مُد کمپین راه انداختن در شبکه های اجتماعی!

«سربازان ایرانی را آزاد کنید»، «از کودکان کار حمایت کنیم» و ... اینها نمونه هایی است از چندین مورد از کمپین ها و فعالیت های مجازی که در قالب صفحات و گروه ها در شبکه های اجتماعی اینترنتی همزمان با رویدادهای اجتماعی دنیای واقعی شکل می گیرند.

مجله چلچراغ: «ریحانه را اعدام نکنید»، «سربازان ایرانی را آزاد کنید»، «از کودکان کار حمایت کنیم» و ... اینها نمونه هایی است از چندین مورد از کمپین ها و فعالیت های مجازی که در قالب صفحات و گروه ها در شبکه های اجتماعی اینترنتی همزمان با رویدادهای اجتماعی دنیای واقعی شکل می گیرند و عضویت می پذیرند.

این پایگاه ها از اعضا می خواهند تا متناسب با رویداد مهمی، کاور فتوی خود را به تصاویر معین و یکسانی تغییر دهند، تا شمار مشخصی امضای اینترنتی جمع آوری کنند، در سایت های خاصی رأی دهند و کامنت بگذارند و به این ترتیب گسترش یابند. البته که فعالیت شماری از آنها در گذر زمان متوقف می شود.

اینگونه اقدامات کاربران شبکه های اینترنتی همیشه با رویکردهای گوناگونی مواجه شده است. عده ای پیدایش و رشد این قبیل کمپین های مجازی را در راه آگاهی بخشی به عموم شهروندان و همچنین دسترسی آنها به جریان آزاد اطلاعات بسیار مفید می دانند و اما در مقابل گروهی این شیوه عمل را فراتر از بازی کلیک و لایک نمی پندارند و بازی کردن در این عرصه را بی نتیجه تلقی می کنند.

Slacktivism واژه ای است که چند وقتی است در بین این افراد دهان به دهان می چرخد. عبارتی که از ترکیب دو کلمه Slacker (به معنی سست کننده) و activity (به معنی فعالیت) ایجاد شده است و به مبارزه از زیر لحاف تعبیر می شود و این دسته در توصیف فعالیت های مجازی به کار می برند و معتقدند کاربران با لایک کردن صفحه ای دچار احساس رضایت کاذبی شده و می پندارند در عرصه های اجتماعی حضوری فعال دارند، حال آنکه این شعف در واقع توهمی از تاثیرگذاری در فضای اجتماعی است. میزان اثربخشی پویش هایی از این دست را در گفتگویی با دکتر نیره توکلی، جامعه شناس، بررسی کردیم.

باید از اینجا شروع کنیم که هر وسیله ارتباطی همواره موافقان و مخالفانی داشته است اما عصر ما، عصر فناوری اطلاعات است و این شبکه ها نیز در زمره رسانه های ارتباطی اند. در این نوع رسانه، ارتباطی در کار است که ویژگی مهم و در واقع مزیت اصلی آن، این است که کاربران یا مخاطبان آنها سوژه های منفعل نیستند. یعنی در مقایسه با سایر رسانه ها نظیر رادیو، تلویزیون و روزنامه که مخاطب ممکن است شناخت کافی از گردانندگان نداشته باشد، یا حتی در مواردی نگاه بدبینانه ای نسبت به آنها پیدا کرده باشد، مخاطب یا گیرنده پیام امکان و فرصت اظهارنظر و واکنش و در نتیجه، تاثیرگذاری دارد.

وانگهی در اینجا پیام دهنده را که معمولا در دایره دوستانش است، می شناسد و با دیدگاه ها و سوابق او آشناست. بنابراین مهمترین رسانه برای ایجاد کمپین ها، همین شبکه های مجازی اند و می توانند مخاطبان بیشتری را جذب کنند زیرا نظر هر مخاطب هم در مخاطبان دیگر تاثیر می گذارد چرا که مطرح شدن موضوعی در این رسانه ها و واکنش های کنش گران به آنها و در ادامه بحث ها و استدلال هایی که میان افراد شکل می گیرد، نقاط مبهم اظهارنظرها برطرف می شود و در نهایت اقناع مخاطبان صورت می گیرد.
در نتیجه نهادها و گروه های مخاطب فرصت بیشتری برای ارزیابی میزان استحکام یا سستی استدلال های منتقدان یا مخالفان دارند. بنابراین شبکه های اجتماعی رسانه های یکسویه نیستند. درست است که بسیاری از شبکه های رادیویی و تلویزیونی نیز می کوشند به گونه ای محاوره ای با شنوندگان و بینندگانشان تعامل کنند.

در هر حال، تمام بنگاه های بزرگ خبرپراکنی هم سیاست های تعریف شده ای دارند که محدودیت هایشان را آشکار می کنند. از این زاویه نیز مشخص است که اثربخشی شبکه های اجتماعی در مقایسه با هر رسانه ای قوی تر است. این موضوع در همین چند سال گذشته و در شکل گیری و سرعت بخشی به رشد و گسترش بسیاری از جنبش های اجتماعی - سیاسی همچون انقلاب های عربی به وضوح نمایان است.

برخی می گویند این فعالیت های اینترنتی چیزی جز سرگرمی نیست، پاسخ شما چیست؟

- اینکه تکنولوژی ارتباطی می تواند سرگرمی آفرین باشد قابل انکار نیست اما عده کثیری همین فناوری را در مسیر نیازهای شغلی، حتی علایق پژوهشی و همچنین دیدگاه های اجتماعی - سیاسی به کار می گیرند. البته شماری هم از این وسایل برای سرگرمی استفاده می کنند که حتی سرگرمی نیز به خودی خود چیز بدی نیست و برای بازتولید نیرو برای کار جدی لازم است اما بررسی آن بحث مفصل دیگری می طلبد اما اگر به گذشته ها نیز بنگریم، همواره مخالفان، این قسم توجیهات را داشته اند. مثلا اگر سواد را هم نوعی فناوری بدانیم، عده ای در گذشته می گفتند دخترها نباید درس بخوانند چون ممکن است نامه عاشقانه رد و بدل کنند اما امروز اینگونه استدلال ها خنده آور به نظر می رسد. از طرفی برخی هم با نظریه توهم توطئه به مسئله می نگرند؛ با این استدلال که در پس همه فعالیت ها و حرکات اجتماعی قدرت قاهری نهفته است. مثلا عده ای در آمریکا یا روسیه یا در داخل کشور نشسته اند و همه امور را در دست دارند و بقیه مردم کنش گرانی منفعل و بازیچه اند. در این دیدگاه ها پویایی افراد در داخل اجتماع ندیده گرفته می شود و مردم عروسک خیمه شب بازی به شمار می آیند؛ در حالی که این پویش ها در پیگیری مطالبات بسیار موثر است و تمرکز قدرت را نفی می کنند و به قول میشل فوکو قدرت اطلاعاتی را مانندمویرگ هایی در سراسر جامعه پخش می کنند.

بعضی می گویند این اقدامات در فضای مجازی باقی می ماند و راهی به دنیای واقع نمی یابد.

- اینجا باید به تعریف حرف و عمل و رابطه این دو برگردیم. از نظر من حرف همان عمل است. به اعتقاد بعضی، بسیاری از خطیبان و استادان را در طول تاریخ نباید جدی گرفت چون از همان ابتدا شمشیر و بیل به دست نگرفته اند و تنها حرف زده اند اما من می گویم حرف نیز نوعی عمل است. هنگامی که سخنی جریان می یابد، آگاهی تولید می شود، یا اگر بوده عمق پیدا می کند. مثلا اخیرا در شبکه های اجتماعی بحث انصراف از گرفتن یارانه مطرح شد و همین، انصراف میلیون ها نفر را از گرفتن یارانه دربر داشت. یعنی گروه هایی از میان خود مردم بحث کردند سیاست پرداخت یارانه عوام فریبانه بوده است و اگر این بودجه در بیمه های اجتماعی هزینه شود و به واقع دولت رفاه اجتماعی شکل بگیرد، بسیار مفیدتر خواهد بود. اینجا واکنش افراد و همان لایک کردن در میزان آگاهی موثر خواهد بود. یا مثال های دیگری از این دست مثلا در مورد حفظ محیط زیست یا موارد دیگر، همگی در شکل گیری و بالا بردن آگاهی از ویژگی های شهروند جامعه مدنی به مراتب تاثیرگذار تر خواهد بود تا شاید مثلا برگزاری تظاهرات خیابانی. از طرفی سخن موجب دلگرمی است.

این اقدامات مجازی را در مقایسه با اعمال گاه خودسرانه چطور ارزیابی می کنید؟

- همانطور که گفته شد، این شبکه ها مبتنی بر استدلال، توجیه، مقالات و مستندات است و همین مسلما جلو اقدامات خودسرانه و بدون پشتوانه منطقی را می گیرد یا تاثیر آنها را بیش از پیش کمرنگتر می کند. این رسانه ها در شکل گیری جامعه چندصدایی و تکثرگرا بسیار موثر است. در این صورت زمانی هم که اعمال خودسرانه ای صورت بگیرد، افراد با مطرح کردن آن در شبکه های مجازی و بحث و تبادل نظر، آن را زیر سوال می برند و پاسخی مستدل به آن می دهند.

افشای محتویات تکان‌دهنده یک کامپیوتر متعلق به داعشی‌ها/ کمپین پیچیدۀ تروریستها در شبکه‌های اجتماعی

 
 اخبار بین الملل - افشای محتویات تکان‌دهنده یک کامپیوتر متعلق به داعشی‌ها/ کمپین پیچیدۀ تروریستها در شبکه‌های اجتماعی

به گزارش ایسنا ، پایگاه اینترنتی فارن پالسی گزارش داد که یک سوری به کامپیوتری متعلق به گروه "دولت اسلامی" (داعش) دست یافته که حامل اطلاعات زیادی از جمله چگونگی استفاده از سلاح میکروبی و گسترش آن و همچنین 26 صفحه درخصوص استفاده از سلاح کشتار جمعی بوده است.

در پایگاه این مجله هم‌چنین آمده است: این اطلاعات شامل تصاویری از اسامه بن لادن، رهبر سابق القاعده، نوشته‌هایی در خصوص چگونگی ساختن بمب، دستوراتی مبنی بر سرقت خودروها و اطلاعاتی درباره اتخاذ اقداماتی برای ممانعت از بازداشت شدن بوده است.

این اطلاعات نشان می‌دهد که صاحب این دستگاه به خوبی از چگونگی به کارگیری سلاح میکروبی آگاه بوده و برای حمله‌ای احتمالی آماده می‌شده است.

فارن پالسی، همچنین اعلام کرد: اطلاعات نشان می‌دهد که صاحب این دستگاه یک تونسی به نام "محمد" بوده که شیمی و فیزیک خوانده است.

در همین حال پایگاه هافینگتون پست در یادداشتی به رویکرد اجتماعی این گروه تروریستی پرداخته و نوشته است: گروه داعش نشان داده که یک راهبرد پیچیده در شبکه‌های اجتماعی در پیش گرفته که در این راستا از ویدئوهای با کیفیت و کمپین‌های هشتگی در توییتر بهره می‌برد.

این اقدامات داعش در تضاد با ویدئوهای بی‌کیفیت اسامه بن لادن، رهبر کشته‌ شده القاعده هستند که در سال‌های زندگی پنهانی وی به طور دوره‌ای در شبکه‌های تلویزیونی منتشر می‌شدند.

پی.جی.کرولی که در دوره‌ اول ریاست جمهوری باراک اوباما معاون وزیر امور خارجه آمریکا بود، گفت: این اقدامات یک بازی قدیمی است که اکنون به شکلی جدید بازی می‌شود.

وی عنوان می‌کند که شیوه‌های داعش در عین پیچیدگی ممکن است به سبب بی‌رحمی نهفته در آن‌ها نتیجه عکس بدهند.

ویدئوی سربریدن خبرنگار آمریکایی که داعش اخیراً منتشر کرد می‌تواند نشان دهد که این گروه نسبت به باج‌خواهی‌هایش جدی بوده و می‌تواند همزمان با نبردهایش به منظور تشکیل خلافت در خاورمیانه، ترس و وحشت بیشتری بیافریند.

همچنین این ویدئو موجب تلاش فراوان پایگاه‌های اجتماعی از جمله یوتیوب و توییتر به منظور حذف تصاویر و ویدئوی این قتل و جلوگیری از گسترش آن شد.

فیلیپ اسمیت، یک پژوهشگر گروه‌های افراطگرا در دانشگاه مریلند گفت که وی شاهد افزایش فعالیت داعش و حامیان آن در ماه ژوئن در شبکه‌های اجتماعی بوده است.

راهبرد رسانه‌ای داعش نشان‌دهنده سمت و سوهای گوناگون این شبه‌نظامیان است.

گروه الحیات به عنوان شاخه‌ی رسانه‌ای داعش در ماه ژوئیه در رسانه‌های اجتماعی، ویدئویی با زیرنویس انگلیسی منتشر کرد که چند کودک را نشان می‌دهد که در کنار شبه‌نظامیان در حال افطار هستند. همچنین الحیات یک هفته بعد همزمان با عید فطر ویدئویی منتشر کرد که نشان‌دهنده یک اعدام دسته‌جمعی بود.

الحیات همچنین یک روزنامه اینترنتی که به زبان انگلیسی ترجمه شده را منتشر می‌کند. جی.ام. برگر، سردبیر پایگاه IntelWire.com که سال‌ها تلاش‌های افراط‌گران در شبکه‌های اجتماعی را تعقیب کرده،‌ اظهار می‌دارد که در شبکه توییتر هزاران حساب کاربری مرتبط با گروه داعش وجود دارد.

برخی از کاربران این شبکه مدعی هستند که جزو شبه‌نظامیان هستند و برخی دیگر نیز خود را حامی این گروه می‌دانند.همچنین برخی دیگر نیز می‌گویند که ارتباطی با این گروه ندارند و این به آن‌ها کمک می‌کند تا از شبکه‌های اجتماعی حذف نشوند.

این حساب‌های کاربری پیام‌های توییتری یکدیگر را مجدداً منتشر می‌کنند و پیام‌هایی را برای چندین حساب کاربری دولتی و همچنین حساب‌های کاربری مربوط به رسانه‌ها و حتی افراد مشهور که حاوی تصاویر سربریدن و تهدید علیه آمریکا است، می‌فرستند.

حامیان داعش همچنین گاهی اوقات رویکردی عامه‌پسندتر دارند. هنگامی که رابین ویلیامز، بازیگر مشهور هالیوود فوت کرد، یک حساب کاربری مربوط به داعش در توییتر به نام @Mujahid4life با انتشار پیامی گفت که هنگامی که بچه بوده عاشق فیلم "جومانجی" بوده است. این فرد همچنین درباره علاقه‌اش به فیلم‌های دیگر نظیر کارتون "شیرشاه" صحبت کرد. حساب کاربری وی اکنون حذف شده است.

چندی پیش تعدادی از حامیان داعش به زعم خود یک کمپین اینترنتی راه انداخته و با شیشه‌های شکلات "نوتلا" در مناطقی در سوریه و عراق که تحت اشغال داعش است، عکس انداخته‌اند.

اسمیت عنوان کرد: این الگوهای رفتاری در تالارهای اینترنتی سازماندهی و برنامه‌ریزی شده و سپس به عنوان یک راهبرد در شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌شود تا داعش را با غربی‌ها دوست و آشنا نشان دهد. این رویکرد دوگانه تناقض‌هایی شگفت‌آور دارد.

تقریباً همان هنگامی که حساب‌های کاربری مرتبط با داعش تصاویر مربوط به شکلات نوتلا را منتشر می‌کردند تصویر مربوط به یک کودک استرالیایی که سر بریده در دست گرفته، توسط حامیان داعش در توییتر منتشر شد.

جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا سریعاً این تصویر را محکوم کرد و آن را بسیار شرم‌آور دانست و گفت این تصویر نشان می‌دهد که داعش تا چه حد از هرگونه استانداردی که می‌توان با آن حتی گروه‌های تروریستی را مورد قضاوت قرار داد به دور است.

وزارت امور خارجه آمریکا از طریق واحدی موسوم به "مرکز ارتباطات راهبردی مبارزه با تروریسم" به طور روزانه با تروریست‌ها و به‌ اصطلاح نیروهای جدید آن‌ها تعامل دارد. این مرکز در سال 2011 با یک فرمان اجرایی تشکیل شد.

آمریکا در ابتدا از تالارهای اینترنتی استفاده می‌کرد تا با تبلیغات داعش مقابله کند اما داعش اواخر سال گذشته میلادی تبلیغات خود را به توئیتر منتقل کرد و در دسامبر 2013 نخستین پیام توییتری خود را فرستاد.

در ماه ژوئیه وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد که پیام‌هایش را که داعش را هدف قرار می‌دهند افزایش داده است همچنین مرکز ارتباطات راهبردی مبارزه با تروریسم چند روز پیش صفحه‌ای در فیسبوک ایجاد کرد.

به گفته "ویل مک‌کانتس"، یک مقام سابق وزارت امور خارجه آمریکا که به ایجاد این مرکز کمک کرده این تلاش‌ها بیش از آنکه شبه‌نظامیان متعهد را هدف قرار دهد کسانی که بی‌طرف هستند را هدف قرار داده و به دنبال آن هستند تا جلوی جذب آن‌ها توسط داعش و دیگر گروه‌های تروریستی را بگیرند.

مک‌کانتس خاطرنشان ساخت: یکی از چالش‌هایی که وزارت امور خارجه آمریکا پیش رو دارد این است که چطور ما بتوانیم به حد کافی نسبت به آنچه که می‌گوییم جلب توجه کرده و در عین حال از جلب توجه کسانی که نباید متوجه شوند اجتناب کنیم.

وی افزود: شما نمی‌خواهید با هر افراط‌گری تعامل داشته باشید زیرا نمی‌خواهید توجه آن‌ها را به خود جلب کنید.

وزارت امور خارجه آمریکا در یک حساب کاربری در توئیتر به نام "دوباره فکر کرده و منصرف شوید" به طور متناوب از هشتگ‌هایی که داعش به منظور جلب نیروهای بیشتر استفاده می‌کند، علیه آنها بهره می‌برد.

روز چهارشنبه هنگامی که کاربران توییتر پیام دادند که اعضای اقلیت ایزدی‌های عراق تسلیم داعش شده‌اند حساب کاربری "دوباره فکر کرده و منصرف شوید" پیام داد: هر چیزی که با آن از سر بریدن اجتناب شود ارزش دارد.

از سوی دیگر کاربران آمریکایی عادی در شبکه‌های اجتماعی با داعش مقابله می‌کنند. هنگامی که حامیان داعش در توئیتر تصویر یک پرچم داعش در یک تلفن همراه در مقابل کاخ سفید را منتشر کردند بسیاری از آمریکایی‌ها در واکنش به آن‌ها متقابلاً تهدید کرده و قدرت نظامی آمریکا را به رخ کشیدند.

هنگامی که تصاویر وحشیانه سر بریدن فولی در اینترنت منتشر شد، گروهی از کاربران آمریکایی به مردم گفتند که جلب توجه به داعش را متوقف کرده و به جای آن تصاویر مربوط به فولی را هنگامی که زنده بود منتشر کنند.

یکی از بزرگترین چالش‌های گروه‌هایی مثل داعش حفظ محتوای خود بر روی اینترنت است. پایگاه‌هایی نظیر فیسبوک در شرایط عضویت خود به طور مشخص فعالیت تروریستی را ممنوع کرده و همراه با توئیتر و یوتیوب تلاش می‌کنند تا محتوای تصویری مربوطه را حذف کنند.

اخیراً ماری هارف، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد این وزارت‌خانه ویدئوی سربریدن فولی را در شبکه‌های اجتماعی با استناد به محتوای تصویری آن و نه ارتباط آن با داعش به عنوان یک محتوای ممنوعه گزارش کرده است.

شبه‌نظامیان به شدت تلاش دارند از حذف محتوای خودشان جلوتر بوده و این محتوا را در سطحی گسترده توزیع کنند. به مجرد اینکه یکی از حساب‌های کاربری آن‌ها حذف شود، ویدئو و تصاویر مربوط به آن از قبل مجدد منتشر شده اند. شبه‌نظامیان همچنین پایگاه‌هایشان را تغییر می‌دهند.

برگر خاطرنشان ساخت، حساب‌های کاربری رسمی داعش از توئیتر حذف شده‌اند و وی شاهد بوده که 90 حساب کاربری مربوط به داعش ناپدید شده‌اند. با این حال وی اکنون می‌گوید که داعش به سراغ شبکه‌ی اجتماعی منبع‌ بازی مانند "فرندیکا" و همچنین شبکه‌ی مبتنی بر نرم‌افزار "دیاسپورا" رفته است.

روز چهارشنبه شبکه "دیاسپورا" پستی را منتشر کرد که می‌گفت حساب‌های کاربری مرتبط با داعش را حذف کرده و به نظارت بر این گروه ادامه می‌دهد.

 اخبار بین الملل - ایسنا