فرزند نابغه من!

همه دوست دارند فرزندان باهوش و نابغه داشته باشند. حالا نابغه هم نشد، دوست داریم اگر فرزندی داریم بسیار باهوش و فرهیخته و مودب و دوست‌داشتنی باشد. همه خوبی‌ها را با هم می‌خواهیم و این شاید کمی بلندپروازانه به نظر برسد، اما ناممکن نیست. صرف‌نظر از مساله ژنتیک و استعدادهای ذاتی، مساله‌ای به نام آموزش نیز وجود دارد که در تربیت فرزندِ باهوش بسیار موثر است.

صبح بخیر: همه دوست دارند فرزندان باهوش و نابغه داشته باشند. حالا نابغه هم نشد، دوست داریم اگر فرزندی داریم بسیار باهوش و فرهیخته و مودب و دوست‌داشتنی باشد. همه خوبی‌ها را با هم می‌خواهیم و این شاید کمی بلندپروازانه به نظر برسد، اما ناممکن نیست. صرف‌نظر از مساله ژنتیک و استعدادهای ذاتی، مساله‌ای به نام آموزش نیز وجود دارد که در تربیت فرزندِ باهوش بسیار موثر است.

حتما بسیار شنیده‌اید، می‌گویند از همان زمان که نوزاد در رحم مادر است برای او موسیقی‌های ناب بگذارید و کتاب بخوانید و حرف بزنید تا ذهنش برای ورود به دنیای مادی آماده شود. این ها همه درست، اما ما 6 راز خوب را هم با شما در میان می‌گذاریم تا بتوانید پسران/دختران باهوش تحویل جامعه دهید و خودتان نیز کیفش را ببرید.


بمباران واژه‌ای

نگران نباشید! قرار نیست به مغز فرزند کوچک خود فشار بیاورید. فقط قرار است او را با کلمات جدید  بسیاری آشنا کنید. برای این که فرزندتان خیلی زود با انواع واژه‌ها و عبارت‌ها آشنا شود، کافی است هفته‌ای یک واژه جدید به او بیاموزید. اگر این روند را از 18 ماهگی آغاز کنید و تا سال دوم ادامه دهید، در انتهای این بازه زمانی، کودک شما بین 50 تا یکصد واژه یاد خواهد گرفت. هر چه بیشتر با فرزند خود صحبت کنید، او واژه‌های بیشتری خواهد آموخت.

برای اینکه کلمات بیشتری یاد بگیرد، دایم با او حرف بزنید. با کلمات زیاد فرزندتان را بمباران کنید. هر کاری انجام می‌دهید برایش توضیح دهید. از اینکه با لحن و تقلید صداهای مختلف این کار را انجام دهید هیچ هراسی نداشته باشید. کتاب‌های زیادی برای او بخوانید.

این را در نظر داشته باشید کودکان تا پیش از دوسالگی نباید تلویزیون تماشا کنند. بگذارید هر چه قرار است بیاموزند را از شما بیاموزند نه از برنامه‌های تلویزیون. تا جای ممکن از انواع کلمات و فرم‌های مختلف واژه‌های متنوع استفاده کنید تا در آینده در نوشتن و هجی کلمات سرعت یادگیری بالاتری داشته باشد.

الفبای احساس

پرورش هوش احساسی در کودکان یکی از ضروری‌ترین موارد برای رشد درک و مهارت‌های اجتماعی در کودکان است. والدین باید به روش‌های مختلف هوش احساسی فرزندان خود را توسعه دهند. به طور مثال، هنگامی که فرزند شما در حال بازی با شن در کنار ساحل است و یکی از دوستانش ناخواسته قلعه شنی او را تخریب می‌کند، باید به او بگویید که این مساله از روی عمد نبوده و مثلا پای دوستش گیر کرده او روی قلعه شنی تو افتاده است. باید به او بیاموزید برخی از مسایل زندگی به صورت تصادفی پیش می‌آیند و هیچ نوع غرضی در پشت آنها نیست. وقتی کودک این را درک کند، دیگر خیلی راحت کینه به دل نمی گیرد و از کوچک‌ترین مسایل زندگی دچار تنش و عصبانیت نمی‌شود.

این مساله در مورد رفتارها رویدادهای مثبت نیز مصداق دارد. یعنی هنگامی که فرزند شما یک کار خوب انجام می دهد او را متوجه نتیجه رفتار خوب خودش بکنید. به طور مثال، برای دوستش مساله جالبی را تعریف کرده است، یا به همبازی خود محبتی کودکانه کرده است، به او یادآوری کنید که چقدر این کارش خوب بوده است و تا چه اندازه توانسته با این کار موجب خوشحالی دوستش بشود. با این اشاره ها به کودک می آموزید هوش احساسی خود را به طور غیرمستقیم پرورش دهد.

بازی هوشمندانه

بازی‌های نمایشی یکی از بهترین انواع بازی‌ها برای رشد فکری و هوشی کودکان است. وقتی با کودک انواع موقعیت‌ها را بازی می‌کنید، به طور غیرمستقیم به او مسایل بسیاری می‌آموزید. با کودک نمایش‌هایی را بازی کنید که بتواند کنترل‌های لحظه‌ای را بیاموزد.

نخستین مساله، آموزش تضادها است. چندین تصویر ساده به کودک نشان دهید. تصاویر را یک‌به‌یک نمایش دهید. به طور مثال، تصویر نخست، خورشید باشد. هنگامی که خورشید را نشان می‌دهید، به جای کلمه «روز» از واژه «شب» استفاده کنید.

یک بازی دیگر، یک به طور مثال، یک ضربه روی تنبک بزنید، به احتمال زیاد فرزند شما دوضربه روی آن خواهد زد.

در هر دو این بازی ها، هدف این است که فرزند مکث و چند دقیقه فکر کند و نخستین فکری که به ذهنش می رسد را بی‌خیال بشود. این بازی حتی برای کودکان 3 تا 4 ساله نیز مفید است. با این بازی به کودک می آموزید در هر چه که می بیند فکر کند و فقط به اولین فکری که در ذهنش نقش می‌بندد، تکیه نکند. به جوانب مختلف مسایل فکر کند.

واکنش های لحظه‌ای باعث افزیش مهارت ریاضی در کودکان می‌شود. با این بازی‌ها، ذهن کودک برای نقشه کشیدن، برنامه‌ریزی، تعیین هدف و پشتکار برای اجرای کامل برنامه‌ها آماده می‌شود. با بازی‌های که تضادها را نشان می‌دهد، کودک خود را برای موفق‌های بسیاری در آینده آماده می‌کنید.


ایجاد فضای خلاقیت 

اگر دوست دارید خلاقیت را در کودک افزایش دهید، این مساله را در دکور اتاق او نیز اعمال کنید. فضایی که کودک در آن رشد می‌کند در بروز مهارت‌های ذاتی او تاثیر بسیاری دارد. تزئیناتی که در اتاق کودک استفاده می‌کنید یکی از اصلی‌ترین مسایل برای رشد خلاقیت او است. برای این منظور لازم نیست خیلی هزینه کنید و اسباب‌بازی‌های گران‌قیمت خریداری کنید. با یک جعبه خالی و مداد شمعی‌های معمولی هم می‌توان موجب پرورش خلاقیت و ابتکار در ذهن کودکان شد.

در اتاق برای او امکاناتی فراهم کنید تا مسایل جدید بیاموزد. مسایل جدیدی تمرین کند. وسایلی در اتاق او قرار دهید که به یک بازی خاص محدود نشود. از انواع وسایل موسیقی، نقاشی، ساخت و ساز، عروسک و ... در اختیارش بگذارید تا در همه زمینه‌ها بازی کند.

تحسین تلاش‌های کودک

تحقیقات ثابت کرده اند کودکانی که والدین آنها تلاش‌هایشان را به جای استعدادهای ذاتیشان مورد تشویق قرار می‌دهند، تلاش خود را بیشتر می کنند و پشتکار بالاتری دارند.

شاید دوست داشته باشید بگویید فرزند من باهوش است. اما خوب است گاهی هم به او بگویید: «تو واقعا خوب تلاش کرده ای». بیشتر والدین عادت دارند در مورد هوش و ذکاوت درونی کودکان حرف می زنند و غیرمستقیم، تلاش های او را نادیده می گیرند. اما اگر به کارهایی که انجام داده است، اشاره کنید، او لذت بیشتری از این کار خواهد برد.  به این ترتیب، حتی اگر اشتباهی نیز مرتکب شوند مدام خود را سرزنش نخواهند کرد. زیرا به سادگی درک می کنند که برخی از تلاش ها نیز ممکن است نتیجه مثبت نداشته باشد.

اشاره با انگشت

از حدود ماه نهم، کودکان حرکات انگشتان والدین خود را دنبال می‌کنند. تحقیقات ثابت کرده‌اند، کودکان زبان بدن را سریع‌تر از موارد دیگر می‌آموزند. به طور مثال، اگر با دست به کامیون اشاره کنید، کودک سریع‌تر به سمت آن بر می گردد تا اینکه بخواهید در مورد کامیون به او چیزی بگویید.

به این روند «توجه مشترک» می گویند: به این مفهوم که کودک می تواند با شما در رابطه با موضعی خارجی ارتباط برقرار کند. پرورش این مساله مثلا در باغ وحش بسیار کارساز است. با انگشت به حیوانات اشاره کنید و سپس در مورد آن حیوان برای فرزندتان توضیح دهید.