رشد فرزند شما کندتر از کودکان دیگر است؟

رشد فرزند شما فرآیند پیچیده ای است که در طول دوران کودکی ادامه می یابد. بدن کودکان دائماً در حال تغییرات فیزیکی است. در طی این روند است که مهارت های حرکتی یا توانایی های جسمانی کودکان پرورش می یابد.

صبح بخیر: رشد فرزند شما فرآیند پیچیده ای است که در طول دوران کودکی ادامه می یابد. بدن کودکان دائماً در حال تغییرات فیزیکی است. در طی این روند است که مهارت های حرکتی یا توانایی های جسمانی کودکان پرورش می یابد.

بعضی از این تغییرات "نقاط عطف" رشدی عمده ای هستند، مانند زمانی که کودک یاد می گیرد بنشیند یا راه برود. با گذشت زمان، کودکان انواع مهارت های حرکتی را بدست می آورند از توانایی راه رفتن، دویدن و پریدن گرفته تا بدست گرفتن و استفاده از مداد.

تماشای رشد فرزند تجربه ای بسیار عالی است. ولی توجه کردن به پیشرفت رشدی کودک نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.

ولی اغلب اوقات والدین بیهوده نگران نرمال بودن رشد فرزندانشان می شود. واقعیت این است که هرگز دو بچه را پیدا نمی کنید که روند و سرعت رشد آنها یکسان باشد. هر کس سرعت خاص خودش را دارد.

بنابراین وقتی فرزندتان کمی کندتر از کودک دیگری رشد می کند، نباید احساس خطر کنید. ولی اگر هنوز نگران هستید، می توانید با پزشک مشورت کنید.

در زیر به بعضی از نقاط عطف و مراحل رشد حرکتی کودکان اشاره شده است.

مهارت های جسمانی فرزند شما چگونه پرورش می یابند؟

نقاط عطفی که در زیر به آنها اشاره می شود، فقط میانگین هستند. فرزند شما سرعت رشد خودش را دارد. بنابراین موارد زیر را فقط به عنوان راهنمایی کلی در نظر بگیرید.

سال اول

1 تا 2 ماهگی:

نوزاد وقتی روی شکمش خوابانده می شود، شروع به بالا گرفتن سر و شانه هایش می کند. ولی وقتی روی زمین نشانده می شود، معمولاً سرش رو به جلو می افتد.

2 تا 3 ماهگی:

نوزاد اشیایی که کف دستش گذاشته می شود را می گیرد، وقتی نشانده می شود می تواند سرش را بالا نگه دارد، هرچند که ممکن است سرش خم شود.

4 تا 6 ماهگی:

نوزاد می تواند از حالت دمر به پهلو برود. بعضی از بچه ها ممکن است بتوانند به مدت کوتاه بدون کمک در این حالت باشند.

7 تا 9 ماهگی:

نوزاد یاد می گیرد که در این سن از حالت طاق باز به حالت دمر شود. می تواند چهار دست و پا بخزد و از انگشتانش استفاده بهتری برای گرفتن اشیا نماید.

10 تا 12 ماهگی:

در این سن، نوزاد معمولاً می تواند به مدت طولانی بنشیند، راحت تر حرکت کند، حتی با کمک بزرگترها کمی راه برود، بدون کمک بایستد و مدادی را نگه داشته و با آن خط خطی کند.

---

1 تا 2 سال

12 تا 15 ماهگی:

بطور متوسط در این سن کودک یاد می گیرد راه برود و با قدم های نااستوار راه برود. گاهی کودکان زودتر یا دیرتر اولین قدم هایشان را برمی دارند.

کودکان در این سن می توانند اشاره کنند، در اشیا را بردارند و لباسشان را دربیاورند.

15 تا 24 ماهگی:

تعادل و کنترل کودک در این سن بهبود می یابد. تاتی کردن او استوارتر می شود. کم کم اعتماد به نفس او بیشتر می شود تا بتواند بدود و به عقب راه برود. حتی ممکن است بتواند در این سن توپ بزرگی را شوت کند، خط خطی کند و چند جعبه کوچک را روی هم بچیند.

2 تا 3 سال

کودک در این سن بسیار فعال است. دوست دارد بدود و از هر چیزی بالا برود. یاد می گیرد که با دو پا بپرد و گویی دائماً در حال حرکت است. بعضی از بچه ها می توانند با اسباب بازی رکابی، رکاب بزنند.
مهارت های حرکتی ظریف تر نیز در این سن پیشرفت می کنند. کودک یاد می گیرد اشیا را بچرخاند، مثلاً در اتاق یا در بطری را بچرخاند و باز کند. او بهتر از قبل از انگشتانش استفاده می کند و بهتر آنها را کنترل می کند. بعضی از بچه ها نقاشی های درهم ولی قابل تشخیصی با مداد می کشند.

3 تا 6 سال

مهارت های حرکتی در این سن روانتر می شوند. کودکان معمولاً بجای عبور از نقاط عطف جدید، در مهارت ها استاد می شوند. و هماهنگی بیشتری از خود نشان می دهند.

توانایی های آنها در جهیدن، پرتاب کردن و گرفتن توپ بهتر می شود. آنها یاد می گیرند بپرند و جاخالی بدهند. تا 6 سالگی، تعادل و هماهنگی آنها به اندازه کافی پرورش می یابد که به آنها اجازه یاد گرفتن
اسکیت یا دوچرخه سواری را بدهد.

تمرکز کردن روی اشیای فاصله دور برایشان راحت تر می شود. آنها معمولاً می توانند روی خطی از کتاب تمرکز کنند. آنها یاد می گیرند که شکل های متعدد و تصاویر قابل تشخیصی بکشند و آنها را رنگ کنند.

---

شما چه کمکی می توانید به آنها بکنید؟

از آنها حمایت کنید و تشویقشان کنید. اعتماد خود به توانایی های او را نشان دهید.

بگذارید با سرعت خاص خودش جلو برود و فشار نیاورید.

بدانید که بعضی از بچه ها نسبت به بچه های دیگر هماهنگی و تعادل بهتری دارند.

از او انتقاد نکنید.

اگر فرزندتان در این سنین بسیاری از کارهایی که معمولاً باید بتواند انجام دهد را انجام نمی دهد یا سرعت عادی او متوقف شده است، با پزشک مشورت کنید.

رشد خلاقیت در کودکان و جلوه های آن

مطالعات روان‌شناسان درباره خلاقيت نشان داده است که خلاقيت نيز همانند ساير جنبه‌هاي انسان از الگويي پيروي مي‌کند. به نظر آنها خلاقيت در اوايل زندگي و ابتدا در بازي کودک ظاهر مي‌شود و به تدريج در جنبه‌هاي ديگر زندگي از قبيل کار ، مدرسه ، فعاليت‌هاي تفريحي و مشاغل تجلي مي‌کند. ابتکارات يا توليدات خلاق در طول سال‌هاي 30 و 40 به اوج مي‌رسد. بعد از آن حالت فلات پيدا مي‌کند، به تدريج کاهش مي‌يابد.

اريکسون ، ميان‌سالي را سن بحراني ناميده است که در آن توليد يعني تمايل به خلق يا به وجود آوردن يا رکود حکمفرما خواهد شد. به عقيده روان‌شناسان عوامل محيطي از قبيل فقر بهداشتي ، اوضاع و احوال خانوادگي ، فشارهاي مالي و نبودن وقت آزاد در به اوج رسيدن خلاقيت مؤثرند و شواهد دال بر کاهش آن به سبب محدوديت‌هاي موروثي وجود ندارد.

عوامل تسريع‌کننده در رشد خلاقيت

*وقت: کودکان براي خلاق شدن وقت زيادي لازم دارند تا با افکار و مفاهيم درگير شوند و با آنها بازي کنند و آنها را به اشکال نو و ابتکاري در آورند.

*ترغيب و تشويق: کودکان براي خلاقيت و خلاق بار آمدن به تشويق و ترغيب نياز دارند و انتقاد مانع خلاقيت ايشان مي‌شود.

*مواد: بديهي است وجود مواد گوناگون مثلا کاغذ ، خمير و...براي تحريک خلاقيت در کودکان ضرورت دارد.

*محيط محرک: محيط خانه و مدرسه بايد با تشويق و راهنمايي کودکان در کاربرد مواد و اشيا ، خلاقيت ايشان را بر انگيزد.

*روابط غير انحصاري والدين کودک: والديني که نه حامي افراطي و نه انحصارگر افراطي فرزند خود هستند، طبعا او را به استقلال و اتکا به خويش تشويق خواهند کرد و اين دو تاثير بيشتري در خلاقيت دارند.

*روش‌هاي پرورش کودک:روش آزاد منشانه و آسان‌گير در پرورش کودکان درخانه و مدرسه خلاقيت را تسريع مي‌کند، در صورتي که سختگيري از آن جلو گيري مي‌کند.

*فرصت کسب معلومات : خلاقيت در خلا انجام نمي‌گيرد،بلکه مستلزم کسب معلومات است که زير بناي خلاقيت بشمار مي‌رود.

جلوه‌هاي خلاقيت در کودکان: کودکان فرايند خلاقيت خود را درسنين مختلف به شکل‌هاي گوناگون آشکار مي‌کنند که به جلوه‌هاي خلاقيت معروفند. اين جلوه‌ها عمدتاعبارتند از :

جاندار پنداري

علاقه به نسبت دادن هشياري به اشيا و موجودات غير جاندار. اين جلوه را غالبا در کودکان خردسال که هنوز نمي‌توانند جاندار را از غير جاندار تميز دهند، مي‌بينيم، آنها از نسبت دادن صفات زندگان به موجودات غير زنده لذت مي‌برند و معمولا صفاتي را به آنها نسبت مي‌کند که والدين‌شان به خود ايشان نسبت مي‌دهند.

بازي سازنده

کودکان زماني که به سن مدرسه مي‌رسند و مي‌توانند خيالبافي و واقعيت را از هم تشخيص دهند، توجه خود را از بازي نمايش يه بازي سازنده معطوف مي‌کنند.

دوستان خيالي

دوست خيالي از شخص ، حيوان يا چيزي که کودک در عالم خيالش مي‌آفريند تا نقش دوست را با او ايفا کند، زيرا بيشتر بازي‌ها براي لذت بخش بودن به همبازي نياز دارند و کودکاني که همبازي ندارند غالبا يک همبازي خيالي براي خودشان خلق مي‌کنند. کودکي که تجارب اجتماعي تلخ و ناخوشايند دارد، ممکن است همبازي خيالي را بر همبازي واقعي ترجيح دهد.

روياي بيداري

روياي بيداري مانند بازي‌ها ، فعاليتي است که شخص از پرداختن به آن لذت مي‌برد. شکلي از بازي ذهني است که معمولا خيال پردازي خوانده مي‌شود تا جلوه‌هاي کنترل شده تخيل مشخص شود.

دروغ‌هاي مصلحت آميز کودک

يکي از جلوه‌هاي بسيار شايع ميان کودک خردسال ، گفتن دروغ‌هاي مصلحتي است که با دروغ‌هايي که بزرگسالان فکر مي‌کنند تفاوت دارد. اين گونه دروغ را کودک بر خلاف تصور بزرگسالان عملا درست مي‌پندارند.

شوخي سازي

شوخي دو جنبه دارد: توانايي ادراک شوخي و ديگري توانايي توليد آن و جنبه پذيرش اجتماعي را هم بايد به آن افزود، زيرا جالب يا غيرجالب بودن شوخي را اطرافيان تعيين مي‌کنند. توليد شوخي مستلزم شناخت موقعيت است، همچنين با ميزان علاقه شخص به پذيرش اجتماعي بستگي دارد. به اين معنا که کودکان ناراضي از ميزان آن طبعا به توليد شوخي انگيزش بيشتري خواهند داشت تا به هدف خود برسد. شوخي‌ها انواع ساده و پيچيده دارند که خلاقيت عمدتا در شوخي‌هاي پيچيده به چشم مي‌خورد.

داستان‌گويي

يکي ديگر از جلوه‌هاي خلاقيت ، داستان‌گويي است. کودکان خلاق در انتخاب و بيان داستان مو فقيت بيشتري دارند و بهتر و بيشتر مي‌توانند توجه شنوندگان خود را جلب کنند.

مفهوم خود آرماني

مفهوم خود آرماني آرزوي کودکان به اين است که آن باشند يا آن چيز را عرضه کنند که خود دوست دارند به آن برسند. به عبارت ديگر منظور از خود آرماني ، علاقه شخص به اين است که ديگران او را آنچنان که خودش مي‌خواهد دريابند. اعم از خود پنداري بدني و خود پنداري روان‌شناختي.