عجالتا بچه دار نشوید!

هفته نامه سلامت - دکتر شهرزاد زاده مدرس، متخصص زنان و زایمان: سن ازدواج در کشور ما به دلیل شرایط اجتماعی بالا رفته است و به دنبال آن بارداری دیرهنگام باعث بروز مشکلاتی شده است. بیشتر خانم هایی که در سنین بالا ازدواج و اقدام به باردارشدن می کنند، با مشکلاتی مواجه هستند و در نهایت مجبور به استفاده از روش های کمک باروری می شوند که نه مقرون به صرفه است، نه به نفع آنها! اگرچه پزشکان با به تاخیرانداختن بارداری موافق نیستند اما گاهی شرایطی پیش می آید که باید اقدام به بارداری را به تعویق انداخت تا شرایط بهتری مهیا شود. در این مطلب برخی از مهم ترین این شرایط را با هم مرور می کنیم.

سن نامناسب

یکی از عوامل مهم در باروری، سن است. بهترین سنین برای بارداری خانم ها حوالی 23 سالگی و حداکثر تا 35سالگی است. اولین بارداری بهتر است حوالی 24-23 سالگی و حداکثر تا 30 سالگی باشد اما بارداری های بعدی می تواند در 35 یا 36 سالگی هم اتفاق بیفتد. ظرفیت تخمدان با افزایش سن به شدت کاهش می یابد و خانم های 40-38ساله قدرت باروری کمتری دارند و به همان میزان احتمال سقط و اختلال های کروموزومی در جنین آنها بیشتر است. خانمی که در سن پایین ازدواج کرده، بهتر است بارداری را تا رسیدن به 23 سالگی به تاخیر بیندازد و خانم هایی که به مرز 40 می رسند، بهتر است از باردار شدن صرف نظر کنند یا تحت نظر متخصص زنان این کار را انجام دهند.


وزن غیرطبیعی

وضعیت جسمانی و سلامت زنان در بارور شدن و ادامه دادن طبیعی بارداری بسیار مهم است. خانم ها باید به تغذیه و وزن خود قبل از بارداری توجه داشته باشند. شاخص توده بدنی خانم ها (وزن برحسب کیلوگرم تقسیم بر مجذور قد برحسب متر) بهتر است در حد طبیعی (تقریبا بین 18 تا 25) باشد. خانم هایی که خیلی لاغر و ضعیف هستند و خانم هایی که اضافه وزن زیاد دارند، بهتر است تا رسیدن به وزن طبیعی، بارداری را به تاخیر بیندازند.

عدم توافق همسران

شرایط کاری، اقتصادی و زندگی خصوصی زوج هایی که قصد فرزندار شدن دارند، باید معقول باشد. اگر خانم از نظر جسمی یا روانی در شرایط نامناسبی باشد، بهتر است باردار نشود. خانم ها باید برنامه ریزی داشته باشند و زمان ها و فرصت هایی را برای خود در طول روز در نظر بگیرند تا بتوانند بارداری طبیعی را پشت سر بگذارند و در آینده فرصت کافی برای رسیدگی به فرزندشان داشته باشند. تا زمانی که همسران به تصمیم مشترک برای فرزنددارشدن نرسیده اند، نباید برای این منظور اقدام کنند. هر دو همسر باید خواهان فرزند باشند. اگر خانمی شرایط مناسبی ندارد یا به این توافق همسرش نرسیده، بهتر است بارداری را به تاخیر بیندازد.

اختلال اعصاب و روان

اگر یکی از طرفین از نظر اعصاب و روان دچار مشکل است یا روابط بین همسران نوسان زیادی دارد، بهتر است قبل از اقدام به بارداری، این بیماری ها درمان و مشکلات فرد حل شوند و زوج در شرایط مناسب، بدون استرس و اضطراب، برای فرزنددار شدن اقدام کنند.

بیماری های جسمی

قبل از اقدام به بارداری، مخصوصا برای خانم هایی که عادت ماهیانه نامنظم دارند یا سنشان بالاست، لازم است آزمایش هایی انجام شود و مسائلی مثل ابتلا به برخی عفونت ها یا اختلال های غده تیروئید و وضعیت تخمدان بررسی و درمان شود. در خانواده هایی که سابقه دیابت یا چربی بالا یا اختلال هایی مثل سکته های زودرس قلبی و مغزی وجود دارد، بهتر است قبل از اقدام به بارداری مشاوره انجام بگیرد.

خانمی که مشکلات عروقی داشته و اتفاقی یا در اثر جراحی متوجه این مسئله شده، حتما باید مشاوره قبل از بارداری داشته باشد. اعضای خانواده هایی که دار اختلال های ژنتیکی یا بیماری های وابسته به جنس هستند نیز حتما به مشاوره ژنتیک نیاز دارند. به طور کلی اگر خانم یا آقای بیماری دارند، باید قبل از اقدام به بچه دار شدن در مورد این بیماری با متخصص صحبت کنند و در مورد آثار آن بر بارداری و باروری بپرسند.

اگر بیماری آنها بر روند باردارشدن یا در طول بارداری اثر منفی داشته باشد، باید حتما آن را درمان کنند. حتی خانم ها و آقایان سیگاری بهتر است قبل از اقدام برای فرزنددار شدن سیگار را کنار بگذارند. حداقل باید 2 سال بین 2 بارداری فاصله باشد. اگر خانمی دچار سقط مکرر شده هم به مشاوره ژنتیک نیاز دارد و باید حداقل بعد از سقط تا 3 ماه باردار نشود.

10بارداری پرخطر

1-    خانم های بالای 40 سال و زیر 18 سال

2-    افرادی که مشکلات زناشویی شدید دارند.

3-    همسرانی که هر دو تلاسمی مینور دارند.

4-    زنان معتاد، پیش از ترک اعتیاد

5-    خانم هایی که به دیابت مبتلا هستند و قند خونشان تحت کنترل نیست.

6-    خانم هایی که واکسن سرخک و سرخجه زده اند حداقل تا 3 ماه بعد از واکسیناسیون نباید باردار شوند.

7-    خانم های خیلی چاق یا خیلی لاغر.

8-    خانم هایی که برای درمان جوش های صورت از داروی «ایزوترتینویین» یا «آکوتان» استفاده کرده اند، نباید تا 3 ماه بعد از قطع مصرف آن باردار شوند.

9-    خانم های مبتلا به پسوریازیس یا برخی از بدخیمی های پوستی که از دارویی مانند «نئوتیگازون» یا «تیگازون» استفاده کرده اند، نباید تا 3-2 سال پس از قطع مصرف این دارو باردار شوند.

10-    خانم هایی که به هر علتی تحت درمان رادیواکتیو قرار گرفته اند، بهتر است تا یک سال از بچه دار شدن خودداری کنند.