«انواژیناسیون» دیگه چیه؟

ماهنامه پزشک شهر: انواژیناسیون عبارت است از یک وضعیت نادر که باعث بروز درد شکم در شیرخواران می شود (معمولا در سن هشت تا چهارده ماهگی). این مشکل وقتی اتفاق می افتد که بخشی از روده به داخل بخش مجاور خود رانده می شود که نتیجه آن انسداد روده و بروز درد بسیار شدیدی است. در این حال شیرخوار به صورت متناوب و ناگهانی به گریه می افتد و پاهایش را به طرف شکم بالا می آورد. به دنبال آن به طور موقت درد از بین می رود و کودک حالت طبیعی پیدا می کند. هنگام درد، استفراغ نیز دیده می شود. ممکن است همراه مدفوع تیره، خون و بلغم (ترشح خلط مانند) نیز دفع شود و مدفوع حالت ژله شاه توت پیدا کند.

تشخیص علت این نوع درد بسیار مهم است و باید بلافاصله با پزشک اطفال کودک تان تماس بگیرید و پزشک در این شرایط دستور رادیوگرافی با استفاده از تنقیه باریم را می دهد. انجام این تست نه تنها علت بیماری را مشخص می کند، بلکه خود، گاه باعث رفع انسداد روده می شود. اگر انجام تنقیه، روده را باز نکند، برای اصلاح وضعیت روده انجام عمل جراحی به صورت اورژانس ضرورت پیدا خواهد کرد.

عفونت ویروسی یا باکتریال روده

معمولا با اسهال یا استفراغ همراه است. درد شکم اغلب وجود دارد. بیشتر موارد عامل آن ویروس است که به هیچ درمانی نیاز ندارد و خود به خود ظرف یک هفته یا کمی بیشتر بهبود می یابد. درد موجود مدت یک تا دو روز ادامه دارد و از آن پس اغلب از بین می رود. یک مورد استثنا وجود دارد که به انگلی به نام ژیاردیا لامیلیا مربوط می شود. آلودگی به این انگل باعث بروز دردهای دوره ای عود کننده می شود که می تواند در هر نقطه ای از شکم متمرکز شود. درد ممکن است پیش از یک هفته ادامه یابد. علا.ت دیگر آن از دست دادن اشتها و کاهش وزن است. با درمان صحیح این آلودگی و درد ناشی از آن از بین می رود.

درد شکم در کودکان بزرگتر

یبوست

اغلب باعث دل درد می شود، در حالی که در شیرخواران نادر است ولی در بچه های بزرگتر عامل شایع درد به خصوص در قسمت تحتانی شکم است. وقتی رژیم غذایی کودکی فاقد مقادیر زیادی مایعات، میوه های تازه، سبزی و غلات بدون فیبر (سبوس) باشد، این وضعیت به وجود می آید.

عفونت مجاری ادرار

در دختران سنین سه تا پنج ساله بسیار شایع تر از بچه های کوچکتر است. این عفونت با احساس ناراحتی در ناحیه مثانه، درد و سوزش هنگام دفع ادرار همراه است. این کودکان ممکن است دچار تکرر ادرار بوده و شب ادراری نیز داشته باشند. تب به ندرت دیده می شود. اگر کودک تان از این علایم شاکی است، او را نزد پزشکش ببرید. در این حال پزشک او را مورد معاینه و ادرارش را مورد آزمایش قرار خواهد داد. اگر عفونتی در کار باشد، آنتی بیوتیک مناسب تجویز می شود. با این کار هم عفونت و هم درد شکم از بین خواهد رفت.

گلودرد استرپتوککی

عبارت است از گلودردی که با یک نوع باکتری خاص که استرپتوکک نامیده می شود، به وجود می آید. این عفونت معمولا در سنین بالای سه سال حادث می شود. نشانه های این بیماری عبارتند از: درد گلو، تب و دل درد. ممکن است سردرد و استفراغ نیز وجود داشته باشد. پزشک کودک تان احتمالا از ترشحات گلو کشت خواهد گرفت. اگر کشت گلو از نظر استرپتوکک مثبت باشد، کودک باید تحت درمان با آنتی بیوتیک مناسب قرار گیرد.

آپندیسیت

در بچه های زیر سه سال بسیار نادر و پیش از پنج سالگی غیرمعمول است. وقتی پیش بیاید، اولین علامت، پیدایش درد مداوم در وسط شکم است. بعد محل درد تغییر کرده و به طرف راست و پایین شکم منتقل می شود.

مسمومیت با سرب

بیشتر در اطفال نوپای مقیم خانه های قدیمی که با رنگ های حاوی سرب، رنگ آمیزی شده اند، دیده می شود. بچه های این گروه سنی، قطعات ریز رنگ دیوارها را کنده و می خورند. سرب خورده شده به تدریج در بدن تجمع یافته و باعث بروز مشکلات جدی در سمت کودک می شود.

والدین در مورد اسباب بازی ها و سایر محصولاتی که محتوی سرب هستند هوشیار باشند. نشانه های مسمومیت با سرب نه تنها شامل درد شکم می شوند بلکه باعث بروز یبوست، بی قراری (کودک بهانه گیر شده و وقتی به گریه می افتد به سادگی آرام نمی گیرد)، بی حالی (شامل خواب آلودگی، بی میلی نسبت به بازی و کم اشتهایی) و تشنج می شود.

حساسیت به شیر

واکنشی است که بدن نسبت به پروتئین شیر گاو از خود نشان می دهد و ممکن است موجب بروز درد در شکم، استفراغ و اسهال و بثورات پوستی شود.

آشفتگی های هیجانی

در کودکان در سن مدرسه، باعث بروز در دهان عودکننده ای می شود که هیچ علت خاص دیگری را نمی توان برای آن پیدا کرد. این نوع دردها قبل از پنج سالگی در کودکان خردسالی که تحت فشارهای استرس زا غیرمعمول هستند نیز به طور نادر دیده می شود.

صفت مشخصه این دردها این است که در طول یک هفته یا بیشتر مرتب بهبود یافته و باز عود می کنند و معمولا همراه با فعالیت های استرس زا یا ناخوشایند هستند. علاوه بر آن با این دردها هیچ علامت دیگری مانند تب، استفراغ، اسهال، سرفه، بی حالتی یا ضعف، علایم عفونت ادراری، گلو درد یا نشانه های شبه آنفلوآنزا دیده نمی شود. ممکن است این نوع بیماری در سایر افراد فامیل نیز سابقه داشته باشد.

دست آخر اینکه کودک تان ممکن است ساکت تر یا پر سروصداتر از معمول شده و برای بیان احساسات و افکار خود با اشکال مواجه شود. اگر چنین رفتاری از او دیده شد، باید به دنبال مشکلی باشید که او را در خانه، مدرسه یا به وسیله سایر فرزندان، بستگان یا دوستانش در رنج قرار می دهد.

آیا به تازگی کسی از دوستان یا حیوان مورد علاقه اش را از دست داده است؟ آیا از بین اعضای خانواده کسی فوت کرده است یا بین شما و شوهرتان، طلاق یا جدایی پیش آمده است؟

متخصص کودکان شما می تواند با او صحبت کند و مشکل او را مورد بررسی قرار دهد. برای مثال، می تواند به شما توصیه کند که با استفاده از اسباب بازی یا انجام بازی های مختلف، او را از افکاری که دارد، دور کنید یا اگر به کمک بیشتری نیاز داشت، او را به متخصص روانپزشک یا روانشناس معرفی کند.

 

یكى یكى از اصحاب رسول اكرم صلى الله علیه و آله و سلم نزد آن حضرت از تنگدستى شكایت كرد. آن حضرت صلى الله علیه و آله و سلم فرمود:

«ادم الطهارة یدیم علیك الرزق‏»1

اگر دائما با طهارت باشى، روزى تو ادامه مى‏یابد.

 

خداوند كه رازق است‏ بر طبق مصلحت، براى برخى، روزى زیاد و براى بعضى، روزى كم مقدر مى‏كند; ولى انسان طاهر و پاكدامن را تهى‏ دست نمى‏گذارد و روزى او را تامین مى‏كند. البته از آن جا كه آلودگى «دركات‏» دارد، طهارت نیز «درجات‏» خواهد داشت; بنابراین، رزق هم اقسامى پیدا مى‏كند.

 

این حدیث، معارف زیادى را در بر دارد. معناى دوام طهارت تنها این نیست كه انسان، همیشه با وضو باشد; وضوى دائم یكى از اقسام طهارت است; مثلا، كسى كه اهل كار و كسب نیست، طاهر نیست. چون براى كسى كه بخواهد خود و عایله خود را تامین كند كسب، واجب است و او هرگز آلودگى ترك كسب را نمى‏تواند با وضوى دایمى ترمیم كند. چون دائم الوضو بودن، كارى مستحب و ترك كسب، كارى حرام است و حرام را نمى‏شود با مستحب جبران كرد. اگر كسى دائم الطهاره باشد، اولا وظیفه‏هاى فقهى خود را مى‏شناسد و آنگاه به آنها عمل مى‏كند. كاسب طاهر، حلال مى‏خرد و حلال مى‏فروشد و احتكار، گران‏فروشى و كم فروشى نمى‏كند:

«وَیْلٌ لِّلْمُطَفِّفِینَ الَّذِینَ إِذَا اكْتَالُواْ عَلَى النَّاسِ یَسْتَوْفُونَ وَإِذَا كَالُوهُمْ أَو وَّزَنُوهُمْ یُخْسِرُونَ »2

 

قرآن كریم هشدار مى‏دهد كه روزى وافر و فراوان، مصلحت همه نیست:

 

« وَلَوْ بَسَطَ اللَّهُ الرِّزْقَ لِعِبَادِهِ لَبَغَوْا فِی الْأَرْضِ »3:

 

اگر وضع مالى گروه خاصى در جامعه، رو به «تكاثر» برود، فساد آنان دامنگیر عده‏اى مى‏شود.

 

انسان، طغیان مى‏كند و طغیانش بر اثر بى‏نیاز دیدن خود از خدا یا از خلق است. «تكاثر» زمینه‏اى براى طغیان است. پس مصلحت نیست كه همگان با تكاثر به سر برند

در جاى دیگر می فرماید:

«ظَهَرَ الْفَسَادُ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ بِمَا كَسَبَتْ أَیْدِی النَّاسِ »4

 

 

یا می‏فرماید:

«كَلَّا إِنَّ الْإِنسَانَ لَیَطْغَى أَن رَّآهُ اسْتَغْنَى »5

انسان، طغیان مى‏كند و طغیانش بر اثر بى‏نیاز دیدن خود از خدا یا از خلق است. «تكاثر» زمینه‏اى براى طغیان است. پس مصلحت نیست كه همگان با تكاثر به سر برند; ولى كوثر كه مال حلال كافى، براى اداره یك زندگى متوسط آبرومندانه است ‏با مواظبت ‏بر طهارت، تحصیل مى‏شود.

... نكته مهم آن است كه روا نیست نیت ‏شخص طاهر از طهارت، رسیدن به روزى فراوان باشد، چون او طهارت جان را وسیله رفاه تن قرار مى‏دهد. به عبارت دیگر اگر كسى سعى كند، گناه نكند و جانش را از آلودگى برهاند به این منظور كه روزى مادى او زیاد بشود، او هدف والایى را وسیله چیزى پست قرار داده و درست مانند این است كه به حكیم فرزانه‏اى دستور دهند اتاقى را رفت و روب كند. پس انسان باید بكوشد این طهارت را وسیله رزق مادى قرار ندهد.6