بزرگترین حراجی تاریخ در کنار خیابان

روزنامه هفت صبح: بعد از نصب ویندوز که ضروری ترین اقدام است، احتمالا می خواهید با کامپیوترتان چیزی بنویسید و به محصولات آفیس نیاز خواهید داشت. Word برای تایپ کردن و Excel برای حسابداری یا Powerpoint برای ارائه دادن یک تحقیق. برای همین سه نوع نرم افزار اگر در کشوری که قوانین کپی رایت داسته باشد باید حدود یک تا یک و نیم میلیون تومان هزینه کنید.

نگران نباشید. شما در ایران هستید و جایتان امن است. خرید ویندوز بین پنج تا 10 هزار تومان هزینه دارد. برای آفیس و آنتی ویروس هم لازم نیست بیشتر از 10 هزار تومان خرج کنید. یعنی در مجموع زیر 40 هزار تومان. به طور حتم این نرم افزارها نسخه اصلی نیستند و در اصطلاح قفل شکسته هستند. تنها زحمتی که بر دوش شما می افتد فعالسازی آنهاست. شرکت های محترم قفل شکن روز به روز این کار را برایتان آسان تر کرده اند. از زندگی در این بهشت لذت ببرید.


نسخه اصلی نرم افزارها چقدر آب می خورد؟

اگر برای اولین بار قصد خرید ویندوز را داشته باشید، برای خرید نسخه کامل آن باید حدود 700 هزار تومان پرداخت کنید. تازه این قیمت نسبت به نسخه های قبلی ویندوز کمتر شده است. البته شرکت مایکروسافت برای مشتریان قدیمی خود که ویندوز اصلی خریده اند این امکان را قرار داده که بدون پرداخت هزینه به جدیدترین نسخه ویندوز مهاجرت کنند.

وقتی یک نسخه اورجینال داشته باشید، می توان بدون دردسر از خدماتی مانند به روزرسانی آسان و برطرف کردن حفره های امنیتی استفاده کرد. البته شرکت مایکروسافت با بعضی سازندگان سخت افزار همکاری دارد و با دریافت بخشی از قیمت ویندوز، محصولی که می خرید از ابتدا با این سیستم عامل محبوب عرضه می شود.

بعد از ویندوز سراغ محصول بعدی مایکروسافت یعنی بسته آفیس می رویم. به طور مثال اگر کسی قصد تایپ داشته باشد باید برنامه word را از این بسته نصب کند. آفیس توسط شرکت تولیدکننده به صورت های مختلفی عرضه می شود که در تعداد نرم افزارها و مدت زمان اعتبار با هم فرق دارند.

وقتی قرار باشد برای هر یک از این برنامه ها پول اضافه پرداخت کنید با حساب و کتاب بیشتری و به همان اندازه که نیاز دارید اقدام به خرید می کنید. برای خرید آفیس در ساده ترین حالت که شامل کمترین تعداد از نرم افزارهای آفیس است و به مدت یک ماه اعتبار دارد، باید حدود 20 هزار تومان بپردازید.

معمولا کسی به همه امکانات بسته آفیس نیاز پیدا نمی کند، به جز شرکت های بزرگ که البته برایشان صرفه اقتصادی دارد تا حدود 490 هزار تومان هزینه کنند. این مقدار پول برای نصب بسته آفیس فقط روی یک سیستم است. اگر این تعداد به پنج سیستم برسد باید یک میلیون و 400 هزار تومان برای آن کنار گذاشت.


نرم افزارهای امنیتی هم از ضروری ترین مواردی است که باید تهیه کنید. شاید روزهای اول بدون چنین برنامه ای به مشکلی برنخورید اما دیر یا زود باید به سراغش بروید. در این قسمت برندهای مختلفی وجود دارد که کامل ترین محصول هر یک از آنها به طور متوسط بین 170 تا 310 هزار تومان قیمت دارند. با این هزینه البته فقط یک سال می توانید از محصول استفاده کنید و برای تمدید اعتبار با کمی تخفیف، هزینه ای جدا لازم است. این هزینه ها فقط نمونه هایی بودند تا بدانید چرا در بسیاری از کشورها باید در استفاده از همه چیز صرفه جویی کرد.

یک بسته نرم افزار 15 هزار تومان

همه این موارد به جای خود درست اما برای کسانی که شاید هرگز از ایران خارج نشوند و اگر هم بروند به کامپیوتر احتیاجی ندارند و زود برمی گردند، داستان متفاوت است. همه ما از این برنامه ها و خیلی بیشتر از اینها استفاده می کنیم و هرگز به این اندازه هزینه پرداخت نکرده ایم.

آخرین نسخه های ویندوز همراه با بازار جهانی در بسته های جذاب و شیک به دست ما می رسد و تقریبا چیزی از محصول اصلی کم ندارند اما خیلی هم که گران باشد کمتر از 15 هزار تومان قیمت دارد.

کافی است در بازار کامپیوتر گشتی بزنید؛ بازاری که چند سال پیش سی دی ها را روی هم می ریختند یا در بهترین حالت در سبدهای میوه جلوی مشتری ردیف می کردند؛ بدون کوچکترین نشانی از شرکت تولیدکننده «خدمات پس از فروش» عبارتی ناشناخته در این بازار بود و اگر یک سی دی با قیمت هزار تومان می خریدید و خراب بود، دیگر حتی ارزش نداشت برگردید و از فروشنده گله کنید.

این روزها اما در ویترین جذاب مغازه های فروش نرم افزار، بسته هایی شیک و زیبا به چشم می خورد که شناسنامه اثر دارد و همه مجوزهای لازم را کسب کرده است. بعضی از این بسته ها را بردارید و خوب نگاه کنید. تعدادی از شرکت ها حتی هولوگرامی روی جعبه خود زده اند با مضمون «صیانت از محصولات فرهنگی و هنری» یا همان کپی رایت خودمان.

فکر کنید یک شرکت ایرانی ویندوز مایکروسافت را با قیمت 10 هزار تومان در بازار عرضه می کند و روی جعبه اش چنین برچسبی دارد. با این وجود در اصل قضیه چندان تفاوتی ایجاد نشده است. همچنان شماره های پشت بسته در شبکه موجود نیست و آدرس سایت شرکت را که در مرورگر وارد می کنید، صفحه ای ظاهر نمی شود. در مدت حضورمان در بازار چند مشتری ناراضی برای شکایت آمده بودند که فروشنده ها هیچگونه مسئولیتی قبول نمی کردند و مشتری ها را به همان شماره ها ارجاع می دادند.


پولی که برای هر نرم افزاری در ایران می پردازید در حقیقت هزینه تمام شده برای حقوق کارمندان، دی وی دی ها و بسته بندی است. فروشنده ها اگر خودشان از گروه رایت و بسته بندی دی وی دی و سی دی نباشند، این محصولات را از همکارانشان با قیمت بین هزار و 500 تا دو هزار و 500 تومان می خرند. البته در بین همین شرکت ها نیز گاهی قیمت ها بالاتر می رود. به طور مثال برای یک بازی با دوبله فارسی از یک شرکت معروف یا یک نرم افزار که چند ساعت فیلم آموزشی به زبان فارسی هم دارد، باید در بازار عمده فروشی تا چهار هزار تومان پرداخت کنید.

نرم افزارهایی که در بازار ایران وجود دارد نسخه های قفل شکسته ای هستند که از کشورهایی خاص به ایران می رسند. تا جایی که از فعالان این حوزه پرسیدیم کسی در ایران این کار را نمی کند و اگر هم باشد نام و آدرسش جزو اطلاعات محرمانه است. درباره چنین افرادی می گویند: «جا و مکان خاصی که ندارند، گاهی سر می زنند.»

معمول ترین تاثیری که ایرانی ها روی هر نرم افزاری دارند در حد تغییرات کوچکی در کد و ظاهر آن است. مثلا در پایین صفحه ویندوز نام شرکت خود را می نویسند. یکی از جالب ترین این تغییرات در بازی های فوتبال رایانه ای است. مثلا شما در بازی های ایرانی گزارش فارسی می شنوید، در ورزشگاه آزادی بازی می کنید و علی کریمی در حد مسی و رونالدو است.

بازار تازه فروش نسخه های به ظاهر اورجینال

در کنار این روش ها اما مدتی است که شرکت های تولیدکننده به سهمی کمتر قانع می شوند تا بازار ایران را از دست ندهند. آنها محصولات خود را به صورت غیررسمی و با حدود یک سوم قیمت در خاورمیانه می فروشند. با این روش درآمدشان در ایران از صفر مطلق بیشتر می شود.

حالا از کف بازار بشنوید که بعضی از نرم افزارهای اصلی بسته بندی شده در خود شرکت سازنده در ایران موجود است. اگر از فروشنده ها در مورد تحریم بپرسید خیال تان را راحت می کنند که مشکلی برای فعالسازی در ایران وجود ندارد و فقط تعدادی از شرکت ها هنوز ایران را در لیست تحریم خود دارند.

این ادعای همکاری با شرکت اصلی اما در اکثر موارد حقیقت ندارد. به طور مثال یکی از معروف ترین برندهای آنتی ویروس که در بازار پر از اطلاعیه فروش اصلش است را پیگیری کردیم. قیمت حساب یکساله این آنتی ویروس توسط همه شرکت ها حدود 60 هزار تومان اعلام شده است که همچنان با نسخه اصلی این نرم افزارها اختلاف قیمت زیادی دارد.

با پرس و جو مشخص شد که شرکت های فروشنده معمولا اطلاعات شرکت اصلی را به روشی پیدا می کنند و روی سرورهای خود در ایران یا کشورهای اطراف قرار می دهند. اگر بیشتر پیگیری کنید، محصول اصلی را به شما پیشنهاد می دهند که البته به قیمت همان شرکت سازنده است. به هر حال همین شروع همکاری های جسته و گریخته با سازندگان اصلی می تواند خبر از تحولات بزرگ در سال های آینده بدهد.


مقایسه خرج ایرانی ها با بقیه کاربران

اگر همین امکانات حداقلی را در نظر بگیریم در خارج از ایران در حدود یک میلیون و 500 هزار تومان باید هزینه کنید و البته مطمئن باشید هزینه های بعدی هم کم کم از راه می رسند.

اگر شما یک دانشجو باشید و حداقل یک نرم افزار تخصصی مانند Matlab نیاز داشته باشید، پولی که باید بپردازید حداقل پنج میلیون تومان است، آن هم فقط برای نرم افزار. در ایران اما برای تهیه هر یک از این نرم افزارها به صورت جدا باید حدود پنج تا 10 هزار تومان پرداخت کنید که در مجموع زیر 50 هزار تومان برای نرم افزارهای ضروری می شود. عجله نکنید. می توانید به جای خرید این نرم افزارها به صورت جدا، یک بسته نرم افزاری (چنین چیزی فقط در ایران پیدا می شود) تهیه کنید که تقریبا همه نرم افزارها را در خود دارد.

حتی نمی توانید در طول عمر خود همه این نرم افزارها را یک بار نصب و اجرا کنید. دقیقا مانند کتاب های مرجع که گاهی به آنها رجوع می کنید. این بسته ها حتی شامل فیلم های آموزشی هم هستند. تقریبا سه شرکت معروف چنین بسته هایی ارائه می دهند که همه شان محصول خود را بین 50 تا 60 هزار تومان می فروشند. اگر کمی سیاست به خرج دهید می توانید در نمایشگاه ها و تخفیف هایی که در طول سال برگزار می شوند این بسته ها را تا 20 هزار تومان پیدا کنید. این در حالی است که روی این بسته ها با افتخار قیمت نرم افزارهای داخل آن را می نویسند که گاهی به دو میلیون و 500 هزار دلار می رسد.