4 راه كاهش درد دندان درآوردن کودک

دستش را داخل دهانش می‌كند و آب دهان از گوشه و كنار لبش بیرون می‌ریزد و پدر و مادر می‌گویند دارد دندان درمی‌آورد. تب می‌كند و در تب می‌سوزد، اما باز هم پدر و مادر می‌گویند طبیعی است، چون دارد دندان درمی‌آورد.

نی نی بان: دستش را داخل دهانش می‌كند و آب دهان از گوشه و كنار لبش بیرون می‌ریزد و پدر و مادر می‌گویند دارد دندان درمی‌آورد. تب می‌كند و در تب می‌سوزد، اما باز هم پدر و مادر می‌گویند طبیعی است، چون دارد دندان درمی‌آورد. چند روزی هم اسهال می‌شود، یا لب به هیچ غذایی نمی‌زند و این بار هم به اشتباه می‌گویند مشكلش به رشد دندان‌ها مربوط است.

ممكن است مدفوع كودك هنگام رشد دندان‌ها كمی شل‌تر از حالت طبیعی شود كه این وضع گذرا و بسیار خفیف است. همچنین خارشی كه كودك در ناحیه لثه‌ها احساس می‌كند نیز می‌تواند موجب بی‌قراری‌اش شود، اما بچه در این شرایط هم كاملا سالم و خوشحال است و افزایش وزن مناسبی دارد.

البته كم نیستند كسانی كه فكر می‌كنند دلیل این مشكلات، رشد دندانی است كه دارد از لثه بیرون می‌زند، اما متخصصان می‌گویند نه تب شدید به دندان‌درآوردن ارتباط دارد و نه اسهال. آنها عقیده دارند رویش دندان‌ها اتفاقی طبیعی است كه بدون بروز مشكلات حاد و شدید پیش می‌آید. دكتر مهناز صادقیان، فوق‌تخصص گوارش كودكان می‌‌گوید: دندان‌درآوردن یك پدیده فیزیولوژیك است كه با پدیده‌های فیزیولوژیك دیگری مانند افزایش بزاق دهان كودك همراه خواهد بود.

همه چیز درباره دندان درآوردن نوزادان

دندان‌درآوردن هیچ مشكل خاصی ایجاد نمی‌كند و جای نگرانی ندارد. نباید به اشتباه تصور كنید دندان‌درآوردن باعث تب كودكان می‌شود، زیرا رشد دندان‌ها هیچ وقت با تب بالا همراه نخواهد بود. بنابراین زمانی كه كودك تب می‌كند، حتما باید به پزشك مراجعه كرده و دلیل دیگری را به غیر از دندان‌درآوردن برای این مشكل پیدا كنید. اسهال شدید یا یبوست هم ارتباطی به دندان‌درآوردن ندارد و به طور معمول این دو اتفاق نباید با یكدیگر همراه شود. البته گاهی كودكان برای كاهش احساس خارش و ناراحتی كه هنگام رشد دندان دارند، ممكن است هر چیزی را داخل دهانشان ببرند و همین موضوع می‌تواند عاملی باشد برای بروز اسهال؛ ولی خود رویش دندان‌ها باعث اسهال شدید نمی‌شود.

روش‌های قدیمی چقدر موثر است؟

بعضی‌ها گردنبندهای خاصی برای كاهش درد دندان‌درآوردن دارند و می‌گویند اگر آن گردنبند را به گردن كودك بیندازید، هیچ مشكلی نخواهد داشت. باورش كمی سخت است، اما هستند كسانی كه از این روش‌ها هم كمك می‌گیرند.

در حالی كه دكتر صادقیان می‌گوید چنین روش‌هایی هیچ پایه و اساس علمی ندارد و نمی‌تواند صحیح باشد. گروه دیگری هم هستند كه به روش‌های دیگری روی می‌آورند؛ مثلا یك تكه گوشت كباب‌شده یا برشی از لیمو‌ترش را به كودك می‌دهند تا به لثه‌اش بكشد و آرام‌تر شود كه این روش هم به گفته دكتر صادقیان صحیح نیست، زیرا ممكن است كودك این مواد غذایی را ببلعد یا خوراكی‌ها آلوده شود و كودك ماده آلوده را به لثه‌اش بكشد. بر همین اساس، وی توصیه می‌كند از ژل‌های نیمه‌متراكمی كه با همین هدف ساخته شده استفاده كنید تا این خطرات هم برای كودك پیش نیاید.

این دندان‌ها را به حال خود نگذارید

با خودتان نگویید دندان شیری برای خراب شدن است، باید خراب شود، بیفتد و جای آن دندان اصلی دربیاید. این دندان‌ها هم ممكن است بپوسد، خراب شود و در نتیجه مشكلات بیشتر و بزرگ‌تری برای كودك به وجود می‌آورد. پس آنها را به حال خودشان رها نكنید و به فكر رعایت بهداشت دندان‌های شیری هم باشید.

متخصصان توصیه می‌كنند زمانی كه دندان‌های كودك در حال رویش است، با استفاده از دستمالی تمیز و مرطوب لثه‌اش را پاك كنید و زمانی كه دندان از لثه بیرون می‌آید هم از یك مسواك نرم و مرطوب كه مخصوص كودك است، كمك بگیرید. البته یادتان باشد در این سنین نیازی به استفاده از خمیردندان هم نیست.

درد است یا خارش؟

اگر دقت كرده باشید، وقتی بچه‌ها در حال دندان‌درآوردن هستند، هر جسمی را داخل دهانشان می‌كنند و آن را گاز می‌گیرند و به همین دلیل هم پدر و مادرها فكر می‌كنند دندان‌درآوردن با درد شدیدی همراه است كه كودك برای كاهش درد چنین كاری را انجام می‌دهد. بعضی‌ها هم به دنبال تاول‌های دردناكی روی لثه كودك هستند و منتظر خونریزی می‌مانند.

با این حال، دكتر صادقیان می‌گوید: رویش دندان‌ها اتفاق دردناكی نیست، ولی باعث خارش شده و ممكن است حس ناخوشایندی برای كودك ایجاد كند كه موجب ناراحتی‌اش شود. برای آرام‌تر‌كردن این بی‌قراری و ناراحتی كودكان باید با نظر پزشك از داروهایی كه برای این منظور تهیه شده، استفاده كنید. علاوه بر این، اجسام ژله‌مانند سفت مثل اسباب‌بازی‌های تمیز ژله‌ای نیز‌ می‌تواند به كاهش علائم آزاردهنده ناشی از رویش دندان‌ها كمك كند. رویش اولین دندان‌ها معمولا در سنین چهار تا شش ماهگی اتفاق می‌افتد

در این زمان معمولا سطوح ایمنی كه از مادر به شیرخوار رسیده كاهش می‌یابد و كودك كم‌كم خودش باید عناصر ایمنی را بسازد. بنابراین كاهش عناصر ایمنی منتقل‌شده از مادر به كودك می‌تواند دلیلی برای تب یا بروز عفونت باشد كه این فقط یك همراهی با دندان‌درآوردن است و رویش دندان به تنهایی باعث چنین اتفاقی نمی‌شود. همچنین در كودكانی كه مشكل یا بیماری خاصی ندارند، معمولا در محل رویش دندان‌ها خونریزی اتفاق نمی‌افتد.

به والدین توصیه می‌كنیم زمانی كه كودك دچار مشكلی مانند تب یا اسهال شدید می‌شود، حتما به پزشك مراجعه كنند و این مشكلات را به حساب دندان‌درآوردن نگذارند.

4 راه كاهش درد دندان درآوردن

لثه‌های كوچك و نرم كودك تحمل درد زیاد دندان درآوردن را ندارد و به همین دلیل، این فرشته‌های كوچك همیشه با بی قراری و گریه و مریض شدن این دوران را سپری می‌كنند. برای اینكه بتوانید تا حدی این دردها را از وجود فرزند دلبند خود دور كنید، بد نیست راهكارهای زیر را نیز امتحان كنید.

1- پارچه حوله‌ای نم‌دار

پارچه حوله‌ای خیس و سرد یكی ار روش‌های خوب برای تسكین درد درآوردن دندان است. این پارچه را روی لثه‌های كودك قرار دهید تا بجود. حتی می‌توانید یك تكه یخ هم میان پارچه بگذارید و محكم ببندید تا خدای نكرده در گلوی كودك نپرد و سپس پارچه را در دهان كودك بگذارید تا بجود.

برای این منظور می‌توانید پارچه را در چای بابونه خیس كنید و در یخچال قرار دهید تا سرد و خنك بماند یا حلقه‌های پلاستیكی كه برای دندان درآوردن كودكان است را نیز در یخچال قرار دهید تا سرد شود. سپس به كودك بدهید تا بجود.

2- دندونی

برای كودكانی كه از درد لثه رنج می‌برند، می‌توانید دندونی‌های لرزان خریداری كنید. انواعی از دندونی وجود دارند كه با گاز گرفتن كودك، شروع به لرزش می‌كنند و این مساله بسیار برای كودك خوشایند و دوست‌داشتنی است. برای اینكه باعث تسكین دردش هم بشود، آن را در یخچال قرار دهید تا سرد شود.

3- غذاهای منجمد

سرما و یخ به كاهش درد لثه كودكانی كه در حال دندان درآوردن هستند بسیار كمك می‌كند. می‌توانید غذاهایی كه كودك در آن سن مجاز به خوردن آنهاست را در فریزر منجمد كنید تا كودك آنها را بجود و سرمای آن درد دندانش را كاهش دهد. موز یخ زده یا شیر منجمد نیز روش‌های خوبی برای كم كردن درد هستند.

4- پستانك در یخ

برای كودكانی كه پستانك می‌خورند می‌توانید پستانك آنها را در فریزر منجمد كنید تا هنگام مك زدن آن، سرمای موجود باعث بی‌حس شدن لثه‌ها و كم شدن درد آنها شود.

كاهش درد دندان درآوردن کودکان

از كمپرس سرد استفاده كنید
كمپرس سرد فقط برای رگ‌ به رگ شدن پا و كاهش تورم و درد مناسب نیست، بلكه می‌توان از آن برای كاهش دردهای دهان و دندان نیز استفاده كرد. یك تكه پارچه تمیز و خیس را داخل یك كیسه نایلونی بگذارید و به مدت یك ساعت داخل فریزر قرار دهید. برای نرم‌تر شدن آن می‌توانید پارچه را در ظرف حاوی چای بابونه غوطه‌ور كنید. چای بابونه هم به آرام شدن كودك كمك می‌كند و هم باعث می‌شود تا راحت‌تر بخوابد. وقتی كه پارچه را از داخل كیسه درآوردید، كودك‌تان از جویدن آن و فشار دادنش در بین لثه‌ها لذت می‌برد، چرا كه پارچه را به اطراف لثه‌هایش ماساژ می‌دهد و سردی آن باعث كرختی لثه و كاهش احساس درد می‌شود.
استفاده از دندان‌گیر
می‌‌توانید یك دندان‌گیر یا پستانك را نیز در یخچال بگذارید تا كاملاً خنك شود؛ اما دندان گیر را اصلا در فریزر نگذارید، چرا كه به شدت سفت و سخت می‌شود و می‌تواند به دهان كودك آسیب برساند. اگر كودك‌تان شروع به خوردن مواد غذایی جامد نموده است، می‌‌توانید برخی میوه‌های فریز شده را به اشكال مختلف و متنوع درآورید و به دست كودك خود بدهید. مثلا یك تكه بزرگ هویج فریز شده انتخاب خوبی است، زیرا كودكتان هم می‌‌تواند به راحتی آن را در دست بگیرد و هم سردی هویج به كاهش درد لثه‌هایش كمك می‌كند.
فشار
كودكان خردسال و نوزادان به هنگام دندان در آوردن دوست دارند چیزی را روی لثه‌های‌شان فشار دهند. این كار باعث می‌شود ذهن‌شان مشغول احساس درد دندان درآوردن نشود. اگر كودك كوچك شما هیچ چیز سرد و خنكی را قبول نمی‌‌كند تا روی لثه‌اش بكشد، یك دندان‌گیر معمولی به او بدهید تا آن را بر روی لثه‌اش بكشد. دندان‌گیرها معمولا حالت موجی دارند. بهتر است یا این دندان‌گیرها را امتحان كنید یا آنكه دستان خود را بشویید و با انگشت تمیز روی لثه او بكشید. احساس فشار روی لثه‌اش به او حس خوشایندی می‌دهد و از صدایی كه با كشیدن انگشت روی لثه‌اش به وجود می‌آید لذت می‌برد.
اغلب والدین سعی می‌كنند در اینگونه مواقع از داروهای بی‌حس كننده (ژل‌ بی‌حسی یا كرم بی‌حسی) استفاده كنند تا درد دندان درآوردن تقلیل یابد. هنگام خرید این داروها دقت كنید انواع بدون بنزوكائین را تهیه نمایید، زیرا وجود بنزوكائین در این محصولات بی‌حس كننده می‌تواند برای كودك خطرناك باشد. بنزوكائین باعث ایجاد شرایطی می‌شود كه در آن میزان اكسیژن خون به شدت كاهش می‌یابد. بنزوكائین را نباید به هیچ‌وجه برای كودكان زیر دو سال استفاده كرد. یك خطر دیگر در مورد مصرف این نوع داروها این است كه شما نمی‌توانید دارو را درست در محل مورد نظر بمالید و حتماً به سایر بخش‌ها نیز مالیده می‌شود. حتی نوزاد بخشی از آن را قورت می‌دهد (از طریق بزاق دهان) و از این راه گلوی او بی‌حس می‌شود و سخت‌تر می‌تواند شیر بنوشد، آب دهانش را قورت بدهد و حتی غذا بخورد.
مسكن‌ها
اگر هیچ یك از این موارد در مورد كودك شما كارساز نبود، نیاز به یك كاهش دهنده درد (مسكن) دارید. معمولاً پزشكان مصرف داروهایی مثل استامینوفن را توصیه می‌كنند، اما دقت داشته باشید كه هیچ‌گاه به شیرخواران زیر سه ماه بدون تجویز پزشك هیچ دارویی ندهید. در مورد نوزادان شش ماهه، می‌توانید با نظر پزشك مسكن‌ دیگری استفاده كنید. به خاطر داشته باشید كه این داروها می‌‌توانند معده را تحریك كنند و مشكلاتی را به وجود آورد؛ مثل بالا آوردن غذا و شیری كه نوزاد خورده است. آسپرین یكی دیگر از مسكن‌هاست، اما نباید كودكان، نوجوانان و جوانان زیر 19 سال به طور سرخود از آن استفاده كنند. آسپیرین را به كودك خود ندهید و آن را روی لثه‌اش نمالید، چرا كه ممكن است باعث بروز یك بیماری خطرناك (سندرم ری) شود و زندگی‌اش را تهدید كند.
درمان‌های دارویی
برخی روش‌های درمانی خانگی تاثیر زیادی دركاهش التهاب و درد ناشی از دندان درآوردن در كودكان می‌شوند، اما بیشتر متخصصان معتقدند این روش‌های درمانی علاوه بر تمام مزایایی كه دارند، گاهی اوقات خطراتی نیز خواهند داشت. این داروها باید در بسته‌بندی‌های سالم و مطمئن نگهداری شوند و كاملاً سالم و بی‌خطر باشند. قبل از آنكه مصرف دارو را شروع كنید، موضوع را با پزشك در میان بگذارید.
علائم و نشانه‌های دندان درآوردن
نوزادان و كودكان با علائم متفاوتی دندان درمی‌آورند. میزان درد دندان درآوردن نیز در آنها متفاوت است. این علائم چند روز ادامه دارند. برخی كودكان خوش‌شانس هستند كه به هنگام دندان درآوردن رنج و عذاب زیادی متحمل نمی‌شوند. یك‌سوم از كودكان آب دهان‌شان سرازیر می‌شود، یك‌سوم دیگر از كودكان كج‌خلق و تندمزاج می‌شوند و یك‌سوم مابقی نیز دچار مشكلات مربوط به خواب می‌شوند.
برای آنكه كودك‌تان به راحتی دندان درآورد و دچار درد و ناراحتی نشود، بهتر است روش‌های زیر را امتحان كنید:
بیرون زدن نوك دندان از زیر لثه
تورم لثه
تلاش كودك برای جویدن و مكیدن هر چیزی كه در دست دارد
سرازیر شدن آب دهان
كج‌خلقی
مالیدن صورت
مشكلات مربوط به خواب (بدخوابی)
امتناع از غذا خوردن
مالیدن گوش‌ها
اگر متوجه چند نشانه از نشان‌های فوق در كودك‌تان شدید، احتمالاً به زودی متوجه دندان درآوردن او نیز خواهید شد. اگر كودك‌تان طی این روزها دچار اسهال، تب و آبریزش بینی شده است، آن را نشانه خاص دندان درآوردن قلمداد نكنید؛‌ به‌خصوص اگر این موارد بیشتر از 24 ساعت ادامه یابد؛ ‌چرا كه دندان درآوردن باعث اسهال و تب نمی‌شود. با این وجود اغلب والدین می‌گویند كه دندان درآوردن كودك‌شان به صورت مستقیم با این نشانه همراه بوده است؛ ولی هنوز هیچ‌گونه دلیل علمی این ادعا را اثبات نكرده است. در صورت بروز این علائم، كودك خود را نزد پزشك ببرید.
چه زمانی دیر دندان درآوردن باید باعث نگرانی والدین شود؟
معمولاً نخستین دندان سفید و شیری كودك در 10-4 ماهگی بیرون می‌زند، اما اگر كمی هم دیرتر شد، جای هیچ‌گونه نگرانی نیست. اگر دندان‌های كودك‌تان بسیار كند و دیر به دیر ظاهر می‌شوند، اما رشد استخوانی، پوستی و موهای او كاملا طبیعی است، باز هم جای نگرانی نیست. اگر كودك‌تان تولد یكسالگی‌اش را پشت سر گذاشته اما هنوز دندانی درنیاورده است، او را نزد پزشك ببرید. حتی گاهی اوقات دندان‌های دائمی كودكان 9-8 ساله نیز می‌افتد. در چنین مواقعی بهترین كار این است كه به یك متخصص دندانپزشك و یا یك اُرتودنتیست مراجعه كنید. دیر دندان درآوردن در كودكانی كه سیر طبیعی رشد خود را سپری می‌كنند، نشانه خطر نیست. در ضمن دندان‌هایی كه دیرتر درمی‌آیند، دیرتر پوسیده و خراب می‌شوند. بهترین كار مراجعه دندانپزشك از زمان رویش اولین دندان شیری یا یكسالگی است.
 نوشته دكتر سارا كاشانچی
منبع:ninipage.com