از تشییع فروغ فرخزاد تا تشییع ناصرحجازی

بدرقه های به یادماندنی تشییع پیکر مرتضی پاشایی بار دیگر نفوذ انکارناپذیر چهره های محبوب غیرسیاسی در بین مردم را به نمایش کشید. حضور مردم در مراسم بدرقه و وداع با پیکر پاشایی، چنان عجیب بود که ترافیک ناشی از آن بخشی از رفت و آمد در قلب تهران را برای ساعاتی مختل کرد.

روزنامه هفت صبح: تشییع پیکر مرتضی پاشایی بار دیگر نفوذ انکارناپذیر چهره های محبوب غیرسیاسی در بین مردم را به نمایش کشید. حضور مردم در مراسم بدرقه و وداع با پیکر پاشایی، چنان عجیب بود که ترافیک ناشی از آن بخشی از رفت و آمد در قلب تهران را برای ساعاتی مختل کرد. به همین بهانه سراغ همه چهره های محبوب غیرسیاسی رفتیم که در این سال ها مراسم تشییع شان با حضور گسترده مردم برگزار شد.

تشییع جنازه به عنوان یک اتفاق به عنوان محل اجتماع دوستداران متوفی و حضور چهره های سرشناس حداقل در حافظه ما به میانه دهه 40 برمی گردد؛ وقتی تشییع غلامرضا تختی ورزشکار بزرگ کشورمان هزاران نفر را در پایتخت به خیابان ها کشاند.

تشییع جنازه غلامرضا تختی

این اتفاق در دی ماه سال 46 رخ داد و هنوز پدران ما با شگفتی از حضور دردمندانه اقشار مختلف مردم در سوگ این ورزشکار بزرگ حرف می زنند.

یک سال قبل از این مرگ فروغ فرخزاد در 33 سالگی مجامع هنری ما را شوکه کرد. مرگ شاعر جسور در اوج جوانی و خلاقیت آن هم بر اثر یک حادثه تلخ اما او در اندازه های تختی از محبوبیت مردمی برخوردار نبود؛ با اینحال مراسم تشییع جنازه اش محل حضور چهره های سرشناس ادبیات ایران بود که در آن دهه پر رونق ترین عصر ادبی ایران را رقم زده بودند.

تشییع جنازه فروغ فرخزاد

در سال های پس از انقلاب بزرگترین مراسم تشییع به چهره های سیاسی و ملی اختصاص داشته که خود بحث جداگانه ای است و در اینجا نمی گنجد. تشییع شهدای هفتم تیر، 8 مرداد یا فرماندهان مشهور جنگ یا مهمتر از همه تشییع پیکر امام خمینی از مهمترین و بزرگترین حوادث جامعه معاصر بودند که برای روزها و گاه سال ها در یاد افکار عمومی باقی مانده اند.

در همین سال های اخیر مثلا مراسم تشییع پیکر آیت الله بهجت بیش از صد هزار نفر را به خیابان های قم کشاند اما در این گزارش فوکوس را بر چهره های هنری و ورزشی گذاشته ایم. چهره هایی که در افکار عمومی مردم ما جایگاه خاصی پیدا کرده اند. ابتدا از سال 64 شروع کنیم.

مراسم تشییع غلامحسین بنان چهره افسانه ای آواز ایرانی در خاطره ها مانده است. در اوج دوران جنگ، مرگ او بازتاب چندانی در رسانه ها نیافت اما حضور اکثر بزرگان فرهنگ کشور در مراسم تشییع او و آواز مشهور شجریان بر سر مزارش در حافظه فرهنگی کشور ثبت شده است.

در تاریخ معاصر مهمترین واکنش مردم به درگذشت مرحوم علی حاتمی مربوط می شود. کارگردان مشهور ایرانی و متخصص ساخت سریال ها و فیلم های بومی و ملی و با آن عشق بارزش به فرهنگ ایرانی در سال 1375 در میان بهت همگان بر اثر سرطان درگذشت. در آن روزگار مرگ او هر چند برای اهالی سینما که از وضع او مطلع بودند قابل پیش بینی بود اما برای دوستدارانش در دوران نبود فیس بوک و اینستاگرام و وایبر یک شوک به تمام معنا بود.

قریب 30 هزار نفر برای مراسم این مرد دوست داشتنی سینمای ایران جمع شدند که یکی از به یادماندنی ترین وداع ها با اهالی هنر و سینما بود. یک ادای دین دوست داشتنی. این اتفاق آذر 75 بود و حاتمی تنها 52 سال داشت و می خواست فیلمی از زندگی غلامرضا تختی بسازد.

تشییع جنازه خسرو شکیبایی

جالب است بدانید که به سختی عکسی از مراسم تشییع جنازه او در اینترنت وجود دارد و از دوران نقاهت مرحوم نیز عکسی در دست نیست. در آن دوران، مرگ اکران عمومی نداشت. در همین سال مازیار خواننده خوشنام ایرانی در 46 سالگی با حمله قلبی درگذشت اما تشییع جنازه اش در سکوت برگزار شد.

چهار سال بعد دو درگذشت پیاپی بار دیگر اهمیت مراسم تشییع جنازه را یادآور شد. ابتدا درگذشت محمد علی فردین همه ار غافلگیر کرد. این بار هجوم دوستداران این بازیگر قدیمی دهه 140 اتفاق عجیبی بود. باز هم درعصر فقدان رسانه های اجتماعی اما در عوض در عصر وفور روزنامه های آن دوران که موجب شد خبر بلافاصله شیوع پیدا کند و هزاران نفر برای تشییع او بیایند. این اتفاق در فروردین 79 بود. چهار ماه بعد مرگ احمد شاملو بار دیگر یک مراسم تشییع جنازه را به یک اتفاق بدل کرد. در مرداد 79.

تشییع جنازه عسل بدیعی

در دهه 80 در دوران قدرت گیری و شیوع اینترنت و استفاده از یاهو مسنجر و البته اورکات این نوع مراسم کم کم به یک عادت خاص ایرانیان بدل شد. حضور در مراسم چهره های مشهور فرهنگ و ادب و همینطور ورزشی برای ادای دین به آنان و البته برای برخی هم ملاقات از نزدیک با بقیه مشاهیر. مرگ حسین پناهی در سال 83 و چندی بعد مرگ ناصر عبداللهی در سال 85 و درگذشت رسول ملاقلی پور در اسفند 85 ادامه بر این داستان بود و البته دردناکتر از همه مرگ پوپک گلدره در سن 25 سالگی در یک سانحه رانندگی.

تشییع جنازه سیمین دانشور

اما اتفاق مهمتر در سال 86 رخ داد. درگذشت قیصر امین پور شاعر توانا و مظلوم ایرانی موجی از همدردی گسترده و غیرقابل پیش بینی را به دنبال آورد تا مراسم تشییع او به یک اتفاق مهم در تهران بدل شود. امین پور به هنگام مرگ تنها 48 سال داشت.

در سال 87 مراسم تشییع خسرو خوب سینمای ایران یعنی خسرو شکیبایی ترافیک خیابان های مرکزی تهران را در صبح داغ تیرماه تهران بالکل مختل کرد. شکیبایی به هنگام مرگ 62 سال داشت.

تشییع جنازه ناصر حجازی

مرگ سلسله وار مشاهیر موسیقی ایرانی مثل استاد علی اکبر شهناز، پرویز مشکاتیان (آن هم در 54 سالگی)، همایون خرم و بالاخره محمدرضا لطفی لحظات دردناکی را برای هنر ایران طی پنج سال گذشته رقم زده بود و برای وداع با هر کدام از آنها هزاران نفر در خیابان کوچک جلوی تالار وحدت اجتماع کرده بودند...

در این دوران ادبیات ایران هم قربانیان مشهوری را به بستر سرد خاک سپرد، به خصوص دو سیمین بی همتا. ابتدا سیمین دانشور در اسفند سال 90 و سیمین بهبهانی در مرداد 93. در همین سال ها تئاتر نیز یک چهره مهم خود را از دست داد. حمید سمندریان در 81 سالگی که در تابستان 91 چشم از جهان بست و مراسم تشییع جنازه اش در تئاتر شهر حاشیه های نه چندان خوشایندی داشت.

تشییع جنازه روح الله دادشی

اما مهمترین و عمومی ترین مرگ این سال ها به ناصر حجازی بزرگ مرد ورزش ایران بازمی گردد. حجازی دروازه بان صریح اللهجه و افسانه ای بعد از یک دوره طولانی نبرد با سرطان در نهایت در خرداد 90 درگذشت. مراسم تشییع او به یک اتفاق بزرگ کشوری بدل شد و در نهایت به مراسم مفصلی در ورزشگاه آزادی بدل شد. پوشش تلویزیونی و شبکه های اجتماعی، درگذشت ناصر حجازی را بلافاصله به صدر اخبار رسمی کشور برد. مرگ علیرضا سلیمانی سنگین وزن محبوب کشورمان از دیگر مرگ های دردناک ورزشکاران ایرانی بود... در اردیبهشت 93.

مرگ روح الله داداشی قوی ترین مرد ایران در یک نزاع خیابانی و مرگ مغزی عسل بدیعی بازیگر محبوب سینما و تلویزیون ایرانی در فروردین 92 از حوادثی بود که مراسم تشییع جنازه پرشوری را به دنبال داشتند.

تشییع جنازه مرتضی پاشایی

اما با شیوع شبکه های اجتماعی و سلطنت اینستاگرام و وایبر و واتس آپ حالا درگذشت مرتضی پاشایی خواننده جوان کشورمان نشان داد که از این پس چنین حوادث دردناکی می تواند نه فقط در تهران خودمان که همزمان در بسیاری از شهرهای کشورمان به یک پدیده اجتماعی تبدیل شود. این حادثه؛ این همزمانی بدون فاصله عزاداری های انبوه در تهران و دیگر شهرها پدیده ای است که از این پس هر ضایعه از دست دادن چهره های مشهور فرهنگی و ورزشی را همراهی خواهد کرد.

جوابیه وزارت راه به خبر بنرهای تبلیغی وزیر در تشییع جنازه: عکس ایشان کوچک و حزن آلود بود!

وزارت راه و ترابری از نزد خودش برای مردم ارومیه "اصول فرهنگی" درنیاورد. کجای اصول فرهنگی مردم آذربایجان می گوید که الا و بلا باید وزیر راه که خود جزو متهمین سانحه سقوط است و باید پاسخگو باشد ، بنرهای رنگی بزرگ چاپ کند و در روز حزن آلود تشییع جنازه ها ،بنرهایش را مقابل چشم عزاداران نمایش دهد؟

عصرایران - در پی انتشار خبری در عصر ایران تحت عنوان "خشم مردم ارومیه از بنرهای تبلیغاتی بهبهانی در تشییع جنازه قربانیان بوئینگ" و خودداری عصرایران از حذف خبر بعد از برخی تماس های تلفنی(!) روابط عمومی وزارت راه و ترابری جوابیه زیر را ارسال کرد که به همراه پاسخ عصرایران منتشر می شود:

مسئول محترم سایت عصر ایران

با سلام

در ارتباط با خبر مندرج كد 152654 روز سه شنبه 21/10/89 ساعت 48/21 مبنی بر خشم مردم ارومیه از بنرهای تبلیغاتی بهبهانی در تشییع جنازه قربانیان بوئینگ موارد زیر جهت تنویر افكار عمومی ارسال می گردد.

خواهشمند است مطابق قانون مطبوعات نسبت به درج آن اقدام لازم معمول گردد.

ابتدا باید گفت كه عكس مندرجه در خبر فوق مربوط به سفر جناب آقای وزیر به استان خوزستان می باشد.

ثانیاً‌ حضور و مشاركت در مراسم های عزا باید منطبق با فرهنگ آن ناحیه باشد و درج عكسی كوچك و حزن آلود از صاحب پیام در گوشه بنرهای منصوب طی مسیر تشییع (استانداری و دیگر ارگانهای اجرایی) طبق اصول فرهنگی این منطقه انجام گرفت كه پیام وزیر محترم راه نیز از این قانون مستثنی نیست.

ثالثاً این كه مردم ارومیه خشمگین و ناراحت شدند نیز متأسفانه حرفی كذب است؛ چراكه تمام رسانه های محلی، ملی، منطقه ای ، خبرگزاری ها و هفته نامه ها در مصاحبه های خود با مردم و مسئولین استان آذربایجان غربی شاهد رضایت ایشان از احساس همدردی و ارسال پیام وزیر محترم راه و ترابری بودند كه در صورت نیاز مستندات به پیوست ارسال خواهد گردید.

رابعاً‌ متأسفانه استفاده از كلمه تبلیغاتی در تیتر خبر مذكور، نشان از ناآگاهی سایت تحیلی خبری به اصول تبلیغات است. چراكه تصویر حزن آلود و پیام تسلیت و همچنین ده بنر پیام وزیر از 70 بنر موجود در مسیر تشییع از دید سایت، نشان دهنده این است كه گردانندگان سایت مذكور پیام های مقام معظم رهبری، ریاست محترم جمهوری و دیگر مقامات كشوری را كه حامل عكس ایشان می باشد را امری تبلیغی می دانند و بایستی جوابگوی این اتهام به تمام مقامات مذكور باشند.

در پایان ضمن تقدیر و تشكر از تمام اصحاب محترم مطبوعات، رسانه های ملی و محلی كه پا به پای مردم و مسئولین در ارائه خدمات بایسته و شایسته قدم برداشتند از سایت محترم تحلیلی خبری عصر ایران تقاضامندم این حضور مسئولیت گرایانه وزیر راه و ترابری و معاونین و مشاورین ایشان را در لحظه لحظه این ضایعه تأسف بار در كنار مردم ارومیه را به خاطر برخی مسائل سیاسی به حاشیه نكشند؛ چراكه خدا خود ناظر بر اعمال بندگان است.

اداره كل روابط عمومی وزارت راه و ترابری

عصرایران: مرحبا به این همه اعتماد به نفس!

1 - ما انتظار داشتیم وزارت راه و ترابری بعد از انتشار این خبر اعلام کند که بنرها ، بدون اطلاع و رضایت وزیر طراحی ، چاپ . نصب شده اند ، اما نه تنها این اتفاق نیفتاد ، بلکه در کمال تعجب از این حرکت دفاع نیز شده است!

2 - عکس منتشره در سایت عصرایران که بنر آقای وزیر را نشان می دهد ، مربوط به سفر ایشان به استان خوزستان است که در همان خبر و در زیر نویس عکس نیز دقیقاً همین را نوشته بودیم و نشان می دهد وزارتخانه مربوطه ید طولایی در طراحی و چاپ بنرهای مربوط به وزیرشان دارد!

3 - وزارت راه و ترابری از نزد خودش برای مردم ارومیه "اصول فرهنگی" درنیاورد. کجای اصول فرهنگی مردم آذربایجان می گوید که الا و بلا باید وزیر راه که خود جزو متهمین سانحه سقوط است و باید پاسخگو باشد ، بنرهای رنگی بزرگ چاپ کند و در روز حزن آلود تشییع جنازه ها ،بنرهایش را مقابل چشم عزاداران نمایش دهد؟

این قطعاً از اصول فرهنگی مردم با فرهنگ ارومیه نیست ولی این طور که از شواهد و قرائن برمی آید ، بنرسازی برای وزیر ، آن هم با عکس ایشان ، از اصول فرهنگی وزارت راه و ترابری در دوره مدیریت آقای حمید بهبهانی است.

البته این بار شکسته نفسی کرده و عکس آقای وزیر را در سایز کوچک و حزن آلود چاپ کرده اند که واقعاً جای تشکر دارد و بر مردم منت گذاشته اند!

4 - درباره ناراحتی مردم ارومیه ، نیازی به مستندات ادعایی وزارت راه نیست ، خبرنگار خودمان با مردم ارومیه و حاضران در تشییع جنازه گفت و گوهایی را انجام داده که همگی آنها این اقدام را نمایشی و تبلیغی و نمکی بر زخم های بازماندگان عنوان کرده اند.

بهتر است وزارت راه به جای "مستندات رضایت مردم از آقای وزیر " (که به گفته ایشان در سطح تمام رسانه ها مشهود است!) ، "مستندات سقوط هواپیما" را به اطلاع مردم برساند.

البته ناگفته نماند که میزان رضایت مردم از آقای وزیر ، بعد از فرمایش تاریخی ایشان که فرمودند "آمار سقوط هواپیما در ایران پایین است" به طرز عجیبی افزایش یافته است که لابد مستندات این هم موجود است!

5 - مقایسه وزیر راه و ترابری با جایگاه مقام معظم رهبری و ریاست جمهوری در خصوص انتشار پیام ها و تصاویرشان ، اعتماد به نفس بالای روابط عمومی وزارت راه و ترابری را نشان می دهد و حال آن که یک وزیر اجرایی با جایگاه هایی که مظهر حاکمیت ملی هستند ، تفاوت ماهوی دارد.

و این که نوشته اند عصرایران باید پاسخگوی اتهام به مقامات مذکور باشد نیز نشان می دهد که اولاً آقایان انتقاد از وزیرشان را مترادف می دانند با توهین به رهبری و ریاست جمهوری(!) و در همان حال خود را معاونت حقوقی مقامات بالاتر می دانند و از این منظر خواستار جوابگویی ما در این باره می شوند!

6 - در جوابیه نوشته اند که "حضور مسوولیت گرایانه" وزیر را به خاطر مسائل سیاسی به حاشیه نکشیم!

اولاً این خود آقایان هستند که حاشیه درست می کنند و در حالی که مردم مشغول عزاداری و وداع با عزیرانشان هستند ، به کار غیرحاشیه ای (!) طراحی ، چاپ و نصب شبانه بنر با عکس وزیر می پردازند.

ثانیاً قرار است این عادت زشت چه زمانی ترک شود که هر کس انتقادی کرد ، فوراً او را متهم به سیاسی کار می کنند؟ بندگان خدا! عصرایران چه سیاسی کاریی با وزیر شما دارد؟ مگر قرار است اگر وزیرتان برکنار شود ، ما را وزیر کنند؟ به جای این گونه پاسخ دادن ها و توجیهات و اظهار ارادت ها به وزیرتان ، پاسخگوی مردم باشید که نه در جاده ها جانشان در امان است و نه در پروازها و تازه باید باقی بودن دو قورت و نیم آقایان را هم تحمل کنند!

7 - با جمله آخرتان کاملاً موافقیم: "خدا خود ناظر بر اعمال بندگان است " حتی بدون بنر!..../تحلیل:عصرایران