ژان پل سارتر و اضطراب آزادی

ژان پل سارتر فقط به فلسفه ورزیدن اکتفا نکرد او در عین حال رمان نویس، نمایش نامه نویس و روشنفکر بود. او توانست مقامی افسانه ای در تاریخ ادبیات فرانسه کسب کند جایگاهی که پیش از او تنها نصیب کسانی همچون «ولتر»، «هوگو» و «زولا» شده بود.

صبح بخیر- محمودرضا حائری: کسی که نام اگزیستانسیالیسم را شنیده باشد، بی گمان، نام اولین شخصی که به یاد خواهد آورد ژان پل سارتر خواهد بود. این مهم ترین فیلسوف فرانسوی قرن بیستم بیش از هر چیز فیلسوف آزادی است. سارتر بر این باور است که انسان ها، فارغ از شرایط، اعمال و رفتارشان را بر می گزینند در نتیجه خودشان مسئول زندگی شان هستند.

از نظر او هیچ مقام و مرجع خارجی برای تعیین گزینش های انسان وجود ندارد. مرجعی نیست که درستی و نادرستی گزینه ها را معین کند. اینجا ست که انسان دچار دلهره می شود: «هر فردی باید پیش خود بگوید آیا به راستی کسی هستم که حق دارم چنان رفتار کنم که همه ی آدمیان کار خود را طبق رفتار من تنظیم کنند؛ هر کسی این معنی را فراموش کند، مسلماً بر سیمای دلهره ی خود نقاب زده است.»

سارتر فقط به فلسفه ورزیدن اکتفا نکرد او در عین حال رمان نویس، نمایش نامه نویس و روشنفکر بود. او توانست مقامی افسانه ای در تاریخ ادبیات فرانسه کسب کند جایگاهی که پیش از او تنها نصیب کسانی همچون «ولتر»، «هوگو» و «زولا» شده بود.

سارتر در 1905 در محیط خانوادگی بورژوایی متولد شد. در دوران تحصیل شاگرد زرنگی بود. او از کودکی رویای نویسنده شدن در سر داشت. سارتر در سال 1924 وارد دانش سرای عالی شد و در سال 1928 موفق به اخذ مدرک در فلسفه شد. سپس به تدریس فلسفه در دبیرستان های پاریس پرداخت. در سال 1933 با استفاده از یک بورس پژوهشی عازم برلین شد تا فلسفه ادموند هوسرل را مطالعه کند

فلسفه هوسرل به سارتر این امکان را داد که فلسفه اش را بر تجربه های شخصی و تاریخی خودش بنا کند. او از هوسرل آموخت که «آگاهی» موجودیت مستقلی ندارد بلکه آگاهی همیشه آگاهی چیزی یعنی آگاهی «از» جهان است.

در سال 1939 به ارتش فرانسه پیوست. در سال1940 اسیر شد. با آزادی از اسارت در سال 1941 به فرانسه بازگشت و مجددا به تدریس در دبیرستان مشغول شد. سارتر در طی سال های جنگ جهانی دوم حضور موثری در نهضت مقاومت فرانسه داشت. او در طول زندگی هیچ گاه صاحب کرسی دانشگاهی نشد.

او نوشتن را پیش از جنگ جهانی دوم شروع کرد. رمان مشهور «تهوع» در سال 1938 منتشر شد. در سال 1943 مهم ترین اثر فلسفی او «هستی و نیستی» به چاپ رسید.

در سال 1947 سارتر « ادبیات چیست» را منتشر کرد. در این کتاب او هدفی کاملاً متفاوت برای ادبیات قائل شد. در این اثر او خواستار ادبیات متعهدی شد که به دفاع از مواضع سیاسی مشخصی بپردازد.

فلسفه و آراء سارتر مفصل تر از آن است که بتوانیم در این نوشتار کوچک به همه ی جنبه های آن اشاره کنیم. سارتر در سال 1980 در گذشت در حالی که از چند سال پیش از آن به دلیل ابتلاء به ضعف بینایی دیگر قادر به خواندن و نوشتن نبود.

قطعاتی از کتاب اگزیستانسیالیسم و اصالت بشر

انتخاب

هنگامی که ما می گوییم بشر در انتخاب خود آزاد است، منظور این است که هر یک از ما، با آزادی، وجود خود را انتخاب می کند. همچنین با این گفته می خواهیم این را نیز بگوییم که فرد بشر با انتخاب خود همه ی آدمیان را انتخاب می کند.

در واقع هر یک از اعمال ما آدمیان، با آفریدن بشری که ما می خواهیم آن گونه باشیم، در عین حال تصویری از بشر می سازد که به عقیده ی ما، بشر به طور کلی باید آن چنان باشد.

انتخاب چنین و چنان بودن، در عین حال تأیید ارزش آن چه انتخاب می کنیم نیز هست، زیرا ما هیچ گاه نمی توانیم بدی را انتخاب کنیم، آنچه اختیار می کنیم همیشه خوبی است. و هیچ چیز برای ما خوب نمی توان بود مگر آن که برای همگان خوب باشد.

دلهره

اگزیستانسیالیسم با صراحت اعلام می دارد که بشر یعنی دلهره. مفهوم این جمله چنین است: هنگامی که آدمی خود را ملتزم ساخت و دریافت که وی تنها همان است که موجودیت خود، راه و روش زندگی خود را تعیین و انتخاب می کند، بلکه اضافه بر آن، قانونگذاری است که با انتخاب شخص خود، جامعه ی بشری را نیز انتخاب می کند، چنین فردی نخواهد توانست از احساس مسئولیت تمام و عمیق بگریزد.

راست است، بسیاری از مردم دلهره ندارند، اما به نظر ما اینان سرپوشی بر دلهره ی خود می گذارند یا از آن می گریزند.

مسلماً بسیاری از مردم می پندارند که با انجام فلان کار، فقط خود را ملتزم می سازند و هنگامی که به آنان گفته می شود: راستی اگر همه ی مردم چنین کنند چه خواهد شد؟ با بی اعتنایی جواب می دهند که: «همه ی مردم چنین نمی کنند»

اما در حقیقت باید همیشه از خود پرسید: اگر همه چنین کنند، چه پیش خواهد آمد؟

گزیده آثار سارتر به فارسی

• تهوع، ترجمه ی محمدرضا پارسایار، کتاب پارسه، 1390
• اگزیستانسیالیسم و اصالت بشر، ترجمه ی مصطفی رحیمی، انتشارات نیلوفر، 1376
• ادبیات چیست؟ ترجمه ی ابوالحسن نجفی و مصطفی رحیمی، انتشارات نیلوفر، 1388
• در دفاع از روشنفکران، ترجمه ی رضا سید حسینی، انتشارات نیلوفر، 1380
• کلمات، ترجمه ی ناهید فروغان، انتشارات ققنوس، 1386
• گوشه نشینان آلتونا، ترجمه ی ابوالحسن نجفی، انتشارات نیلوفر،1386

درباره سارتر به فارسی

• ژان پل سارتر، جودیت باتلر، ترجمه ی خشایار دیهیمی، نشر ماهی، 1390
• وداع با سارتر، سیمون دوبووار، ترجمه ی حامد فولادوند، نشر جامی، 1389
• سارتر که می نوشت، بابک احمدی، نشر مرکز، 1383

سخنان ژان پل سارتر

از همه اندوهگین تر شخصی است كه از همه بیشتر می خندد. ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

 دمی بی خبری كافی است تا همه چیز را از دست بدهی و ناگهان هر چه را كه با تلاش به دست آورده ای، نابود می شود و از دست می رود. ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

 هیچ كس نمی داند در زمانهای بحرانی، وفاداری به كدام سو رو می كند. ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

 همه نیاز به زمان دارند. آدم نباید پیش از اینكه بداند چه می گوید، نتیجه گیری كند. ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

 بی دانش، نه می توان امیدوار بود نه ناامید. ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

 هنگامی كه چیزی از دست می رود، دیگر نمی توان آن را پس گرفت .ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

 تصمیم هایی وجود دارد كه هیچ كس نباید ناگزیر به گرفتن شان شود. ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

 تا زمانی كه مطمئن نشوم، امیدم را از دست نمی دهم.ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

هرگز دری را نزن، مگر اینكه بدانی در آن سویش چه می گذرد.ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

 اینكه چه چیزی در كجا گفته شود، تفاوتی ندارد، اینكه آنچه نخست گفته شود، دومی باشد یا دومی، واپسین.ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

 مسئله تنها این نیست كه چیزها ناپدید می شوند، بلكه پس از آن، یادشان نیز نابود می شود.ژان پل سارتر 

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

 هر بار كه می پنداری پاسخ پرسشی را یافته ای، پی می بری كه آن پرسش، هیچ مفهومی ندارد. ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

 همه ی چیزهای زیبایی را كه می بینی، به ذهن بسپار، تا همیشه با تو باشند، حتی در زمانهایی كه آنها را نمی توانی ببینی.ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

ناامیدی كامل می تواند در كنار درخشان ترین نوآوری ها به سر بَرَد. از كار افتادگی و شكوفایی، یكدیگر را جذب می كنند. ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

 هر كس نیازمند دوستانی است.ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

 هنگامی كه آغاز به نوشتن موضوعی می كنم، ناگهان پی می برم كه درك من از آن چه اندازه اندك است.ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

 مردم از هر چیزی سخن می گویند، به ویژه از آنچه درباره اش هیچ نمی دانند.ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

 برای زنده ماندن، باید خودت را از درون بكُشی؛ از این رو بیشتر آدمها همه چیز را رها كرده اند، چون می دانند كه هر اندازه هم تلاش كنند، سرانجام می بازند و زمانی كه به این نقطه رسیدی، هر گونه مبارزه ای بیهوده است.ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

 شاید بزرگترین دشواری، همین باشد؛ زندگی چنان كه ما می شناختیم پایان یافته، ولی هنوز كسی نیست كه بداند چه چیزی جای آن را گرفته است.ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

هیچ چیز ساده تر از قلب نمی شكند.ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

 كمابیش كسی نیست كه بخش كوچكی از زندگی را چنان كه در گذشته بود، در وجود خود به دوش نكشد. ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

 اگر بخواهی از راه دویدن، خودكشی كنی، ابتدا باید خوب دویدن را یاد بگیری.ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

 مرگ، تنها چیزی است كه حسی را در ما برمی انگیزد. مرگ، شكل هنری ما و تنها راه ابراز درون ناپیدا است. ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

 آدم باید به این امر خو بگیرد كه به كمترین ها خرسند باشد. هرچه كمتر بخواهی، با چیزهای كمتری خشنود می شوی و هر اندازه نیازهایت را كم كنی، امور زندگی ات بهتر خواهد شد.ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

 هنگامی كه امید می میرد، هنگامی كه می بینی كمترین امكان امیدوار بودن را از دست داده ای، فضای خالی را با رؤیا، اندیشه های كوچكِ بچگانه و داستانها پر می كنی تا بتوانی به زندگی ادامه بدهی.ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

نگذارید بچه ها گریه كنند، زیرا باران هم غنچه را تباه می كند.ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

همه می گویند آرزو بر جوانان گناه نیست و من می گویم بر پیران هم!  ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

 تاریخ یك ماشین خودكار و بی راننده نیست و به تنهایی استقلال ندارد، بلكه تاریخ همان خواهد شد كه ما می خواهیم.ژان پل سارتر 

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

 نبوغ، جوهر تفكر است. ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

 امروز آدمی ناگزیر به دیروز تبدیل خواهد شد، اما امكان دارد فردای شما هرگز امروز نشود. ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

بشر جاودانه بیرون از خویشتن است. بشر با پی ریزی "طرح" خود در جهانی بیرون از خویش و با محو شدن در چنین جهانی، بشر و بشریت را به وجود می آورد. ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

 انسان مجموعه ای از آنچه دارد نیست، بلكه مجموعه ای است از آنچه هنوز ندارد، اما می تواند داشته باشد.  ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

 بشر آفریننده ی ارزشها است.  ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

 "ارزش"، چیزی نیست جز معنایی كه شما برای آن برمی گزینید.ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

 من هنگامی آزادم كه همه ی جهانیان آزاد باشند؛ تا هنگامی كه یك نفر اسیر در جهان هست، آزادی وجود ندارد. ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

همیشه باید اخلاق را آفرید و ابداع كرد.ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

 بشر از ابتدا موجود ساخته و پرداخته ای نیست؛ بلكه با برگزیدن اخلاق خود، خویشتن را می سازد.ژان پل سارتر 

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

 هیچ كس نمی تواند آزادی خود را هدف خویش سازد، مگر اینكه آزادی دیگران را نیز به همان گونه هدف خود قرار دهد.ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

 فلسفه ی متكی به احتمالات كه وابسته به حقیقتی نباشد، محكوم به نیستی است.  ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

 من همیشه می توانم آزادانه انتخاب كنم، اما باید بدانم كه اگر انتخاب نكنم، باز هم انتخابی كرده ام.ژان پل سارتر 

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

 شخص قهرمان، خود، خویشتن را قهرمان می كند.ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

 آنچه به بشر امكان زندگی می دهد، تنها عمل است.  ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

 امكان عشق، چیزی جز آنچه از عشق تجلی می كند نیست.ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

 آنچه آدمی را سست عنصر می سازد، عمل گریز یا تسلیم است.ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

 بشر وجود ندارد، مگر در حدی كه طرح های خود را تحقق می بخشد. بنابراین، جز مجموعه ی اعمال خود، جز زندگانی خود، هیچ نیست.ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

 عشقی جز آنچه به مرحله ی تحقق درمی آید، وجود ندارد.ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

 بشر، محكوم است، زیرا خود را نیافریده و در عین حال، آزاد است، زیرا همین كه پا به جهان گذاشت مسئول همه ی كارهایی است كه انجام می دهد.ژان پل سارتر

 حقیقتی وجود ندارد، جز در عمل.  ژان پل سارتر

♦♦♦♦♦♦♦♦سخنان ژان پل سارتر♦♦♦♦♦♦♦♦

 شما آزاده اید؛ راه خود را برگزینید؛ یعنی بیافرینید.ژان پل سارتر

منبع:jomalatziba.blogfa.com