مدگرایی یا مد پرستی؟ مسئله این است!

باید پذیرفت که «مدگرایی» یکی از معضلاتی است که در دوران کنونی گریبانگیر بشریت به خصوص کشورهای جهان سوم و در حال توسعه همچون ایران شده است و در این میان هیچ گروهی به اندازه جوانان به پرستش مد علاقه نشان نمی دهند.

مجله سپیده دانایی: باید پذیرفت که «مدگرایی» یکی از معضلاتی است که در دوران کنونی گریبانگیر بشریت به خصوص کشورهای جهان سوم و در حال توسعه همچون ایران شده است و در این میان هیچ گروهی به اندازه جوانان به پرستش مد علاقه نشان نمی دهند.

جوانان از هر طبقه و هر شأن و منزلت اجتماعی که باشند با دقت و وسواس زیاد، چشم به راه مدهای جدید هستند تا با تمام وجود، به قول خودشان تمام زندگی شان را «به روز» کنند. اینکه گفته شد «با تمام وجود» و «تمام زندگی»، منظورم این است که این پیروی بی چون و چرا، هیچ حد و مرزی نمی شناسد و اکنون شاهد سرایت «تبعیت تمام و کمال از مد»، به تمام جنبه های زندگی نسل سومی های کشورمان هستیم، از رنگ و نوع لباس گرفته که اکثرا مدگرایی را در لباس و امثال آن می دانیم تا نوع گفتار روزمره و محاوره و معاشرت اجتماعی و حتی طرز راه رفتن و غذا خوردن.

اما تا به حال با خود فکر کرده ایم که چرا برخی از جوانان (شاید هم بتوان گفت اکثرا) تمایل زیادی به مدگرایی از خود نشان می دهند؟ شاید بهتر باشد ابتدا کمی به چیستی مدپرستی بپردازیم.

مدگرایی چیست؟

از یک طرف هر کدام از ما تمایل داریم از دیگران تقلید کنیم و به قول معروف «همرنگ جماعت» شویم و از طرف دیگر دوست داریم نسبت به دیگران متفاوت باشیم. در اصل «مد»، همان تاثیر این دو نیروی متضاد در درون انسان هاست اما مد و مدگرایی تنها در یکی از قطب های مخالف عمل کرده و به عبارتی همیشه به نحوی وارد عمل شده که فقط یکی از این دو سر طیف مطرح شده و دیگری سرکوب شده است.

فرد مدگرا یا مدام خود را شبیه دیگران درمی آورد یا تمام سعی و تلاشش این است که با دیگران فرق داشته باشد. در حقیقت وقتی مد جدید گسترش پیدا می کند، مد پیشین به تدریج افت کرده و به پایین ترین حد خود می رسد؛ علت آن است که هر لحظه تعداد بیشتری از افراد از آن پیروی می کنند و بعد از مدتی دیگر مد مورد نظر به صورت یک امر عادی درمی آید که تنوع قبلی را ندارد.

شاید بخشی از دلایل بروز این پدیده را بتوان در بحث های روانشناسی و مقتضیات سنی و شور و حال جوانی مدپرستان جستجو کرد، به عبارت دیگر این قشر از جامعه به شدت نیاز دارد، دیده شود و همه به آنها توجه کنند.

برای آنها که دنبال مد و مدگرایی هستید

پیامبر گرامی اسلام(ص) فرموده است:«كسی كه خود را به قومی شبیه كند، پس از زمره آن قوم به حساب می‌آید» برای مثال، اگر فردی ناآگاهانه از مدی كه نماد«شیطان پرستی» است، استفاده كند در صورتی كه بیننده بدون پرس و جو، او را یك « شیطان پرست» بپندارد، در اینجا آن‌كه سزاوار سرزنش است، فرد مدگرا است، نه بیننده؛
یكی از نیازهایی كه به شكل مستقیم با سن جوانی ارتباط دارد كه هیچ گریزی از آن نیست، نیاز به آراستگی است به‌طوری كه كلیه جامعه‌شناسان و روانشناسان براین باورند كه جوانان در سن خاصی نیاز به پوشیدن انواع خاصی از لباس و آرایش مو دارند تا بتوانند خودنمایی كنند و از طرفی لباس‌هایی كه می‌پوشند دارای رنگ‌های شاد و جذاب باشد.

ما جوانانی را مشاهده می‌كنیم كه به شدت مدگرا هستند به طوری كه هر لباسی كه مد می‌شود، تا آن را نخرند آرام و قرار ندارند و وقتی كه خریدند، بی‌صبرانه منتظر موقعیتی هستند كه آن لباس را بپوشند و دیگران آنها را ببینند.

این افراد وقتی وسایل خانه و مدل مو وآرایش صورت بخصوص لباسشان، مطابق مد باشد احساس خوبی می‌كنند و اگر به دلایلی نتوانند از مد برخوردار شوند احساس غمگینی می‌كنند یا حتی ممكن است احساس بدبختی كنند و آنها حاضرند به هر ترفندی كه ممكن است حتی با دعوا و مرافعه پول تهیه كنند، بعد به سراغ لباس و كفش و هرچیز دیگری كه مطابق مد تولید شده بروند و اگر چنانچه به فعالیت اقتصادی‌ای مشغول هستند نتیجه كلیه فعالیت‌های خود را صرف این امر كنند.
 
توجه بیش اندازه به مد سبب می‌شود آنها نتوانند در بسیاری از فعالیت‌های اجتماعی شركت كنند. اما زمانی، این مسئله نگران كننده می‌شود و حتی در بسیاری از موارد شكل بیماری به خود می‌گیرد كه فرد از حالت عادی خارج شده و تمام فكر و ذهنش را به خود معطوف كند به‌نحوی كه در بسیاری از مواقع باعث بروز انواع بیماری و ناهنجاری می‌شود.

 برای مثال كسانی كه بیش از اندازه به زیبایی خود اهمیت می‌دهند یا دچار اعتماد به نفس كاذب می‌شوند یا اینكه اعتماد به نفس خود را به شكل كامل از دست می‌دهند كه هر دوی این حالات می‌تواند خطرناك باشد و عموما در خانواده به اندازه كافی توجه و محبت دریافت نكرده‌اند و اگر در محیط خانواده با بی‌توجهی اعضا مخصوصا والدین رو به رو شوند بدیهی است كه سعی خواهند كرد تا این حس طبیعی تمایل به تایید و تحسین را به نوعی ارضا كنند.
 
وقتی فردی از عزت نفس پایینی برخوردار باشد حاضر است به هر نوع ممكن از وجودش استفاده نماید تا به اهداف كوچك و بزرگش دست یابد. وقتی فردی وجود روحی و معنوی و حتی در مواردی آگاهی هم ندارد ساده‌ترین راه را برای ارائه به منظور جلب توجه، حتی از راه منفی طی می‌كند.

حال چرا و چگونه بعضی از جوانان بسیار مدپرست می‌شوند؟

دلایلی كه باعث می‌شود فرد از مد پیروی كند عبارت است از:

تنوع طلبی و نوگرایی: استقلال طلبی، تنوع دوستی، هیجان خواهی و نوگرایی از جمله ویژگی‌های دوران جوانی است. البته در سن نوجوانی نیز داشتن تمایل نوگرایی و امروزی شدن باعث می‌شود كه فرد از هنجارهای پیشین خود فاصله بگیرد و به هویتی متفاوت از دیگران دست پیدا كند. پس افرادی كه میل به تازه جویی و تازه خواهی دارند از مد پیروی می‌كنند. اگر این میل در آنها خیلی زیاد باشد آنان به دنبال مدهای عجیب و غریب می‌روند چرا كه برای آنها فقط متفاوت بودن مطروح است نه زیبایی.

مدگرایی و همانند سازی: همانند سازی فرایندی ناهشیار است كه فرد، طی آن ویژگی‌ فرد دیگری را برای خود سرمشق قرار می‌دهد و با تقلید از نگرش‌ها و ویژگی‌ رفتاری وی احساس می‌كند كه مقداری از قدرت و كفایت او را نیز به دست آورده است. همانند سازی می‌تواند با شخصیت‌های معروف گذشته، هنرپیشه‌های سینما، نوازندگان و آواز خوانان و یا گروه‌های مختلفی مانند«هیپی»‌ها باشد و فرد، خود را از نظر ظاهری شبیه آنها ساخته، در شیوه لباس پوشیدن و طرز رفتار با آنان همانند سازی كند.

رقابت و چشم و همچشمی با دیگران: انگیزه رقابت وچشم و همچشمی با دیگران، از دیگر عوامل پیروی از مد در بین جوانان و نوجوانان محسوب می‌شود.

مدگرایی و التزام ناشی از دوستی: یكی از عوامل پیروی از مد این است كه جوانان و نوجوانان برای اینكه مورد تمسخر و تحقیردوستان قرار نگیرند از مدهای رایج پیروی می‌كنند.

مدگرایی و جلب توجه دیگران: افرادی هستند كه با تعویض و تغییر هر روزه لباس و آرایش خود وخریدن لباس‌های گرانقیمت ومد روز، درصدد جلب توجه دیگران برمی‌آیند.

مدگرایی و تشخص طلبی: برتری جویی و تشخص طلبی از دیگر عوامل پیدایش مد در بین جوانان است. افرادی كه خود را برتر از دیگران و مربوط به قشر مرفه جامعه می‌دانند، سعی می‌كنند این برتری را درگویش، لباس پوشیدن، محیط آرایی و سبك آرایش و زیور آلات خود نشان دهند و لذا مدهای جدید را مطرح می‌كنند.

جنبه روانی و مدگرایی: كمبود محبت، تزلزل شخصیت و هویت یابی و تبلیغات رسانه‌ای از علل گرایش به مد می‌باشد. گسترش وسایل ارتباط جمعی بویژه ماهواره و فناوری‌های جدید رایانه‌ای باعث شده كه جوانان با جوامع و فرهنگ‌های گوناگون ارتباط برقرار كنند. در نتیجه باعث تقلید كوركورانه آنها از ظواهر، آن‌هم در حد افراطی شود و همچنین باعث شده تا جوانان و نوجوانان به رفتارها و هنجارهای متضاد با ارزش‌های اعتقادی و باورهای درونی خویش رو آورند. این خطرناكترین حالت مدگرایی است و جامعه را از درون تهی می‌كند و در واقع عقیده‌ اسلامی جوانان و نوجوانان را ربوده و جوانان را در اختیار غرب می‌گذارد.
 
پیامبر گرامی اسلام(ص) در این زمینه فرموده است:«كسی كه خود را به قومی شبیه كند، پس از زمره آن قوم به حساب می‌آید» برای مثال، اگر فردی ناآگاهانه از مدی كه نماد«شیطان پرستی» است، استفاده كند در صورتی كه بیننده بدون پرس و جو، او را یك « شیطان پرست» بپندارد، در اینجا آن‌كه سزاوار سرزنش است، فرد مدگرا است، نه بیننده؛ زیرا آن شخص با استفاده از چنین مدی، خود را در معرض تهمت دیگران قرار داده است. و این از خطرناك‌ترین عوارض مدگرایی است كه دین و عقیده و باور را از انسان می‌گیرد.
 
علاوه بر این یكی از نتایج مستقیم روی آوردن به مد و وابسته شدن به آن گرایش به تجمل‌گرایی است. این تجمل‌گرایی نیز در اقتصاد كشورها تاثیرات مخربی خواهد داشت. یكی از بهترین راه‌هایی كه می‌توان مدپرستی را در حد تعادل نگه داشت، داشتن روش تربیتی مناسب در خانواده و مدرسه است. برای داشتن جوانانی شاد، توانا، بالنده، با اعتماد به نفس و مهم‌تر از همه با ایمان باید از همان ابتدای كودكی شروع كنید. فردا دیر است.
 
همچنین والدین سعی كنند دانش‌آموزان و دانشجویان را وارد بازار كار كنند تا راه به دست آوردن پول را یاد بگیرند و بدانند درآمد خود را درست خرج كنند، از این طریق آنها مسئولیت‌پذیر می‌شوند و دیگر فقط مصرف كننده نیستند و به موجودی متعادل از نظر تولید ومصرف تبدیل می‌شوند. پس پدر ومادرها هشیار باشید!درنهایت باید این نكته مهم را فراموش نكنید كه دست اندركاران مد و برنامه‌های ماهواره طبق اصول سودجویانه خود درصدد شستشوی مغزی شما و شكل دادن به برنامه‌ ذهنی شما هستند.
 
این باعث می‌شود كه شما قدرت خلاقیت و هویت خود را از دست بدهید. در حالی كه شما با فردیت خاص خودتان آفریده شده‌اید و باید مطابق توانمندی‌ها و نیازهای خودتان شكل بگیرید و رفتار كنید. پس اگر از ماهواره، تلویزیون، مجله وسایر وسایل ارتباط جمعی استفاده می‌كنید هشیارانه به همه چیز نگاه كنید و اجازه ندهید ذهنتان اسیر مد شود. و باید سعی كنید كه فقط مصرف كننده محصولات غرب نباشید و تلاش كنید كه از خود موجودی متفكر و تولید كننده بسازید . در ضمن از مواهب مد و فناوری هم بهره‌مند شوید.

منبع : yjc.ir