آیا ایمان از روی ترس، فایده دارد؟

كسانی كه از روی ترس و اضطرار، ایمان می آورند، ایمان آنها ارزشی ندارد

 

قبل از پرداختن به جواب، لازم است، مقدمه ای بیان شود. و آن این كه، خداوند، انسان را به نیروهای مختلفی مجهز ساخته و استعدادهای گوناگونی به او داده، تا در مسیر تكامل، كه هدف آفرینش است، به او كمك كند، از این نظر انسان همانند گیاهان و یا انواع جانداران است كه نیروها و غرائز لازم، برای رسیدن به این هدف در اختیارشان، گذارده شده است. با این تفاوت كه انسان با ارادة خود و آزادانه، تصمیم می گیرد، ولی حیوانات و گیاهان، بی اختیار به سوی هدفشان، پیش می روند. از این روی، قوس صعودی تكامل انسان، قابل مقایسه با جانداران دیگر نیست. به این ترتیب، از نظر خلقت و آفرینش و تكوین، انسان را مجهّز به عقل و استعدادها و نیروهای لازم، برای پیمودن این صراط مستقیم، كرده است.

از سوی دیگر، خداوند، پیامبران را با وحی آسمانی و تعلیمات كافی و قوانین مورد نیاز انسان، فرستاده است، تا از نظر شرایع، راه را از چاه، مشخص كرده و با بیان های گوناگون او را تشویق به پیمودن این راه كنند، و از مسیرهای انحرافی باز دارند. چنان چه در آیه 12 از سوره لیل می فرماید: «بر ما است كه انسان را هدایت كنیم». سپس از آنجا كه راههای انحرافی، فراوان است، به انسان هشدار می دهد، و می گوید: «بعضی از این راهها، منحرف و بیراهه است» (سوره نحل، آیه 9).[1]

در آیات متعددی، به این معنی اشاره شده كه اگر خداوند می خواست، همة مردم را به اجبار، هدایت می كرد، مثل آیة: «أَفَلَمْ یَیْأَسِ الَّذِینَ آمَنُوا أَنْ لَوْ یَشاءُ اللَّهُ لَهَدَى النَّاسَ جَمِیعاً»[2]، «وَ لَوْ شاءَ لَهَداكُمْ أَجْمَعِینَ»[3]، «وَ لَوْ شاءَ رَبُّكَ لَآمَنَ مَنْ فِی الْأَرْضِ كُلُّهُمْ جَمِیعاً»[4]. به واسطة این اجبار (درونی یا بیرونی) خداوند می توانست حتی منكران لجوج را وادار به پذیرش ایمان، كند، چرا كه او بر همه چیز، تواناست، و هیچ كاری در برابر قدرتش، مشكل نیست. ولی هرگز او چنین نخواهد كرد، چرا كه این گونه ایمان اجباری، بی ارزش و فاقد معنویت، و تكاملی است كه انسان به آن نیاز دارد.[5] از آنجا كه نعمت اختیار و آزادی اراده و انتخاب، یكی از مهمترین عوامل تكامل انسان می باشد، خداوند متعال، انسان را موجودی انتخاب گر آفرید، و او را هدایت اجباری نكرد، چرا كه هدایت اجباری، نه افتخار است، و نه تكامل. بلكه به انسان آزادی داد، تا این راه را با پای خود بپیماید و به اوج تكامل برسد.[6] با توجه به این مقدمه، به اصل جواب پرداخته می شود.

خداوند متعال در قرآن می فرماید: كسانی كه از روی ترس و اضطرار، ایمان می آورند، ایمان آنها ارزشی ندارد مثلاً در سوره یونس، آیه 96، می فرماید: «محقّقاً كسانی كه خدا بر گمراهیشان، حكم كرده، ایمان نخواهند آورد»، اینها همان كسانی هستند كه آیات الهی را تكذیب می كنند و سرانجامی جز دوزخ ندارند. چون سرمایة سعادت خود را كه همان ایمان است، از دست داده اند. پس ایمان نمی آورند، «حَتَّى یَرَوُا الْعَذابَ الْأَلِیمَ»[7] تا آنكه عذاب الیم را ببینند.

 

وقتی عذاب را ببینند، البته ایمان می آورند، ولی ایمان اضطراری (و از روی ترس) فایده ای ندارد. پس هر انسانی خواه ناخواه، دارای ایمان هست (با توجه به آیات 94 تا 97 از سوره یونس) چه ایمان اختیاری و چه اضطراری، با این تفاوت كه ایمان اختیاری، مقبول درگاه الهی است و آدمی را به سوی سعادت زندگی دنیا و آخرت سوق می دهد، امّا ایمان اضطراری كه در هنگام دیدن عذاب است، نه در درگاه خدای تعالی، قبول است، و نه دردی را از او درمان می كند.[8]

هم­چنین آیة 52 از سوره سبأ همین معنی را می رساند كه ایمان آوردن از روی اضطرار و ترس و در موقع مرگ، كه عذاب الهی را می بینند، ارزشی ندارد، و لذا در آیات دیگر قرآن می خوانیم «اینها دروغ می گویند، اگر بازگردند «به دنیا»، همان برنامه ها را تكرار می كنند» (انعام، 28).[9]
قرآن كریم، فرعون را به عنوان مصداق بارز این حالت «ایمان آوردن از روی ترس» بیان می كند.

خداوند متعال می فرماید: «... تا هنگامی كه غرقاب، دامن او را گرفت، گفت: ایمان آوردم كه هیچ معبودی، جز كسی كه بنی اسرائیل، به او ایمان آورده اند، وجود ندارد، و من از مسلمین هستم».[10]

وقتی كه فرعون در امواج رود نیل قرار می گیرد و لحظه به لحظه مرگ او نزدیكتر می شود، می گوید: ایمان آوردم. ولی بدیهی است، این نوع ایمان آوردن، ایمانی است كه هر جانی و مجرم و گنهكاری، دم از آن می زند، بی آنكه ارزشی داشته باشد، و یا دلیل بر تكامل و حسن نیّت و صدق گفتار او گردد. به همین جهت خداوند او را مخاطب ساخت و فرمود: «اكنون ایمان می آوری در حالی كه قبل از این طغیان و گردن­كشی و عصیان نمودی، و در صف مفسدان فی الارض و تبهكاران قرار داشتی».[11]

به همین دلیل، بسیار دیده شده كه اگر امواج بلا فرو نشیند، و از چنگال مرگ، رهایی یابند، باز به برنامه های سابق بر می گردند. نظیر این تعبیر كه در فوق خواندیم، در اشعار و سخنان ادبای عرب و عجم نیز آمده است.

مانند:
أنت و حیاض الموت بینی و بینها
و جادت بوصل حین لا ینفع الوصل

«به سراغ من آمد، در حالی كه امواج مرگ، میان من و او قرار گرفته بود ـ او آمادة وصال گشت در آن هنگام كه وصال سودی نداشت».[12]

امّا برداشت دومی از سؤال می شود و آن اینكه آیا عبادت از روی ترس، فایده ای دارد یا نه؟
در جواب این برداشت، باید ذكر كرد كه بندگان الهی، به  3 نوع، خداوند متعال را عبادت می كنند. گروهی به امید پاداش، گروهی به واسطة ترس از دوزخ و گروهی هم خداوند متعال را به خاطر عشق و محبت به او، بندگی می كنند. چنان كه امام صادق ـ علیه السّلام ـ در حدیثی می فرمایند: «بندگان سه دسته اند: گروهی خدای عزّوجل را از ترس، عبادت می كنند، كه این عبادت بردگان است. گروهی خدای تبارك و تعالی را به طمع ثواب، عبادت می كنند، كه این عبادت مزدوران است، و گروهی خدای عزوجل را از سر عشق و محبت به او، عبادت می كنند كه این عبادت آزادگان است و این برترین عبادت است»[13]. هرچند فضیلت دستة اول و دوم به اندازة دسته سوم نمی باشد و خداوند انتظار دارد كه بندگان به حدّی از كمال برسند كه خدا را چون شایستة عبادت است، بپرستند، چنانچه امام سجاد ـ علیه السّلام ـ می فرمایند: «... خوش ندارم كه خداوند را به خاطر ترس از كیفر او، عبادت كنم، چون در این حالت، مثل بندة نابكاری خواهم بود، كه اگر نترسد، كاری نمی كند...»[14] ولی در عین حال مأجورند و ثواب می برند.

=============================
پی نوشت ها:
[1] . مكارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ناشر دارالكتب الاسلامیه، چاپ مدرسه الامام امیرالمؤمنین ـ علیه السّلام ـ ، چاپ پنجم، ج 11، ص 168ـ167.
[2] . رعد/ 31.
[3] . نحل/ 9.
[4] . یونس/ 99.
[5] . تفسیر نمونه، همان، ج 10، ص 222.
[6] . تفسیر نمونه، همان، ج 11، ص 168 با اندكی تلخیص.
[7] . یونس/ 97.
[8] . طباطبایی، سید محمد حسین،  ترجمه تفسیر المیزان، مترجم: موسوی همدانی، دفتر انتشارات اسلامی، ج 10، ص 185.
[9] . تفسیر نمونه، همان، ج 18، ص 155.
[10] . یونس/ 90.
[11] . یونس/ 91.
[12] . تفسیر نمونه، همان، ج 8، ص 377ـ376 (با تلخیص).
[13] . محمدی ری شهری، محمد، میزان الحكمه، قم، دارالحدیث، چاپ اول، 1377 هـ.ش، ج 7، ص 342.
[14] . همان، ج 7، ص 3419.

منبع:andisheqom.com

ویدیو مرتبط :
حدیث : هفت فایده ایمان

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

آیا ماساژ صورت فایده ای هم دارد؟

 

 

گفتگوی زیر با دکتر فریده مهتی‌پور، متخصص پوست و مو، درباره همین موضوع است:

قدیمی ترها به ماساژ صورت بیشتر اعتقاد داشتند تا امروزی ‌ها. این طور نیست؟

 

ماساژ صورت و بدن در تمام فرهنگ‌ ها و جوامع از قدیم ‌الایام شایع بوده و حتی در برخی تمدن ‌های قدیمی مراکز خاصی برای این کار وجود داشته است؛ مثلا یکی از قدیمی ‌ترین نوشته‌ ها راجع به ماساژ درمانی در کشور چین به دست آمده که مربوط به سه قرن پیش از میلاد است. علاوه بر این در کشورهای یونان، ایران، ژاپن و هند نیز این روش قدمت زیادی دارد.

 

این کار امروزه نیز طرفدارانی در تمام دنیا دارد که جهت کاهش روند پیری و ایجاد شادابی پوست، کاهش استرس و کاهش انقباضات عضلانی پوست انجام می شود و بیشتر افراد به ماساژ صورت علاقه‌ مند هستند. این حالت به ویژه در اروپا بسیار شایع است، ولی در کشورهای شرقی ماساژ صورت عموما بخشی از ماساژ بدن بوده و یک روش درمانی محسوب می ‌شود.

 

 

واقعا نیاز است که ماساژور (فرد ماساژ دهنده) در این کار تخصص داشته باشد؟

 

ماساژ معمولی صورت و یا سایر اعضای بدن در منزل قابل انجام است، ولی اگر خواهان یک ماساژ اصولی و موثر هستید، ‌بهتر است این کار توسط افراد ماهر و مجرب انجام شود.

 

این افراد باید آموزش های لازم را در این زمینه دیده باشند. این دوره‌های آموزشی جهت اطلاع از وضعیت آناتومی عضلات و اسکلت ‌بندی صورت و چگونگی توزیع عروق خونی و لنفی و اعصاب ناحیه بوده و در بعضی از کشورها گذراندن این دوره جهت کسب مدرک رسمی اجباری است. در بیشتر مراکز، ماساژ با دست رایج است، ولی در واقع دستگاه‌ های مکانیکی خاص با ابعاد و اندازه ‌های مختلف نیز جهت این کار طراحی شده اند که بسته به ناحیه مورد نظر می ‌توان از آن ها استفاده کرد.

 

 

ماساژ روی سلامت پوست هم تاثیر دارد؟

 

بهبود جریان خون و لنف پوست، با هدف بهبود قوام پوست و کشش عضلانی صورت، ریلکس شدن عضلات صورت و اطراف چشم، از بین رفتن سردرد، کاهش استرس و نگرانی از اهداف ماساژ صورت است.

 

این مسایل در صورت ماساژ صحیح و علمی قابل دستیابی بوده و مورد قبول مکاتب مختلف هستند. لیکن در برخی از مکاتب شرقی علاوه بر مسایل فوق، تحریک نقاط خاصی از صورت نیز مطرح است که گفته می ‌شود این نقاط دارای کارایی‌ های خاصی در تنظیم عملکرد خود صورت و نیز برخی از اعضای دور دست بدن می‌ باشند.

 

همان ‌طور که می‌ دانید این نقاط در طب سوزنی چین باستان و یا در بعضی از متدهای عملی یوگا نیز مطرح می ‌باشد و تحریک این نقاط با هدف تحریک و جاری شدن انرژی حیاتی بدن صورت می ‌گیرد. البته با علوم امروزی، تفسیر و پذیرش وجود چنین نقاطی، چندان قابل پذیرش نمی ‌باشد، ولی همچنان به عنوان یک روش درمانی تکمیلی در بسیاری از کشورها انجام می‌ گیرد.

 

 

ماساژ صحیح صورت باید چگونه باشد و چه نکاتی قبل از آن رعایت شود؟

 

ماساژ صورت به شکل دایره‌ های کوچکی معمولا از قسمت‌ های میانی صورت شروع شده و با نظم خاصی به طرفین صورت و گردن امتداد می‌ یابد و در همان حال نقاط خاصی از پوست که در بالا به آن ها اشاره شد، تحت فشار و تحریک موضعی قرار می ‌گیرند.

 

از شایع‌ ترین این نقاط می ‌توان نقاطی در ریشه ‌بینی، دو طرف گوشه های دهان، جلوی گوش، گوشه‌ های داخلی چشم، روی گیجگاه و نقطه ‌ای بین لب فوقانی و چانه را نام برد.

 

توجه کنید که ماساژ باید به صورت حرکت آهسته و نقطه به نقطه انگشتان انجام گرفته و این حرکت باید کاملا ملایم و بدون فشار بوده و در ضمن نباید باعث کشیده شدن پوست شود. جهت حرکت دست باید به صورت دایره‌ای کوچک به سمت بالا بوده و عضلات صورت نباید به طرف پایین کشیده یا فشرده شوند.

 

 

قبل از انجام ماساژ چه نکاتی باید رعایت شود؟

 

قبل از انجام ماساژ، شستشوی دست فرد ماساژدهنده با آب و صابون ضروری است. اگر فرد لنز چشمی دارد باید در آورده شود. مصرف کرم یا روغن ماساژ نیز الزامی است.

 

 

ماساژ در چه مواردی ممنوع است؟

 

اگر پوست صورت شما دارای زخم باز یا بریدگی، آکنه شدید یا کورک یا هر نوع عفونت پوستی دیگر، التهاب یا اگزمای شدید است، و یا چنان چه اسکار جوشگاه جدیدی در صورت شما ایجاد شده و یا در حال شکل ‌گیری است، نباید سراغ ماساژ بروید.

در این موارد بهتر است قبل از ماساژ پوست صورت، با پزشک مشورت کنید.

 

 

برای آکنه هم ماساژ ممنوع است؟

 

نه، در مورد بیماری آکنه و روزاسه روش ماساژ خاصی وجود دارد که از مرکز صورت شروع شده و با حرکت ملایم جادویی به سمت اطراف و به طرف گردن کشیده می‌ شود که باعث بهتر شدن حرکت لنفی صورت شده و ادم و قرمزی شدید را که همواره در این بیماران وجود دارد، کاهش می ‌دهد.

 

از این روش به عنوان درمان مکمل بیماری روزاسه می ‌توان استفاده کرد، ولی در کل توصیه اصلی این است که در صورت وجود سایر بیماری ‌های پوستی در صورت، این کار را انجام نگیرد و هر نوع ماساژ پوستی توسط فرد تعلیم دیده و بدون عجله و کشش خاصی صورت پذیرد.