چرا سوره های اسراء، كهف، مریم، طه و انبیاء را عتاق گویند؟

«عتاق» به معنی «قدیم» می باشد

 

«عتاق» به معنی «قدیم» می باشد.[1] و برای دستیابی به این موضوع و یافتن علت یا علل نام گذاری این سوره ها به عتاق بهتر است ابتدا شمّه ای كوتاه بر محتوا و مضمون هر یك از این سُوَر نظری بیفكنیم.

1ـ سوره اسراء
 آغاز این سوره با تسبیح و تقدیر خدا و سیر حركت پیامبر اكرم ـ صلی الله علیه و آله ـ از مسجدالحرام به مسجدالاقصی می باشد كه مسأله ی معراج پیامبر ـ صلی الله علیه و آله ـ از مهم ترین ویژگی  این سوره به شمار می آید. سوره ی اسراء با یادآوری معاد ،رستاخیز، حقوق والدین، خویشاوندان و فرازهایی از تاریخ پیامبران محتوای خودش را بیان می كند.[2]

2ـ سوره كهف
 با حمد و نزول قرآن بر پیامبر ـ صلی الله علیه و آله ـ در جهت انذار، تبشیر و هدایت انسان ها آغاز می شود. از امتیاز خاص این سوره داستان شگفت انگیز اصحاب كهف (یاران غار) است.[3]

3ـ سوره مریم
این سوره با حروف رمزی و مقطعه «كهیعص» و با ذكری از رحمت خدا، پیامبر او حضرت زكریا ـ علیه السلام ـ و دعای او آغاز می شود. و با یاد آوری سرنوشت عبرت انگیز ملل و اقوام فاسد (گذشته) كه چگونه به هلاكت رسیدند پایان می پذیرد ودر ضمن در باره تکفل حضرت مریم توسط ذکریا و بچه دار شدن حضرت یحیی سخن می گوید.[4]

4ـ سوره طه
این سوره با حروف رمزی و مقطعه «طه» و با دستور اعتدال و میانه روی در زندگی و با ذكر این نكته كه نزول قرآن، جهت تذكر و یاد آوری و پند و اندرز است; آغاز می شود. و با این گفتار كه عد ای منتظر عاقبت كار و روشن شدن سرنوشت ها هستند و شما نیز منتظر باشید كه به زودی حقایق و سرنوشت ها آشكار می شود; سوره پایان می شود.[5]

5ـ سوره انبیاء
 مأخذ اسم سوره این است كه شامل قصص بسیاری از انبیاء است. و با یادآوری این نكته ها:

-  قیامت و  آماده شدن برای قیامت؛

-  سرنوشت تكذیب كنندگان و توبیخ مشركین ؛

- عذاب كسانی كه استهزاء كنندگان پیامبران زمان خودشان بودند، مطلب را به پایان می برد.[6]
همان طور كه در محتوا و مضمون سوره ها بیان شد ،بیشتر این سوره ها با یادآوری و یادی از اقوام و انبیای گذشته مفهوم خودشان را به بهترین صورت تشریح می كنند.

 اگر كمی توجه كنیم می بینیم كه مسأله اصحاب كهف كه به دوران بسیار قدیم برمی گردد را در قالب مسائل قابل فهم، واضح و روشن تبیین می كند. به علاوه از آن جهت كه این سُوَر در آغاز بعثت نزول یافته اند به «عتاق» (قدیم) موسوم شده اند.[7]

========================
پی نوشت ها:
[1]. حریری، محمد یوسف، فرهنگ اصطلاحات قرآنی، هجرت، چاپ اول، زمستان 1378، ص 165.
[2]. هاشم زاده، هاشم، شناخت سوره های قرآن، تهران، انتشارات كتابخانه ی صدر، 1373، ش20، ص 224.
[3]. ر.ك، همان ، ص 233.
[4]. هاشم زاده، هاشم، شناخت سوره های قرآن، ص 240.
[5]. ر.ك، همان منبع، ص 244.
[6]. حریری، محمد یوسف، فرهنگ اصطلاحات قرآنی، قم، انتشارات هجرت، چاپ اول، زمستان 1378، ص 165.
[7]. همان، ص 159.

 

منبع:andisheqom.com

ویدیو مرتبط :
قرایتی / تفسیر آیه 43 سوره مریم، محدودیت علم انبیاء

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

فضیلت و خواص سوره اسراء

اسراء ؛ و نام دیگرش «بنی اسرائیل»1 هفدهمین سوره قرآن است که مکی و 111 آیه دارد.

در فضیلت این سوره از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم نقل شده: «هر کس این سوره را بخواند و هنگام خواندن آیه ای که درباره پدر و مادر است(و قضی ربک الا تعبدوا و...) دچار رقّت قلب شود در بهشت اجری به او داده می شود که برابر 2400 پیمانه و هر پیمانه ای از تمام نعمت های دنیا بهتر است.» 2

امام صادق علیه السلام در این باره فرموده اند: «هر بنده خدایی که سوره اسراء را در شب های جمعه تلاوت نماید، در زمان زنده بودنش حضرت قائم علیه السلام را درک خواهد کرد و از اصحاب او خواهد بود.»3

آثار و برکات سوره اسراء

1) برآورده شدن حاجات

هر که جهت هر مشکلی  7بار این سوره را پشت سر هم بخواند حاجتش برآورده می شود.4

2) باز شدن زبان طفل

هرگاه طفلی دیر به سخن آید این سوره را با مشک و زعفران نوشته و بشوید و به طفل بخوراند، زبانش باز می شود.5

3) زیاد شدن فهم و قدرت سخنوری

اگر سوره اسراء را در ظرفی نوشته و پس از شستن از آب آن بنوشد، سخنرانی بر او سخت نخواهد شد و زبانش به صدق و درستی گویا شده و فهمش زیاد می شود.6

4) درمان وسواس

در سخنی از پیامبراکرم صلی الله علیه و آله و سلم آمده است: ای علی برای در امان ماندن از وسواس و رفع وسواس آیات (45-46) سوره اسراء را بخوان: « وَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرآنَ جَعَلْنَا بَیْنَكَ وَبَیْنَ الَّذِینَ لاَ یُؤْمِنُونَ بِالآخِرَةِ حِجَابًا مَّسْتُورًا * وَجَعَلْنَا عَلَى قُلُوبِهِمْ أَكِنَّةً أَن یَفْقَهُوهُ وَفِی آذَانِهِمْ وَقْرًا وَإِذَا ذَكَرْتَ رَبَّكَ فِی الْقُرْآنِ وَحْدَهُ وَلَّوْاْ عَلَى أَدْبَارِهِمْ نُفُورًا »7 ؛ چون تو قرآن بخوانی ، میان تو و آنان که به قیامت ایمان نمی آورند پرده ای ستبر قرار می دهیم * و بر دلهاشان پرده افکنیم تا آن را در نیابند ، و گوشهاشان سنگین کنیم ، و چون پروردگارت را در قرآن به یکتایی یاد کنی ، باز می گردند و می رمند.

5) درمان درد

امام صادق فرموده اند: هر یک از مؤمنین دچار درد و ناراحتی شود و با خلوص نیت (آیه 82 سوره اسراء) را بخواند و بر موضع درد دست بکشد خداوند او را از آن درد نجات می دهد، حال هر نوع درد و بیماری که می خواهد باشد.7

6) ایمن شدن در برابر سرقت

از نبی مکرم اسلام صلی الله علیه و آله وسلم روایت شده: «خواندن آیات 110-111 سوره اسراء مایه امان از سرقت از امت من می شود.» 8

همچنین از امیرالمؤمنین علی علیه السلام نقل شده: مردی از ایشان خواست تعویذی برای سرقت به او تعلیم دهد گفت:هرچند وقت شبانه چیزی از خانه ما می دزدند، امام فرمود: «هر وقت خواستی به رختخواب روی این آیه را بخوان» (آیات 110-111).9

 

منبع : پایگاه اطلاع رسانی انهار

(1)درمان با قرآن، ص51

(2)همان به نقل از مجمع البیان

(3)ثواب الاعمال، ص107

(4) درمان با قرآن، ص51

(5)همان

(6)تفسیرالبرهان، ج3، ص471

(7) مکارم الاخلاق، ص369

(7)وسائل الشیعه، ج2، ص424

(8)مکارم الاخلاق، ص443

(9)الکافی، ج2، ص626

منابع: «قرآن درمانی روحی و جسمی محسن آشتیانی، سید محسن موسوی؛ و درمان با قرآن،محمدرضا کریمی»