دیگه با فقر خداحافظی کن!

یكى یكى از اصحاب رسول اكرم صلى الله علیه و آله و سلم نزد آن حضرت از تنگدستى شكایت كرد. آن حضرت صلى الله علیه و آله و سلم فرمود:

«ادم الطهارة یدیم علیك الرزق‏»1

اگر دائما با طهارت باشى، روزى تو ادامه مى‏یابد.

خداوند كه رازق است‏ بر طبق مصلحت، براى برخى، روزى زیاد و براى بعضى، روزى كم مقدر مى‏كند; ولى انسان طاهر و پاكدامن را تهى‏ دست نمى‏گذارد و روزى او را تامین مى‏كند. البته از آن جا كه آلودگى «دركات‏» دارد، طهارت نیز «درجات‏» خواهد داشت; بنابراین، رزق هم اقسامى پیدا مى‏كند.

این حدیث، معارف زیادى را در بر دارد. معناى دوام طهارت تنها این نیست كه انسان، همیشه با وضو باشد; وضوى دائم یكى از اقسام طهارت است; مثلا، كسى كه اهل كار و كسب نیست، طاهر نیست. چون براى كسى كه بخواهد خود و عایله خود را تامین كند كسب، واجب است و او هرگز آلودگى ترك كسب را نمى‏تواند با وضوى دایمى ترمیم كند. چون دائم الوضو بودن، كارى مستحب و ترك كسب، كارى حرام است و حرام را نمى‏شود با مستحب جبران كرد. اگر كسى دائم الطهاره باشد، اولا وظیفه‏هاى فقهى خود را مى‏شناسد و آنگاه به آنها عمل مى‏كند. كاسب طاهر، حلال مى‏خرد و حلال مى‏فروشد و احتكار، گران‏فروشى و كم فروشى نمى‏كند:

«وَیْلٌ لِّلْمُطَفِّفِینَ الَّذِینَ إِذَا اكْتَالُواْ عَلَى النَّاسِ یَسْتَوْفُونَ وَإِذَا كَالُوهُمْ أَو وَّزَنُوهُمْ یُخْسِرُونَ »2

قرآن كریم هشدار مى‏دهد كه روزى وافر و فراوان، مصلحت همه نیست:

« وَلَوْ بَسَطَ اللَّهُ الرِّزْقَ لِعِبَادِهِ لَبَغَوْا فِی الْأَرْضِ »3:

اگر وضع مالى گروه خاصى در جامعه، رو به «تكاثر» برود، فساد آنان دامنگیر عده‏اى مى‏شود.

انسان، طغیان مى‏كند و طغیانش بر اثر بى‏نیاز دیدن خود از خدا یا از خلق است. «تكاثر» زمینه‏اى براى طغیان است. پس مصلحت نیست كه همگان با تكاثر به سر برند

در جاى دیگر می فرماید:

«ظَهَرَ الْفَسَادُ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ بِمَا كَسَبَتْ أَیْدِی النَّاسِ »4

یا می‏فرماید:

«كَلَّا إِنَّ الْإِنسَانَ لَیَطْغَى أَن رَّآهُ اسْتَغْنَى »5

انسان، طغیان مى‏كند و طغیانش بر اثر بى‏نیاز دیدن خود از خدا یا از خلق است. «تكاثر» زمینه‏اى براى طغیان است. پس مصلحت نیست كه همگان با تكاثر به سر برند; ولى كوثر كه مال حلال كافى، براى اداره یك زندگى متوسط آبرومندانه است ‏با مواظبت ‏بر طهارت، تحصیل مى‏شود.

... نكته مهم آن است كه روا نیست نیت ‏شخص طاهر از طهارت، رسیدن به روزى فراوان باشد، چون او طهارت جان را وسیله رفاه تن قرار مى‏دهد. به عبارت دیگر اگر كسى سعى كند، گناه نكند و جانش را از آلودگى برهاند به این منظور كه روزى مادى او زیاد بشود، او هدف والایى را وسیله چیزى پست قرار داده و درست مانند این است كه به حكیم فرزانه‏اى دستور دهند اتاقى را رفت و روب كند. پس انسان باید بكوشد این طهارت را وسیله رزق مادى قرار ندهد.6