بولگاری، اوج هنر جواهرسازی مدرن

جواهر از اشیای تزیینی است که انسان در زندگی روزمره، خود را با آن آراسته می‌کند و جایگاه و اهمیت استفاده آن در زندگی امروزی افزایش پیدا کرده است.

شرکت بولگاری که مرکز اصلی آن در کشور ایتالیا و در شهر رم واقع شده است، یکی از پیشروان صنعت تولید جواهرات است. طراحان این شرکت با الهام از این شهر و ترکیب سبک‌های کلاسیک و مدرن ،جواهرات منحصر به فردی را خلق می‌کنند.

از برخی نشانه‌های ویژه جواهرات بولگاری می‌توان به اشکال ضخیم، قطعات بزرگ، سنگ‌های کوژ تراش (به جا مانده از افسانه‌های ایتالیای دهه 60 میلادی)، رنگ‌های روشن و گلسان و نقوش میوه‌ای و قطعات کلاسیک ایتالیایی مثل گردنبند‌های چسبان، النگو و دستبند اشاره کرد. بولگاری از سنگ‌های قیمتی خالص و طلای 18 عیار در محصولات خود استفاده می‌کند.

این موسسه ابتدا کار خود را در سال 1884 میلادی، با یک مغازه جواهرفروشی در رم آغاز کرد و سپس در زمینه‌های دیگر مثل لباس و عطریات خط تولید خود را به راه انداخت. کمپانی بولگاری در سال 1884 با تولید جواهرآلات توسط «سوتیرویو بولگاری» در شهر رم تاسیس شد و در سال 1905 به کمک دو پسرش کنتسانتینو و جورجیو گسترش یافت. در نخستین فاز در سال 1970 شعبات دیگر در نیویورک، جنوا، مونت کارلو و پاریس افتتاح شد.

سوتیرویو بولگاری، بنیانگذار و موسس مارک معروف و بین‌المللی بولگاری در سال ۱۸۵۷ در کشور یونان متولد شد. سوتیرویو بولگاری پس از گذراندن دوره‌های کارآموزی به‌عنوان طلاساز و نقره‌ساز، در سال ۱۸۷۹ به رم رفت و نخستین فروشگاه جواهرات خود را در خیابان وایا سیستینا افتتاح کرد و بعدها در سال ۱۹۰۵ به مکان دیگری به نام ویادی‌کوندوتی نقل مکان کرد. پس از مرگ او در سال ۱۹۳۲، اداره این تجارت فامیلی به عهده پسران بولگاری، جورجیو و کنتسانتینو افتاد.

جورجیو‌‌ بولگاری، به‌عنوان مبتکر سبک خاص بولگاری همیشه مورد ستایش قرار می‌گیرد، این سبک بیانگر تاثیر هنر کلاسیک و رنسانس بوده و اغلب دارای نقوشی پررنگ و جذاب است که نخستین‌بار در موزاییک‌های باستانی مورد استفاده قرار گرفت. جورجیو بولگاری مبتکر تجدید مد و ادغام سکه‌های باستانی به‌صورت قطعات جواهر است. این کمپانی در سال‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۷۹ به سرعت شعبه‌های خود را درشهر‌های مختلف مانند نیویورک، ژنو، مونتا کارلو و پاریس گسترش داد و افتتاح کرد. از سال ۱۹۸۵ به بعد، این تجارت فامیلی به اداره و سرپرستی بوتیک‌های بولگاری در میلان، مونیخ، سنت‌مورتیز، توکیو، اوزاکا، هنگ‌کنگ، سنگاپور و ۲۱ شهر دیگر در سراسر دنیا پرداخت.

شرکت جواهرسازی بولگاری در کنار شرکت‌های مانند تیفانی، کارتیه و هری‌ینسون یکی از گران‌ترین و اشرافی‌ترین شرکت‌های جواهر در بازار جواهر جهان است. امروزه محصولات بولگاری تنها شامل جواهرات و در میان آنها لوازم جانبی متنوعی همچون عینک طبی، پارچه‌های زیبا، کیف و جدیدترین انواع آنها مجموعه هوم دیزاین است. راز موفقیت بولگاری به علت توجه ویژه در کیفیت و وسواس و دقت ویژه خود در حفظ محصولات متنوع شرکت از جمله جواهرات، ساعت‌، روسری، کروات، عطر، محصولات چشمی و لوازم جانبی چرمی است.

سهام این کمپانی بزرگ و سرشناس جهانی توسط پائولو ونیکولا بولگاری اداره می‌شود و در سال 1995 برای نخستین‌بار در بورس معامله شد. یکی از عوامل مهم موفقیت بولگاری، تنوع بازار، براساس نواحی مختلف جغرافیایی است که به این ترتیب از هرگونه محدودیت و ریسک احتمالی موجود در سرمایه‌گذاری در کشورهای خاص ممانعت شده است. ۱۳‌درصد فروش محصولات بولگاری مربوط به ایتالیا، ۲۴ درصد مربوط به بقیه کشورهای اروپایی، ۲۱ درصد مربوط به آمریکا و ۲۱ درصد مربوط به ژاپن است. متنوع‌سازی بولگاری حتی در مورد فروشگاه‌های این شرکت نیز اعمال شده است. محصولات این شرکت در هر فروشگاه متشکل از موارد ذیل است: ۳۴ درصد جواهرات، ۴۶ درصد ساعت، ۱۴ درصد عطر، چهار درصد لوازم جانبی و دو درصد حق امتیاز در استفاده از این مارک معروف برای سایر محصولات.

اروسی؛ اوج هنر چوب و شیشه

استان کردستان به علت آب و هوای خوبی که دارد محل رویش درختان ‏گوناگونی مانند گلابی، گردو، کیکم و سنجد است و این امر باعث شده که مردم ‏این دیار به هنر چوب و کار با چوب اهمیت زیادی دهند و در این هنر استادان ‏و هنرمندان بزرگی مانند استاد مجید نعمتیان، استاد عباس پسر استاد نجار ‏باشی، استاد عبدالحمید نعمتیان، استاد بهزادیان و استاد نعمت الله محمودی را ‏به خود دیده است.

هنر نازک کاری هنری ریزه کاری و نقش و نگار است که این ‏هنر از گذشته دور تا به حال نقش ویژه ای در میان افراد داشته و انتظار می‌رود ‏که در آینده دور پررونق تر شود روز به روز بر زیبای آن افزوده شود.
اکنون در ‏سراسر دنیا هنر نازک کاری کردستان شناخته شده است و سنندج را به عنوان ‏خالق این هنر زیبا می‌شناسند. هنر چوب ریشه در زندگی مردمان این دیار دارد ‏بر اصولی استوار است که همزمان با آداب و سنن و محیط زیست استان تولد ‏و رشد یافته است.
کار با چوب به طور عمده به شش رشته نجاری، نازکاری، ‏نجاری نازک کاری، منبت کاری، معرق کاری و خاتم کاری تقسیم می‌شود که ‏هر کدام زیبای خاص خود را دارد یکی از رشته‌های کهن و زیبای کار با چوب، ‏نجاری نازک کاری یا اروسی سازی است.

صنعت نجاری هنگامی‌ که با هنر ‏طراحی و ظرایف نازک کاری تلفیق شود حاصل آن پدیده ای زیبا و جذاب است ‏که اروسی یکی از از این پدید‌ه‌ها است.
اروسی به درهای اطلاق می‌شود که به ‏حالت کشویی و از پایین به بالا باز می‌شود. هنر اروسی سازی پیوندی بین ‏نازک کاری چوب، شیشه بری و نجاری و طراحی است.
در این هنر، هیچ میخ و ‏چسبی به کار نمی‌رود و تمام نقش و نگار‌ها ی آن به وسیله اتصالات ظریف ‏چوب (کام و زبانه) به هم وصل می‌شوند. برای این کار ابتدا طرح اولیه با ‏اطلاعاتی از هندسه و مثلثات روی کاغذ تهیه می‌شود و سپس با دقت و ظرافت ‏فراوان چوب‌ها بریده می‌شود و شیشه‌ها با مهارت خاصی کنار هم چیده می‌‏شود و تمام اتصالات با فنون زیبای نجاری به هم متصل می‌شوند.

انواع نقش‌های اروسی‏
اروسی‌ها دارای نقش‌های متعددی است که دو نوع آن بیشتر از همه در استان ‏کردستان رایج ومتداول بوده است.

‏* نقش اسلیمی ‌‌و متداول
همان طور از اسم آن پیداست نقشی است که در اکثر کشورهای اسلامی ‌رایج ‏است و خارجیان آن را به مردم مسلمان نسبت می‌دهند و نقش اصلی آن را از ‏گیاهان گرفته اند و در نقش‌های قالی و نقاشی‌های مختلف نیز دیده می‌شود.

‏

‏* گره چینی
این نقش دارای نقوش هندسی شکل است که به مرور زمان در دنیای اسلام رایج ‏شده و در کاشی کاری‌ها و آجرنماها کاربرد فراوانی دارد و کل کار با هندسه و ‏مثلثات آمیخته شده است.‏
اکثر نقش‌های اروسی در انواع مختلف 8،12، 16،24، گره ساخته می‌شود که ‏در استان کردستان 16 رایج و 24 نادر است. هریک ازن قش‌های اصلی که شامل ‏نقش اسلیمی ‌و گره چینی است خود دارای نقش‌هایی فرعی است که در این ‏میان، نقش جقه اهمیت ببیشتری از بقیه دارد.‏

*نقش جقه
جقه در معنای درخت سرو است که مظهر آزادی است و شکل تقریبی آن را به ‏صورت درخت سرو فرض می‌کنند و سر نقش به صورت خمیده است و بدین ‏معناست که مرد آزاده و آزاد فقط در مقابل معبود سر تسلیم فرود می‌آورد این ‏نقش در استان کردستان بسیار دیده می‌شود و اکثر شیشه‌های آن به رنگ ‏قرمز رنگ است در کل شهرستان فقط یک نمونه رنگ آبی وجود دارد.‏

استادان قدیمی ‌‌اروسی ساز
در شهرستان سنندج به اروسی توجه خاصی شده است و به فراوانی در این راه ‏زحمت کشیده اند که بارزترین آنها در هر دوره به ترتیب زمانی که می‌زیستند ‏عبارتند از استاد محمد نجارباشی (قطار چیانی) سازنده اروسی منزل سالار ‏سعید (موزه سنندج) استاد نعمت الله پدر مرحوم استاد مجید نعمتیان سازنده ‏اروسی 3 لگنه ضلع غربی منزل آصف و استاد نجار باشی سازنده اروسی 4 لگنه ‏منزل وکیل. در حال حاضر چون هزینه نصب و تولید اروسی بالارفته است و ‏کاری پرطاقت است کسی به آموختن آن روی نیاروده است و فقط استاد نعمت ‏الله محمودی به آموزش آن همت گمارده است و بسیاری از اروسی‌های گذشته ‏را که در حال نابودی بوده ایشان مرمت و بازسازی کرده است.

اروسی‌های قدیمی‌
در سنندج اروسی‌های زیادی وجود داشته است که به مرور زمان اکثر آنها از ‏بین رفته است و درحال حاضر می‌توان از اروسی ارزنده ای مانند اروسی7 لگنه ‏‏ موزه سنندج و اروسی‌های عمارت آصف، عمارت خسرو آباد و منزل وکیل، ‏منازل آقایان گله داری و غیاثی یاد کرد که هنوز پا برجا است.
در منازل قدیمی ‌‌‏سنندج با توجه به سلیقه صاحب منزل و معمار ساختمان، اروسی‌های ‏گوناگونی ساخته شده است و یا حداقل کتیبه در وردی را به صورت اسلیمی‌‏ درست می‌کردند.‏