایی را كنارپنجره شرقی خانه گذاشت و مراقب بود زیاد نور خورشید به برگ‌هایش نتابد. داستان اینجاست كه بنفشه آفریقایی در حالت عادی به نور كمی نیاز دارد اما برای گلدهی باید نور اتاق بیشتر از روزهای قبل باشد. یك نور غیر مستقیم درست و حسابی لازم است تا بنفشه‌ به گل بنشیند.

نكته عجیب درباره گل‌های آفریقایی این است كه این گل‌ها زیر نور فلورسنت حسابی رشد می‌كنند تا جایی که حتی می‌گویند رشد این گیاهان در زیر نور مهتابی‌ها بیشتر از حالت معمولی است. با این اوصاف برای اینكه بنفشه‌های‌تان رشد خوبی داشته باشند، كافی است یك مهتابی به فاصله 30 سانتی‌متری از گلدان‌شان قرار دهید. یادتان باشد برگ‌های گل را به صورت دوره‌ای تمیز كنید برای اینكه گرد و خاك روی گل‌ها موجب می‌شود  نور به برگ‌ها نرسد و رشد و نموی گل کاهش یابد. هر بنفشه آفریقایی برای گل دادن به 12 تا 16 ساعت نور مداوم نیاز دارد پس اگر احساس می‌كنید فضای خانه طوری نیست كه این اندازه نور به این گل بتابد، حتما دنبال یك مهتابی مناسب برایش باشید.

آب

با آب میانه‌ای ندارد

گیاه عجیب آفریقایی از آبی كه به صورت مستقیم روی خاكش ریخته شود، فراری است. درواقع بنفشه‌های آفریقایی آبیاری متفاوتی نسبت به باقی گل‌های آپارتمانی دارند. باید یك زیرگلدانی را پر از آب كرد و گلدان را در آن قرار داد تا آب از سوراخ‌های ته گلدان به سمت بالا حركت كند. پس از مرطوب شدن سطح خاك - تقریبا بعد از حدود نیم تا حداكثر یك ساعت- در صورت باقی ماندن آب در زیرگلدانی باید آب اضافی را خالی كرد. بنفشه‌ها آبیاری از بالا را دوست ندارند چون برگ‌های‌شان به‌شدت حساس است و افتادن یك قطره آب روی آنها مساوی است با رشد قارچ‌ها و پوسیدگی.

برای آبیاری بنفشه آفریقایی باید از آب ولرم و هم‌دمای اتاق استفاده كرد چون آب سرد به گل شوك وارد می‌كند و باعث افتادن گل‌ها و ایجاد لكه‌هایی روی برگ‌هایش می‌شود. بهتر این است یك شب قبل از آبیاری ظرف آب را در اتاق نگهداری كنید تا دمای آن متعادل شده و همچنین كلر موجود در آب هم خارج شود چراكه كلر اضافی موجود در آب برای بنفشه آفریقایی ضرر دارد. بهترین فاصله برای آب دادن به بنفشه‌ها هم هر پنج تا شش روز یك‌بار است. برای راحتی كار می‌توانید از گلفروشی‌ها گلدان ویژه دوتكه برای بنفشه‌ها تهیه كنید. این گلدان‌ها از دو طبقه تشكیل شده‌اند كه شما باید گیاه خود را در قسمت بالایی گلدان بكارید و قسمت پایینی هم فقط برای ریختن آب در پای گلدان است.


خاك

سبك باشد و به اندازه

خاكی كه برای گلدان بنفشه آفریقایی استفاده می‌كنید باید زهكشی بسیار خوبی داشته باشد. این بسیار مهم است. شما می‌توانید خاك مخلوط بسته‌بندی شده مخصوص بنفشه آفریقایی بخرید یا خودتان خاك را به اندازه 3/1 كود گیاهی، 3/1 ورمیكولیت و 3/1 پرلیت درست كنید. در مرحله دوم باید یك گلدان با اندازه مناسب انتخاب كنید. چون بنفشه‌های آفریقایی باید گلدان های محدودی داشته باشند بنابراین باید گلدانی انتخاب كنید كه قطر آن به اندازه یک‌سوم قطر بوته این گل باشد. به عبارت دیگر بخش بالایی ساقه و گل گیاه باید سه برابر قطر گلدان باشد چون ریشه بنفشه آفریقایی یک‌سوم قطر بوته است.

انتخاب ظرف مناسب از پوسیدگی ریشه جلوگیری می‌كند زیرا اگر از یك گلدان بزرگ برای این گل استفاده كنید، بیش از حد رطوبت به ریشه آن می‌رسد و در نتیجه ریشه از بین می‌رود. بهتر است برای این گل از خاك‌های متخلخل سبك استریل استفاده كنید چون ریشه‌های گیاه به هوای زیاد احتیاج دارند. pH خاك بنفشه آفریقایی باید بین 4/6 تا 2/7 باشد. سالی یك‌بار هم گلدان بنفشه‌ها را عوض كنید چون عوض نكردن گلدان‌ خودش یكی از عوامل موثر در رشد نكردن برگ‌ها و گل ندادن گیاه است. یادتان باشد بنفشه‌ها هم به كود نیاز دارند پس هرازگاهی كود مخصوص‌شان را بخرید و با دست و دلبازی از این گیاه آفریقایی مراقبت كنید.


دما

آفریقایی‌های گرمادوست

درباره دمای نگهداری بنفشه آفریقایی نظرات زیادی وجود دارد. بعضی كارشناسان می‌گویند این گل‌های نازدار در دمای بین 18 تا 26 درجه سانتی‌گراد دوام خوبی دارند و در 25 درجه به اوج رشد و نموشان می‌رسند. اگر دما از 18 درجه پایین‌تر بیاید دیگر رشدی ندارند و به بیماری قارچی سپیدك هم دچار می‌شوند. بنفشه آفریقایی تا دمای 13 درجه هم تاب می‌آورد اما در دمای زیر آن باید كلا آن را فراموش كرد. دمای بالای 32 درجه هم برای این گل قابل تحمل نیست.



این فقط یك روایت از دمای نگهداری بنفشه آفریقایی بود. روایت دیگری می‌گوید 24 درجه آخرین دمایی است كه بنفشه آفریقایی در آن تاب می‌آورد. همه این روایت‌ها برای این است كه نگهداری بنفشه‌ها مساله‌ای كاملا متغیر است؛ یعنی گلدانی از بنفشه ممكن است در فضای یك خانه با دمای بالا دوام بیاورد اما همان گلدان در خانه‌ای دیگر با دمایی پایین‌تر از بین برود. بنفشه‌های آفریقایی به‌طور كلی گل‌های عجیبی هستند و باید خیلی از عوامل نگهداری با هم تطبیق داشته باشد تا این گل روی پای خودش بماند؛ آن وقت دیگر می‌توان امیدوار بود كه در همه فصل‌های سال بنفشه‌های گلدار در خانه می‌مانند.


رطوبت

عاشقان نم هوا

وقتی گیاهی از دل جنگل‌های تانزانیا بیرون آمده باشد، معلوم است كه هم گرمادوست است و هم عاشق رطوبت. بنفشه آفریقایی برای ماندگاری بهتر به رطوبت بین 40 تا 55درصد نیاز دارد كه یكی از راه‌های تامین رطوبت، قرار دادن گیاه با زیرگلدانی در سینی آب و سنگریزه است؛ البته این كار فقط زمانی لازم است كه محیط خانه خشك باشد وگرنه در حالت عادی به این سینی نیازی نیست. نگهداری سینی از تجمع آلودگی خودش داستانی است!

این گل‌ها رطوبت را دوست دارند اما مساله مهم این است كه از مه‌پاشی -  اسپری كردن آب روی برگ‌ها- به‌شدت متنفرند؛ یعنی اگر حتی یك قطره آب روی برگ‌های‌شان ریخت باید سریع با دستمال آن را خشك كرد چون همان یك قطره برگ را خشك می‌كند.

اگر گل مان مریض شد چه کار کنیم؟

الو اورژانس!

-   اگر لكه‌های كاهی‌رنگ روی برگ‌های گل‌تان افتاد؛ یعنی نور مستقیم زیاد در تابستان به گل‌ها خورده است. ممكن است حتی حاشیه برگ‌ها زرد و سوراخ شوند پس سریع گلدان‌ را به جای خنك و كم‌نور ببرید.

-   اگر لكه‌های قهوه‌ای روی برگ‌ها افتاد؛ یعنی از آب سرد برای آبیاری استفاده شده است. پس همیشه از آب ولرم استفاده كنید.

-   اگر برگ‌های گل‌تان زرد شده‌؛ یعنی هوای محیط خشك شده یا آبیاری غیر اصولی بوده است؛ البته گاهی هم كود دادن زیاد یا نور مستقیم آفتاب این بلا را سر گل‌ها می‌آورد.


-   اگر برگ‌های آن سبز كمرنگ شده‌اند و حاشیه برگ‌ها پیچ‌خورده؛ یعنی گیاه سرمازده شده است. پس دمای محیط را به درجه مناسب برسانید.

-   اگر گیاه گل نمی‌دهد یا نور به اندازه كافی به آن نرسیده - به‌خصوص در فصل زمستان- یا گل را زیاد در خانه جابه‌جا كرده‌اید. جدا نكردن برگ و شاخه‌های اضافی و هوای سرد هم باعث گل ندادن می‌شود.

-   اگر برگ‌ها و گل‌ها كپك زده‌اند؛ یعنی بنفشه‌تان بیماری بوتریتیس یا كپك پودری گرفته است. مه‌پاشی را كنار بگذارید و بخش‌های بیمار را جدا کرده و بعد از یك محلول قارچ‌كش استفاده كنید.

-   اگر برگ‌های گل زیاد و ریز شده‌اند یعنی گلدان‌تان نزدیک است به مرحله انفجار برسد. پس زودتر گل‌ها را به یك گلدان بزرگ‌تر منتقل كنید.