چطـور با هله‌هوله بجنگیم؟

دلیل این‌كه بچه‌های این دوره و زمانه چاق شده‌اند، كم‌تحركی آن‌هاست؛ این موضوع را دیگر هر پدر و مادری می‌داند. اما نكته مهم آن است كه فرزندان ما به جای ورزش و بازی كردن، وقت‌شان را با چه چیزی پر می‌كنند؟ پاسخ ساده است: تلویزیون، بازی‌های ویدئویی و كامپیوتر. اگر بتوانید به نوعی زمان تلویزیون دیدن را برای بچه‌ها محدود كنید در حقیقت چند خدمت به آن‌ها كرده‌اید؛ اول این‌كه آن‌ها فرصت بازی و جنب و جوش واقعی بیشتری به دست می‌آورند و دوم این‌كه كمتر مورد بمباران تبلیغات مواد‌غذایی بی‌ارزش و چاق‌كننده یا همان هله‌هوله‌ها قرار می‌گیرند. با خواندن این مطلب یاد می‌گیرید، چطور به فرزندتان آموزش دهید گول تبلیغات فریبنده هله‌هوله‌ها یا جانك فودها را نخورد.

---

الان صبح جمعه است و كوچولوی شما به محض بیدار شدن از خواب، قبل از هر چیز تلویزیون را روشن می‌كند. به‌نظر شما او امروز برای صبحانه چه چیزی دوست دارد بخورد؟ تكلیف او با بمبارانی از تبلیغات هله‌هوله كه صبح جمعه قبل از برنامه كودك پخش می‌شود، روشن است!

تحقیقات و مطالعات اخیر نشان می‌دهند كه فست‌فودها روز به روز بیشتر تبلیغات خود را به سمت كودكان نشانه می‌روند و البته جالب است بدانید كودكان از 2 سالگی به تماشای تبلیغات تلویزیونی می‌نشینند. تا به حال فكر كرده‌اید كه تبلیغ این خوراكی‌ها چه اثری روی بچه‌های كوچك، كودكان مدرسه‌ای و حتی خود شما دارد؟ تحقیقات دانشمندان نشان می‌دهد، بلافاصله بعد از تماشای تبلیغات تلویزیونی هله‌هوله‌ها، میزان مصرف این مواد در كودكان و حتی بزرگسالان بالا می‌رود و این موضوع ربطی به گرسنه بودن یا نبودن افراد ندارد. تبلیغات طوری بر ذهن آن‌ها اثر می‌گذارد كه خوراكی تبلیغ شده را طلب می‌كنند. با وجود این تبلیغات و فشارهای بیرونی، شما به‌عنوان والدین می‌توانید كنترل اوضاع را به دست گرفته و به فرزندتان یاد دهید كه چطور تبلیغات را بشناسد و در برابر تبلیغ مواد خوراكی بی‌ارزش و زیانبار مقاومت كند.

---

برخی اوقات والدین، خودشان از این‌كه چقدر قدرت كنترل برنامه زندگی خانواده را دارند، شگفت‌زده می‌شوند. تبلیغات تلویزیونی هرقدر هم وسوسه‌كننده باشند، شما می‌توانید با گفتن این جمله كه «ما در خانه‌مان فقط غذای سالم می‌خوریم» قضیه را تمام كنید. در مورد قانونگذاری برای تماشای تلویزیون هم همین‌طور است. البته دقت كنید كه نباید بیش از حد زیاده‌روی كنید. گرفتن یك جشن تولد در رستوران فست‌فود یا خوردن نوشابه در روزهای تعطیل یا تماشای بیشتر تلویزیون در جمعه‌ها استثناهایی است كه می‌توانید قائل شوید.

---

یكی از بهترین راه‌ها برای نظارت بر تماشای تلویزیون آن است كه خودتان هم در كنار فرزندتان بنشینید و تلویزیون تماشا كنید. به این ترتیب شما هم تبلیغاتی را كه در مورد خوراكی‌ها پخش می‌شود مشاهده خواهید كرد و تبلیغاتی كه در آن دروغ گفته می‌شود یا بیش از حد اغراق می‌شود را تشخیص خواهید داد. حین تماشای تبلیغات می‌توانید بچه‌ها را به قضاوت دعوت كنید و از این زمان برای آموزش آن‌ها استفاده كنید. مثلا بعد از تبلیغ فست‌فود از فرزندتان بپرسید كدام تركیب غذایی سالم‌تر است؟ همبرگر و سیب‌‌زمینی سرخ كرده و نوشابه یا میوه، سیب‌زمینی تنوری و شیركاكائو؟

---

از فرزندتان بخواهید  در مورد آنچه می‌‌بیند بیشتر فكر كرده و سعی كند به شما بگوید كدام آن‌ها راست می‌گویند و كدام دروغ. اگر فرزند شما در سنین پیش‌دبستانی است می‌توانید یك بازی ترتیب دهید و اسنك‌ها را به‌ترتیب به رنگ‌های سبز، زرد و قرمز عنوان‌دهی كنید. غذاهای سبز آن‌هایی هستند كه می‌توان هر روز آن‌ها را خورد. غذاهای زرد را هر چند روز یك‌بار و غذاهای قرمز را فقط ندرتا می‌توان خورد. حالا از فرزندتان بخواهید در مورد پفك نظر بدهد: آیا می‌توان هر روز پفك خورد؟ شما می‌توانید این كار را به یك بازی تبدیل كنید و هر بار هنگام تبلیغات مواد‌غذایی آن را برگزار كنید.

اگر فرزند شما در سنین دبستان است سعی كنید مسئله را بیشتر باز كنید. مثلا از او بپرسید اگر صاحب یك كارخانه بود برای این‌كه مردم بیشتر محصولاتش را بخرند چه كار می‌كرد؟ بعد مفهوم تبلیغات را به او توضیح دهید. از كودكان باهوش‌تر یا بچه‌هایی كه در كلاس‌های راهنمایی درس می‌خوانند، می‌توان این سوال را پرسید: «به‌نظر تو این تبلیغ كدام حقیقت را به ما نمی‌گوید؟»

در پایان یكی از راه‌هایی كه نیاز به زمان بیشتر دارد ولی به كمك آن می‌توان كاملا تبلیغات غذاهای بی‌ارزش و چاق‌كننده را از زندگی كودكان حذف كرد آن است كه برنامه‌های كودك را ضبط كرده و خودتان برای فرزندتان پخش كرده و تبلیغات را هم با دور سریع رد كنید!

---

همان‌طور كه گفتیم تلویزیون هم به‌دلیل آن‌كه فرصت فعالیت فیزیكی را از بچه‌ها می‌گیرد و هم به‌دلیل تبلیغات بیش از حدی كه برای هله‌هوله‌ها می‌كند، نقش بسیار بزرگی در معضل چاقی كودكان دارد. پس تا جایی كه می‌توانید باید سعی كنید تماشای تلویزیون را برای كودكان محدود كرده و بر آن‌ها نظارت كنید. برای محدود كردن تماشای تلویزیون به‌ویژه برای كودكان پیش‌دبستانی بهتر است به نكات زیر دقت كنید:

1-  هر وقت امكانش هست، سعی كنید فرزندتان را با خودتان در انجام كارهای منزل همراه كنید. مثلا تی كشیدن كف آشپزخانه و بازی با كف‌ها كاری است كه بچه‌ها اغلب آن را دوست دارند. یك تی كوچك به دست فرزندتان بدهید و بگذارید در كنار شما به بازی خودش بپردازد. كودك شما می‌تواند در گردگیری منزل یا جاروبرقی كشیدن هم به شما كمك كند. همچنین وقتی آشپزی می‌كنید، ممكن است كودك‌تان دوست داشته باشد در كنار شما باشد و آشپزی شما را تماشا كند. به جای این‌كه او را به جلوی تلویزیون برده و برای ساكت كردنش تلویزیون را روشن كنید، بگذارید در آشپزخانه كنار شما بایستد و از این فرصت برای یاد دادن اسم غذاها، سبزی‌ها و... به او استفاده كنید. همچنین می‌توانید كارهای آسانی مثل اضافه كردن مواد به غذا و هم زدن را هم به او بدهید.

2- سبد مخصوص سرگرمی كودك بسازید. یك سبد قشنگ را انتخاب كنید و آن را از كتاب‌های رنگی، وسایل نقاشی، خمیربازی، پازل و انواع دیگر اسباب‌بازی پر كنید. این سبد همیشه باید در كمد مخفی باشد. فقط وقتی فرزند شما از بازی با دیگر اسباب‌بازی‌ها خسته شد این سبد را بیرون بیاورید و با اسباب‌بازی‌های جدید از او پذیرایی كرده و او را سرگرم كنید.

3- CD‌های مخصوص كودك تهیه كنید. شما می‌توانید با نظارت خودتان CD‌هایی را كه برای سن فرزندتان مناسب است، اعم از آموزشی، داستانی و... تهیه كنید و هر وقت سرتان شلوغ است برای فرزندتان پخش كنید. به این ترتیب دست كم می‌دانید كه فرزندتان در غیاب شما به تماشای چه چیزی نشسته است. همچنین می‌توانید قصه مورد علاقه فرزندتان را با صدای خودتان ضبط كرده و در این جور مواقع برای او پخش كنید.

4- برای تماشای تلویزیون قانون بگذارید. كودكان زیر 2 سال اصلا نباید تلویزیون تماشا كنند و بچه‌های پیش‌دبستانی هم تنها 2 ساعت در روز حق تماشای تلویزیون را دارند.