علل شب ادراری در کودکان و توصیه عملی برای درمان آن

از عوامل شب ادراری در کودکان، عمیق تربودن خواب آنها در مقایسه با بزرگسالان است

 عوامل شب ادراری در کودکان

عوامل شب ادراری در کودکان معمولا به دلیل تاخیر در شکل گیری و رشد مکانیزمی است که تخلیه ی ادرار را کنترل می کند. در بیشتر مواقع این مشکل به خودی خود حل خواهد شد اما می توان به کودک کمک کرد تا این مشکل زودتر برطرف شود.

شب ادراری در کودکان به معنای تخیله ی ناخواسته ی ادرار در طول شب می باشد. شب ادراری در کودکان معمولا علل چندگانه ای دارد که به هم پیوسته هستند اما عامل اصلی شب ادراری در کودکان تاخیر در رشد کارکردهایی است که تخلیه ادرار را کنترل می کنند.

در سال های اولیه زندگی، کودک در صورت پر بودن مثانه اقدام به تخلیه ی ادرار می کند و این مسئله در طول روز یا شب برایش تفاوتی ندارد. با بزرگتر شدن کودک و رشد مکانیزم های مربوط به کنترل ادرار، کودک در حدود 2 تا 3 سالگی به تدریج قادر می شود تا در طول شب بدون آنکه خودش را خیس کند، بخوابد. اما در بعضی موارد کودک این توانایی را با تاخیر و در سنین بالاتر کسب می کند.

یکی از عوامل شب ادراری در کودکان  این است که بدن کودک در شب آب زیادی تولید می کند. در بدن انسان ماده ی خاصی به نام ADH ( هورمون ضد ادرار ) تولید می شود که میزان آب تولیدی بدن را در کلیه ها تنظیم می کند. در کودکان از حدود 2 سالگی این هورمون با چرخه ی تولید متغیر در روز و شب ترشح می شود به طوری که در طول شب به میزان بیشتری از این ماده تولید می شود و در نتیجه کلیه ها در طول شب آب کمتری تولید می کنند اما در عین حال به تصفیه ی ضایعات ادامه می دهند. به همین علت ادرار در صبح غلیظ تر و تیره تر است و بوی تندتری دارد. در بسیاری از کودکان شکل گیری این چرخه ی تولید با تاخیر صورت می گیرد و به همین علت میزان تولید ادرار در طول شب کاهش نمی یابد و معمولا مثانه ی کودکان در نیمه شب پر می شود.

یکی دیگر از عوامل شب اداری در کودکان، عمیق تربودن خواب کودکان در مقایسه با بزرگسالان است و به همین علت کودکان در صورت پر شدن مثانه تحریک کافی را دریافت نمی کنند در حالی که بزرگسالان با پر شدن مثانه از خواب بیدار می شوند.

دیگر عوامل شب ادراری در کودکان این است که کودکان مایعات بیشتری را در مقایسه با بزرگسالان مصرف می کنند و حتی در بسیاری از موارد این مقدار از نیاز واقعی آنها بیشتر است. اگر چه کودک در طول روز دفعات بیشتری به دستشویی می رود اما نوشیدن زیاد مایعات باعث می شود تا در شب و بعد از گذشت حدود 3 یا 4 ساعت از خواب، مثانه مجددا پر شده و کودک خودش را خیس کند.

 

عوامل شب ادراری در کودکان و آسیب روانشناختی
در بعضی مواقع عوامل شب ادراری در کودکان می تواند نشانگر وجود یک آسیب روانشناختی در کودک باشد. البته معمولا عامل روانشناختی تنها علت بروز این عارضه نیست اما می تواند احتمال وقوع شب ادراری را افزایش دهد. وجود مشکل در مدرسه، اشکال در ایجاد ارتباط با همسالان، جرو بحث های خانوادگی، تغییر و جابه جایی های مکانی و یا تولد خواهر و برادر کوچکتر می توانند سبب ساز آسیب های روانی در کودک شوند.در بعضی از کودکان این آسیب های روانی به شکل دل درد، حالت تهوع، استفراغ و یا شب ادراری در کودکان بروز پیدا می کنند.

اگر شب ادراری کودکان تا 4 یا 5 سالگی ادامه پیدا کرد، بهتر است تا میزان مایعات مصرفی کودک را نه تنها در شب بلکه در طول روز نیز کاهش دهید و از کودک بخواهید تا در طول روز و قبل از خواب با فواصل منظمی به دستشویی برود. در صورت ادامه ی شب ادراری تا 5 یا 6 سالگی بهتر است تا برخی آزمایشات را برای اطمینان از عدم وجود عفونت، ناهنجاری های جزیی در دستگاه ادرار و نیز عدم ابتلای کودک به دیابت انجام دهید.

چند توصیه ی عملی برای درمان شب ادراری در کودکان :
1. حدود نیمه شب، قبل از آنکه خودتان به رختخواب بروید، کودک را بیدار کنید و او را به دستشویی ببرید. این کار علاوه بر آنکه باعث تخلیه ی مجدد مثانه ی کودک می شود، به تدریج به او یاد می دهد تا در طول شب هرازچند گاهی از خواب بیدار شود و اگر لازم باشد به دستشویی برود. با بالاتر رفتن سن کودک می توانید از او بخواهید تا هر شب به کمک زنگ ساعت در زمان معینی بیدار شود و به دستشویی برود.

2. از حدود 5 تا 7 سالگی می توانید به کودک آموزش دهید تا ادرارش را کنترل کند. برای آموزش این مسئله از کودک بخواهید تا قبل از تخلیه ی ادرار از 3 تا 5 شماره و یا بیشتر بشمارد و ادرارش را در این مدت نگه دارد تا با این روش کنترل مثانه اش را یاد بگیرد.

3. به کودک یاد بدهید تا در نوشیدن مایعات زیاده روی نکند. از او بخواهید تا مایعات را به آرامی بنوشد و قبل از قورت دادن، چند لحظه در دهانش نگه دارد. نوشیدن چای و نوشابه را قدغن کنید.

4.  اگر همه ی روش هایی که تا کنون استفاده کرده اید بی نتیجه بوده اند، بهتر است تا از شیوه ی "زنگ هشدار" استفاده کنید. در این روش یک زنگ هشدار را که به رطوبت حساس است، داخل تشک کودک قرار می دهند. زمانی که کودک تشک را خیس می کند زنگ به صدا در می آید. با این شیوه کودک به تدریج یاد خواهد گرفت که با شنیدن صدای زنگ ادرارش را کنترل کند، زنگ را قطع کند و برای تخلیه ی مثانه اش به دستشویی برود.

منبع:ninisite.com

ویدیو مرتبط :
درمان شب ادراری کودکان در طب سنتی

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

توصیه‌های مهم برای درمان گرمازدگی در کودکان

گرمازدگی یک بیماری ناشی از گرما است که می تواند برای فرد ایجاد خطر کند

فصل بهار در بسیاری از مناطق کشور با گرم شدن ناگهانی هوا همراه است. در صورتی که مسافر یکی از مناطق گرمسیر کشور هستید باید به احتمال گرما زدگی به خصوص در کودکان فکر کنید و خود را برای مقابله با این عارضه آماده کنید.در این مقاله به این مورد می پردازیم.

درون بدن ما مقدارزیادی گرما تولید می شود که بصورت طبیعی با راه های عرق کردن و دفع گرما از طریق پوست، خنک شده و تعدیل دما صورت می گیرد. در شرایط محیطی خاص، همچون حرارت بالا، رطوبت زیاد، یا ورزش شدید در هوای گرم، این سیستم خنک کننده طبیعی ممکن است با شکست مواجه شده وحرارت داخلی بدن بالا رود و به سطح خطرناکی برسد. نتیجه آن شروع بیماری وگرمازدگی با علائمی چون گرفتگی عضلات، خستگی، و غش در اثر گرما باشد.
 
 علائم گرما زدگی
گرمازدگی یک بیماری ناشی از گرما است که می تواند بطور جدی برای فرد ایجاد خطر کند. وقتی که فرد در هوای خیلی گرم قرار گیرد و آب کافی ننوشد ممکن است دچار علائم زیر شود:

* کم شدن آب بدن
* خستگی
* ضعف
* پوست سرد و مرطوب
* سردرد
* تهوع و استفراغ
* نفس نفس زدن (تنفس تند)
* زود رنجی وکج خلقی

  

هنگامی که کودک گرمازده می شود ابتدا کودک را به درون سایه منتقل کنید

 

گرمازدگی کودکان چند مرحله دارد
 در مرحله اول که خفیف است، بیمار دچار گرفتگی و کرامپ هایی می شود که می تواند در ساق پا، شانه یا شکم اتفاق بیفتد به طوری که درد شکم بسیار شدیدی را تجربه کند. کودک یا نوجوانی که در هوای گرم بازی و ورزش می کند، ممکن است به علت اینکه بدنش آب و املاح خود را از دست داده، دچار این گرفتگی شود.
 
برای درمان گرمازدگی در این مرحله، کافی است کودک در محیط خنک کمی استراحت کند و مایعاتی که کمی نمک در آنها وجود دارد مثل دوغ یا ORS بنوشد نه آب خالی.
 
اگر گرمازدگی شدیدتر باشد که به آن خستگی و فرسودگی گرمایی می گوییم، کودک دچار سردرد، تهوع، استفراغ و بی قراری شده و پوستش قرمز می شود و درجه حرارت بدنش تا ۵/۳۷ ۳۸ درجه بالا می رود ولی هنوز سیستم مغزی اش خوب عمل می کند.
 
 در این صورت هم باید او را به محلی خنک با تهویه مناسب منتقل کرد و حتما اگر می تواند مایعات بنوشد، به او مایعاتی مثل دوغ یا ORS داد و دمای بدنش را پایین آورد ولی نه با آب خیلی سرد بلکه با حوله آغشته به آب ولرم رو به خنک.

 

اگر کودک مدت طولانی در محیط گرم مثل اتومبیل قرار بگیرد و اتومبیل تهویه مناسبی هم نداشته باشد، ممکن است دمای اتومبیل از هوای محیط خیلی بالاتر رود و کودک را دچار شوک و گرمازدگی کند، علایم مغزی و اختلال هوشیاری در او پدیدار شود و حتی دچار تشنج و شوک شود.
 
در این مرحله که خیلی خطرناک است، ضربان قلب و تنفس تند می شود و پوست حالت خشک پیدا می کند، بیمار باید به سرعت به محیط خنک با تهویه مناسب برده شود و چون در حالت شوک است، پاهایش از سطح بدنش بالاتر قرار گیرد.

 

 اقدامات اولیه در گرمازدگی
کودک را به درون سایه منتقل کنید.

لباس کودک را آزاد کنید یا در بیاورید.

کودک را به خوردن وآشامیدن تشویق کنید.

کودک را در یک حمام خنک شستشو دهید (ولی نه با آب سرد).

 

برای راهنمایی بیشتر با پزشک خود تماس بگیرید. در صورتی که کودک شما خیلی بی حال باشد که قادر به خوردن وآشامیدن نباشد ممکن است نیاز به دریافت مایعات از طریق تزریق وریدی (دریافت سرم) داشته باشد.

اگر در مان به تاخیر بیفتد ممکن است بسیار خطرناک وکشنده باشد.  

هنگام گرمازدگی کودک را به خوردن وآشامیدن تشویق کنید

 

 پیشگیری از گرمازدگی
برای اینکه کودکان دچار گرمازدگی نشوند، به کودکان آموزش دهید که در هوای آفتابی وگرم هنگام فعالیت و بازی وقبل از آن، مقدار فراوانی آب بنوشند حتی اگر احساس تشنگی نداشته باشند.

از لباس های با رنگ روشن استفاده کنند وپوشش زیاد نداشته باشند.

فعالیت فیزیکی شدید در فضای بیرون را محدود به زمان قبل از ظهر و بعد از ساعت 6 نمایند.

به کودک آموزش دهید در صورت احساس گرما زدگی به درون محوطه (جای خنک) بیاید.

پس همواره در گردش های بیرون منزل، آب کافی و بهداشتی همراه داشته باشید . مصرف میوه ها وسبزی ها نیز بدلیل داشتن آب فراوان توصییه می شوند.

بهترین راه برای خنک کردن کودکی که در این حالت قرار گرفته، این است که آب ولرم روی بدنش بریزید و از پنکه استفاده کنید. اگر این وسایل در دسترس نبود، می توان از کیسه یخ استفاده کرد و آن را در محل هایی از بدن مانند زیربغل، بین ران های پا و پیشانی قرار داد تا درجه حرارت کاهش یابد و بلافاصله او را به مرکز درمانی رساند تا اقدام های لازم برایش انجام شود.
 
 در مورد نوزادان و کودکان زیر ۲ سال که نمی توانند مشکل خود و احساس تشنگی شان را بیان کنند، این مساله بسیار مهم تر است. مخصوصا در فصل تابستان نباید کودک را زیاد پوشاند چون در این صورت دچار گرمازدگی می شود و اگر در اتومبیل باشد که خطر بیشتر و ممکن است کودک دچار بی قراری، قرمزی پوست و حتی تشنج شود.
 
بچه زیر ۲ سال هم خیلی قادر به بیان مشکلات خود نیست ولی مادر می تواند با دیدن علایمی مثل کم شدن یا غلیظ شدن ادرار متوجه کم آبی و گرمازدگی کودک خود شود.
 
برای پیشگیری از این حالت، نباید کودک را در هوای گرم بیرون برد و اگر مجبور به این کار هستید، حتما مایعات کافی همراه خود ببرید و حتی اگر کودک ابراز تشنگی نکرد، به او آب دهید و اگر نوزاد است به فواصل کوتاه به او شیر بدهید. لباس او باید روشن باشد.

 

گردآوی:بخش سلامت صبح بخیر

 

منابع:

niniban.com

behsite.ir