مقصدهای دانشجویان خارجی در سال 2015

هفته نامه چلچراغ - مینا عینی فر: اگر دعوت نامه به دست منتظر زمان پرواز به کشور جدیدتان برای تحصیل هستید، یا اپلیکیشن به دست دنبال شهر خوبی برای دانشجو شدن می گردید، شاید جزو آن هایی باشید که امسال رویه های معمول را تغییر داده اند و به مقصدهای تازه ای فکر کرده اند. مقصدی که دیگر ضرورتا دانشگاه های معتبر آمریکا و انگلیس نیست، بلکه می تواند در هر نقطه ای از دنیا باشد. هرجایی که گشتید و احساس کردید دوستش دارید یا می خواهید زندگی در آن را امتحان کنید.

مقصدهای رایج قدیمی این روزها محبوبیتشان کم شده و دانشجویان جدید دنبال جاهای جدید می گردند. دانشگاه آکسفورد گزارشی در دفتر استراتژی بین المللی اش تهیه کرده که نشان می دهد آمریکا و انگلستان در حال از دست دادن بازار دانشگاهی شان هستند و کشورهای دیگری به رقابت وارد شده اند. تغییرات سیاسی و استراتژی های دولتی در این تحولات بی تاثیر نبوده اند. بین المللی کردن دانشگاه ها برای بسیاری از دولت ها تبدیل به هدف شده است. حالا بقیه کشورها هم جذب دانشجوی خارجی را در اولویت دارند. مثل دانشگاه های ایران که هرازچندگاهی خبری از تعداد دانشجویان خارجی منتشر می کنند تا از این تبادلات جهانی عقب نمانند.


پرطرفدارهای جدید

آمریکا محبوب ترین مقصد دانشجوهای خارجی بوده و هنوز هم هست. بعد از آن انگلستان، آلمان، فرانسه، استرالیا هستند که روی هم نیمی از دانشجویان خارجی دنیا را به خود جذب کرده اند. اما این شرایط در حال تغییر است. دانشجویان بین المللی که تعدادشان در سال 2014 به پنج میلیون نفر رسیده و پیش بینی شده تا سال 2025 به هشت میلیون برسد، مثل گذشته تصمیم نمی گیرند.

آن طور که شواهد می گوید، این دانشجویان قرار نیست به مقصدهای همیشگی بروند. سهم بالایی که آمریکا و انگلستان همیشه در جذب آن ها داشته اند، روز به روز کمتر می شود. درعوض استرالیا و کانادا به مقصدهای محبوب جدید تبدیل شده اند.

در کنار این دو کشور، تعدادی از کشورهای آسیایی هم مقصد آن دسته از دانشجویان آسیایی شده اند که می خواهند خارج از کشور خودشان درس بخوانند، اما در حوالی همان منطقه بمانند. دانشجویان آسیایی حالا 53 درصد از دانشجویان خارجی را تشکیل می دهند. اما ضرورتا خیلی راه دوری نمی روند؛ 81درصد دانشجویان خارجی در ژاپن و 75 درصد آن ها در کره از کشورهای آسیایی دیگر می آیند. جمعیت چینی ها هم در به دست آوردن سهم خوبی از آمار کمکشان کرده؛ تقریبا یکی از هر شش دانشجوی خارجی در جهان چینی است.

شرقی ها در شرق می مانند

بسیاری از آسیایی ها ترجیح می دهند از منطقه بروند و تحصیل در کشورهای غربی را تجربه کنند. در تحصیلات بالاتر از لیسانس در انگلستان، کشورهایی که بیشترین دانشجو را دارند، چین و هند هستند اما آمارهای جدید می گوید نیجریه در حال جلو زدن از هند است و تا سال 2024 با 29 هزار دانشجو، دومین دانشجوفرست(!) بزرگ به انگلستان می شود. یکی از دلایل کم شدن هندی ها در انلگستان تغییرات تازه ای است که برای ویزا گرفتن آن ها رخ داده. برعکس در آمریکا بیش از نیمی از دانشجویان خارجی از هند می آیند. دانشجویان چینی اما در انلگستان رو به ازدیادند. چون سفارت انگلستان پذیرش آن ها را نسبت به 10 سال گذشته 44 درصد بیشتر کرده است.


تغییرات سیاسی تاثیر زیادی روی این تحولات داشته. مثلا در آسیا ASEAN یا اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا تصمیم گرفته دانشجویان بومی را تشویق کند در آسیا بمانند و کمتر به دانشگاه های غربی بروند و سیاست هایی هم برای تسهیل آن اعمال کرده. دانشگاه ها در آمریکای لاتین هر روز بین المللی تر می شوند و تبادل دانشجو در داخل و خارج از آن رشد کرده است. کشورهای جنوب صحرای آفریقا رشد زیادی در تقاضا برای تحصیل دانشگاهی داشته اند، چون جمعیتشان هم رشد کرده و شرایطشان برای تحصیل خارجی ها بهتر شده. غنا و نیجریه در پنج سال گذشته تعداد دانشجویانی را که در آکسفورد پذیرش می گیرند، دو برابر کرده اند و به دنبال تبادل دانشجوی بیشتر هستند.

استراتژی های دولتی

روسیه یکی از کشورهایی است که تلاش زیادی کرده تا دانشجویان خارجی را جذب کند و در سال 2012 توانسته دانشکده های جهانی اش را 10درصد بیشتر کند و دانشجویان خارجی اش را هم 15درصد بیشتر کند. طبق پیش بینی ها پنج دانشگاه روسی به 100 تای برتر رتبه بندی ها تا سال 2020 راه پیدا می کنند.

آلمان تلاش می کند نیمی از دانشجویانش تا 2020 در خارج از کشور درس بخوانند و تحصیل دانشجویان خارجی در این کشور هم 17 درصد رشد کند. آمریکا هم که محبوبیتش را رو به کاهش می بیند، در تلاش است میزان تحصیل دانشجویانش در کشورهای خارجی را دو برابر کند تا آن ها هم تجربه بین المللی پیدا کنند. یعنی تا سال 2019 از 295 هزار تا به حدود 600 هزار نفر برسند.

کارفرماها به دنبال درس خوانده های خارج

گرچه وضعیت پیدا کردن کار برای دانشجویان خارجی در یک کشور دیگر سخت است، اما دانشجویانی که بعد از تحصیل به کشور خودشان برمی گردند، شرایط خوبی برای کار کردن دارند. کمیسیون اروپایی در یک گزارش توضیح داده که تصحیل در یک کشور دیگر از معیارهای خوب برای استخدام و پیشرفت شغلی است. دانشجویانی که از طریق برنامه های جهانی مثل اراسموس تحصیل می کنند، نصف دانشجویان دیگری که در خانه خودشان درس خوانده اند، بی کاری را تجربه می کنند. نرخ بی کار بین فارغ التحصیلان اراسموس در پنج سال بعد از فارغ التحصیلی 23 درصد پایین تر از بقیه است.