قله قرآن کدام سوره است؟

سوره بقره در مدینه نازل شده و «286» آیه دارد.

 

سوره بقره در مدینه نازل شده و «286» آیه دارد. علت نامگذارى این سوره به «بقره» داستانى است در مورد گاو بنى اسرائیل که در آیات 67 تا 73 آمده است. این سوره که طولانى ترین سوره هاى قرآن مجید است، مسلماً یک جا نازل نشده، بلکه در فواصل مختلف، و به مناسبت ها و نیازهاى گوناگون جامعه اسلامى، در مدینه نازل گردیده است. ولى با این حال جامعیت آن از نظر اصول اعتقادى اسلام و بسیارى از مسائل عملى (عبادى، اجتماعى، سیاسى و اقتصادى) قابل انکار نیست.

فضیلت سوره بقره
به نظر می رسد فضیلت و برتری این سوره به خاطر جامعیت آن و افضل بودن آیة الکرسى به جهت محتواى توحیدى خاص آن باشد. و این منافات ندارد که بعضى از سوره هاى دیگر قرآن از جهات دیگرى برترى داشته باشند؛ چرا که از دیدگاه هاى مختلف به آنها نظر شده است.

برترى سوره بقره از نظر جامعیت و طولانى بودن آن است. (تفسیر کوثر، ج 1، ص 34) این سوره گسترده؛ اصول معارف، اخلاق، حقوق و احکام فقهى فراوانى را در خود دارد و از این جهت در میان سوره ها بی همتا است و فراز «آیة الکرسی» از این سوره نیز برجستگی بیشتری داشته و مشتمل بر مضامین بلند توحید و خداشناسی است که از این جهت نسبت به آیات دیگر این سوره دارای اوج و عظمت می باشد.
 
همچنین از امام سجاد (علیه السلام) از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و اله) چنین نقل شده است: کسى که چهار آیه از آغاز سوره بقره و آیة الکرسى و دو آیه بعد از آن و سه آیه از آخر آن را بخواند هرگز در جان و مال خود ناخوش آیندى نخواهد دید و شیطان به او نزدیک نمى شود و قرآن را فراموش نخواهد کرد. (محمد بن مسعود، التفسیر، ج 1، ص 25)

گفتنی است ثواب ها، فضیلت ها و پاداش هاى مهمى که براى تلاوت قرآن یا سوره ها و آیات خاصى نقل شده، هرگز مفهومش این نیست که انسان آنها را به صورت ورد بخواند و تنها به گردش زبان قناعت کند. بلکه خواندن قرآن براى فهمیدن، و فهمیدن براى اندیشیدن، و اندیشیدن براى عمل است.

اتفاقاً هر فضیلتى که درباره سوره اى یا آیه اى ذکر شده، تناسب بسیار زیادى با محتواى آن سوره یا آیه دارد. به عنوان نمونه در فضیلت سوره «نور» مى خوانیم هر کس بر آن مداومت کند، خداوند او و فرزندانش را از آلودگى به «زنا» حفظ مى کند. این به خاطر آن است که محتواى سوره نور دستورات مهمى در زمینه مبارزه با انحرافات جنسى دارد؛ دستور به تسریع ازدواج افراد مجرد، دستور به حجاب، دستور به ترک چشم چرانى و نگاه هاى هوس آلود، دستور به ترک شایعه پراکنى و نسبت هاى ناروا، و دستور به اجراى حد شرعى درباره زنان و مردان زنا کار.

بدیهى است، اگر محتواى این سوره در جامعه یا خانواده اى پیاده شود، آن جامعه و خانواده آلوده به زنا نخواهد شد. درست است که خواندن قرآن به هر حال ثواب دارد، ولى ثواب اصلى و آثار سازنده هنگامى خواهد بود که مقدمه اى براى اندیشه و عمل باشد. (تفسیر نمونه، ج 1، ص 57 ٓ 60)     

در متون روایی، «سوره بقره» به ویژه فراز «آیة الکرسی»، قُلّه قرآن معرفی شده است

 
محتویات سوره بقره:
سوره بقره با تأكید بر اهمیت و نقش ایمان در سعادت فردى و اجتماعى انسان، اعلام مى دارد كه تنها راه سعادت، ایمان به خدا و پایبندى به تعالیم انبیاست. این سوره از سه بخش تشكیل شده است: در بخش نخست اهمیت و جایگاه ایمان و بندگى خدا در زندگى انسان بیان مى گردد. بخش دوم به سرگذشت قوم بنى اسرائیل اختصاص دارد و در آن پیامدهاى ذلت بار مخالفت این قوم با خدا و پیامبران بیان شده و تلاش هاى آن ها در شكست دادن پیامبر اسلام خنثی مى گردد. سومین بخش سوره نیز به معرفى دین توحیدى اسلام مى پردازد و بسیارى از احكام و مقررات دینى را همراه با معارف اعتقادى و اخلاقى اسلام بیان مى كند.

کدام سوره و کدام آیه، قلّه قرآن اعلام شده اند؟
در متون روایی، «سوره بقره» به ویژه فراز «آیة الکرسی»، قُلّه قرآن معرفی شده است. (سیوطی، جلال الدین، الاتقان فی علوم القرآن، ج 1، ص 196) در این جا به ذکر چند نمونه از این روایات بسنده می شود:

ثواب ها، فضیلت ها و پاداش هاى مهمى که براى تلاوت قرآن یا سوره ها و آیات خاصى نقل شده، هرگز مفهومش این نیست که انسان آنها را به صورت ورد بخواند و تنها به گردش زبان قناعت کند. بلکه خواندن قرآن براى فهمیدن، و فهمیدن براى اندیشیدن، و اندیشیدن براى عمل است.

1-  پیامبر اکرم (صلی الله علیه و اله): «هر چیزى قلّه اى دارد و قلّه قرآن، سوره بقره است. در این سوره، آیه اى است که سَرور آیات قرآن است و آن، آیة الکرسى است». (ترمذی، محمد بن عیسى، سنن الترمذی، ج 5، ص 157)

2- پیامبر اکرم (صلی الله علیه و اله): «براى هر چیزى قله ای است و قله قرآن، سوره بقره می باشد». (ابن أبی جمهور، محمد بن زین الدین، عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیة، ج 1، ص 285)

3- امام صادق (علیه السلام): «براى هر چیزی قله اى هست و قله قرآن آیة الکرسى است، هر کسی یک بار آن را بخواند خداوند هزار ناگوارى از ناگواری هاى دنیا و هزار ناگوارى از ناگواری هاى آخرت را از او بگرداند، آسان ترین ناگوارى دنیا فقر و آسان ترین ناگوارى آخرت عذاب قبر است و من به امید ارتقای درجه و مقامم آن را می خوانم». (عیاشی، محمد بن مسعود، التفسیر، محقق، رسولی محلاتی، هاشم، ج 1، ص 136)

در همین راستا می توان گفت که برترى سوره بقره از نظر جامعیت و طولانى بودن آن است. (تفسیر کوثر، ج 1، ص 34) این سوره گسترده؛ اصول معارف، اخلاق، حقوق و احکام فقهى فراوانى را در خود دارد و از این جهت در میان سوره ها بی همتا است و فراز «آیة الکرسی» از این سوره نیز برجستگی بیشتری داشته و مشتمل بر مضامین بلند توحید و خداشناسی است که از این جهت نسبت به آیات دیگر این سوره دارای اوج و عظمت می باشد.

بنابراین، از جهت قله بودن بین سوره ها؛ سور بقره قله قرآن است و از جهت قله بودن آیات؛ آیة الکرسی .

 

منبع:tebyan.net

ویدیو مرتبط :
آزمون حفظ 5 سوره ی دیگر قرآن کریم از نونهالان بهشت قرآن

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

صبح و شب کدام سوره ها را بخوانیم؟

 

 

 

اگر چه درهای رحمت الهی همواره به سوی بندگانی كه صادقانه و مخلصانه او را می‌خوانند، باز است و همیشه می‌شود  با تلاوت قرآن با خدا ارتباط برقرار كرد، امّا امامان معصوم به بعضی از زمان‌ها و اوقات عنایت بیشتری داشته‌اند. و كسب ثواب و فیض بیشتر را در آن مواقع خاص یادآوری كرده‌اند

 

 

در ابتدا و انتهای روز قرائت كدام سوره‌ها مستحب است؟

پاسخ :

قرآن مهم‌ترین حجّت خداوند بر بندگان و ترنّم آوای ایمان در گوش جان انسان‌هاست. انس با قرآن و تلاوت آن اثرات ثمربخش بر زندگی انسان دارد. به طوری كه در گفتار معصومین ـ علیهم السّلام ـ و آیات قرآن به قرائت و تلاوت بسیار توصیه شده است. «و رتّل القرآن ترتیلاً» [1] و «فاقروا ما تیسّر من القرآن» [2]

 

رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ خطاب به ابوذر فرمود: «بر تو باد تلاوت قرآن و بسیار یاد خدا كردن، زیرا موجب بلند آوازگی تو در آسمان و نورانیت تو در زمین است.»[3] حضرت علی ـ علیه السّلام ـ فرمودند: «هر كس با تلاوت قرآن انس بگیرد دوری دوستان او را هراسان نكند.» [4]

 

استحباب سوره های مختلف در زمانهای گوناگون:

اگر چه درهای رحمت الهی همواره به سوی بندگانی كه صادقانه و مخلصانه او را می‌خوانند، باز است و همیشه می‌شود با تلاوت قرآن با خدا ارتباط برقرار كرد، امّا امامان معصوم به بعضی از زمان‌ها و اوقات عنایت بیشتری داشته‌اند. و كسب ثواب و فیض بیشتر را در آن مواقع خاص یادآوری كرده‌اند. از جمله این اوقات می‌توان به ماه مبارك رمضان، شب‌های قدر، روز عرفه، روزهای عید فطر، قربان، غدیر، شب‌های جمعه و... اشاره كرد.

 

همان طور كه گفته شد، تأكید معصومین ـ علیهم السّلام ـ انس گرفتن و همنشینی با زلال وحی است. لكن برخی از سوره‌ها برای قرائت در نمازهای واجب و نافله، برخی در اواخر شب، دسته‌ای دیگر به هنگام طلوع فجر و قسم دیگر در تمام ساعات شبانه روز توصیه شده است.

 

سوره فرقان: در روایت آمده است كه حضرت ابی الحسن ـ علیه السّلام ـ به اسحق بن عمار فرمود: قرائت سوره فرقان را رها مكن، به درستی كه هر كس هر شب این سوره را بخواند خداوند او را ابداً عذاب نمی‌فرماید و از او حساب نمی‌كشد

 

سوره‌های مناسب انتهای شب

سوره انعام: از ابن عباس روایت شده است كه هر كس سوره‌ی انعام را هر شب بخواند، روز قیامت از ایمن شدگان می‌باشد و روی آتش به چشم خود نمی‌بیند.[5]

 

سوره یوسف: هر كس سوره‌ یوسف را هر شب بخواند، خداوند عزوجل او را محشور فرماید، در حالی كه جمال او مانند جمال یوسف باشد و فزع روز قیامت به او اصابت نمی‌كند.[6]

 

سوره اسراء: شیخ صدوق از حضرت امام صادق ـ علیه السّلام ـ روایت نموده كه ایشان فرموده‌اند: هر كس در هر شب جمعه سوره اسراء را بخواند نمی‌میرد تا آنكه حضرت قائم ـ علیه السّلام ـ را درك نماید و از اصحاب آن حضرت باشد.[7]

 

سوره كهف: هر كس هر شب جمعه سوره كهف بخواند نمی‌میرد، مگر شهید و خداوند او را با شهدا مبعوث می‌فرماید.[8]

 

سوره فرقان: در روایت آمده است كه حضرت ابی الحسن ـ علیه السّلام ـ به اسحق بن عمار فرمود: قرائت سوره فرقان را رها مكن، به درستی كه هر كس هر شب این سوره را بخواند خداوند او را ابداً عذاب نمی‌فرماید و از او حساب نمی‌كشد.[9]

 

سوره لقمان: شیخ صدوق از امام باقر ـ علیه السّلام ـ روایت نموده: هر كس سوره لقمان را هر شب بخواند خداوند ملائكه‌ای را موكل می‌فرماید تا او را در آن شب از ابلیس و لشكریانش حفظ نماید تا آنكه صبح نماید.[10]

 

سوره سجده: حسین بن ابی العلاء، از حضرت امام صادق ـ علیه السّلام ـ روایت نموده كه فرموده‌اند: هر كس در هر شب جمعه سوره سجده بخواند، خداوند كتاب او را به دست راستش می‌دهد و او را از آنچه در آن بوده محاسبه نمی‌فرماید.[11]

 

سوره ذاریات: داوود بن فرقد از مولایمان امام صادق ـ علیه السّلام ـ روایت نموده كسی كه سوره ذاریات را در شب بخواند خداوند معیشت او را اصلاح كند و روزی واسع بر او آورده و نور برای او در قبرش قرار دهد.[12]

 

سوره حجرات: حسین بن ابی العلاء از امام صادق ـ علیه السّلام ـ روایت نموده كه فرموده‌اند: كسی كه سوره حجرات در هر شب بخواند از زوار حضرت محمد ـ صلّی الله علیه و آله ـ می‌باشد.[13]

 

سوره واقعه: از زید شحّام روایت شده است كه امام باقر ـ علیه السّلام ـ فرمود: هر كس در هر شب پیش از خواب سوره واقعه را قرائت كند محشور می شود در حالی كه چهره‌اش چون ماه شب چهارده تابان باشد.[14]

 

یس: از حضرت امام صادق ـ علیه السّلام ـ روایت است كه فرمود: به درستی برای هر چیزی قلبی می‌باشد و قلب قرآن «یس» است. پس كسی كه در هنگام روز (اول روز) سوره یس را بخواند، در آن روز از محفوظین و مرزوقین خواهد بود

 

سوره مؤمن: از ابی الصّباح كنانی روایت شده است: امام باقر ـ علیه السّلام ـ فرمود: هر كس در هر شب سوره مؤمن را قرائت كند، خداوند گناهان گذشته‌ی او را و آنچه در جوانی مرتكب شده و آنچه در پیری همه را بیامرزد، و كلمه تقوی و خداترسی را ملازم و همدم او گرداند، و آخرتش را بهتر از دنیایش قرار دهد.[15]

 

سوره‌های مناسب ابتدای روز

توحید: از حضرت علی ـ علیه السّلام ـ روایت شده است كسی كه در عقب نماز صبح یازده مرتبه سوره قل هو الله احد بخواند، در آن روز گناهی او را اصابت نمی‌كند. اگر چه شیطان (برای اجبار نمودن او به گناه) خود را خوار نماید.[16]

 

علق: سلیمان بن خالد از امام صادق ـ علیه السّلام ـ روایت نموده كسی كه در روز «اقرا باسم ربك» بخواند و سپس در آن روز از دنیا برود شهید از دنیا می‌رود.[17]

 

انسان: عمرو بن جبیر عزرمی از پدرش از امام باقر ـ علیه السّلام ـ روایت نموده كه فرمودند: هر كس سوره «هل اتی علی الانسان» را در هر صبح پنجشنبه بخواند خداوند او را از حور العین تزویج می‌كند.[18]

 

حشر: از حضرت رسول ـ صلّی الله علیه و آله ـ روایت شده است كه فرمودند: هر كس هنگام صبح سه مرتبه بگوید «اعوذ بالله من الشیطان الرجیم» و سه آیه آخر سوره حشر را بخواند خداوند هفتاد هزار ملك را موكل می‌فرماید، برای او دعا نمایند.[19]

 

یس: از حضرت امام صادق ـ علیه السّلام ـ روایت است كه فرمود: به درستی برای هر چیزی قلبی می‌باشد و قلب قرآن «یس» است. پس كسی كه در هنگام روز (اول روز) سوره یس را بخواند، در آن روز از محفوظین و مرزوقین خواهد بود.[20]

 

پی نوشت ها :

[1] . مزمل/4.

[2] . مزمل/20.

[3] . صدوق، خصال، تصحیح علی اكبر غفاری، نشر جامعه مدرسین، چاپ اول، ج 2، ص 525، ح 13.

[4] . عبدالواحد بن محمد، تمیمی آمدی، تصنیف غرر الحكم و درر الكلم، محقق مصطفی درایتی، قم، مكتب الاعلام الاسلامی، چاپ اول، بی‌تا، ص 112.

[5] . ثواب الاعمال، ترجمه علی اكبر غفاری، نشر صدوق، چاپ هفتم، 1363، ص 236.

[6] . همان، ص 238.

[7] . همان، ص 240.

[8] . همان، ص 241.

[9] . همان، ص 245.

[10] . همان، ص246.

[11] . همان، ص 247.

[12] . همان، ص 260.

[13] . همان، ص 259.

[14] . همان، ص 263.

[15] . همان، ص 254.

[16] . همان، ص 287.

[17] . همان، ص 278.

[18] . همان، ص 272.

[19] . همان، ص 265.

[20] . همان، ص 249.

بخش قرآن تبیان

منبع : اندیشه قم