وقتی ابن سینا مد می شود!

27 سال از ساخت سریال بوعلی سینا می گذرد اما هنوز خیلی از تصاویر این سریال 12 قسمتی در گوشه ذهن مان حک شده است. سریال بوعلی سینا، تقریبا دومین سریال تاریخی بعد از انقلاب و بعد از «سربداران» بود که تقریبا هم با همان تیم ساخته شد.

تماشا: 27 سال از ساخت سریال بوعلی سینا می گذرد اما هنوز خیلی از تصاویر این سریال 12 قسمتی در گوشه ذهن مان حک شده است. صحنه هایی مثل فلک شدن ابن سینای نوجوان توسط استادش به خاطر اینکه از استاد سر شده بود، سکانس درمان مردی که لنگش شکسته بود به وسیله آب دادن به گاوی تشنه، قصاب شدن ابن سینا برای بریدن سر شاهزاده ای که فکر می کرد گاو است و ... حتی امین تارخ 59 ساله هم با وجود این همه نقش متنوع مثل شیخ حسن جوری (سربداران / محمد علی نجفی)، شوذب (معصومیت از دست رفته / داود میرباقری)، بزرگ (جراحت / محمد مهدی عسگرپور) و ... همچنان برای خیلی ها، همان ابوعلی سینای سریالی است که مرحوم کیهان رهگذار در سال 1364 ساخت.

نقشی که هنوز آنقدر برای تارخ مهم هست که لوح گلی تیتراژ سریال را بر سر در اتاق دفترش بیاویزد. اما پخش این سریال که این بار با کیفیتی عجیب و رنگ هایی شارپ روی آنتن شبکه ای فیلم رفته است، بار دیگر این سوال را در ذهن ایجاد می کند که رمز مانایی این سریال جیست؟

سریالی که مثل سریال های پرخرج تاریخی امروزی نه ده ها میلیارد تومان خرجش شده و نه ده سال، وقت گرفته و نه در بیشتر از 50 قسمت 60 دقیقه ای (3000 دقیقه)، تدوین و جمع و جور شده است.

سریال بوعلی سینا، تقریبا دومین سریال تاریخی بعد از انقلاب و بعد از «سربداران» بود که تقریبا هم با همان تیم ساخته شد. یک سال بعد از ساخت و نمایش سریال سربداران که توسط کیهان رهگذار نوشته و محمد علی نجفی آن را کارگردانی کرده بود، ایده ساخت سریال بوعلی سینا در همایش بزرگداشت این دانشمند مطرح شد.

رهگذار 36 ساله، فارغ التحصیل تئاتر دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران که مدتی قبل هم فیلمنامه فیلم سفیر (فریبرز صالح) را نوشته بود، دست به کار شد.

این بار او علاوه بر نویسندگی فیلمنامه، برای اولین و آخرین بار، کارگردانی یک اثر تلویزیونی را هم در دست گرفت. نجفی این بار به عنوان مشاور در کنارش ایستاد و بازیگرانی مثل امین تارخ، فیروز بهجت محمدی، چنگیز وثوقی، محمد ابهری، حسین محب اهری و اسماعیل محرابی که در سربداران هم بازی کرده بودند به سریال پیوستند.

ساخت موسیقی هم باز به فرهاد فخرالدینی سپرده شد. سرانجام ساخت سریال در سال 64 در اقدسیه تهران کلید خوردو کار با سرعت در اصفهان و نائین پیش رفت تا این سریال 12 قسمتی (کلا 720 دقیقه) در پایان همان سال، ساخته و پخش شود. رهگذار، 8 سال بعد از ساخت سریال بوعلی سینا در دانمارک، سکته قلبی کرد و نماند تا روزهایی را ببیند که سریالش هر چقدر زمان پیش می رود مانند قالی کرمان، ارج و قرب بیشتری پیدا می کند و ماندگارتر می شود.

رمز اول: قصه زندگی بوعلی سینا

با وجود ساخت سریع این سریال که برای خیلی از تاریخی سازان این روزها – چه سریال و چه فیلم سینمایی – محال به نظر می رسد، به نظر می آید بوعلی سینا چند ویژگی توامان داشته که باعث ماندگاری آن شده است. یکی از آنها خود ایده اصلی است. ابوعلی سینا، دانشمند ایرانی قرن چهارم برای همه ما ایرانی ها نماد علم اندوزی و سرسختی است و اتفاقا با توجه به علاقه ای که کشورهای همسایه برای ثبت او به نام خود داشته و دارند با عرق و غرور ملی هم آمیخته شده است.

قصه زندگی بوعلی سینا هم از ویژگی های جذاب و ذاتی در این سریال بوده. ابن سینا، مردی به شدت باهوش که در میان کشمکش سلسله های غزنوی و سامانی و آل بویه قرار گرفته بود و همه دنبال جذب او بودند.

ضمن اینکه به همان نسبت که محور اصلی قصه جذاب است، به خاطر قدمت زیاد دوران بوعلی سینا که به هزار سال قبل برمی گردد، جزئیات در طول تاریخ از بین رفته ودست نویسنده در خلق فضاهای جالب باز شده مثل جست و جوی دو سرباز ترک (بهجت محمدی و ابهری) برای یافتن ابن سینا و ...

رمز دوم: امین تارخ شوخ وشنگ

ویژگی دیگر سریال توجه رهگذار به داستانک های حاشیه ای است مثل درمان های عجیب و غریب و ابداعی بوعلی سینا، کل کل سه شاهزاده سامانی و ... که برای آنهایی هم که اهل تاریخ نیستند، جالب است. انتخاب بازیگران و به خصوصامین تارخ برای نقش بوعلی سینا هم از برگ های برنده سریال بوده.

بازی تارخ در این نقش تلفیقی از دانش اندوزی، شوخ و شنگ بودن و فرزی و چابکی است. تارخ با تندن و سریع حرف زدن، هم باهوشی بوعلی را نشان داده و هم سرزنده، هوشیاری و چالاکی اش را و هم دائم السفر بودن او را موجه نشان داده. این شخصیت پردازی به خصوص در مقابل شخصیت های کند و آرامی مثل ابوریحان بیرونی و پرخاشگر اما کم هوشی مثل شاهزادگان سامانی، نمود می یافت. در کنار تارخ، زوج دو سرباز ترک با بازی مرحوم بهجت محمدی و ابهری که تا پایان سریال و در پیری هم دست از تعقیب ابن سینا برنمی دارند، زوج ماندگاری اند که جالب است حتی اسمشان را هم در سریال نمی دانیم.

رمز چهارم: موسیقی خاطره انگیز

اما موسیقی سریال هم یکی از رموز ماندگاری آن است. تقریبا می شود گفت هر سریالی در ایران، ماندگار شده، موسیقی ماندگاری داشته است و خیلی ها هنوز می توانند تم موسیقایی آن را با دهانشان بزنند. سریال هایی مثل امام علی (ع)، سربداران، گرگ ها، کوچک جنگلی و ... فرهاد بخرالدینی در سریال بوعلی سینا با توجه به زادگان این دانشمند که سرزمین خراسان بوده، از فضای دوتار نوازی خراسان استفاده کرده و ابیات منتسب به ابن سینا، توسط صدیق تعریف (خواننده تیتراژ سریال امام علی (ع)) را در آن گنجانده تا این بخش از سریال هم ماندگار شود. با این اوصاف سریال بوعلی سینا ولو اینکه سال ها قبل، با هزینه کم و درمانی محدود ساخته شده باشد، به واسطه علاقه و عشق سازندگانش که با هوشمندی و کاربلدی همراه شده، ماندگار شده است و می ماند حتی اگر کشورهای منطقه سریال های زیادی درباره او بسازند و حتی اگر بن کینگزلی در فیلم آلمانی مدیکوس (طبیب)، ابن سینا شود، باز هم ما تا اسم ابن سینا را بشنویم او را در قامت امین تارخ شیرازی الاصل تصور می کنیم.

رمز سوم: آثار باستانی

دکورهای سریال بوعلی سینا عموما بناهای واقعی آن دوران در اصفهان و ناهئین هستند که فارغ از ایرادی که می شود به ماجرای تخریب و تهدید آثار تاریخی گرفت و همینطورگفت که این بناها در آن دوران نوساز بوده اند، حس خوبی دارند.

اگرچه دکورها، لباس ها و گریم تا حدی تئاتری و اغراق آمیز است – که این نکته با توجه به شارپ و روشن شدن نسخه جدیدی که این فیلم نشان می دهد، شدیدتر هم شده – روی هم رفته این دکورهای واقعی، نیمی از راه موفقیت را برای سازندگان، رفته به حساب آورده است.

ابن‌سینا با «ویار» چه می‌کرد؟

تهوع و استفراغ، ویار ناشی از بارداری، گردن درد و دردهای کمری از جمله اختلال هایی است که در دوران بارداری به ویژه 3 ماهه دوم و سوم با مادر همراه است و گاهی روزهای بارداری را به‌رغم آنکه باید بهترین و شیرین‌ترین لحظات زندگی هر خانمی‌باشد برای مادر دردناک، سخت و طاقت‌فرسا می‌کند. از آنجا که مادر و جنین رابطه‌ای ناگسستنی و جدایی‌ناپذیر با یکدیگر دارند، تداوم و پیوستگی این اختلال علاوه بر آنکه سلامت مادر را به خطر می‌اندازد ممکن است سلامت جنین را تحت تاثیر خود قرار دهد. به همین دلیل است که درمان و کنترل تهوع و استفراغ ناشی از بارداری در مادران باردار لازم و ضروری به نظر می‌رسد.

از آنجا که درمان برخی از این اختلال‌ها در دوران بارداری، به دلیل رشد جنین باید بدون تجویز دارو و مواد شیمیایی صورت گیرد بنابراین توصیه ما این است که پیش از آنکه تصمیم به باردار شدن بگیرید علاوه بر متخصص زنان و زایمان با یک متخصص طب سنتی ایران یا طب سنتی چین نیز مشورت کنید تا از توصیه‌های آنها برای پیشگیری از ابتلا و تسکین اختلال‌های ناشی از بارداری بهره‌مند شوید.

1. تهوع ناشی از بارداری را جدی بگیرید

برخی از مردم، تهوع و استفراغ ناشی از بارداری را به عنوان ویار صبحگاهی می‌شناسند و معتقدند زنان بارداری که به محض بیدار شدن از خواب یا به محض خوردن کوچک‌ترین ماده غذایی یا بوکردن آن تهوع و استفراغ را تجربه می‌کنند، دچار این نوع ویار هستند. تهوع و استفراغ ناشی از بارداری در برخی موارد و روزها به حدی شدت می‌یابد که مادر باردار هر غذا یا خوراکی را که مصرف می‌کند، با استفراغ دفع می‌کند و به این ترتیب ماده خوراکی مفیدی برای جذب در بدن نگاه نمی‌دارد. این عارضه در صورت تداوم به مرور موجب کاهش انرژی مادر و در نهایت ضعیف شدن و لاغری او و جنینش می‌شود.

2. با این روش کمردرد را فراموش می‌کنید

اضافه وزنی که در دوران بارداری در بدن زنان باردار به وجود می‌آید موجب گرفتگی و اسپاسم عضلات ناحیه گردن آنها می‌شود. از آنجا که در دوران بارداری به ویژه در 3 ماهه دوم و سوم بارداری نمی‌توان از داروهای شیمیایی، مسکن‌ها یا طب سوزنی برای درمان و تسکین دردهای این گروه استفاده کرد، توصیه می‌شود این گروه با مراجعه به درمانگران طب چینی و متخصصان ماساژ چینی، برای بهبود و درمان دردهای ناحیه گردن خود اقدام کنند. درمانگران ماساژ در این جلسات علاوه بر ارائه ماساژ، ساده‌ترین تکنیک‌های ماساژ چینی رابه زنان باردار آموزش می‌دهند تا آنها بتوانند در خانه با اجرای این تکنیک‌ها بخشی از دردهای ناحیه گردن و کمر خود را تسکین دهند.

3. ویار بارداری و ضعف معده

در بسیاری از متون طب سنتی بروز تهوع و استفراغ در زنان در دوران بارداری را عواملی چون ضعف معده، توقف قاعدگی ماهانه و عدم خروج مواد زائد از بدن معرفی می‌کنند، بنابراین از آنجا که با آغاز دوران بارداری، قاعدگی در زنان متوقف می‌شود بخشی از مواد زائد و فضولاتی که به‌واسطه قاعدگی از بدن خارج می‌شوند، در بدن باقی می‌ماند. این فضولات از آن جهت که استعداد تغذیه جنین را ندارند در محل رحم جمع نمی‌شوند و ناگزیر به صورت طبیعی به سمت معده حرکت کرده و در دهانه معده قرار می‌گیرند و از آنجا که دهانه معده بسیار حساس است با تجمع این مواد زائد از خود واکنش نشان می‌دهد و این مسئله موجب بروز حالت تهوع و استفراغ در زنان باردار می‌شود. این حالت در میان عوام به «ویار» مشهور است و معمولا 3 تا4ماه به‌طول می‌انجامد. در بعضی موارد نیز دیده شده که این شرایط تا 9 ماه بارداری مادر را همراهی می‌کند. از این رو اگر شما یا یکی از نزدیکانتان این حالت‌ها را تجربه می‌کنید می‌توانید به سادگی با مشاوره با یک متخصص طب سنتی، بروز این حالت‌ها را در بدنتان کنترل کنید.

4. غذادرمانی را فراموش نکنید

یکی از شیوه‌های درمانی که طب سنتی ایران برای کنترل تهوع بارداری و تقویت معده سفارش می‌کند، این است که زنان باردار باید به مدت 2 روز خوردن غذا به شیوه همیشگی را ترک کرده و به جای آن هر 2 ساعت یک‌بار یک سیخ کباب کوبیده به همراه اناردانه خشک و سماق آسیاب شده، میل کنند.

در این حالت زنان باردار پودر آسیاب شده اناردانه خشک و سماق را باید به گونه‌ای روی کباب بپاشند، که سطح آن را کاملا بپوشاند. زنان باردار این غذا را بدون برنج و نان هر 2 ساعت یک بار میل کنند تا حالت تهوع آنها برطرف شود. از بین رفتن حالت تهوع عموما ظرف یك تا 2 روز اتفاق می‌افتد. اضافه کردن اناردانه و سماق آسیاب شده نیز به دفع مواد مضر دهانه معده کمک می‌کند، بنابراین نباید این مواد را از کباب حذف کرد. اما در بعضی اوقات که خانم‌های باردار بعد از خوردن کباب، دچار تهوع می‌شوند، باید خونسردی خود را حفظ کنند و مصرف کباب را در وعده های 2 ساعتی خود ادامه دهند، زیرا همان مقدار اندکی از کباب که هضم و جذب معده می‌شود به تقویت دهانه معده کمک می‌کند.

5. چگونه مادر قوی‌تری باشید

خوشبختانه امروزه برخلاف تبلیغاتی که صورت می‌گیرد بسیاری از زنان، زایمان طبیعی را نسبت به سزارین ترجیح می‌دهند و این شیوه را برای تولد فرزندشان انتخاب می‌کنند. این گروه برای آنکه بتوانند نیروی زایمان بیشتری داشته باشند می‌توانند با دریافت ماساژ روی نقاط طب سوزنی نیروی خود را افزایش داده و به این ترتیب زایمان بهتری را تجربه کنند، زیرا خود زایمان یک فرایند انرژی‌بر و بزرگ است که بخش زیادی از نیروی مادر را به خود اختصاص می‌دهد. این ماساژ موجب تسهیل خروج جنین و جفت از رحم مادر می‌شود و در مجموع سلامت مادر و جنین را حین زایمان تضمین می‌کند. به همین دلیل به زنان باردار توصیه می‌کنیم ماهی یك‌بار به متخصص طب سنتی و ماساژ چینی مراجعه کنند.

نکته‌ای که باید آویزه گوش کنید

نکته ای که نباید فراموش کنید این است که درمان ویار شدید را حتما باید تحت نظر متخصص طب سنتی و پزشک انجام دهید. منظور از ویار شدید ویارهایی است که عموما با مشکلات دیگری که در بیمار وجود دارد همراه شده و بیماری شدت بیشتری می‌یابد. تشخیص این بیماری‌ها و دلیل شدت ویار تنها از عهده پزشک برمی‌آید. این نوع ویارها عموما بیشتر از 72ساعت طول می‌کشد و به‌شدت زنان باردار را اذیت می‌کند و در برخی موارد کوتاهی در درمان آن آسیب جدی به زن باردار و جنین او وارد می‌کند، بنابراین در شرایطی که ویاری بیش از 2 روز به طول انجامید باید با مراجعه و مشاوره با متخصص طب سنتی یا متخصص زنان برای درمان و تسکین آن اقدام کرد.

زایمان بدون درد را تجربه کنید

از دیدگاه درمانگران طب سنتی چین میزان و شدت دردهایی که مادر حین زایمان تجربه می‌کند همگی ناشی از زایمان نیست بلکه دلیل اصلی آن دردهای کهنه و مزمنی است که عضلات، مفاصل و اندام‌های مادر را در برگرفته است. به عنوان مثال تمامی کوفتگی‌ها، اسپاسم‌های عضلانی و گرفتگی آنها می‌تواند در حین زایمان به افزایش درد مادر کمک کند. اما در صورتی که مادر پیش از بارداری و در دوران بارداری مراقبت‌های لازم را داشته باشد می‌تواند این دردها را از بین ببرد و در زمان زایمان تنها درد خفیفی را تجربه کند که به دلیل تولد نوزاد صورت می‌گیرد. اگر زنان باردار در دوران بارداری علاوه بر آنکه تحت نظارت پزشک و متخصص زنان خود هستند با یک متخصص طب سنتی چین یا ماساژ چینی نیز مشاوره کنند می‌توانند آمادگی‌های لازم را برای داشتن یک زایمان بدون درد تجربه کنند. بنابراین بهتر است زنان باردار دست‌کم ماهی یك‌بار به متخصص طب سنتی چین مراجعه کنند و با توجه به توصیه‌ها و دستورات او به لحاظ روحی و به لحاظ جسمی خودشان را برای داشتن زایمان طبیعی بدون درد آماده کنند.

منبع:مجله سیب سبز