ویژگی ها و انواع رقص های لری (1)

 

بخش اول - ویژگی های عام هنری رقص های لری

رقص - رقص های مردم لرستان مانند موسیقی ، ریشه در کار و زندگی آنان دارد . هم آهنگی ضرب آهنگ های موسیقی با حرکات موزون پاها و بدن رقصندگان ، تند و کند شدن سرعت رقص ها و جهش و سکون در حرکات ، همه و همه گویای آن است که رقص ها نشانگر روح ایستادگی ،‌هیجان و شادمانی است . چنین می نماید که با اجرای این رقص ها نوازنده و رقصنده ، خود و تماشاچی را برای بهتر زیستن و غلبه بر طبیعت و نگاهی درونی تر برای پالایش روح و احساسات ، برمی انگیزد. در حرکات رقص ، بخصوص انگاه که با موسیقی همراه است ، ذهن از محیط و دل مشغولی های گذشته و آینده فارغ می شود . این جنب و جوش و هیجان به تخلیه فشارهای روحی کمک کرده و به این ترتیب ذهن و جسم آزاد و رها شده و شادمانی ، سرور ، امید و پندار نیک از ژرفای وجود انسان می جوشد و برجان او جاری می گردد. این شور و نشاط و هیجان ، بدون شک علاوه بر تاثیرات فوق ، شفابخش بیماری های جسمی و روحی انسان است .

ویژگی های رقص های لری
۱- این رقص ها معمولا به همراه سرنا و دهل در محوطه هائی باز اجرا می شوند . البته در محیط های سربسته و کوچک مناطق شهری است ، استفاده از سازهای کمانچه و تمبک مناسب تر است .

۲- از آنجا که در زندگی ایلات و عشایر زنان و مردان دوش به دوش یکدیگر کار کرده و زندگی را پیش می برند، در هنگام رقص هم ، به طور جمعی می رقصند ، رقصندگان پنجه در پنجه و بازو به بازو و سرشار از شادمانی و سرور به استواری کوه ها و با ایمانی به سترگی دار بلوط ، رقصی پر هیجان را نمایش می گذارند.

۳- رقص ها بیشتر در عروسی ها ، جشن و میهمانی ها اجرا می شود.

۴- رقص دسته جمعی  را در لرستان چوپی یا بازی می گویند ، نفر اول صف رقصندگان را سرچوپی یا چوپی کش می نامند . تمام رقصندگان بایستی ریتم و حرکات بدن ، پاها و دستان خود را با او هم آهنگ کنند . سرچوپی با یک یا دو دستمال رنگین ، حرکات نمایشی تهییج کننده ای را انجام می دهد و بقیه رقصندگان دستان یکدیگر را گرفته و با حرکات موزون پاها ، سر و بدن ، رقص را پی می گیرند ، نفر آخر صف رقصندگان با تکان دادن دستمال حرکات نمایشی رقص را زیباتر می کند.

 ۵- سرچوپی به لحاظ رعایت احترام دیگر رقصندگان یا از سرخستگی و احیانا عدم مهارت کافی ، جای خود را با دیگر رقصندگان عوض می کند. تماشاچیان برای هواداری و احترام به دوستان و خویشاوندان و یا کسانی که زیبا می رقصند ، پول شاباش می کنند و زنان و مردان با کِل و هلهله ، هیجان شاباش را بیشتر می کنند.

۶- کلیه رقص های لری از  مجموعه ترانه هائی تشکیل می شوند که تک خوان ابیات مختلف را می خواند و بقیه رقصندگان  ترجیع وار یک بیت را تکرار می کنند . این ملودی ها با تغییرات (واریاسیون های ) گوناگون به یکدیگر وصل می شوند و یک قطعه رقص ، با زمان آزاد را به وجود می آورند.

۷- رقص ها اکثرا با یک گروه رقصنده ثابت شروع می شوند که این گروه یک دوره رقص را از سنگین ، نیمه تند و در نهایت به تند ختم می کنند. البته در اجرای سنتی یک دوره رقص ، از سنگین آغاز و پس از طی مراحل نیمه تند و تند ، مجددا با اجرای  سنگین پایان می پذیرد.

۸- گر چه ملودی های اصلی رقص ها در نزد نوازندگان مختلف یکسان است ولی نوازنده معروف و معتبر ، شگردهای خاص خود را دارد که او را از دیگران متمایز می کند . برای مثال : رقص دوپای علیرضا حسین خانی  با رقص دوپای پیر ولی و همین طور شامیرزا مرادی متفاوت است و این یکی از ویژگی های شگفت انگیز موسیقی محلی است .

۹- نوازندگان سرنا یا کمانچه با دنبال نمودن حرکات رقصندگان ، سعی در به وجد آوردن آنان می نمایند و هرموقع حس کردند ملودی ها و حرکات در یک رقص به قدر کافی انجام گرفته است ، قبل از این که کسل کننده شود ، بدون قطع آهنگ ، نوع رقص را تغییر می دهند . همان گونه که قبلا هم اشاره شد ، تغییر رقص ها گاهی هم توسط سرچوپی ، دیگر رقصندگان و حتی تماشاچیان از نوازندگان خواسته می شود.

منبع:loresoon.blogfa.com

ویدیو مرتبط :
رقص بچه با تنبک.انواع مدلها..(لری)

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

معرفی انواع رقص های آذری و قفقازی (1)

آموزش رقص

 

معرفی رقص ساری گلین 

ساری گلین به زبان ترکی عروس زرد یا عروس موطلائی است. ساری گلین در افسانه های اقوام ترک مثل آذربایجانی ها و ترکمن ها بسیار معروف است. داستان از این قرار است که عروس موطلائی یا همان ساری گلین دزدیده شده و ترانه ساری گلین در حسرتش سروده شده است. این ترانه بسیار زیبا و ماندگار است.

رقص ساری گلین در ریتم ۴*۳ اجرا می شود و با توجه به مطالبی هم که در بالا ذکر شد حزن و اندوه خاصی در خود دارد. این رقص اکثرا توسط خانم ها اجرا می شود.

ماهنی ساری گلین به دو زبان ترکی و فارسی:

.

ساچین اوجون هؤرمزلر

گولو سولو درمزلر

ساری گلین

بو سئودا نه سئودادیر ؟

سنی منه وئرمزلر

نئیلیم آمان، آمان

ساری گلین

بو دره نین اوزونو

چوبان قایتار قوزونو

نة اوْلا بیر گون گؤرم

نازلی یاریمین اوزونو

نئیلیم آمان، آمان

ساری گلین

عاشیق ایللر آیریسی

شانا تئللر آیریسی

بیر گونونه دؤزمزدیم

اوْلدوم ایللر آیریسی

نئیلیم آمان ، آمان

ساری گلین

.

.

ترجمه فارسی:

گیسو را نمی بافند

گل را غنچه نمی چینند

عروس موطلائی

این عشق چگونه عشقی است؟

که تو را به من نمی دهند

چه کنم آخر ، چه کنم آخر

عروس موطلائی

از امتداد این دره

چوپان بره را برگردان

چه میشه اگر روزی ببینم

روی یار نازنینم را؟

چه کنم آخر ، چه کنم آخر

عروس موطلائی

عاشق هجران کشیده سالها

شانه جدا شده از موها

یک روز هم نمی توانستم دوری را تحمل کنم

شدم هجران کشیده سالها

چه کنم آخر چه کنم آخر

عروس موطلائی

 

 

رقص “آی بری باخ”

یکی از مشهورترین ملودی ها می باشد که تا حال اجرا شده است. با احتمال زیاد محل به وجود آمدنش آغدام می باشد. اما در دیگر مناطق مثل تبریز هم فراگیر شده است.

“آی بری باخ” رقصی است که اکثرا خانم ها اجرا کرده و یکی از رقص های قدیمی می باشد.

در “شکی” بر حسب عادت این رقص را در لباس ملی قدیم اجرا می کردند.

به نظر می رسد که این رقص در اوایل به صورت یاللی اجرا می شده است.

بر طبق گفته یکی از موسیقی دانان بزرگ شکی ” عباد فتح‌اللهئو” ، تطبیق ماهنی با رقص “آی بری باخ” در اوایل ” شئشه‌بیگ ” نامیده شده است. متن این ماهنی به صورت زیر بوده است:

پنجره‌دن داش گلیر،

آی بری باخ بری باخ؛

خومار گؤزده‌ن یاش گلیر،

آی بری باخ بری‌باخ؛

شئشه بگین قیزلاری،

آی بری باخ بری باخ» و …

اما الان “ آی بری باخ” را بیشتر به صورت ماهنی در مناطق مختلف آذربایجان می توان یافت و تقریبا اثری از رقص آن نمانده است.

منبع:azeridance.com