راهنمای درس خواندن یک هفته قبل از امتحانات!

ماهنامه همشهری تندرستی: وقتی کتاب ها را روی هم می چینید و به حجم درس های نخوانده زل می زنید، گفتن از برنامه ریزی که می تواند در کوتاه ترین زمان نمره بیست را تضمین کند هم ممکن است حالتان را بهتر نکند. شمایی که به هر دلیل، چند ماه قبل از امتحانات را درجا زده اید و حالا خوب می دانید که چیزی برای نوشتن روی برگه امتحانات ندارید، لحظه سخت و همراه با سردرگمی را می گذرانید؛ اما باور کنید اگر تکنیک های برنامه ریزی کوتاه مدت را بشناسید، می توانید خیلی زود خودتان را از این همه سردرگمی نجات دهید.

محمدحسین نیک حسینی، کارشناس مسائل آموزشی که سال هاست میانبرهای یادگیری را با دانش آموزان و دانشجویان در میان می گذارد، در این مطلب به شما می گوید که چطور از وقت کوتاه باقی مانده بیشترین استفاده را ببرید.

چی کم داری؟

با توجه به نقاط ضعف و قوت خود برنامه ریزی کنید و به جای مرور مباحثی که به آن ها تسلط دارید، سراغ بخش هایی بروید که کمتر به آن ها مسلط هستید. اگر درسی را هنوز نخوانده اید و تمرین هایش را حل نکرده اید، یک روز مانده به امتحان، سراغ همه کتاب نروید؛ یکی از مهم ترین میانبرهایی که برای استفاده از زمان اندکی که دارید، می توانید از آن کمک بگیرید، می تواند پاسخ دادن به سوال های مربوط به هر درس و مطالعه بخش هایی که پاسخی برای سوالشان نداشتید باشد.

حالا که وقت خواندن تمام نکته های کتاب را ندارید، باید با کمک آزمون ها و تمرین های درس بفهمید که کجای کار هستید و چه چیزهایی را باید با دقت بیشتری بخوانید. وقتی تمرین ها را حل کنید، متوجه می شود که در چه قسمت هایی مشکل بیشتری دارید و با این خودآزمایی ها، به نقاط قوت و ضعف تان بهتر پی می برید. پس در اولین قدم سراغ تمرین ها بروید و بعد روی خواندن بخش های یکه تسلط کمتری بر آن ها دارید، تمرکز کنید.

شک به دلت راه نده

بازخوانی بخش هایی از کتاب که اطلاعاتشان را با شک و تردید به خاطر می آورید، قدم دوم است. برای به کار بستن این تکنیک، باید اول با ترس هایتان رو به رو شوید و قبل از آنکه سر جلسه امتحان حاضر شوید، ترس هایتان را با مطالعه بخش های مبهم از بین ببرید. برای مثال، اگر پنج صفحه را خوانده اید اما فکر می کنید یک صفحه اش خوب در ذهنتان ننشسته، باید بار دیگر سراغش بروید. برای اینکه اضطرابتان در جلسه امتحان را کم کنید، باید از تکنیک تهاجمی و نه دفاعی استفاده کنید.

درواقع شما باید به مطلبی که مطمئن نیستید آن ها را خوب یاد گرفته اید یا نه، حمله کنید، نه اینکه اجازه دهید آن مطلب در جلسه امتحان به شما حمله کند و ذهنتان را آشفته کند، پس در دومین قدم، سراغ بخش هایی بروید که ذهنتان را مشغول کرده اند و آن ها را یک بار دیگر مرور کنید تا اعتماد به نفستان بیشتر شود. اگر قبل از هر امتحان این کار را عملی کنید، مثل گذشته و به خاطر مضطرب بودن، آموخته هایتان را فراموش نمی کنید و در پایان ترم، نتیجه بهتری می گیرید.

به خودت نگاه کن

قبل از آنکه برای درس خواندن برنامه ریزی کنید، به شرایط زندگی و روحیاتتان نگاهی بیندازید و برنامه ریزی را که نمی توانید برایش ضمانت اجرایی قائل شوید، انجام ندهید. هیچ وقت برنامه ای نریزید که توان انجام دادنش را ندارید. اگر پیش از این هرگز بیشتر از سه ساعت در روز نخوانده اید، حتی در صورت تلنبار شدن درس های نخوانده روی هم نباید برای شش ساعت درس خواندن در روز برنامه ریزی کنید؛ چون بعید است که از عهده انجام دادن چنین برنامه ای بربیایید.

بهترین راه این است که با توجه به سابقه قبلی تان برنامه ریزی کنید و هر روز تنها یک ربع به ساعات مطالعه تان اضافه کنید. گذشته از این، اگر خودتان می دانید اهل صبح زود بلندشدن نیستید و شب ها یادگیری بهتری دارید، از روش همکلاسی هایتان برای درس خواندن استفاده نکنید. شما نباید درست در روزهای قبل از امتحان ها، سنگی را بردارید که می دانید توانایی پرتاب کردنش را ندارید.

برنامه را دور نزن

وفاداربودن به برنامه ریزی، یکی از اصول مهمی است که باید آن را رعایت کنید. اگر با خودتان قرار گذاشته اید که در ساعت معینی درسی را بخوانید، به هیچ عنوان آن زمان را به درس دیگری اختصاص ندهید. حتی اگر از برنامه قبلی که برای درس های دیگر ریخته بودید جا ماندید هم نباید چنین اشتباهی را انجام دهید.

حتی با یک بار اختصاص دادن وقت مطالعه یک درس به درسی دیگر، ممکن است برنامه ریزی تان را به طور کامل نابود کنید. تا زمانی که خودتان نمی توانید به برنامه ای که ریخته اید، پایبند بمانید، نباید انتظار داشته باشید که برنامه ریزی در چنین روزهایی، نتیجه بهتری را برایتان به ارمغان بیاورد، پس به جای اینکه دنبال بهترین برنامه برای پیروی کردن باشید و مدام با نگاه کردن به شیوه درس خواندن دیگران، از این شاخه به آن شاخه بپرید، همان برنامه ای را که تنظیم کرده اید، با دقت عملی کنید.

کم کاری را جبران کن

حتما با خواندن نکته قبلی، این سوال برایتان پیش آمده که اگر به هر دلیل از برنامه تان جا مانده اید، چطور باید عقب ماندتان را جبران کنید. به اشتباه تصور نکنید که منظور ما از وفادار ماندن به برنامه، نادیده گرفتن درس هایی است که وقت نکرده اید، تمامشان کنید.

در برنامه ای که تنظیم می کنید، ساعتی را به عنوان ساعت جبران عقب افتادگی ها منظور کنید. اگر در طول روز از برنامه تان جا ماندید و درسی را تمام نکردید، در این زمان تعیین شده می توانید سراغش بروید یا اینکه اگر احساس کردید مبحثی را خوب یاد نگرفته اید، در این فرصت آن را دوباره مرور کنید. این کار به شما کمک می کند که برنامه مطالعه هر روز را در پایان آن روز ببندید. برای موفق شدن در امتحان ها، نباید مثل دونده ای باشید که مدام به عقب نگاه می کند. نگاه شما تنها به جلو و خط پایان باشد و ساعت جبران عقب ماندگی ها می تواند شما را به چنین هدفی برساند.

به عقب نگاه نکن

نگذارید استرس نمره های پایین ترم گذشته یا موفق نشدن در یکی از امتحانات این ترم، به نمره ای که در بقیه آزمون ها می گیرید، لطمه بزند. شما باید از اشتباهات گذشته تان درس بگیرید و به جبران آن ها در آینده امیدوار باشید. اگر پیش از این در درسی نمره خوبی نیاورده اید، نباید در تمام امتحان ها با چنین نگرانی ای سر جلسه بروید. قضاوتی که شما در مورد خودتان می کنید می تواند روی نتیجه ای که می گیرید تاثیر بگذارد، پس به خاطر یکی، دو شکست، قضاوت بی رحمانه ای در مورد توانایی هایتان نداشته باشید.

کمک بگیر

استفاده از فکر جمعی می تواند مسیر شما را برای موفق شدن در امتحان ها هموارتر کند. اگر یکی از دوستانتان به ریاضی مسلط تر است و شما فیزیک را بهتر بلدید، در یاد گرفتن این دروس به هم کمک کنید. گذشته از این، می توانید با خلاصه بندی کتاب ها به یکدیگر کمک کنید و جزوه خلاصه هایتان را با هم مبادله کنید. فرض کنید باید یک کتاب 90 صفحه ای را بخوانید. اگر شما و دو نفر از دوستانتان هرکدام 30 صفحه از این کتاب را خلاصه کنید و پرسش ها را از دل مباحث دربیاورید، با سرعت و دقت بیشتری می توانید نکات مهم را بخوانید و یاد بگیرید. در چنین شرایطی انگار زحمت شما برای خواندن آن کتاب، یک سوم شده است.

هیچ درسی را خط نزن

هر درسی برای خودش اهمیت ویژه ای دارد؛ پس نگویید که از این درس یا این مبحث در کنکور سوال نمی آید و نباید آن را بخوانم. برای مثال، از کتاب تاریخ معاصر سال سوم در کنکور سوال نمی آید و به همین دلیل بسیاری از دانش آموزان، نمره خوبی در این درس نمی گیرند. همین اشتباه به معدل کل آن ها ضربه می زند و در نتیجه به رتبه ای که در امتحان کنکور می آورند هم آسیب می زند، پس تنها با چنین توجیهی، گزینشی درس نخوانید و برای همه درس ها ارزش یکسانی قائل شوید؛ چه در کنکور ضریب بالایی داشته باشند و چه نه.

کنکوری فکر نکن

درس ها مثل زنجیر به هم وصل اند و به همین دلیل اگر از یک بخش کتاب سوال نمی آید، نباید خیال نخواندنش را به سرتان راه دهید. شما باید همه بخش های یک کتاب را به ترتیب مطالعه کنید تا رشته این زنجیر در ذهنتان پاره نشود و بتوانید بخش های مهمی را که ممکن است بعد از بخش های کم اهمیت تر بیایند، بهتر یاد بگیرید. برای مثال، اگر بگویید از سه درس اول کتاب زبان در این ترم سوال نمی آید و آن ها را نخوانده رد کنید، نمی توانید درس چهارم را هم به خوبی یاد بگیرید، چرا که لغات درس های اول در درس های بعدی تکرار می شوند و اگر آن ها را نخوانده باشید، نمی توانید مباحث بعدی را به خوبی یاد بگیرید.

افراط نکن

در مطالعه کردن دروس توازن را حفظ کنید. عجیب نیست که شما به خاطر علاقه زیادی که به یک درس دارید، بیشتر از هر کتابی آن را مطالعه کنید؛ این اشتباهی است که بسیاری از دانش آموزان آن را انجام می دهند و با افراط در مطالعه درس و کم کاری در خواندن درس دیگر، به نتیجه نهایی که برایش زحمت می کشند، لطمه می زنند.

برای مثال، دانش آموزان رشته تجربی، معمولا در خواندن درس زیست شناسی که علاقه بیشتری به آن دارند، افراط می کنند و عربی را نادیده می گیرند و بچه های علوم انسانی بیشتر از هر درسی ادبیات را می خوانند و ریاضی را کمتر از هر درسی مطالعه می کنند. برای گرفتن نتیجه بهتر، از چنین اشتباهی بپرهیزید و فقط روی یک درس تمرکز نکنید.