فیروزه، سنگی از نیشابور

فیروزه نیشابور از بهترین سنگ‌های فیروزه در جهان شناخته شده به طوری که موسسه GIA (انستیتوی جواهرشناسی امریکا) آن را مورد تایید قرار داده است. تاریخ فیروزه و کاربرد آن از هفت هزار سال پیش در ایران مشاهده شده است. در سال 1966 در فرانسه مجسمه یک گوسفند از فیروزه در موزه هنر هفت هزار ساله ایران به تماشای عموم گذاشته شد.

وزن مخصوص آن 8/2 – 6/2 و ضریب شکست آن 65/1 – 61/1 است. وزن مخصوص فیروزه ایران 85/2 – 75/2 است.این کانی به علت جلاپذیری و رنگ جالب وزیبای آن از دیرباز موردتوجه جهانیان بوده است. فیروزه به رنگ‌های آبی آسمانی، آبی مایل به سبز. سبز، سبز مایل به زرد و خاکستری مایل به سبز دیده می‌شود که مرغوب‌ترین آن آبی آسمانی است.

---

تغییر رنگ در نگین فیروزه در نتیجه تابش نور آفتاب، تبخیر آب طبیعی موجود در فیروزه و یا حتی در اثر مواد شیمیایی موجود در مواد آرایشی بانوان نیز رخ می‌دهد. از همین‌روست که هنگام شستن دست‌ها بهتر است انگشتری فیروزه را از انگشت بیرون آورد.

خلل و فرج طبیعی موجود در کانی فیروزه که با تزریق روغن یا پارافین یا مواد پلاستیک مایع پر می‌شود، فیروزه را سخت‌تر می‌کند.

کانی فیروزه به آسانی کثیف و گردآلود می‌شود، چنانچه مدت زیادی در آب بماند جلای آن کاهش می‌یابد.چربی و روغن مالیده شده بر سطح فیروزه جلای فیروزه را از میان می‌برد.

---

مکان‌های نخستین پیدایش فیروزه در ایران، مصر، امریکا، افغانستان، چین و تانزانیا  بوده است. در معدن نیشابور، انواع فیروزه وجود دارد که مرغوب‌ترین آن فیروز عجمی نامیده می‌شود.فیروزه یکی از سنگ‌های گرانبهاست که در عهد باستان در ایران شناخته شده و از معدن نیشابور استخراج می‌شده است. برخی از کتب جواهر، کشف آن را به حضرت اسحاق نسبت داده‌اند. از کتیبه بنیاد کاخ داریوش کبیر در شوش معلوم می‌شود که در آن تاریخ فیروزه «اخشایین» نامیده می‌شده و از خوارزم برای زینت‌آلات کاخ آورده شده بود. در گذشته‌های دور فیروزه برای ساختن مواد آرایشی، جواهرآلات و طلسم به تعداد زیادی مورد استفاده قرار می‌گرفت. بومیان امریکای‌جنوبی غربی فیروزه را به معنای با ارزش‌ترین و والاترین سنگ دنیا می‌نامند و معتقدند که رنگ آبی فیروزه منسوب به بهشت و سبز آن به زمین منسوب می‌شود.

---

فیروزه سمبل موفقیت و شادکامی و آینده نیک است و سلامتی، زیبایی و عشق را به ارمغان می‌آورد.نگاه به فیروزه چشم را تقویت کرده و با تقویت قلب باعث سعه‌صدر می‌شود.این سنگ معجزه‌آسا افسردگی‌های روحی و روانی و همچنین ناراحتی‌های عصبی را درمان می‌کند و باعث آرامش می‌شود.استفاده از گردنبند، دستبند و انگشتر مزین به فیروزه برای دور کردن انرژی‌های منفی به ویژه زخم و آثار آن بسیار مناسب است.این سنگ مانند عقیق، خزر بسیار مهمی در برابر حوادث و بلایا به شمار می‌رود و برای آسان شدن کارها و رونق در کسب و کار بسیار مفید است.همچنین گفته شده رنگ فیروزه هنگام بیماری صاحب این سنگ تغییر می‌کند و زمانی که حال او بهتر می‌شود، رنگ آن به حالت اولیه برمی‌گردد.فیروزه سنگ شانس متولدین ماه دسامبر (دهم آذر – دهم دی) است و نماد پنجمین سالگرد ازدواج است.

---

امام صادق (ع) فرموده‌اند: «دوست دارم هر شخص مومن پنج انگشتر در دست داشته باشد. عقیق، حدید،  یاقوت، دُر نجف و فیروزه که این خواص را دارد:

1 - نگاه کردن به آن سبب خوشحالی و شادابی روح می‌شود.
2 - نگاه به آن چشم را قوی می‌کند.
3 - دست کردن آن سعه صدر و تحمل در برابر مشکلات می‌بخشد.
4 - قلب را تقویت می‌کند و قوت می‌بخشد.
5 - حاجت را برآورده کرده و کارها را آسان می‌کند.

 پیامبر اکرم (ص) می‌فرمایند که همانا خداوند به من خطاب کرد: «ای پیامبر! همانا من حیا می‌کنم از این که بنده‌ای در دستش انگشتر فیروزه باشد و دستش را به دعا بلند و من دعای او را مستجاب نکنم و دست خالی برگردانم.»

 امام صادق (ع) می‌فرماید: کسی که انگشتر فیروزه در دست کند، فقیر نمی‌شود و بی‌پول نمی‌ماند.

 امیرمومنان (ع) چهار انگشتر در دست داشته‌اند که یکی از آنها فیروزه بوده و حضرت آن را برای پیروزی در برابر مشکلات به دست می‌کردند.