22 دی؛ سالروز تشکیل شورای انقلاب

روز ۲۲ دی‌ ۱۳۵۷، شورای انقلاب به فرمان امام خمینی تشکیل شد

 

22 دی؛ سالروز تشکیل شورای انقلاب

مقدمه

شورای انقلاب اسلامی نهادی بود که امام خمینی برای مدیریت انقلاب در داخل ایران در دی‌ماه ۱۳۵۷ تشکیل داد و تا پیش از تأسیس مجلس نهاد قانون‌گذار در ایران به شمار می‌آمد. وجود این شورا پیش از پیروزی انقلاب در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ و در ماه‌های آغازین پس از پیروزی به جهت مسائل امنیتی فاش نشده و این شورا در ابتدا به صورت محرمانه و غیر علنی فعالیت می‌کرد.

 

تشکیل شورای انقلاب

روز ۲۲ دی‌ ۱۳۵۷، شورای انقلاب به فرمان امام خمینی تشکیل شد. این شورا که ایده شکل‌گیری آن آذرماه ۱۳۵۷ در جریان سفر شهید مطهری به پاریس با امام مطرح شد، اساسی‌ترین رکن قدرت سیاسی و اجرایی انقلابیون محسوب می‌شد.

 

امام خمینی در ۲۲ دی‌ماه ۱۳۵۷ پیامی بدین شرح صادر کرد: «به موجب حق شرعی و بر اساس رأی اعتماد اکثریت قاطع مردم ایران که نسبت به اینجانب ابراز شده است، در جهت تحقق اهداف اسلامی ملت، شورایی به نام شورای انقلاب اسلامی، مرکب از افراد با صلاحیت و مسلمان و متعهد و مورد وثوق، موقتاً تعیین شده و شروع به کار خواهند کرد... این شورا موظف به انجام امور معین و مشخصی شده است، از آن جمله ماموریت دارد تا شرایط تأسیس دولت انتقالی را مورد بررسی و مطالعه قرار داده و مقدمات اولیه آن را فراهم سازد.» (صحیفه نور، ج ۴، صص ۲۰۷ و ۲۰۸)

 

پس از تشکیل شورای انقلاب از سوی امام خمینی، این شورا از اواخر پاییز سال 1357 شروع به فعالیت و تشکیل جلسات نمود. نخستین کار شورا، تماس با افراد مناسب برای تکمیل اعضاء بود، اما پس از آن به‌تدریج وظایف مهم و مشخصی را درنظر گرفت و در مسیر انقلاب به آن پرداخت.

 

اعضای شورای انقلاب

اعضای اولیه شورای انقلاب، شهید مطهری، شهید بهشتی، آیت الله موسوی اردبیلی، شهید باهنر، آیت الله هاشمی رفسنجانی، آیت الله طالقانی، آیت الله خامنه ای، آیت الله مهدوی کنی، احمد صدر حاج سید جوادی، مهندس بازرگان، دکتر یدالله سحابی، مهندس کتیرایی، سرلشکر ولی ا... قرنی و سرتیپ علی اصغر مسعودی بودند که پس از پیروزی انقلاب و تشکیل دولت موقت، دکتر حسن حبیبی، مهندس عزت الله سحابی، دکتر عباس شیبانی، ابوالحسن بنی صدر، صادق قطب زاده، مهندس میرحسین موسوی، احمد جلالی و دکتر حبیب الله پیمان از اعضای بعدی شورای انقلاب بودند.

 

مهمترین فعالیتهای شورای انقلاب

از مهمترین فعالیتهای شورای انقلاب، پیشنهاد مهندس بازرگان بعنوان نخست وزیر دولت موقت، تصویب اساسنامه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ملی شدن بانک ها، سامان بخشیدن به دادگاه های انقلاب، برگزاری همه پرسی درباره نظام جمهوری اسلامی، بررسی پیش نویس قانون اساسی، تصویب قانون شوراهای محلی، ملی شدن صنایع بزرگ، تصویب آیین نامه مجلس خبرگان و برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و مجلس بود.

 

به دنبال تسخیر لانه جاسوسی و استعفای دولت موقت، با ادغام دولت در شورای انقلاب، در اداره مملکت، اینگونه بین اعضای شورا تقسیم کار شد: آیت الله خامنه ای ـ دفاع و پاسداران، هاشمی رفسنجانی - وزارت کشور، شهید باهنر ـ آموزش و پرورش، مهدوی کنی ـ کمیته و دادگستری، شهید بهشتی ـ جهاد سازندگی، بنی صدر ـ وزارت خارجه، معین فر ـ نفت، حبیبی ـ آموزش عالی، عزت الله سحابی ـ برنامه و بودجه، میناچی ـ ارشاد ملی، شهید قدوسی ـ دادگاه انقلاب.

 

نخستین کار شورای انقلاب، تماس با افراد مناسب برای تکمیل اعضاء بود

 

وظایف شورای انقلاب براساس منابع تاریخی
- رهبری و تنظیم راهپیمایی‌های مردمی: پس از راهپیمایی‌های بزرگ عیدفطر و سایر راهپیمایی‌های بزرگ ضرورت داشت تا به‌صورت مشخص، ستادی برای هدایت و نظم دادن به این جریانات عظیم مردمی ایجاد شود. مهمترین تجلی این برنامه‌ریزی ستادی از سوی شورای انقلاب، در دو راهپیمایی رفراندوم مانند روزهای تاسوعا و عاشورای سال 1357 خود را نشان داد. این راهپیمایی‌ها بدون هیچ‌گونه تلفات و زد و خوردی به‌قدرت‌نمایی بزرگ ملت تبدیل شد.

- انجام گفت‌وگو با نظامیان و سیاست‌گران داخلی: یکی از وظایف تاریخی شورای انقلاب، گفت‌وگو با سران نظامی و برخی سیاستمداران وابسته به رژیم پهلوی بود. اعضای شورای انقلاب طی نوبت‌های متعدد در این جلسات توانستند از تحرک آنان جلوگیری کرده و نظامیان را نیز از موضع فعال وادار به عقب‌نشینی کنند. علاوه بر این در مورد مسائلی نظیر تشکیل شورای سلطنت و برخی مواضع خاص سیاسی نیز گفت‌وگوهای بسیار مؤثر واقع شد.

 

- گفت‌وگو با دیپلمات‌ها و برخی تحلیل‌گران آمریکایی: اعضای شورای انقلاب در نوبت‌های متعدد و با اطلاع قبلی شورا با برخی از مقامات ارشد و تحلیل‌گران زبده آمریکایی در ایران دیدار کردند. همچنین از طریق این گروه، برخی واقعیات در مورد رژیم شاه و انقلاب به اطلاع دستگاه‌های بوروکراتیک و رسانه‌های امریکایی رسید. از جمله این ملاقات‌کنندگان، جان استمپل و ریچارد کاتم، دو نویسنده و تحلیل‌گر برجسته امریکایی بودند.

 

- تجزیه و تحلیل امور داخلی و  ارائه آن به نخبگان و رهبر انقلاب: شورا دائماً وضع خاص رژیم و فعالیت‌های موجود له یا علیه انقلاب را مورد بررسی قرار می‌داد و از طریق اعضاء به سایر رهبران ابلاغ می‌کرد. بسیاری از مسائل مهم نیز پس از تجزیه و تحلیل، از طریق تلفن یا مکاتبه به‌وسیله پیک‌های مطمئن برای امام خمینی در پاریس فرستاده می‌شد و امام پس از رویت نظرات و ملاحظه  سایر امور، تصمیمات لازم و ضروری را در هر مورد اتخاذ می‌کرد.

- زمینه‌سازی برای بازگشت امام به ایران
تشکیل کمیته استقبال: کمیته استقبال، یکی از مهمترین نهادهای انقلابی در ایران بود که اصل آن برای ورود امام به کشور و استقبال از ایشان و نیز حفاظت از امام و نظم دادن به دیدارهای مردمی با ایشان بازمی‌گشت اما منشاء ایجاد نهادهای مهمی نظیر سپاه و کمیته‌ها و بسیاری از تشکل‌های انقلابی در ضمن و پس از پیروزی انقلاب اسلامی بود.

 

پایان کار شورای انقلاب اسلامی
ماموریت شورای انقلاب پس از ۱۸ ماه در ۲۶ تیر ۱۳۵۹ با افتتاح اولین دوره مجلس شورای اسلامی پایان یافت. در سال ۱۳۵۸ شورای انقلاب ابتدا تنها نقش قانون‌گذاری داشت، ولی پس از استعفای دولت موقت در ۱۳ آبان ۱۳۵۸ امور قوه اجرایی نیز به این شورا محول شد و نقش دو قوه را توامان ایفا می‌کرد. با شروع کار مجلس و شورای نگهبان و دیگر نهادها، مسؤولیت و ضرورت وجودی شورای انقلاب به پایان رسید.

 

گردآوری: بخش فرهنگ و هنر صبح بخیر

 

منابع :

fa.wikipedia.org

hamshahrionline.ir

irdc.ir

ویدیو مرتبط :
دوم اردیبهشت سالروز تشکیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

7 دی؛ سالروز تشکیل نهضت سوادآموزی به دستور امام خمینی

سوادآموزی، زیربنای توسعه پایدار

 

سالروز تشکیل نهضت سوادآموزی به دستور امام خمینی

سازمان نهضت سوادآموزی

سازمان نهضت سوادآموزی ایران یک سازمان دولتی ایرانی است که در سال ۱۳۵۸ به فرمان آیت الله سید روح‌الله خمینی و به منظور آموزش خواندن و نوشتن به بزرگسالان و نیز کودکانی که به مدرسه دسترسی ندارند (مناطق محروم) تشکیل گردید.

 

اسلام و دانش آموزی
اولین کلمه و نخستین فرمان الهی در آخرین کتاب آسمانی، امر به خواندن است، چنان که یاد دادن خواندن و نوشتن، بهایی بود که پیامبر گرامی اسلام برای آزادی اسیران جنگ بدر تعیین فرمود. همچنین آن حضرت برای گسترش احکام اسلامی در سرزمین های دیگر، یاران خود را به یادگیری زبان های گوناگون توصیه می فرمود. در دین و آیینی که جست وجوی دانش، فریضه و عالم، ارجمندترین مردمان است، مسلمانی که دنبال این هدف نباشد، سرزنش می شود و در عوض، بشارت های فراوانی برای جویندگان دانش وجود دارد.

 

نقش استعمار در بی سوادی مردم
از دیرباز یکی از مهم ترین برنامه هایی که استعمارگران و صاحبان زر و تزویر برای بردگی فکری ملت ها، به ویژه مردم ایران اجرا کردند، مسئله مبارزه با دانش آموزی آنان بوده است. برای نمونه، در زمان های نه چندان دور، تنها شاهزادگان و اشراف حق ادامه تحصیل داشتند. این بدان دلیل بود که باسواد بودن مردم، برای منافع استثماری طبقه اقلیت و اربابانشان مزاحمت ایجاد می کرد. استعمارگران نیز سیاست پلید بی سواد نگه داشتن مردم را در مقاطع گوناگون تاریخی به شیوه های مختلف به انجام رسانده اند.

 

زمانی با اشغال سرزمین ها و سیطره مستقیم بر مناطق زیر اشغال، سیاست های منفور خود را اجرا کردند. در برهه ای دیگر، با اشغال سیاسی و کنترل نخبگان و رهبران سیاسی، مانع دست یابی به علم و ترقی شدند. در شرایط فعلی نیز با اشغال نرم افزاری کشورها و کنترل مبادی تولید، توزیع و به کارگیری دانش، اطلاعات و فن آوری، شیوه ای مرموزانه تر را در استثمار فکری و فرهنگی کشورها به کار گرفته اند که در سخنان رهبر دوراندیش انقلاب اسلامی، حضرت آیت الله خامنه ای به «استعمار فرانو» تعبیر شده است.

 

بی سوادی و توسعه نیافتگی
در جوامع گوناگون، سواد آموختن به عنوان حق اساسی و لازمه پیشرفت انسان شناخته شده است. هر انسان اعم از کودک، نوجوان و بزرگ سال، باید از فرصت های آموزشی برخوردار باشد. این نیاز، هم توانایی بر خواندن و نوشتن را دربرمی گیرد و هم عامل رشد و توسعه در ابعاد گوناگون اقتصادی، سیاسی و فرهنگی است.

امروز ایده آل های رشد و توسعه یک کشور، بیان گر این واقعیت است که برای رسیدن به توسعه پایدار، باید بسیار فراتر از کسب مهارت های سواد خواندن و نوشتن پیش رفت. آمار کسانی که موفق به دریافت مدرک سوادآموزی شده اند، کافی نیست. آنچه کارساز است، درصد آمار کسانی است که با دریافت مدرک قبولی، دریچه سواد را به زندگی خود می گشایند و در پرتو نور آن، در شرایط اطراف خود تغییری ایجاد می کنند؛ وضعیت خود و خانواده را بهبود می بخشند و در راه اعتلای شرایط شغلی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی گام برمی دارند. در غیر این صورت، رسیدن به مرزهای توسعه یافتگی در حد شعار باقی می ماند.

 

تاریخچه سوادآموزی در ایران
سازمان‌های زیر تاکنون با هدف سواد آموزی به بزرگسالان در ایران فعالیت نموده‌اند:
- سازمان تعلیمات اکابر (۱۳۲۰-۱۳۱۵)
- سازمان آموزش سالمندان (۱۳۳۵-۱۳۳۲)
- سازمان آموزش بزرگسالان (۱۳۴۳-۱۳۳۵)
- کمیته ملی پیکار جهانی با بی‌سوادی(۱۳۵۵-۱۳۴۳)
- سازمان جهاد ملی سوادآموزی (۱۳۵۷-۱۳۵۵)
- نهضت سوادآموزی(۱۳۵۸ تاکنون)

 

در ۷ دی ۱۳۵۸ سازمان نهضت سواد آموزی با فرمان روح‌الله خمینی تشکیل شد این سازمان تا سه سال به صورت شورایی اداره می‌شد تا سرانجام حجت‌الاسلام والمسلمین قرائتی به ریاست آن منصوب گردید.

 

متن پیام امام خمینی (ره) به این شرح است:

بسم الله الرحمن الرحیم
ن و القلم و ما یسطرون
ملت شریف ایران می دانید که در رژیم گذشته آنچه بر ملت مبارز ایران سایه افکنده بود، علاوه بر دیکتاتوری و ظلم، تبلیغات بی محتوا و هیچ را همه چیز جلوه دادن بود. ملتی که در همه ابعاد از حوایج اولیه محروم بود وانمود می‌شد که در اوج ترقی است. از جمله حوایج اولیه برای هر ملت در ردیف بهداشت و مسکن بلکه مهمتر از آنها، آموزش برای همگان است. مع‌الاسف کشور ما وارث ملتی است که از این نعمت بزرگ در رژیم سابق محروم و اکثر افراد کشور ما از نوشتن و خواندن بر خور دار نیستند چه رسد به آموزش عالی.

 

مایه بس خجلت است که در کشوری که مهد علم و ادب بوده و در سایه اسلام زندگی می‌کند که طلب علم را فریضه دانسته‌است، از نوشتن و خواندن محروم باشد. ما باید در برنامه درازمدت فرهنگ وابسته کشورمان را به فرهنگ مستقل و خودکفا تبدیل کنیم و اکنون بدون از دست دادن وقت و بدون تشریفات خسته کننده برای مبارزه با بی سوادی بطور ضربتی و بسیج عمومی قیام کنیم تا ان شاء الله در آینده نزدیک هر کس نوشتن و خواندن ابتدایی را آموخته باشد.

 

در ۷ دی ۱۳۵۸ سازمان نهضت سواد آموزی با فرمان روح‌الله خمینی (ره) تشکیل شد

 

برای این امر لازم است تمام بی سوادان برای یادگیری و تمام خواهران و برادران با سواد برای یاد دادن بپاخیزند و وزارت آموزش و پرورش با تمام امکانات به پا خیزد و از قرطاس بازی و تشریفات اداری بپرهیزد. برادران و خواهران ایمانی! برای رفع این نقیصه درد آور بسیج شوید و ریشه این نقص را از بن بر کنید. تعلیم و تعلم عبادتی است که خداوند تبارک و تعالی ما را بر آن دعوت فرموده‌است. ائمه جماعات شهر ستانها و روستاها مردم را دعوت نمایند و در مساجد و تکایا با سوادان نوشتن و خواندند را به خواهران و برادران خود یاد دهند و منتظر اقدامات دولت نباشند و در منازل شخصی اعضای بی سواد را تعلیم کنند و بی سوادان از این امر سر پیچی نکنند.

 

من از ملت عزیز امید دارم که با همت والای خود بدون فوت وقت ایران را به صورت مدرسه‌ای در آورند و در هر شب و روز و در اوقات بی کاری یکی دو ساعت را صرف این عمل شریف نمایند. بپا خیزید که خداوند متعال با شماست. از خدای تعالی سعادت و سلامت و رفاه ملت شریف را خواستارم. و السلام علیکم و رحمه الله و برکاته روح الله الموسوی الخمینی هفتم دی ماه ۵۸ مطابق با هشتم صفر ۱۴۰۰ (صحیفه نور، جلد یازده، ص ۱۶۱ مورخه هفتم دی ۱۳۵۸)

 

عملکرد سازمان نهضت سواد آموزی
نهضت سواد آموزی بعد از تاسیس با فعالیت حجت‌الاسلام و المسلمین محسن قرائتی و دیگر افراد دلسوز قشر وسیعی از افراد بی سواد جامعه را با سواد کردند. در متن پیام حضرت امام (ره) دو هدف ارزشمند و گرانسنگ تبیین شده‌است:

الف) کوتاه مدت: آموزش خواندن و نوشتن به افراد محروم از نعمت ارزشمند سواد

ب) بلند مدت: ارتقاء آگاهی و دانش بزرگسالان نوسواد در زمینه‌های مختلف و تبدیل فرهنگ وابسته کشور به فرهنگ مستقل و خودکفا

 

سازمان نهضت سواد آموزی با اجرای طرح‌های مختلف از جمله طرح بسیج سواد آموزی توانست هدف کوتاه مدت فرمان تاریخی امام (ره) را در ربع قرن گذشته محقق نماید و نرخ با سوادی کشور را در جمعیت ۶ ساله و بالاتر از ۴۷٫۵ در صد در سال ۱۳۵۵و ۸۵ درصد در سال ۱۳۸۰ افزایش دهد و در راستای نیل به اهداف بلند مدت، با شروع آموزشهای توسعه (آموزشهای پس از سواد) فصل جدیدی از کتاب زرین انقلاب شکوهمند اسلامی رقم خورده و اکنون که در صد قابل توجهی از افراد بزرگسال جامعه در گروه سنی زیر ۴۵ سال (گروه مولد جامعه) با سواد شده‌اند.

 

آموزشهای توسعه در ابعاد مختلف فرهنگی مذهبی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی با هدف کاربردی کردن سواد وبرنامه‌های پس از سوادآموزی، اطلاعی رسانی و آگاه سازی و آموزش حرفه‌ای درآمدزا به مورد اجرارگذاره شده‌است. مطابق آخرین آمار تا کنون استان گیلان در صدر استانهای با سواد کشور قرار دارد، استان مازندران نیز در این زمینه دارای جایگاه دوم است. مدیریت نهضت سواد آموزی استان اصفهان نیز در مدت بیست وپنج سال فعالیت درخشان خود موفق شده نرخ با سوادی استان اصفهان را از ۵۲٫۹ در صد در سال ۱۳۵۵ و ۹۱٫۹ درصددرسال ۱۳۸۱ افزایش دهد و در حال حاضر مقام دوم رشد نرخ با سوادی کشور و جایگاه سوم سواد کشور را به خود اختصاص داده است. سازمان نهضت سواد آموزی تاکنون پنج مدال افتخار از یونسکو و آیسسکو دریافت کرده‌است.

 

گردآوری : بخش فرهنگ و هنر صبح بخیر

 

منابع :

fa.wikipedia.org

hawzah.net