باهوشم ولی یاد نمی‌گیرم!

 صبح بخیر: آرش، دانش‌آموز كلاس دوم و 8 ساله است. او فقط در درس دیكته دچار مشكل است به طوری كه اختلاف نمره فاحشی بین نمره دیكته و سایر درس‌هایش وجود دارد. مثلا نمره دیكته او معمولا بین 5 تا 12 در نوسان است، در حالی كه نمره سایر دروس از جمله ریاضی بین 18 تا 20 است. معلم او عنوان می‌كند كه آرش از نظر هوشی در حد طبیعی است، زیرا در سایر دروس هماهنگ با دیگر دانش‌آموزان پیش می‌رود. غلط‌های دیكته آرش انواع مختلف دارد، مثلا حروف مشابه را با هم اشتباه می‌كند(مقازه به جای مغازه)، كلمات را همانگونه كه می‌شنود، می‌نویسد(رفتن به جای رفتند، پمبه به جای پنبه)، وارونه‌نویسی و قرینه‌نویسی(آب‌آب به جای بابا) دارد یا یك حرف از یك كلمه را حذف یا به آن اضافه می‌كند. با توجه به مشكلات ذكر شده برای آرش اختلال یادگیری دیكته‌نویسی مطرح می‌شود. این‌كه این اختلال چیست و چه راهكاری برای رفع آن باید در نظر گرفت را دكتر كتایون خوشابی، روان‌پزشك توضیح می‌دهد.

---

اختلال یاد‌گیری به عنوان یك اختلال عصب زیست‌شناختی یا اختلال پرد‌ازش زبان تشخیص د‌اد‌ه شد‌ه كه به وسیله عملكرد‌ مغز به وجود‌ آمد‌ه است. اختلال یاد‌گیری ممكن است از لحاظ علمی ‌د‌ر حوزه‌های شناسایی كلمه، اد‌راك، خواند‌ن، حساب كرد‌ن، استد‌لال‌كرد‌ن، هجی‌كرد‌ن یا كلمه‌بند‌ی و نوشتن به وجود‌ آید‌. اختلال یاد‌گیری غالبا وابسته به عملكرد‌ غیرعاد‌ی مغز به ویژه د‌ر حوزه گفتار است. اختلال یاد‌گیری كه د‌ر زمینه علمی‌تشخیص د‌اد‌ه شد‌ه ممكن است د‌ر زمینه‌های د‌یگر نیز اختلال ایجاد‌ كند‌. به طور مثال فعالیت‌های روزمره یك فرد‌ د‌ر خانه ممكن است از ناتوانی بالقوه حافظه، استد‌لال یا حل مسئله تاثیر بگیرد‌. به علاوه ممكن است تاثیر نامطلوبی بر ارتباطات اجتماعی بگذارد زیرا ضعف فرآیند‌ شناختی فرد‌ موجب می‌شود‌ او د‌ر فكر كرد‌ن یا رفتار، د‌چار اشتباه یا كج‌فهمی ‌رفتار د‌یگران شود. اختلالات یاد‌گیری ممكن است با حالت‌های مختلف مانند اختلال بیش‌فعالی، اختلالات رفتاری، ناتوانایی‌های حسی یا د‌یگر شرایط كلینیكی ارتباط د‌اشته باشد.

---

بیشترین مطالعات انجام شده در زمینه اختلالات خواندن صورت گرفته است كه مجموعه‌ای از عوامل ارثی و محیطی را مطرح می‌كند.

متخصصان می‌گویند،  ژنتیك در بروز این اختلالات نقش مهمی دارد به طوری كه در تعدادی از موارد مشكل مشابه كودك در دیكته‌نویسی یا روخوانی در اقوام درجه اول مثل پدرومادر یا درجه دوم خانواده پدری و مادری نیز وجود دارد. یكی از تئوری‌های هنوز هم مطرح در اختلالات یادگیری، برطرف نكردن جانبی در كودك است. به طوری كه در پایان 6سالگی راست ‌دستی یا چپ دستی در كودك مشخص می‌شود.

 به طور طبیعی در كودكان راست دست پای راست، گوش راست و چشم راست برتری دارند (توپ زدن با پای راست، شنیدن صدای ساعت مچی با گوش راست، نگاه كردن به داخل كاغذ لوله شده با چشم راست) در تعدادی از كودكانی كه اختلالات یادگیری دارند برتری جانبی اتفاق نمی‌افتد مثلا آن‌ها چپ دست، راست پا، چپ چشم و راست گوش هستند. در صورتی كه كودك اختلال یادگیری داشته باشد  و برتری جانبی نیز مشخص نشده باشد، بهتر است با تمرین‌های خاص این برتری جانبی را ایجاد كرد. عوامل دیگری هم در سبب‌شناسی این اختلالات مطرح می‌شوند كه هیچ‌یك قطعی نیستند اما به هر حال به نظر می‌رسد حافظه دیداری و شنیداری این كودكان دچار اختلال است.

---

 اختلالات یادگیری دسته‌ای از اختلالات مربوط به یادگیری هستند كه شامل 3اختلال یادگیری در دیكته‌نویسی، روخوانی و ریاضی است. تعدادی از كودكانی كه مشكل دیكته‌نویسی دارند اختلال روخوانی هم دارند و بالعكس كودكان نارساخوان در دیكته‌نویسی هم مشكل دارند. در مجموع 30‌تا 50‌درصد  مردم دچار اختلال یادگیری ناشناخته هستند و تقریبا 3 میلیون كودك بین 6 تا 18 سال به نوعی برخی اختلالات یادگیری را دارند. نكته مهم آن است كه این اختلالات در پسران بیشتر از دختران است. حدود نیمی از اختلال‌های یادگیری در حوزه‌های اختلال خواندن طبقه‌بندی می‌شوند، در بیشتر موارد شروع اختلال یادگیری در فاصله زمانی پیش از دبستان تا كلاس دوم مشخص می‌شود. شروع پیش از كلاس اول معمولا نشانگر نوعی تاخیر رشدی در زبان، تاخیر در یادگیری مفاهیم جدید در خانه یا تاخیر در عملكرد، در مقایسه با همسالان پیش‌دبستانی و مهدكودكی است. شروع در اوایل ورود به مدرسه معمولا به شكل نمره‌های پایین و یادگیری ضعیف معلوم می‌شود.

---

این كودكان بهره‌هوشی طبیعی دارند، از نظر حواس بینایی و شنوایی سالم بوده و امكانات محیطی و آموزشی نسبتا مناسبی هم دارند. این كودكان محدودیت‌های شدید عاطفی ندارند اما با وجود این، در یك یا چند زمینه مثلا درس دیكته یا روخوانی پایین‌تر از حد انتظار با توجه به بهره هوشی هستند. برای تشخیص انواع اختلالات یادگیری در كلاس اول باید حداقل 6 تا 9ماه از شروع سال تحصیلی گذشته باشد زیرا بسیاری از اشكالات ذكر شده در شروع سوادآموزی طبیعی تلقی می‌شوند. برای تشخیص اختلال یادگیری دیدن دفتر دیكته، ریاضی و مشاهده روخوانی كودك الزامی است و در صورت داشتن آگاهی از این اختلالات بهترین مرجع تشخیص، معلمان هستند.

---

در این اختلال كودك به طور اختصاصی با وجود داشتن هوش طبیعی در عملكرد ریاضی بسیار ضعیف عمل می‌كند و اختلاف نمره ریاضی با سایر دروس كاملا مشخص است. در هر مقطع تحصیلی كودك در كسب مهارت‌های ریاضی مربوط به همان مقطع اشكال دارد. مشكلات شایع در این گروه از كودكان شامل نفهمیدن اصطلاحات ریاضی، درك نكردن اعمال و مفاهیم ریاضی، نشناختن نمادهای عددی یا گروه‌بندی ارقام، رعایت نكردن مراحل ریاضی، شمارش اشیا و یادگیری جدول ضرب و اشكال در مهارت‌هایی كه نیاز به تمركز دارد مانند كپی كردن درست اعداد و به خاطر سپردن اعداد است. در تعدادی از كودكان كه اختلالات یادگیری و علائم مربوط به كمبود تمركز نیز وجود دارد، اشتباهات ناشی از بی‌دقتی نیز به علائم اختلالات یادگیری اضافه می‌شوند. در صورت وجود هر 2 اختلال یادگیری و كمبود تمركز، استفاده از داروهای اختصاصی برای افزایش تمركز، كمك‌كننده است. علائم همراه دیگر شامل اضطراب، افسردگی، بی‌علاقگی به انجام تكالیف مدرسه و بی‌میلی برای حضور در مدرسه به دلیل كاهش اعتماد به نفس در كودك است.

---

از نظر درمانی این كودكان نیازمند آموزش‌های خاص هستند و موثرترین راه، استفاده از آموزش‌های كمكی است. در تهران 2 مركز ویژه اختلالات یادگیری وابسته به سازمان آموزش و پرورش و تعدادی مراكز خصوصی كه برای این دسته از كودكان برنامه آموزشی خاص دارند، وجود دارد. به هر حال دانش‌آموزانی كه اختلالات یادگیری دارند، مظلوم‌ترین كودكان در نظام آموزشی هستند كه با تشخیص زودرس و درمان به موقع در بسیاری از موارد مشكلات یادگیری آن‌ها حل می‌شود. با حمایت درست و مداخله مناسب، این كودكان می‌توانند در مدرسه موفق بوده و در بزرگسالی نیز انسانی موفق باشند.

خبرگزاری تسنیم: بهرام افشارزاده در مورد اینکه آیا امروز با قلعه‌نویی جلسه‌ای را برگزار می‌کند، گفت: متاسفانه امروز درگیر جلسات دیگری هستم و فردا با قلعه‌نویی جلسه خواهم داشت.

وی در واکنش به صحبت‌های احمد شهریاری مبنی بر اینکه افشارزاده سابقه تیم‌داری و باشگاه‌داری ندارد، اظهار داشت: شهریاری چه کسی است؟!

مدیرعامل باشگاه استقلال پس از اینکه متوجه شد شهریاری عضو سابق هیئت مدیره این باشگاه است و این صحبت‌ها را مطرح کرده، گفت: ایرادی ندارد، من که همه کاری کرده‌ام و انشاالله به زودی باشگاهداری را هم یاد می‌گیرم. فقط نمی‌دانم چه کسی در سپاهان باشگاهداری می‌کرد. ایرادی ندارد حتماً  شهریاری درست می‌گوید، من حاضر هستم پیش او درس یاد بگیرم!

افشارزاده در خصوص اینکه گفته می‌شود صادق رئیسی‌کیا به عنوان قائم مقام باشگاه استقلال می‌آید و در سطح معاونت باشگاه استقلال تغییراتی ایجاد می‌شود، خاطر نشان کرد: هیچ تغییری تا بعد از بستن تیم در کار نیست و همه سر کار خود قرار دارند و برای استقلال انجام وظیفه می‌کنند.

وی در پایان شرایط کار کردن در باشگاه استقلال را خوب توصیف کرد و گفت: از قول من از شهریاری تشکر کنید.