مورد عجیب محمد حسین لطیفی!

روزنامه هفت صبح: روزی در وصفش می گفتند تهیه کننده ها او را روی دست می برند، حالا کار به جایی رسیده که تهیه کننده ها از دستش فرار می کنند! صحبت از محمد حسین لطیفی است و روند معکوس و عجیب کارنامه اش. گویا این کارگردان کارکشته مسیر فیلمسازی را برعکس طی می کند چرا که ساخته های جدیدش کمتر نشانی از تولیدات اولیه او را ندارند و این روزها نامش در تیتراژ سریال ها با عنوان «نویسنده» یا «مشاور پروژه» به چشم می خورد. آیا دوران محمد حسین لطیفی به پایان رسیده؟ حال و حوصله سابق را ندارد؟ تلویزیون به خاطر بدقولی به او اعتماد نمی کند؟

پخش سریال «دیگری» و قید نام او با عنوان نویسنده و مشاور پروژه بهانه ای شد تا وضعیت کنونی محمد حسین لطیفی و نقشش در پروژه های ناکام را بررسی کنیم. سوال جدی این است که چرا لطیفی خودش نباید کارگردان باشد؟ او قرار بود سریال نوروزی شبکه سه یعنی «روزهای بد به در» را بسازد اما در ادامه با سیمافیلم برای کارگردانی «جاده قدیم» به توافق رسید.

این خلف وعده شائبه دلخوری شبکه سه را قوت بخشیده و به جای کارگردانی «دیگری» عنوان مشاور پروژه این سریال را به او داده. از آن طرف در «جاده قدیم» هم جای خود را به دستیار سابقش داد و باز هم عنوان مشاور پروژه به او رسید.

واقعا ماجرا چیست؟ برای کارگردانی که در سال های نه چندان دور سریال های جذابی تحویل مخاطبان داده، وضع فعلی عجیب است. در سینما داشت اوج می گرفت که «پاریس تا پاریس» مثل یک ترمز ناگهانی او را متوقف کرد؛ پس بار دیگر انرژی اش را در تلویزیون متمرکز کرد اما فقط «دودکش» کمی به دادش رسید و البته «نردبام آسمان».

حضور هفتگی جلوی دوربین «سینما اکران» هم آورده ای برایش نداشت تا او عطای این برنامه را به لقایش ببخشد. دو تجربه تلخ «قلب یخی» و «ساخت ایران» را در شبکه نمایش خانگی پشت سر گذاشت تا اینگونه وزن کارنامه اش سبکتر شود.

سال پیش به بهانه پخش «دودکش» گفتگویی تفصیلی با او انجام دادیم و همه نکات مبهم در روند کاری اش را مطرح کردیم. لطیفی سوالات را به شیوه خودش پاسخ داد و مثل همیشه خیلی خوب روش فرار به جلو را رعایت کرد. بعد از آن در دیگر مصاحبه ها هم به جای پذیرش ضعف و کاستی های کارش، فقط توجیه کرد و توجیه.

دیگری

لطیفی در اوج خبرهای حاشیه ای سراغ سریال مناسبتی شب های قدر شبکه سه رفت. او در مینی سریال «دیگری» در قامت نویسنده و مشاور پروژه ظاهر شده؛ دو عنوانی که علامت سوال هایی ایجاد می کند. خاصه آن که این سریال از لحاظ تماتیک قرابتی فراوان با دیگر سریال مناسبتی لطیفی یعنی «زمانی برای عاشقی» دارد.


علامت سوال وقتی برجسته تر می شود که بدانیم لطیفی برای نوروز گذشته قرار بوده سریال بسازد اما به رغم رسانه ای شدن خبر، تن به این کار نداد. شبکه سه از بدقولی او دلخور است؟ سعید مرادی تهیه کننده «دیگری» در توضیحی یک خطی می گوید: «ایده اولیه سریال متعلق به آقای محلوجیان بود و آقای لطیفی آن را ادامه دادند ولی به دلیل ضیق زمان، فیلمنامه برگ برگ به دست مان می رسید.»

مرادی مفهوم «برگ برگ» را تشریح نکرد اما با کنار هم قرار دادن شواهد می توان به «بدقولی» لطیفی پی برد. چرا باید یک سریال پنج قسمتی همزمان با پخش درگیر نگارش و تولید شده باشد؟

یار دوازدهم

قضیه این یکی کاملا متفاوت است؛ این بار رابطه ای چند وجهی در خوردن مُهر بدقولی بر پیشانی محمد حسین لطیفی وجود دارد. او در نشست خبری رونمایی از فیلم - مستند «یار دوازدهم» با انرژی ظاهر شد؛ هر چند آن را تلویحا زنگ تفریح نامیده بود: «پس از مدتی که درگیر کارهای مختلف بودم، قصد داشتم فیلم مستندی بسازم تا خودم را در این عرصه محک بزنم تا کمی از فشارهای کارم هم کم شود.»


پس از مشکلاتی که برای سرمایه گذار به وجود آمد، لطیفی قید کار را زد و سید جواد هاشمی خودش پشت دوربین ایستاد. سرنوشت «یار دوازدهم» در هیاهوی بحث حضور هنرمندان در برزیل فعلا گم شده اما به هر حال به عنوان یکی از آثار ناکام لطیفی لقب گرفت؛ مگر آنکه او و هاشمی خوابی دیگر برایش دیده باشند.

در این مدت نام دو فیلم سینمایی «رویای مارسال» و «رویای من برزیل» هم جلوی اسم لطیفی در رسانه ها نقش بست که اولی در نهایت به مسعود اطیابی رسید و از دومی خبری موثق در دست نیست.

سینما اکران

آقای کارگردان بارها اعلام کرده خسته است و نیاز به تنفس دارد. برنامه زنده - ترکیبی «سینما اکران» برای او حکم تغییر ذائقه داشت تا از طریق آن هم چرخ زندگی بگذرد و هم حیطه تازه ای را تجربه کرده باشد. درباره اجرای محمد حسین لطیفی نظراتی چند پهلو وجود داشت که البته وزن دیدگاه های منفی درباره او بیش از نکات قوت بود.


در نهایت نه «سینما اکران»، «هفت» شد و نه «لطیفی»، «فریدون جیرانی». او که از 12 دی ماه 92 روی صندلی اجرای این برنامه نشسته بود به بهانه کارگردانی پروژه «یارد دوازدهم» از تهیه کننده خداحافظی کرد و رفت.

فرشید نوایی در گفتگویی گفته بود با فراغت لطیفی از «یار دوازدهم» گزینه اول اجرای برنامه خود اوست. عدم بازگشت این کارگردان به «سینما اکران» شائبه اختلاف او با نوایی را قوت بخشید تا اینگونه پروژه ای ناتمام دیگر در کارنامه جناب لطیفی حک شود.

زمانی برای عاشقی

«آقای لطیفی حوصله کار داشت؟» این آخرین سوال ما در مصاحبه با لیلا بلوکات بازیگر سریال «زمانی برای عاشقی» است که سال پیش به مناسبت پخش سریال انجام داده بودیم، پاسخ را بخوانید: «... حتی جالب این است که بعضی از همکاران از من می پرسیدند که آقای لطیفی خودشان کارگردانی می کنند یا به دستیارشان می سپارند؟! در صورتی که ایشان در تمام صحنه ها همراه بودند و شخصا کارگردانی می کردند. اولین نفر می آمدند و آخرین نفر می رفتند.»


وقتی «بعضی از همکاران» اینگونه بی پروا درباره حضور جناب لطیفی پشت دوربین می پرسند، مثَل قدیمی «تا نباشد چیزکی...» به ذهن خطور می کند. او به هر حال سریال را تمام و کمال به آنتن رساند اما تنها سریال مناسبتی تلویزیون در محرم سال گذشته یک شکست خورده تمام عیار لقب گرفت. رجوع به نقدهای رسانه های مختلف نشان می دهد، لطیفی بعد از «دودکش» بار دیگر سیر نزولی را آغاز کرده است.

روزهای بد به در

شبکه سه، سال پیش خیلی زود آستین بالا زد و سفارش سریال نوروزی اش را به ایرج محمدی و مهران مهام داد. این دو تهیه کننده هم بلافاصله اعلام کردند که با پایان کار محمد حسین لطیفی در سریال «زمانی برای عاشقی» آن را کلید خواهند زد.


گذشت و گذشت تا اینکه نیمه دی ماه خبر عدم همکاری لطیفی با «روزهای بد به در» در رسانه ها پیچید و سعید آقاخانی جایگزین او شد. ماجرا چه بود؟ لطیفی در این فاصله با سیمافیلم برای ساخت «جاده قدیم» مذاکره کرده بود. همزمان هم مصاحبه ای کرد و گفت: «قرار نیست برای نوروز 93 در شبکه سه سریال بسازم بلکه سریالی در دستور کار دارم که برای سیمافیلم است.»

در نهایت هم مجادله مهام و محمدی با لطیفی بی نیتجه ماند و از آن سو، روابط عمومی سیمافیلم هم اعلام کرد لطیفی روی صندلی کارگردانی «جاده قدیم» خواهد نشست.

جاده قدیم

طبق اعلام روابط عمومی سیما فیلم، قرار بود «جاده قدیم» برای پخش در نوروز آماده شود. نشد و تولید آن به سال جدید رسید. لطیفی سال پیش اعلام کرده بود: «من محدودیت زمانی برای ساخت «جاده قدیم» ندارم؛ به این دلیل که برای ساخت این سریال نه بازیگری انتخاب کردیم و نه قراردادی وجود دارد. دوستان من می دانند که ممکن است «جاده قدیم» را ظرف 10 روز پیش تولید کنم و روز یازدهم آن را کلید بزنم...»


با کلید خوردن «جاده قدیم» در چرخشی عجیب نام بهرام بهرامیان به عنوان کارگردان رسانه ای شد و اسم لطیفی در قامت مشاور پروژه بر پیشانی سریال نقش بست. ماجرا چیست؟

علی تقی پور (تهیه کننده)، بهرام بهرامیان را که روزی دستیار لطیفی بوده ترجیح داد تا سریالش گرفتار «خستگی و بی حوصلگی» محمد حسین لطیفی نشود. مشاور پروژه عنوانی تشریفاتی است؟ کارگردان امتحان پس داده ای در حد بهرامیان مشاور می خواهد واقعا؟

ساخت ایران

لطیفی بعد از تجربه ناموفق «قلب یخی» به دنبال اعاده حیثیت در شبکه نمایش خانگی بود. «ساخت ایران» خیلی زود دچار حاشیه شد. سازندگان بدون فیلمنامه به لبنان رسیدند و در آخرین لحظه امیرحسین رستمی از پروژه انصراف داد.  روایت های عجیبی از شرایط کار در لبنان به گوش رسید که براساس آن بخش اعظمی از مشکلات به لطیفی ختم می شد. حتی بازیگری چون فرهاد اصلانی نتوانسته بود دلخوری اش از کارگردان را پنهان کند.


لطیفی اما در گفتگویی همه اتهامات را تکذیب و به طور ضمنی تهیه کنندگان را عامل مشکلات عدیده سریال دانسته بود. ادعای او بی جواب نماند و منصور سهراب پور گفت: «موضوعاتی که ایشان مطرح کرده بودند، تحت تاثیر یکسری چیزها بود که برای ایشان سوءتفاهم به وجود آورده بود. خواستم جوابیه ای برای ایشان تهیه کنم که به احترام ایشان صرف نظر کردم.»

قلب یخی

محمد حسین لطیفی قرار بود اثری ماندگار برای شبکه نمایش خانگی بسازد اما خیلی زود شد اثری پرحاشیه با چاشنی دلخوری مخاطبان. در نهایت سریال با تغییر داستان و بازیگران توسط سامان مقدم به سامان رسید و اثری ناتمام و پرحاشیه ای دیگر در کارنامه جناب لطیفی ثبت شد.


محض یادآوری توضیحات (توجیهات!) این کارگردان محترم را که سال پیش در گفتگویی مطرح کرده بود، بخوانید: «چرا فکر کردند حسین لطیفی حالا که آمده راجع به فراماسونری صحبت کند، قرار است تا آخرش در فضای مد و لباس حرکت کند؟ همین ساده انگاری ها باعث شد از یک جایی به بعد دوستان شروع کنند به قلع و قمع کردن سریال. البته یک کدورتی هم بین من و سرمایه گذار اتفاق افتاد که باعث دلگیری من شد. امیدوار بودم کارگردان دیگری بتواند با حامد عنقا آن را ادامه دهد اما خب سامان مقدم عزیز قصه را عوض کرد.» قضاوت با خودتان.