کودکان
2 دقیقه پیش | با بطری نوشابه برای پسر کوچولو هواپیما بسازیدبه جای خریدن اسباب بازی های گران قیمت ، می توانید با استفاده از ابزاری که در خانه در اختیار دارید اسباب بازی هایی با کمک فرزندان خود بسازید که هم در هزینه ها صرفه جویی می ... |
2 دقیقه پیش | از رایحه درمانی نوزادان بیشتر بدانیدآیا شما می خواهید برای مراقبت از نوزاد خود، یک رویکرد جامع تری را انتخاب کنید؟ آیا شما به عنوان یک پدر و مادر به دنبال درمان های طبیعی برای بچه های کوچک خود هستید؟ آیا می ... |
دوست یابی را به بچه هایمان بیاموزیم
از آنجایی که انسان موجودی اجتماعی و تنهای برایش دشوار است، میل دارد با کسی هم صحبت شود و دوستی را کنار خودش داشته باشد. یافتن دوست یک نوع مهارت محسوب می شود.
هفته نامه سلامت - محبوبه ریاستی: از آنجایی که انسان موجودی اجتماعی و تنهای برایش دشوار است، میل دارد با کسی هم صحبت شود و دوستی را کنار خودش داشته باشد. یافتن دوست یک نوع مهارت محسوب می شود. معمولا این موضوع در سنین کودکی خیلی جدی گرفته نمی شود در حالی که دوست می تواند روی شکل گیری شخصیت افراد اثر بگذارد. با شروع فصل مدرسه خیلی از والدین نگران این موضوع هستند که فرزندشان با چه کسی ارتباط دوستانه برقرار می کند. دکتر کتایون رازجویان، روان پزشک کودکان و نوجوانان در مورد مهارت های دوستیابی در کودکان این گونه پاسخگوی سوالاتمان شدند.
نداشتن دوست در سنین کودکی نشانه یک نوع ضعف برای کودک است؟
نه؛ چون در سنین خیلی کم مثلا قبل از دبستان دوستی های کودکان خیلی معنای جدی ای ندارند اما در عین حال اگر کودک خردسالی، امکان برقراری ارتباط با دیگران را نداشته باشد، نمی تواند بیاموزد که چطور در اجتماع رفتار کند. پس باید به او مهارت های اجتماعی را بیاموزیم و هنگامی که در این مورد مشکلی پیدا کرد به او کمک کنیم.
والدین چگونه می توانند در این راه به فرزندانشان کمک کنند؟
باید سعی کنند مهارت های لازم دوستیابی را به فرزندانشان آموزش دهند. مثلا اگر کودکی را می بینند که پرخاشگر و عصبانی است به فرزند خود بیاموزند که این رفتار خوب نیست و ممکن است دوستی شما را به هم بزند.
کودک باید در کنار همسال خودش احساس شادی و امنیت کند. وظیفه پدر و مادر هم این است که مراقب رابطه های دوستانه فرزندانشان باشند. در این مورد راه های زیادی وجود دارد مثل اینکه به حرف های فرزندتان در مورد اتفاقاتی که در مدرسه می افتد گوش دهید. به انتخاب فرزندتان احترام بگذارید و دوستان او را به خانه دعوت کنید. سعی کنید با دوستان فرزندتان و والدین آنها آشنا شوید. به هر حال مهم ترین مساله این است که به فرزندتان نشان دهید چگونه هم می تواند دوست خوبی باشد و هم دوست مناسب پیدا کند.
اخلاق کودک در ارتباطش با دیگران و به خصوص همسالانش چقدر تعیین کننده است؟
خیلی زیاد، اگر کودکی رفتار برتری طلبی و رهبری داشته باشد ولی در عین حال شوخ طبع و مهربان باشد، توسط دیگران پذیرفته خواهدشد. اما برعکس اگر همین کودک رفتارهای مثبت کمی داشته باشد توسط دیگران دفع و طرد خواهدشد. مهربانی و وظیفه شناسی بهترین راه برای پیدا کردن یک دوست خوب است.
ارتباط دوستانه والدین با دیگران چقدر در این مورد به کودک کمک می کند؟
خیلی زیاد. چون کودک همیشه اولین الگو را در هر زمینه ای از والدین خود می گیرد بنابراین کودک در محیط خانه و از رفتارهای والدینش با دیگران می آموزد که چه برخوردی با دیگران داشته باشد پس اگر کودکی دارید که تازه می خواهد مهارت دوستیابی را بیاموزد و تعاملاتش را بیشتر کند مراقب رفتارهایتان با دیگران باشید تا بتوانید الگوی مناسبی برای کودکانتان باشید.
برای مثال می توانید با همسایگان و دوستان خود برخورد مناسبی داشته و جویای حال آنها باشید تا انرژی مثبتی که به دیگران می بخشید هم خودتان را خوشحال کند و هم به فرزندتان یاد بدهید که با دیگران با مهربانی برخورد کند.
گاهی برای بعضی از کودکان سخت است که با کسی ارتباط برقرار کنند و اصلا شروع ارتباط را به خوبی بلد نیستند. در این مورد والدین چه رفتاری باید داشته باشند و چگونه می توانند به کودکشان کمک کنند؟
باید سعی کنند آرام آرام کودکشان را وادار به صحبت کنند. برای مثال اگر با فرزندتان به پارک رفته اید و کودکی در کنار شماست می توانید به او بگویید: «چه عکس قشنگی روی پیراهنت است.» و رو به فرزندتان بکنید و بگویید: «این طور نیست؟» به هر حال سعی کنید در هر فرصت مناسبی که با فرزندتان هستید، بهانه یا دلیلی برای گفت و گو با دیگران به وجود آورید.
یکی از روش های ساده، پرسیدن و سوال کردن است. باید مهارت های اجتماعی را به کودک آموزش دهید. مثلا می توانید برنامه هایی مانند پارک رفتن، ملاقات با همسایه ها، فامیل و دوستان خانوادگی که دارای فرزند همسن شما هستند را بیشتر کنید و مطمئن باشید پس از مدتی حتما ارتباط اجتماعی کودک با همسالانش بهتر خواهدشد.
با قصه گویی و بازی های مختلف چقدر می توانیم مهارت دوستیابی و یک انتخاب درست را به کودک آموزش دهیم؟
بازی و قصه گویی همیشه برای کودک خوب و مفید است. چون یک نوع آموزش محسوب می شود. به همین دلیل می توانید از 2 سالگی شروع به خواندن کتاب های قصه با مفهوم و محتوای دوستی، همکاری و همدلی (درک احساسات و عواطف دیگران) برای فرزندتان کنید. با بازی کردن هم می توانید نحوه تعامل و رفتار با دیگران را به زبانی ساده و همراه با شادی و لذت به نمایش بگذارید.
اگر کودکی در یک رابطه دوستانه گروهی با همسالانش آسیب دید چگونه باید با او رفتار کنیم؟
باید به او کمک کنیم. البته در سنین بین 3 تا 6 سالگی کودک از دوستی های گروهی خیلی درک ندارد و به همین دلیل وظیفه پدر و مادر است که مواظب این رابطه باشند تا فرزندشان دچار مشکل نشود. با این حال باید درباره اینکه کودکشان چطور می تواند دوباره دوستان زیادی پیدا کند با او صحبت کنند و از او بخواهند اگر خودش هم کاری کرده که دوستانش را ناراحت کرده دیگر آن را تکرار نکند.
وابستگی به دوستان در سنین کودکی بیشتر بین پسرها وجود دارد یا دخترها؟
معمولا این وابستگی در مورد دختران بیشتر است و گاهی بسیار شدید می شود. به خصوص در سنین نوجوانی. در این مورد والدین باید مراقب باشند این مساله برای فرزندشان مشکلی ایجاد نکند. گاهی حتی وابستگی بین دوستان آنها را به سمت رقابت و حسادت سوق می دهد.
نقش معلمان و مدیران مدرسه در ایجاد یک دوستی مناسب بین کودکان تا چه حد تاثیرگذار است؟
خیلی زیاد. آنها می توانند دوستی های خوبی بین کودکان ایجاد و از رفتارهای نامناسب بین آنها جلوگیری کنند. به هر حال مدرسه به عنوان خانه دوم بچه ها و یک اجتماع کوچک نقش بسزایی در این گونه موارد دارد.
کنترل از راه دور
دکتر امان الله قرائی مقدم*: یکی از مهم ترین وظایف والدین این است که برخورد درست با دیگران را به فرزندشان آموزش دهند چون کودک آنها به مرور زمان وارد اجتماع می شود و باید با دیگران تعامل داشته باشد. بنابراین بهتر است از همان ابتدا او را با این مهارت آشنا کنند. من معتقدم نباید کودک را حساس بار آورد چون وقتی وارد اجتماع شد و خیلی چیزها بر وفق مرادش نبود قطعا دچار مشکل خواهدشد.
به همین دلیل گاهی بد نیست بگذاریم خود کودک بعضی چیزها را تجربه کند. مثلا اگر در یک رابطه دوستانه در مدرسه آسیب دید باید تا حدی به او کمک کرد و کمی هم اجازه داد خودش از خودش دفاع کند. نباید به عنوان پدر یا مادر دائم از این هراس داشته باشیم که فرزندمان با چه کسی نشست یا برخاست دارد. می توانیم روابط را کنترل کنیم اما نباید دخالت کنیم چون در این صورت اعتماد به نفس کودک از بین می رود و نمی تواند در آینده در این اجتماع زندگی کند.
پیشنهاد می کنم به طور غیرمستقیم مراقب رابطه های دوستانه کودکانتان در مدرسه باشید اما دخالتی در این مورد نکنید و اگر مساله ای هم شما را ناراحت می کند، یا با اولیای مدرسه در میان بگذارید یا از یک مشاور کمک بگیرید.
*کارشناس علوم تربیتی- عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس
ویدیو مرتبط :
غریبه ها دوست هایمان هستند
خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :
چگونه با بچههایمان دوست باشیم؟
دوست داشتن و دوست داشته شدن از احتیاجات ضروری انسان است
دوست داشتن فرزندان، ازجمله مواردی است که خداوند به صورت فطری در وجود ما انسانها قرار داده است،به خصوص در وجود مادران ، فلسفه این حكمت الهی بسیار روشن است، به واقع اگر این محبت ومهر مادری که بهوسیله هورمونهای(اکسیتوسین) ایجاد میشود در وجود مادران نهادینه نبود، احتمالا هیچ مادر ی حاضر نمیشد حتی یک لحظه هم دردها ،رنجها و شب بیداریهای فرزندانش را متحمل شود.
اما آنچه که قصد داریم به طور اختصار در این مقاله به آن بپردازیم اهمیت و ضرورت این دوستداشتن است و اصولا روشها و مهارتهایی كه این مهم را ممكن میسازند.
شاید پذیرفتن این نكته كمی سخت باشد كه مشکلات شخصیتی اكثر قریب به اتفاق ما بزرگترها به دلیل عدم مهارت دوست داشتن از جانب والدینمان در كودكی شكل گرفته است.
مسئله نیازهای روانی و از جمله نیاز به محبّت، از مباحث اصولی در روانشناسی تربیتی و حتّی روانکاوی است. دوست داشتن و دوست داشته شدن از احتیاجات ضروری انسان است و فقدان آن به شكل غیر قابل باوری آدمی را دچار نقصان در بینش و رفتار میكند لذا ضروری است تا والدین توجه لازم و كافی به این نكته داشته باشند. برای این مهم لازم است ابتدا كودكانمان را خوب بشناسیم و به یاد داشته باشیم كه دوستداشتن آنها بدون شناختشان میسر نیست. دقت كنیم كه آنها آیینه وجود ما هستند. پس هرگونه بینش و رفتار آنان انعكاس بینش و رفتار ماست.
لذا اگر آنها دوست داشتن را در وجود ما پیدا كنند آن را میآموزند. به یاد داشته باشید اصیلترین و مهمترین احتیاجات روانی کودک، برخورداری از محبّت است. کودکان باید احساس کنند که والدینشان با آنها صمیمی و مهربان اند و آنان را در حل مشكلاتشان یاری میکنند.
كودكانی كه این حس را درون خویش دریافتهاند و به این باور رسیدهاند، مسائل و مشكلات خود را با والدین خود مطرح میكنند و راحتتر از پس آنها بر میآیند. برای برقرای ارتباط و دوستی با آنان اولین قدم پس از خواستن، این است كه فاصله سنی با فرزندانتان را در ذهن خود به حداقل برسانید تا بدینگونه زمینههایی برای صحبت دوستانه با آنها فراهم کنید. اما توجه داشته باشید كه این ارتباط با حفظ جایگاهتان به عنوان والدین باشد.
اصیلترین و مهمترین احتیاجات روانی کودک، برخورداری از محبّت است
* در دقایقی از شبانه روز، درخلوت آنها وارد شوید و با فرزندتان صحبت کنید و از دیدگاههای او با خبر شوید. سعی کنید در این گفتوگوها از مشکلات و دغدغههای احتمالی فرزندتان با خبر شوید و برای آنها راهحلی بیابید. سعی کنید قبل از اینکه فرزندتان از شما درخواست کمک کند، خودتان به کمک وی بروید و نگذارید برای رفع مشکل خود، به غریبهها پناه ببرد، حتی اگر این غربیه دوستهای وی باشند. به عنوان راهی برای برقراری رابطه بیشتر با فرزندانتان با آنها تماس جسمانی داشته باشید. کودکان دوست دارند به والدین خود نزدیک باشند.
* کنار خود نگاهداشتن، آرامش و اطمینان را به آنان منتقل میکند. استفاده از یک آغوش گرم به او كمك میكند تا یك حامی را در كنار خود باور كنند. کودکان علاقهمند به مشارکت در تصمیم گیریها هستند. تصمیمگیری به آنها احساس تسلط و استقلال میدهد. سعی كنید در امور مختلف حتی اگر به ظاهر، نظرات آنها را نیز جویا شوید تا بدین صورت این حس را در او تقویت كرده و رابطه دوستیتان را محكمتر كنید.
* فرزندان را در آغوش بگیرید ، ببوسید و آنان را نوازش كنید. نوازش كردن كودكان اثر بسیاری ماندنی دارد. رسول اكرم (ص) نیز توصیه ی ارزشمندی در این باره دارد و می فرماید: فرزندان خود را بسیار ببوسید زیرا با هر بوسه ای ، برای شما درجه ای در بهشت فراهم می شود.
* به فرزندان خود احترام بگذارید و به سخنانشان با علاقه و تمایل گوش دهید ، این كار احساس ارزشمند بودن را در آنان تقویت می كند و آنها حس می كنند شما به ایشان علاقه دارید و دوستشان دارید. پیامبر گرامی در این مورد می فرماید: شخصیت فرزندان خود را بشناسید و آنها را گرامی بدارید ، دوستشان داشته باشید ، آنها را به نیكوترین وجهی تربیت كنید و آداب زنگی خوب را به ایشان بیاموزید.
* جمله خود را با کلمه«باشه؟» تمام نکنید مگرآنکه آماده باشید«نه» گفتن کودک خود را بپذیرید. اگر از کودک درخواستی بکنید که منوط به موافقت او باشد، در دام بحثهای طولانی و حتی جنگ قدرت گرفتار میشوید. برای تفهیم مسائل و موضوعات مختلف به او، زیاد توضیح ندهید. اثربخشی توضیحات ساده معمولاً بیش از بحثهای طولانی است. در ضمن بچهها خیلی زود از توضیحات مشروح خسته شده و فرار میكنند. به کودک خود توجه کامل داشته باشید و بهخاطر بسپارید كه حتی یک رابطه سریع اما با توجه،میتواند نیاز کودک شما را به ارتباط برآورده سازد.
منبع:روزنامه قانون