نگاهی به آداب و رسوم مردم هند در عاشورا

 

 
شیعیان هند با خانه تكانی و نظافت حسینه‌ها، مساجد و احداث تكیه‌ها و آماده‌سازی مكان‌های عزاداری به منظور برگزاری آیین بزرگداشت یاد و خاطره سالار شهیدان و یارانش چند روز قبل از آغاز ماه محرم با شور و هیجان خاصی به استقبال این ماه می‌روند. شیعیان هند كه حدود ‪ ۱۰‬درصد جمعیت نزدیك به یكصد و پنجاه میلیونی مسلمانان این كشور را تشكیل می‌دهند، در ماه‌های محرم و صفر و بویژه در دهه عاشورا با علاقه‌ی وصف نشدنی، برنامه‌های مختلف و ویژه‌ای را برگزار می‌كنند. این برنامه‌ها از روز اول محرم آغاز می‌گردد و تا پایان روز عاشورا و مراسم ویژه شام غریبان در تمامی روز و تا ساعاتی از شب ادامه می‌یابد.

در مناطق شیعه‌نشین هند از جمله شهرهای "لكنهو"، "امرهه" و "كشمیر" عموما مكان‌های ویژه‌ای ساخته می‌گردد كه به "امام‌باره" معروف است و تقریبا مكانی همچون تكیه و حسینیه در ایران است كه عزاداری ماه محرم در آنها برگزار می‌گردد. امام‌باره شهر لكنهو مركز ایالت "اوتارپرادش" واقع در شمال هند كه پر جمعیت‌ترین ایالت هند است از جمله بزرگترین امام‌باره‌های هند است كه قدمت آن به حدود چهارصد سال می‌رسد و در شمار آثار باستانی هند ثبت شده است. بیشتر مراسم عزاداری در هند در ماه‌های محرم و صفر در امام‌باره‌ها برگزار می‌گردد. مجالس عزاداری امام حسین (ع) عموما شامل سخنرانی توسط علمای محلی و نیز نوحه خوانی به زبان محلی است. همانند دیگر مناطق شیعه‌نشین جهان در هند نیز چند روزدهه اول محرم هركدام به نام اهل بیت و یاران امام حسین (ع) نام‌گذاری شده است و هر روز به نام خاصی مراسم برگزار می‌گردد.
از روز چهارم محرم به نام حضرت حر عزاداری صورت می‌گیرد كه همراه با برگزاری مجالس عزا، مردم نذورات خود را نیز در قالب غذاهای ویژه‌ای كه برای این ایام می‌پزند ادا می‌كنند. روز پنجم به نام فرزندان حضرت زینب (س)، روز ششم به نام حضرت علی اكبر، هفتم محرم به نام حضرت قاسم، هشتم به یاد ذنهم به نام حضرت علی اصغر و دهم به نام سالار شهیدان حضرت ابا عبدالله الحسین گرامی داشته می‌شود.
از روزاول محرم عزاداران با شربت پذیرایی می‌شوند اما در روزهای تاسوعا و عاشورا مردم همراه با دیگر غذاها نذورات خود را به صورت غذایی كه به حاضری معروف است و شامل مقداری نان و كباب و یا غذایی شبیه به قیمه ایرانی است در اختیار عزاداران قرار می‌دهند. در روز نهم كه به یاد حضرت علی اصغر گرامی داشته می‌شود توزیع شیر میان مردم بسیار رایج است. از اول تا ششم محرم عموما مجالس عزاداری در منازل و یا امام‌باره‌ها انجام می‌گردد اما از این روز به بعد دسته جات عزادار بعد از ظهرها به خیابان‌ها آمده و مراسم خود را به صورت راهپیمایی در خیابان انجام می‌دهند. این نوع عزاداری در روز هفتم كه به نام حضرت قاسم (ع) انجام می‌گردد به "مهنی" معروف است. مردم مسلمان هند اعتقاد دارند كه بنا بر بعضی روایات در چنین روزی حضرت قاسم (ع) با دختر امام حسین (ع) ازدواج كرده است.
در عزاداری روز نهم كه به نام حضرت علی اصغر برگزار می‌شود، عزاداران گهواره‌ای را به صورت نمادین روی دستان خود حمل می‌كنند. شیعیان هند شب عاشورا را نیز همانند شبهای قدر گرامی می‌دارند و تا صبح بیدار می‌مانند و به عزاداری و مرثیه سرایی می‌پردازند. عزاداری روز عاشورا نیز كه از بامداد این روز آغاز می‌گردد تا عصر ادامه می‌یابد و عموما مردم در این فاصله به حرمت شرایطی كه در این ساعات در روز عاشورا بر خاندان امام حسین (ع) گذشته است از خوردن پرهیز می‌كنند و بعد از اتمام رسمی مراسم به هنگام عصر روزه نمادین خود را با غذاهای نذری كه با عدس و برنج پخته می‌شود افطار می‌كنند كه به‌این عمل "فاقه‌شكنی" گفته می‌شود. سینه زنی، زنجیر زنی، قمه زنی و راه رفتن با پای برهنه روی آتش از جمله كارهایی است كه عزاداران عاشورا در بزرگداشت این روز انجام می‌دهند.

بعد از نماز مغرب و عشا مراسم شام غریبان آغاز می‌گردد و مردم هر شهر یا محله در یك محل جمع می‌شوند اما رسوم ویژه‌ای برای این شب آنچنان كه در ایران معمول است وجود ندارد و تنها مرثیه خوانان به ذكر مصیبت بازماندگان عاشورا می‌پردازند. در مراسم سینه زنی و زنجیر زنی از بعضی سازها همچون طبل و تعدادی ادوات موسیقی محلی نیز هماهنگ با نوای مرثیه استفاده می‌گردد.
از جمله آداب و رسوم ویژه ماه‌های محرم و صفر در بین شیعیان هند این است كه هیچگونه مراسم ازدواجی دراین ماه انجام نمی‌گیرد و مردم ترجیح می‌دهند لباس نو خریداری نكنند و از برگزاری مراسمی همچون جشن تولد نیز پرهیز می كنند.
زنان نیز علاوه بر آنكه در مجالس عمومی كه در امامباره‌ها برگزار می‌گردد شركت می‌كنند مجالس ویژه‌ای را در منازل خود نیز به مورد اجرا می‌گذارند كه در آن زنانی كه به "حدیث خوان" معروفند برای شركت‌كنندگان در مراسم سخنرانی و مرثیه سرایی می‌كنند.
تا پیش از سال ‪ ۱۹۷۸‬در هند حركت دستجات عزادار در خیابان‌ها ممنوع بود اما از این سال به بعد شیعیان اجازه یافتند مراسم خود را در معابر عمومی نیز انجام دهند.

منبع: nosratdarvishi.com

ویدیو مرتبط :
آداب و رسوم

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

نگاهی به آداب و رسوم مردم هرمزگان در عید غدیر

مرزنشیان هرمزگانی همچون دیگر نقاط میهن اسلامیمان ، ارادت خاصی به اهل و بیت (ع) دارند و این را بخوبی می توان با مشارکت دستجمعی ساکنان این دیار در مناسبتهای مختلف از اعیاد بزرگ اسلامی گرفته تا دیگر مناسبتهای مهم اسلامی بخوبی به تماشا نشست و نظاره گر بود.

 

مردم شهرهای این استان به لحاظ ارادت خالصانه ای که به خاندان نبوت دارند همواره در تلاشند تا بیشتر ایین های جشن و عروسی های فرزندانشان را در فاصله دو عید بزرگ اسلامی یعنی قربان تا غدیر برگزار کنند.

 

مردم این منطقه بنا به اعتقادات و رسم دیرینه شان همانطوری که در روز عید قربان از حاجی ها بعنوان اینکه عید حاجی هاست عیدی و هدیه می گیرند و در روز عید غدیر که از آن به عید ولایت و عید سیدها یاد می کنند به در خانه سیدها رفته و عیدی و هدیه می گیرند.

 

حضور در بقاع متبرکه ، امامزاده ها و زیارت اهل قبور به همراه دادن ولیمه و نذری های متنوع و دید و بازدیدهای مختلف از جمله رسم و رسوماتی است که در این منطقه از گذشته تاکنون بجا مانده و هنوز هم ادامه دارد.

 

در هنگامه فرا رسیدن اعیاد اسلامی از جمله عید غدیر خم که به عید ولایت و انتخاب حضرت امیر مومنان علی (ع) بعنوان ولی امت توسط پیامبر عظیم الشان اسلام در منطقه غدیر خم واقع بین مکه و مدینه و ان هم در سفر معروف به حجه الوداع معروف است مردم شهرهای مختلف هرمزگان در شعاع یکهزار کیلومتری استان طولی خود دارای رسم و رسومات خاص خود می باشند.

 

براساس این گزارش ساکنان شهر 350هزار نفری میناب بعنوان دومین شهر پرجمعیت استان هرمزگان در این روز در ابتدای صبح غدیر حجله ای بر پا می کنند که به ان حجله امام علی (ع) می گویند و برپایی این حجله شادی به مولودی خوانی و آیین شادی و کف زدن های ممتد و به شیوه سنتی مردم منطقه که از میدان ولایت تا مسجد امام را به فاصله یک کیلومتر در بر می گیرد ، همراه می شود.

 

در ادامه بعداظهر عید غدیر جمعیت به همراه ریش سفیدان و بزرگان محل و منطقه راهی مسجد علی ابن ابیطالب (ع) واقع در بندر صیادی تیاب در 25کیلومتری میناب شده و تا پاسی از شب آیین های جشن سنتی مختلفبمناسبت عید بزرگ غدیر ادامه می یابد.

 

و در این زمان هم هرکسی که نذر و نیاز و یا ولیمه ای داشته باشد سفره گسترانیده و حاضرین اطعام می شوند.
در حاجی آباد دیگر شهر هرمزگان هم از قدیم الایام رسم براین بوده که در روز عید غدیر خم هر نوزاد پسری که متولد می شده اسامی نظیر علی ، علیداد، قربانعلی و کلبعلی رابعنوان نام وی انتخاب می کردند.

 

زیارت در قدمگاه امیرالمومنین (ع) از دیگر رسومات قدیمی مردم حاجی آباد بوده است .
و امروزی ها علاوه بر اینکه سنت گرفتن هدیه از سیدها را همچنان از قدیم تاکنون ادامه داده اند، نیز صبح اول وقت به دفتر امام جمعه مراجعه و به اتفاق ایشان به صورت پیاده به زیارت امامزادهˈ سید محمد ˈو ˈامیر نظام الدین ˈ دو تن از نوادگان امام موسی کاظم (ع) در حوالی شهر حاجی آباد می روند.

 

و پس از زیارت مردم در همان محل صبحانه را که توسط افزاد خیری در منطقه تدارک دیده شده صرف کرده و سپس راهی منازل سیدها برای گرفتن هدیه و به اصطلاح مژدگانی می شوند.

 

بطورکلی در روز عید غدیر مردم دیگر نقاط هرمزگان با پوشیدن لباس های خوش رنگ و معطر ، پخش شیرینی و شربت و دادن ولیمه و همچنین دید و بازدید از همسایگان و اقوام این واقعه و مناسبت مهم در تاریخ صدر اسلام را به نحو مطلوبی و به یاد نخستین امام شیعیان حضرت علی (ع ) گرامی می دارند.

 

غدیریر خم نام ناحیه‌ای میان مکه و مدینه است که پیامبر اسلام در حجةالوداع، علی را «ولی» پس از خود اعلام کرد. 18 ذی‌الحجه، سال‌روز این واقعه میان شیعیان به عید غدیر خم شهرت دارد.

 

حضرت محمد(ص)، پیامبر اسلام در بازگشت از آخرین حج خود همه مسلمانانی که در حج شرکت داشتند را در غدیر خم جمع کرد در آنجا علی بن ابی‌طالب را به‌عنوان وصی و برادر و جانشین خود از جانب الله معرفی کرد.

منبع:irna.ir