با توجه به آیه ی 102 سوره ی بقره آیا سحر و جادو واقعیّت دارد؟

سحر، دانش شگرف و شیطانی است كه به امور خارق العاده شباهت دارد

 

ابتدا خلاصه ای از داستان دو فرشته به نام های هاروت و ماروت كه در سوره ی بقره از آنها یاد شده این گونه بیان شده است: هنگامی كه بازار سحر و جادو در سرزمین بابل به اوج خود رسید و جادوگران نابكار از این رهگذر به آزار و اذیّت مردم آن سامان دست اندازی می كردند، گوئی مردم چشم امّید به درگاه خدا دوخته و دست نیاز به سوی یگانه فریادرس خود دراز كردند و گشایش كار خود یعنی نابودی ساحران نابكار را از خداوند متعال خواستار شدند و خداوند رحیم در رحمتش را گشود و دو فرشته از بارگاه پرعظمت خود به نام های هاروت و ماروت را به صورت دو انسان مأمور به تعلیم روش های خنثی سازی و باطل ساختن جادو و سحر كرد وظیفه ی دو فرشته ی انسان نما (هاروت و ماروت) در میان مردم بابل این بود كه نكات و مطالب علم سحر و جادو را برای مردم تشریح و توضیح می دادند تا بتوانند در برابر آزار و اذیت و ترفندهای جادوگران مقاومت و یا حدّاقل سحر آنان را خنثی و باطل سازند و پس از تعلیم نكات سحر و جادو به مردم هشدار می دادند كه مبادا از تعلیمات آنها سوء استفاده شود زیرا كه این تعلیمات مایه ی آزمایش است و كسی كه سوء استفاده كند به خدا كفر ورزیده است[1] (با رسوخ خرافات و اسرائیلیات در متون اسلامی ما ساحت مقدس این دو فرستاده ی الهی (هاروت و ماروت) مورد اهانت واقع می شوند).

حال با بررسی معانی سحر و جادو در لغت نامه ها به این نكته پی می برید كه معانی جادو حول محور خدعه و نیرنگ و فریب می چرخد كه این معانی عبارتند از: 1 - علم و دانش. 2 - شعبده بازی، تردستی، چشم بندی. 3 - اغفال كردن، خدعه، نیرنگ و فریفتن و حیله ی دروغین به كار بردن. 4 - خیال و پندار موهوم. 5 - به كار گیری عوامل مرموز و نامرئی در جلب شیاطین جنّ و انس. 6 - تصرف در طبیعت از طریق اوراد و افسون ها و طلسم های شیطانی. 7 - فساد و تباهی. 8 - دیوانگی و در انگلیسی نیز معادل Magic است[2].

سحر و جادو چیست و ساحر و جادوگر كیست؟ سحر، دانش شگرف و شیطانی است كه به امور خارق العاده شباهت دارد اما خود خارق العاده نیست چرا كه اولا آموختنی است و ثانیاً شخص جادوگر و مرتكب عمل جادوئی آخرین شخصی نیست كه توانسته با توجهات و تلقینات شیطانی در مجاری عادت تصرف كند بلكه اشخاص دیگری هم با تعلیم می توانند به مانند او انجام دهند و جادوگر شخصی است كه تحت تعلیم این علم شیطانی قرار گرفته و با الهامات و توجهات و اوراد طلسم های شیطانی اقدام به امور شبه خارق العاده می كند چرا كه این اعمال شیطانی از درجه ی اعتبار از معجزه و كرامت كه خداوند به بندگان صالح و برگزیده ی خود عطا می كند تفاوت دارد.

 سحر مؤثر سحری كه است که دلالت بر تأثیر جدائی زن و مرد از یكدیگر دارد

 
انواع سحر و جادو:

1 - سحر مؤثر: همان سحری كه در آیه ی 102 سوره ی بقره دلالت بر تأثیر جدائی زن و مرد از یكدیگر داشت.

 

2 - سحر تخیّلی: كه ساحران با بهره گیری از ساده لوحی مردم اقدام به اغفال آنان می نمایند چنان كه در سرگذشت حضرت موسی (علیه السلام) و نمایان شدن ریسمان ساحران به صورت مار در قرآن به صورتی زیبا نقل شده است.

3 - سحر شیمیائی: در این نوع سحر شخص جادوگر با اطلاع از خواص اشیاء و عناصر طبیعت اقدام به اعمال خارق العاده می كند. چنان چه در تاریخ آمده ساحران فرعون در درون ریسمان هایشان مقداری جیوه به كار برده بودند كه پس از تابش آفتاب به حركت درآمد و اعجاب فرعونیان و حتی حضرت موسی (علیه السلام) را برانگیخت[3].

از آن جا كه قرآن با صراحت از سحر و ساحر سخن به میان آورده و بر واقعیّت و حقیقت آن صحّه گذاشته است و هم چنین در داستان ها و فیلم ها و رمان ها سخن از سحر و جادوگری بسیار به میان آمده خود دلیلی روشن بر وجود سحر است چرا كه در دنیای امروزی هم هر از گاهی شینده می شود كه فلان عمل جادوئی از شخصی سر زده است و هر چند با ورق زدن كتاب ها نمی توان تاریخچه ی معیّنی برای اولین جادوگر و اطلاعات جادوئی را به دست آورد ولی این نكته قابل توجه است كه می توان بنیان گذار و واضع این علم را به ابلیس نسبت دهیم چرا كه تمامی بدی ها و گمراهی ها سرانجام به او منتهی می شود و اما گفته اند كه شوم ترین منابع فساد در دست شوم ترین ملل بلاد منظور علم جادو و قوم یهود است چرا كه هنوز هم قوم بی تعهّد بنی اسرائیل با تحریف آسمانی تورات، روش های جادوگری و رمّالی و شعبده بازی را در آن وارد ساخته اند و ساحت پاك و مقدس پیامبرانی هم چون حضرت ابراهیم خلیل (علیه السلام) و حضرت سلیمان (علیه السلام) را متهم به ساحری و جادوگری می كنند و فرشتگان الهی هم چون هاروت و ماروت را مورد غضب خداوند و جادوگرانی منفی معرفی می نمایند[4].

و دلیل دیگری كه حقیقت این علم را تأئید می كند تألیف كتاب هائی است كه در این علم نگاشته شده است از جمله كتاب كُلُّهُ یسرٌّ و كتاب تسخیرات نوشته ی سكاكی و السحر فی القرآن الكریم، عبدالمنعم الهاشمی و ...

========================
پی نوشت ها:
[1]. طباطبائی، سید محمدحسین، ترجمه ی تفسیر المیزان، ترجمه ی سید محمدباقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ج 1، ص 350
[2]. خرمشاهی، بهاءالدین، دانشنامه ی قرآن و قرآن پژوهی، تهران، دوستان ]و[ ناهید، 1377، ج 2، ص 1193.
[3]. همان، ص 1195.
[4]. ظفرالاسلام خان، نقد و نگرشی بر تلمود، ترجمه ی: محمدرضا رحمتی، قم، مركز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه ی علیمه ی قم، 1369، ص 76.

 

منبع:andisheqom.com

ویدیو مرتبط :
قرائتی / تفسیر آیه 102 سوره بقره، سحر و جادو

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

با توجه به آیه‌ی 54 مائده و 45 سوره ی قصص، وجود امام زمان (عج) را چگونه تعبیر می‌كنید؟

با توجه به آیه‌ی 54 مائده و 45 سوره ی قصص، وجود امام زمان (عج) را چگونه تعبیر می‌كنید؟

آیه‌ی 54 سوره‌ی مباركه‌ی مائده می‌فرماید: ای كسانی كه ایمان آورده‌اید! هر كس از شما از آیین خود باز گردد، به خدا زیانی نمی‌رساند، خداوند در آینده جمعیّتی را می‌آورد كه آن‌ها  را دوست دارد و آن‌ها  نیز او را دوست دارند، در برابر مؤمنان متواضع و در برابر كافران نیرومندند، آن‌ها  در راه خدا جهاد می‌كنند و از سرزنش كنندگان هراسی ندارند این فضل خدا است كه به هر كس بخواهد و شایسته ببیند می‌دهد و فضل خدا وسیع و خداوند دانا است.

درباره‌ی این‌كه آیه‌ی فوق اشاره به چه اشخاصی می‌كند و منظور از این یاروان اسلام چه كسانی هستند كه خدا آن‌ها  را به این صفات ستوده است، در روایات اسلامی و سخنان مفسران بحث بسیار دیده می‌شود.

بر اساس سیره‌ی قرآن كریم همیشه یك مفهوم كلّی و جامع را بیان می‌شود كه شامل مصادیق مختلفی خواهد بود، و از طرف دیگر برای جلوگیری از سوء استفاده‌ی منحرفین كه احیاناً مصادیق انحرافی را داخل در آن نكنند؛ در روایات اسلامی برای این آیه مصادیقی نقل شده است كه این‌ها رسالت بزرگ حمایت از دین را با این صفات به دوش می‌كشند و این مصادیق نخست حضرت علی ـ علیه السلام ـ و دوم حضرت مهدی (عج) و سوم قوم سلمان فارسی كه منظور ایرانیان است بیان شده است، علّامه بحرانی در تفسیر «البرهان» می‌فرماید: كسانی كه به ناحق، حق آل محمد  ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ را غصب كردند و از دین برگشتند، خداوند در آینده قومی را می‌آورد كه آنها خدا را دوست دارند و خداوند آن‌ها، را. این آیه در مورد حضرت قائم (عج) و اصحاب او و كسانی كه جهاد می‌كنند و از هیچ چیزی هراس ندارند   نازل شده است.[1]

مصداق كامل در این آیه در زمان ما، وجود مقدس امام زمان (عج) است؛ زیرا: 1 ـ ارتداد در دوره‌ی امام زمان (عج) شدیدتر از دوره ی امام علی ـ علیه السلام ـ است 2 ـ همچنین «اذلّة علی المؤمنین« و «اعزة علی الكافرین» و «یجاهدون فی سبیل الله و لا یخافون لومة لائم»، مصداق كامل‌تر این مسائل در زمان حضرت و دوره‌ی غیبت او و زمان ظهورش می‌باشد.

اما در مورد آیه‌ی 45 سوره‌ی قصص: «وَ لكِنَّا أَنْشَأْنا قُرُوناً فَتَطاوَلَ عَلَیْهِمُ الْعُمُر …» ما اقوامی را در اعصار مختلف خلق كردیم كه زمان‌های طولانی بر آن‌ها گذشت، این آیه به دنبال داستان حضرت موسی ـ علیه السلام ـ و فرعون از هنگام مخفی بودن ولادت حضرت موسی ـ علیه السلام ـ كه از اول سوره‌ی قصص شروع می‌شود، تا زمان پرورش وی در كاخ فرعون و سپس فرار آن حضرت و غیبت طولانی و برگشتن او در میان بنی‌اسرائیل و مبارزه با فرعون و هلاكت فرعون و نزول تورات است، و در نهایت نكاتی را متذكر می‌شود از جمله این که این آیه اشاره به غیبت طولانی انبیاء می‌كند كه موجب شد آثار انبیا و هدایت آن‌ها  از قلب‌ها و اندیشه‌هایشان محو شد.

شیخ صدوق در «اكمال الدین» در مقدّمه‌ی كتاب می‌نویسد كه: وجود مقدس امام عصر (عج) امر فرمودند كه: من كتابی را تألیف كنم و در آن داستان غیبت انبیای سابق را بنویسم تا مردم متذكر شوند و نسبت به غیبت آن حضرت شك و شبهه نكنند. شیخ بعد از بیان مطالبی، از غیبت حضرت ادریس شروع می‌كند تا به غیبت حضرت موسی ـ علیه السلام ـ می‌رسد، و بعد روایاتی در مورد غیبت حضرت موسی ـ علیه السلام ـ نقل می‌كند و آن را شبیه غیبت امام زمان (عج) معرفی می‌كند و طبق داستان سوره‌ی مباركه‌ی قصص كه در مورد حضرت موسی ـ علیه السلام ـ است آن را تطبیق به غیبت طولانی امام عصر (عج) می‌كنند.

بدیهی است كه ذكر آیه‌ی یاد شده  به دنبال داستان حضرت موسی ـ علیه السلام ـ ، و اشاره به غیبت طولانی آن حضرت دارد كه در روایات فوق تصریح به غیبت آن حضرت و طول انتظار بنی اسرائیل و شدت بلای آنها در آن زمان شده است.[2]در ادامه‌ی همین بحث شیخ صدوق نقل می‌كند كه ابی بصیر می‌گوید: من از امام صادق ـ علیه السلام ـ شنیدم كه فرمود: سنّت‌های پیامبران ـ علیهم السلام ـ در مورد غیبتشان دقیقاً در مورد قائم كه از خانواده‌ی ماست، واقع خواهد شد.[3]

بنابراین، غیبت حضرت امام زمان (عج) می‌تواند مصداقی برای این آیة شریفه باشد.

=====================================
پی نوشت ها:
[1]. بحرانی، سید هاشم، تفسیر البرهان فی تفسیر القرآن، قم، انتشارات بعثت، 1415 ق، ج2، ص 315.
[2]. ابوجعفر محمد بن علی معروف به شیخ صدوق، كمال الدین و تمام النعمه، بیروت، انتشارات مؤسسه‌ی علمی مطبوعات، 1412ق، ج1، ص146.
[3]. منبع قبلی، ج 2، ص 324.

 

منبع:andisheqom.com