کودکان
2 دقیقه پیش | با بطری نوشابه برای پسر کوچولو هواپیما بسازیدبه جای خریدن اسباب بازی های گران قیمت ، می توانید با استفاده از ابزاری که در خانه در اختیار دارید اسباب بازی هایی با کمک فرزندان خود بسازید که هم در هزینه ها صرفه جویی می ... |
2 دقیقه پیش | از رایحه درمانی نوزادان بیشتر بدانیدآیا شما می خواهید برای مراقبت از نوزاد خود، یک رویکرد جامع تری را انتخاب کنید؟ آیا شما به عنوان یک پدر و مادر به دنبال درمان های طبیعی برای بچه های کوچک خود هستید؟ آیا می ... |
راه های مقابله با کودکان پُرخور و شکمو
پرخوری مشکل نسبتا شایعی در میان بچههاست که اغلب باعث چاقی و اضافه وزنشان هم میشود و پدرها و مادرهایی که نگران سلامت فرزندشان هستند را عاصی میکند. به نظر شما مناسبترین شیوه برای برخورد با بچههای پرخور چیست؟
مجله شهرزاد: با شیطنت دستش را به سمت ظرف شیرینی روی میز، دراز کرد. یک نگاهش به در بود که یکدفعه مادر وارد اتاق نشود و نگاه دیگرش به شیرینیهای داخل ظرف که از عصر تا حالا دلش را برده بود! تا آمد یکی از آن شیرینیهای بزرگ شکلاتی را که با ترافلهای رنگی تزئین شده بود، بردارد سر و کله مادر با ابروهای درهم رفته و یک جیغ بنفش پیدا شد که میگفت: «آخه من با این شکم سیریناپذیر تو باید چکار کنم؟!» حتما شما هم با چنین صحنههایی مواجه شدهاید. پرخوری مشکل نسبتا شایعی در میان بچههاست که اغلب باعث چاقی و اضافه وزنشان هم میشود و پدرها و مادرهایی که نگران سلامت فرزندشان هستند را عاصی میکند. به نظر شما مناسبترین شیوه برای برخورد با بچههای پرخور چیست؟ آیا جایزه دادن، تشویق یا تنبیه کردن یا حتی مسخره کردن او بهخاطر چربیهای اضافهاش راهگشا خواهد بود؟ این بار از دیدگاه علم تغذیه و روانشناسی به بررسی پرخوری کودکان پرداختهایم.
پیشگیری مهمتر از درمان
پرخوری اگر تبدیل به عادتی پایدار شود میتواند سلامت جسمی کودک را به خطر بیندازد. شاید داشتن یک بچه «تپل مپل» آرزوی برخی پدرها و مادرها باشد اما چند کیلو اضافه وزن در دوران کودکی ریسک ابتلا به برخی بیماریها از جمله دیابت نوع دو، بیماریهای قلبی و عروقی و ... را افزایش میدهد. بنابراین اینجا هم مثل هر مشکل و بیماری دیگری، پیشگیری بر درمان مقدم است. اگر نمیخواهید فرزندی پرخور داشته باشید باید پیش از هر کاری اطلاعات خودتان را در مورد میزان انرژی و مواد مغذی مورد نیاز کودک بر حسب جنس، سن و فعالیت بدنی او تکمیل کنید. این مسئله زمانی اهمیت پیدا میکند که بدانید سرعت رشد در سنین مختلف برای دخترها و پسرها متفاوت است. بنابراین گاهی ما بزرگترها هستیم که با دیکته کردن یک برنامه غذایی خاص و پرحجم در زمانی که رشد فرزندمان بهطور طبیعی کند شده، زمینه پرخوری او را فراهم میکنیم.
پرخوری نشانه است نه مشکل
اگر فرزندتان انتظار دارد هربار که وارد اتاقش میشوید یا صدایش میزنید، با یک ظرف پر از خوراکیهای خوشمزه در انتظارش باشید، یا اگر از صبح که چشمهایش را باز میکند تا وقت خواب سرش داخل یخچال است و دهانش بهقول معروف میجنبد، یعنی شما با یک کودک پرخور طرف هستید که باید تا قبل از اینکه این پرخوری کار دست خودش و شما دهد، فکری به حال این قضیه بکنید. بچههای سیریناپذیر معمولا برای غذا ناراحتی و بیتابی میکنند و اگر کمی دیرتر غذا بخورند، آرامش خودشان را از دست میدهند. اما آیا پرخوری بهخودی خود مشکلی است که شما باید دنبال راهحل آن بگردید؟ اگر تابهحال اینطور فکر میکردید، 100 درصد در اشتباه بودهاید. پرخوری نشانه وجود یک مشکل در کودک شماست که میتواند ریشه جسمی یا روانی داشته باشد. بنابراین تا زمانی که علت سیریناپذیری کودک مشخص نشده، شما هم برای درمان پرخوری او راه بهجایی نخواهید برد. اشتهای بیش از حد و غیرطبیعی فرزند شما ممکن است ناشی از استرس و مواجهه دائمی با موقعیتهای هیجانی باشد. پس اگر جو خانهتان متشنج است یا زیادی کودک را تحت فشار قرار میدهید، نباید از پرخوری او آنقدرها هم متعجب شوید. کمرویی و خجالتی بودن، گوشهگیری و محرومیت از مهر و محبت پدر و مادر هم میتواند شکم کودک را سیریناپذیر کند. در این حالت کودک به خوردن پناه میبرد و از این روش بهعنوان یک مکانیسم دفاعی استفاده میکند. البته فقط شرایط روحی و روانی نیست که معده کودک شما را مثل یک کیسه بزرگ کش میآورد برخی بیماریها و وضعیتهای فیزیولوژیک هم هستند که این شرایط را رقم میزنند. اختلال غده تیروئید یکی از شایعترین علتهای تغییر در اشتها و وزن در کودکان و بزرگسالان است که البته تشخیص آن نیاز به معاینات پزشکی دارد. این بار که پرخوری دختر یا پسر کوچکتان کفر شما را درآورد، بهجای عصبانی شدن و فریاد زدن یا محروم کردن او بد نیست به الگوی غذاخوردن او توجه کنید. آیا کودک از روی عادت، تقلید یا بیحوصلگی سر یخچال میرود و کابینتها را برای پیدا کردن یک خوراکی خوشمزه زیر و رو میکند یا با این روش میخواهد توجه شما را جلب کند؟ فعالیتش زیاد است و بیشتر گرسنه میشود تا اشتهای سیریناپذیرش با مجموعهای از علائم جسمانی دیگر از جمله اختلالات خواب همراه شده؟ پیدا کردن علت دقیق پرخوری اولین قدم برای درمان آن است.
خوراکی جایزه نیست
یکی از دلایل پرخوری کودک دریافت جایزههای جویدنی و قورتدادنی است! این رفتار والدین، کودک را شرطی میکند و او هرگز یاد نمیگیرد که غذا فقط برای رفع نیاز بدن و گرسنگی است. اگر این رفتار قبل از 5 سالگی انجام شود، بهسرعت رنگ عادت به خود میگیرد. آن وقت مجبورید برای انداختن عادت پرخوری از سر کودک هفتخوان رستم را طی کنید. اوضاع زمانی خرابتر میشود که این جایزهها را از بین خوراکیهای ناسالم یا همان «هلههولهها» انتخاب میکنید. اگر فکر میکنید جایزه دادن آجیل به جای پفک، یا میوه به جای شکلات انتخاب بهتری است، باز هم در اشتباهید، چون حتی اگر جایزه از بین خوراکیهای سالم انتخاب شود باز هم کودک را دچار عادت مضر پرخوری میکند. پس غذا و میان وعده را تنها به زمانی موکول کنید که او واقعا «گرسنه» بوده و وقت غذا خوردن رسیده باشد. تکلیف جایزه چه میشود؟ خب کمی خلاقیت داشته باشید و دختر و پسر کوچکتان را با یک کاردستی، یک نقاشی، یا پیشنهاد یک بازی تازه تشویق کنید.
3 اشتباهی که کودک را پرخورتر میکند
گاهی والدین آنقدر از رفتارهای کودک مستاصل شدهاند که روشهای تربیتیشان نهتنها باعث از بین رفتن عادت پرخوری نمیشود بلکه اوضاع را وخیمتر هم میکند. یکی از اشتباهات رایج پدرها و مادرها تسلیم شدن زودهنگام در برابر خواستههای غذایی کودک است. وقتی فرزند شما میخواهد بعد از خوردن یک ناهار مفصل و یک ظرف دسر، چندتا شکلات هم بخورد، به معنای آن نیست که او به غذای بیشتری «نیاز» دارد. پس جلوی او بایستید اما از بمباران احساسی و دادن احساس گناه جدا خودداری کنید. ناراحتی شما از پرخوری کودک در ذهن او تبدیل به احساس ناخواستنی بودن میشود و اینجاست که همه تلاش شما نتیجه معکوس میدهد و او بیشتر به غذا پناه میبرد. چون خوردن فعالیت لذتبخشی است که آرامش میکند و باعث میشود ناتوانی خود در کنترل اشتهایش را فراموش کند.
یکی دیگر از اشتباهاتی که معمولا مادرها یا مادربزرگها مرتکب میشوند خوراکی دادن به بچهها برای جبران و تسکین ناراحتیهایشان است. این مسئله باعث میشود کودک درباره مفهوم غذا خوردن نتیجه اشتباهی بگیرد و تلاشی برای کنترل اشتهای سیریناپذیر خود نکند.
مسخره یا شرمنده کردن کودک در میان جمع هم یکی دیگر از روشهای نادرستی است که متاسفانه خیلی از والدین برای درمان پرخوری کودک به آن پناه میبرند. این روش نهتنها کمکی به شما نمیکند بلکه باعث میشود فرزندتان به پنهان کاری روی بیاورد و در نتیجه افت اعتماد بهنفس، خشم و افسردگی ناشی از این رفتار پدر و مادر، نظم روانی خود را از دست بدهد.
غذا هم جا و مکانی دارد
یکی از علل شایع پرخوری در کودکان این است که گاهی والدین برای رسیدن به امور شخصی خود یا از سر باز کردن کودک، در هر موقعیت و مکانی فرزندشان را با غذا سرگرم میکنند. اگر میخواهید اشتهای دختر یا پسرتان را کنترل کنید و مانع از چاق شدن بیش از حد او شوید، غذا خوردن را تنها به آشپزخانه یا میز ناهارخوری منحصر کنید و مدت زمان خاصی را برای این کار در نظر بگیرید. خوراکی خوردن موقع تماشای تلویزیون را محدود کنید چون وقتی فکر کودک مشغول شود، متوجه نمیشود چقدر خورده است. در ضمن به فرزندتان بیاموزید که از بشقابی که برایش آماده کردهاید غذا بخورد و مستقیما سرش را داخل یخچال نکند. نصب یک علامت ورود ممنوع روی در یخچال میتواند در این راه به شما کمک کند.
به جای دهان، دستهایش را مشغول کند
همانطور که پیش از این اشاره شد پرخوری کودک در بعضی موارد نشانه بیحوصلگی و بیکاری است. در واقع او برای اینکه خودش را سرگرم کند به یک پاکت چیپس پناه میبرد، یک شیرینی از سر میز بر میدارد یا با یک قاشق به جان بستنیهای داخل فریزر میافتد تا با جویدن این خوراکیها چند دقیقهای سرگرم شود. اگر شما بتوانید راهی برای مشغول نگهداشتن منطقی و هدفمند دست و فکر دختر یا پسر کوچکتان پیدا کنید، خودبهخود عادت پرخوری هم از سرش خواهد پرید.
بعد از خوردن غذا، زمانی که مطمئنید کودکتان سیر شده، انجام یک فعالیت خاص یا یک بازی جدید را به او پیشنهاد کنید البته برای پیدا کردن بازی مورد علاقه او باید کمی زحمت بکشید و حوزههای دوستداشتنیاش را کشف کنید. اینطوری کوچولوها متوجه میشوند که لذتهای دیگری هم در زندگی هست که کمی بیشتر از یک متر با یخچال فاصله دارند!
ویدیو مرتبط :
مقابله با سوء استفاده جنسی از کودکان
خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :
دروغگویی کودکان دلایل و راهکارهای مقابله
بی گمان همه ما از دروغ گفتن و یا شنیدن آن احساس ناخوشایندی داریم. در این میان پدر و مادر که تربیت کودک جزو اصلی ترین وظایف آن هاست، با شنیدن دروغ از کودک خود احساس ناراحتی بیشتری می کنند. اما باید گفت کودکان علاوه بر الگوگیری از رفتار والدین، به دلایل متعدد به دروغ گفتن روی می آورند.
دروغ در مقابل راستگویی قرار دارد و در تمامی فرهنگ ها و جوامع امری زشت و ناپسند تلقی می شود. بررسی ریشه ای دلایل دروغگویی امری بسیار پیچیده است و نیاز به واکاوی شخصیت انسان ها دارد. اگرچه ممکن است بعضی آن را یک رفتار زنانه تلقی کنند، اما نتایج تحقیقات نشان می دهد که تفاوت معناداری بین مردان و زنان برای دروغگویی وجود ندارد. در خانواده نیز مواردی پیش می آید که والدین از دروغگویی بیش از حد فرزندان خود ابراز نگرانی می کنند. سیامکی خبوشان، کارشناس ارشد روان شناسی و مشاور خانواده و کودک با بیان این مقدمه به خراسان می گوید: دلایل دروغگویی در کودکان بسیار متعدد است و آغاز آن از زمان تکلم کودک و حدود ۲ سالگی به بعد است.
کودکان گاه برای جریحه دار نکردن احساسات دیگران، پنهان کردن احساسات یا واکنش های خود، فرار از تنبیه و دریافت پاداش و توجه، دروغ می گویند.نکته این جاست که واقعیت و تخیل در زندگی کودکان زیر ۶سال در هم تنیده است و کودک ممکن است هر آن چه را به ذهنش می رسد بر زبان آورد. به این نوع دروغ، «دروغ سیاه و سفید» می گوییم. در بیشتر موارد چنین گفته هایی بسیار اغراق آمیز و غیرواقعی است .مثلا پسربچه ۶ساله ای با هیجان به مادرش می گوید: «من دیروز یک غول دیدم!»در واقع دروغ بیان کننده حقایق مربوط به امیدها و دلهره ها و آشکار کننده آن چیزی است که فرد می خواهد باشد. والدین از طریق اطلاعاتی که از گفته های دروغین کودک کسب می کنند، می توانند به کودک کمک کنند تا واقعیت را از افکار پوچ و خیالی تشخیص دهد. فاطمه زارع، کارشناس مسئول مرکز بهداشت روان و مشاور با بیان این مطلب به ایسنا می گوید: وقتی بچه ای می گوید که برای عید یک فیل زنده به عنوان هدیه سال نو دریافت کرده است، باید گفت که او دوست دارد یک فیل داشته باشد و نباید او را بابت گفتن این جمله سرزنش کرد.
به گفته زارع، گاهی کودک دروغ می گوید، زیرا اجازه ندارد حقیقت را بگوید. به عنوان مثال وقتی به مادرش می گوید که از برادرش متنفر است، تنبیه می شود. اما اگر بلافاصله حرفش را پس بگیرد، والدین، او را بابت انکار احساسش مورد تشویق قرار می دهند. با این تجربه کودک نتیجه می گیرد که انسان به دلیل گفتن حقیقت تنبیه می شود. گاهی هم والدین، کودک را به دروغگویی تشویق می کنند. به این صورت که کودک مجبور می شود به منظور دفاع از خود دروغ بگوید. این کارشناس ادامه می دهد: کودکان از این که والدین از آن ها پرس و جو کنند، بیزارند به خصوص وقتی گمان کنند والدین از قبل پاسخ ها را می دانند. کودکان همچنین از سوال های غافل گیر کننده بدشان می آید سوالاتی که وادارشان می کند دروغ بگویند، حقیقت را پنهان کنند و خجالت بکشند.
● الگوگیری از کودکان
نباید از نقش والدین و الگوهایی که در اختیار کودک قرار می گیرد، در گرایش کودک به دروغگویی غافل شد. چنان که به گفته سیامکی خبوشان، گاهی والدین خودشان به وضوح دروغ می گویند اما نادیده گرفتن حقیقت از سوی کودک را بر نمی تابند. در صورتی که چنین انتظاری بی جاست. گاهی کودک به علت نداشتن تمرکز و توجه به محیط پیرامون، مسائل را پس و پیش یا به اشتباه روایت می کند و والدین بنا را بر دروغگویی کودک می گذارند. کودکان اغلب تمایلی به دروغگویی ندارند اما وقتی به حساسیت و نقطه ضعف والدین پی می برند، به دروغگویی رو می آورند تا جلب توجه کنند. به عنوان مثال چون کودک می داند که مادر نسبت به سلامت او حساس است، به دروغ از دل درد شکایت می کند. دروغ گویی در کودکان باهوش، ریسک طلب، هیجان خواه، تنوع طلب و اجتماعی بیشتر مشاهده می شود و کودکان کمرو و خجالتی، بیش فعال و عقب مانده کمتر دروغ می گویند.
● راهکارها
یکی از بهترین راه های پیشگیری از دروغگویی در کودکان این است که او را وادار نکنیم برای دفاع از خود دروغ بگوید. بهتر است اگر نسبت به دروغگویی وی مطمئن هستیم، بدون اشاره مستقیم و استفاده از واژه دروغگویی او را متوجه کار اشتباهش کنیم. زارع با اشاره به این که گاهی والدین خودشان انگ دروغگو بودن به کودک می زنند، تصریح می کند: والدینی که دایم گفته های کودک را انکار می کنند، به طور غیرمستقیم به او می گویند که دروغ می گوید. یا وقتی کودک دروغ آشکار می گوید به شدت عصبانی می شوند و او را سرزنش می کنند. بهتر است والدین خط مشی مشخصی در برابر دروغگویی کودک داشته باشند.بدون سوال پیچ کردن یا بازجویی از کودک طی چند سوال و جواب کوتاه سعی کنند واقعیت یا بخشی از آن را از زبان کودک بشنوند، موضوع را بزرگ و مهم جلوه ندهند و با قاطعیت اما واضح و شفاف درباره موضوع با کودک صحبت کنند. کودک باید طی گفت وگو احساس کند راستگویی به وی کمک می کند یا در پایان گفت وگو به این نتیجه برسد. باید آگاهانه شرایطی را برای کودک ایجاد کنیم که دروغ نگوید و اگر دروغ می گوید نه با واکنش احساسی و هیجانی بلکه به صورت منطقی به او بفهمانیم که نیازی به دروغگویی نیست.
● ریشه یابی علت دروغگویی
استفاده از واژه های «الکی»، «شوخی» و یا «دروغ» نباید در خانواده رواج داشته باشد و کودک باید بداند دروغ در هر شکلی ناپسند است. سیامکی با بیان این مطلب که بهتر است ریشه دروغگویی کودک را دریابیم، تاکید می کند: بهتر است به جای در نظر گرفتن تنبیه یا تهدید کودک تلاش کنیم به موضوع از دید کودک بنگریم تا دریابیم کودک از دروغگویی چه نفعی می برد و به دنبال چیست. سپس به او نزدیک شویم. همچنین هرگز انگ دروغگو بودن به کودک نزنیم. بهتر است به تخیلات کودک احترام بگذاریم و او را بابت حرف زدن درباره موضوعاتی مثل غول و فرشته و حیوانات عجیب و غریب سرزنش نکنیم.
گاهی والدین از دروغگویی مقابل کودک اجتناب می کنند اما در عوض پنهان کاری را به او یاد می دهند. پنهان کاری هم شکل دیگری از دروغ است و در طول زمان کودک یاد می گیرد که چه طور حرف بزند تا متهم به دروغگویی نشود. همچنین کاهش اعتماد به نفس در کودک با تمایل به دروغگویی در ارتباط است و بچه هایی که عزت نفس پایین دارند به «خودیاری کاذب» یا به عبارتی به اغراق در بیان توانایی ها و حوزه اختیارات خود روی می آورند تا آن خلاء را جبران کنند.
اگر دروغگویی تا ۷ سالگی درمان نشود همزمان با رشد کودک شاخه و برگ بیشتری پیدا می کند و درمان آن دشوارتر می شود. سیامکی خبوشان با اشاره به این مطلب می گوید: یک دانش آموز دبیرستانی ناخواسته دروغ نمی گوید بلکه با ظرافت و زیرکی واقعیت را طور دیگری جلوه می دهد. اغلب این دانش آموزان برای فرار از تنبیه یا دریافت پاداش دروغ می گویند. این امر حاکی از آن است که شالوده رفتار اخلاقی در دوران کودکی آن ها به درستی پی ریزی نشده است و حالا در دوران بزرگسالی برای رسیدن به اهداف خاص دروغ می گویند. در این سنین فشارهای والدین موقعیت را بدتر می کند و راهی جز دروغگویی برایشان باقی نمی ماند.
منبع:روزنامه خراسان