داستان حساس "قضات" از امشب روی آنتن شبکه تهران

هفت صبح: سال پیش سریال تكیه بر باد به كارگردانی محمود معظمی تقریبا اولین سریال ماه رمضان بود كه تولیدش آغاز شد و زودتر از همه در صدر خبرها قرار گرفت.  حضور بیش از 10 بازیگر شناخته شده سینما و تلویزیون جلوی دوربین محمود معظمی و هم بازی شدن فرامرز قریبیان در كنار مهدی فخیم زاده خبرهای مربوط به این سریال را جذابتر از باقی سریالهای در دست تولید میكرد. در حالی كه با نزدیك شدن به آغاز ماه رمضان همه منتظر شروع پخش این سریال بودند ناگهان شبكه پنج اعلام كرد این سریال در ایام ماه رمضان پخش نخواهد شد.


 با توجه به اینكه بحث قوه قضاییه در این سریال نقش پررنگی دارد از همان ابتدا سریال با اما و اگرهای زیادی مواجه شد. خیلی ها میگفتند اصلاحیه های زیادی به فیلم خورده است و اصلا به خاطر همین اصلاحیه ها سریال نزدیك به یك سال است در آرشیو تلویزیون مانده كه البته كارگردان و نویسنده فیلمنامه سریال این مسئله را قویا تكذیب میكنند.

به هر حال با تمام حرف و حدیثها این سریال از امشب روزهای فرد ساعت 23 روی آنتن شبكه پنج خواهد رفت و روزهای زوج هم تكرار آن پخش خواهد شد. به همین بهانه به سراغ عوامل سریال رفتیم و در خصوص سریال با آنها گپ كوتاهی زدیم.

فیلمنامه قبل از شروع تصویربرداری آماده بود

عباس نعمتی كه همین چند وقت پیش به عنوان ناظر كیفی سریال «راه طولانی» را روی آنتن داشت نویسنده فیلمنامه سریال است. او در مورد ایده اولیه «تكیه بر باد» میگوید: «این ایده كاملا ذهنی بود ولی الگوی این فیلمنامه از وجود یك قهرمان مظلوم نشات میگیرد.


 قهرمانی كه ناخواسته از هر طرف تیر تهمت به سویش پرتاب میشود. بر مبنای همین الگو كه غالبا كارهای موفق و مخاطب پسندی هم از رویش ساخته میشود طرح اولیه داستان این سریال شكل میگیرد.»  نعمتی فیلمنامه سریال را با كمك دو نویسنده طلا معتضدی و محمدمحمود سلطانی نوشته است كه به قول خودش پا به پای او برای رسیدن به فیلمنامه نهایی تلاش كرده اند.

به گفته نعمتی این فیلمنامه تا كنون چندین و چند بار بازنویسی شده: «چندین بار قصه به طور كامل نوشته شد و حتی چند بار هم تا مرز تولید پیش رفت اما به دلایل گوناگون كار متوقف شد. تا اینكه امسال به همراه آقای سلطانی به ایده های جدیدی برای این قصه رسیدیم و مجددا نوشتن آن را آغاز كردیم ولی متاسفانه بعد از این كه چند قسمت پیش رفتیم آقای سلطانی دچار بیماری شدند و نتوانستند ادامه دهند به همین علت خانم معتضدی را به كار اضافه كردیم و بالاخره بعد از یك بازنویسی دوباره تا انتها با خانم معتضدی كار را ادامه دادیم.»

  ارتباط متقابل انتخاب بازیگران و نوع نقشها   

گویا تركیب بازیگران فیلم قبل از نوشتن نهایی فیلمنامه مشخص شده بود و همین مسئله باعث شد كه نعمتی با توجه به توانایی هر كدام از بازیگرهای سریال نقشهایشان را بنویسد: «تركیب بازیگران قبل از آغاز فیلمبرداری كاملا مشخص شده بود. حتی آقای فخیم زاده قبل نوشتن فیلمنامه و زمانی كه كار در حد یك طرح بود انتخاب و به عنوان بازیگر و مشاور فیلمنامه وارد پروژه شده بودند.


 آقای قریبیان و تقریبا بقیه بازیگران اصلی هم تا زمان نهایی شدن فیلمنامه به جمع ما اضافه شدند. فقط خانم پاكرو كمی دیرتر از بقیه و با آغاز تصویربرداری وارد كار شد كه آن هم به علت حساسیت نقش او در سریال و وسواس كارگردان برای انتخاب بهترین گزینه ممكن در میان پیشنهادها بود.  در كل میتوانم بگویم كه براساس طرح اولیه بازیگران انتخاب شدند و براساس ویژگیها و تواناییهای هر كدام از بازیگران شخصیتها به نگارش درآمدند.»

  شایعات بی مورد است

البته نعمتی به عنوان نویسنده هر گونه اشكالات فیلمنامه ای كه باعث به تعویق افتادن پخش این سریال باشد را به شدت رد و كاملا از كار دفاع میكند: «به نظرم این سریال یكی از بهترین محصولات تولیدی شبكه پنج در چند سال اخیر از لحاظ انسجام داستان، شیوه كارگردانی، فیلمبرداری، تنوع لوكیشن، مراحل تولید و قدرت بازیگری است.

به نظرم سوژه های نو خیلی اوقات مشكل ندارند ولی چون تجربه نشده اند كمی حساسیت برانگیز هستند. اگر قرار باشد یك فیلمنامه براساس كلیشه مثلث عشقی ساخته شود از همان ابتدا هم سازنده و هم مدیران میدانند خط قرمزهای آن تا كجاست.» اما نعمتی منكر این مسئله نیست كه موضوع داستان حساسیتهای زیادی را برانگیخته است و دلیل آن را هم بسیار طبیعی عنوان میكند: «متاسفانه یكی از بزرگترین نقاط ضعف ما در سینما و تلویزیون این است كه هیچ گاه به ساخت فیلم یا سریال در مورد زندگی گروههای مرجع كشورمان مثل معلمان، قضات و حتی پزشكان به معنای واقعی نپرداخته ایم.


حتی روحانیون هم با اینكه خیلی جاها در فیلمهای ما دیده میشوند ولی به زندگی شخصی آنها هم جز در موارد بسیار محدود نپرداخته ایم. دلیل این مسئله هم حساسیتهای ذهنی ماست كه فكر میكنیم اگر به زندگی فلان قشر بپردازیم ممكن است با ناراحتی و دلخوری آنها مواجه شویم. این باعث میشود وقتی قرار باشد سریالی در این زمینه تولید شود ناخودآگاه با یك سری حساسیتها و سختگیریهایی مواجه شود.

 البته این مسئله ذاتا اگر معقولانه و منطقی باشد بد نیست چون باعث میشود شما از دادن هرگونه گاف به شدت پرهیز كنید و دقت زیادی برای نوشتن و ساختن كار خرج كنید.

 در سریال تكیه بر باد هم برای اولین بار در تلویزیون به طور مستقیم داستان زندگی یك قاضی در لایه هایی كاملا شخصی و درونی روایت میشود. داستان ما در مورد چگونگی برخورد یك قاضی با همسر و فرزندانش و نمایش گوشهای از مشكلاتی كه با آنها دارد، است. در كنار آن هم به مسائل و پروندههای كاری اش میپردازیم. وقتی شما وارد زندگی چنین شخصیتهایی میشوید كه حساسیت زیادی در جامعه روی آنها وجود دارد یك نقطه اوج یا گره افكنی مناسب برای تایید شدن كار كافی نیست این كه داستان چگونه قرار است جلوی دوربین اجرا شود و در نهایت به كجا ختم خواهد شد هم برای شبكه و ارگانهای مختلف مربوط به آن مهم است.»

 ما از همه جلوتر بودیم

اما محمود معظمی، كارگردان این سریال امسال برای ماه رمضان تقریبا نیمی از مجموعه «شاید برای شما اتفاق بیفتد» را برای شبكه پنج كارگردانی كرد. او پارسال به پیشنهاد عباس نعمتی كه قبلا ناظر كیفی كارهایش در «شاید برای شما...» هم بوده، با تایید معصوم زادگان مدیر شبكه پنج برای كارگردانی این سریال انتخاب شد. معظمی ویژگیهای بسیاری را در ترغیب شدنش برای ساخت این سریال برمیشمارد: «اول اینكه در چند سال اخیر كمتر قصه ای را دیدم كه به خوبی و قدرت فیلمنامه تكیه بر باد نوشته شده باشد. قصه ای كه خیلی از مردم و جامعه دور نیست و شاید اتفاقاتی كه در آن رخ میدهد و مسائلی كه در آن مطرح میشود به نوعی دغدغه بسیاری از مردم جامعه باشد.  به نظرم تركیب و ادغام بازیگران پیشكسوت و با تجربهای مثل آقای فخیم زاده و قریبیان در كنار بازیگران جوان مجموعه هم میتواند نتیجه خوب و جذابی به همراه داشته باشد. با توجه به همه اینها فكر میكنم با پخش سریال ما شاهد استقبال بسیار خوبی از جانب مخاطبان برای این سریال خواهیم بود.»


  فخیم زاده استاد من است

اما یكی از نكات جالب این سریال حضور مهدی فخیم زاده به عنوان بازیگر در سریال معظمی است. معظمی در مقطعی هم به عنوان دستیار در كنار فخیم زاده كار میكرده است و به همین دلیل او را استاد خود میداند.

 او در مورد همكاری با فخیم زاده میگوید: «آقای فخیم زاده مثل همیشه بسیار با انرژی و مثل همیشه باانگیزه در این كار هم حضور داشتند كه همین مسئله كار كردن با ایشان را بسیار لذت بخش میكرد. راهنماییهایی آقای فخیم زاده چه به عنوان مشاور فیلمنامه و چه به عنوان مشاور كارگردان كمكهای بسیار زیادی در ساخت این پروژه به ما كرد.»

 البته او هر گونه دخالت فخیم زاده در امر كارگردانی و حتی و بازیگری را رد میكند: «خوشبختانه آقای فخیم زاده دقیقا مثل یك بازیگر حرفه ای در این كار حضور داشتند و هیچ گونه دخالتی در امر كارگردانی من نمیكردند ولی بعضی جاها از جمله متن، سكانسها و حتی انتخاب بازیگران من از ایشان كمك خواستم كه با رویی باز به بنده و تیم تولید كمك كردند و با ما همراه بودند. تصمیم نهایی انتخاب بازیگران با توجه به تمام كمكهای آقای فخیم زاده و آقای نعمتی بر عهده خودم بود.»


  با قوه قضاییه هماهنگیم

سابقه شكایت از سریالهایی كه به شغل خاصی میپردازد چند وقتی است كه به شدت مد شده و تكیه بر باد سراغ به تصویر كشیدن زندگی یك شخصیت بسیار حساسیت برانگیز از جامعه یعنی قضات رفته و ممكن است دچار حاشیه های فراوانی شود اما به گفته معظمی برای به وجود نیامدن چنین مسئله ای همه چیز با هماهنگی مراجع قضایی صورت گرفته است: «برای این كه به مشكلی در این زمینه برنخوریم تمام سكانسهای مربوط به قوه قضاییه با مشاوره و كارشناسی افرادی كه مسئولین این قوه معرفی كرده بودند تصویر برداری شد و به همین دلیل در این زمینه به هیچ مورد ممیزی یا اعتراضی برخورد نخواهیم كرد.»

  قصه واقعا جذاب است

افسانه پاكرو بازیگر اصلی این سریال در كنار فخیم زاده و قریبیان محسوب میشود. او این سریال را تجربه بسیار خوبی میداند و مهمترین ویژگی آن را نقش پررنگ زنها در این سریال میداند.

پاكرو گفت: «به نظرم این سریال یكی از بهترین كارهایی است كه در چند سال اخیر ساخته شد. داستان سریال و ساختار خیلی خوبی كه دارد در كنار بازیگران بسیار حرفه ای اش باعث میشود امیدوار بود كه سریال مورد استقبال زیادی از سوی مخاطبان تلویزیونی قرار گیرد.» یكی دیگر از بازیگران اصلی این سریال گلاره عباسی است كه در نقش همسر اشكان خطیبی در این سریال به ایفای نقش میپردازد.


گلاره عباسی «فاطمه» كه سال گذشته با سریال «شیدایی» طعم موفقیت را چشیده است شخصیتی كه در این سریال دارد را اینگونه تعریف میكند: «فاطمه دختری امروزی است كه در یك خانواده مذهبی بزرگ شده، در شیراز زندگی میكند و شغلش پرستاری است. همسر فاطمه در سریال درگیر یك سری اتهاماتی میشود و فاطمه مجبور است برای كمك به او و اثبات بیگناهی اش درگیر مسائلی غیر منتظره شود.» عباسی قرار بوده در سریال با لهجه شیرازی صحبت كند و مدتی هم با این لهجه تمرین كرده اما در نهایت برای یكدست شدن كار، لهجه شیرازی از این شخصیت گرفته شده است.