سلامت
2 دقیقه پیش | نشانه ها و عوارض کمبود ویتامینها در بدنویتامینها نقش مهمی را در بدن انسان ایفا میکنند. بهنحویکه کمبود ویتامین (حتی یکی از آنها) میتواند برای هر فردی مشکلات اساسی را به وجود آورد. گجت نیوز - معین ... |
2 دقیقه پیش | چرا پشه ها بعضی ها را بیشتر نیش میزنند؟فصل گرما و گزیده شدن توسط پشه ها فرا رسیده، دوست دارید بدانید پشه ها بیشتر چه کسانی را دوست دارند؟ بیشتر کجاها می پلکند؟ و از چه مواد دفع کننده ای نفرت دارند؟ وب سایت ... |
علائم افسردگی و رفتار صحیح با افسردگی کودکان
کودکان هم ممکن است دچار افسردگی شوند
پدر و مادر که میشوید، قصه زندگی خیلی فرق میکند. دیگر دغدغههای شخصی کمرنگتر میشود و جای خود را به مسائل مرتبط با فرزند میدهد. بیمار شدن کودک از سختترین موقعیتهایی است که والدین با آن دست و پنجه نرم میکنند. در کنار بیماریهای جسمی که گهگاه به سراغ کودکان میآید، بیماریهای روحی از جمله افسردگی نیز حائز اهمیت است و والدین باید مراقب این حالت در فرزندان خود باشند.
شاید تصور کنید افسردگی فقط به سراغ بزرگسالان میآید غافل از اینکه کودکان هم ممکن است دچار این مشکل روحی شوند. گاهی طولانی شدن ناراحتیها و در صورتی که رفتارهای مخرب با فعالیتهای اجتماعی طبیعی، علایق، فعالیتهای مدرسه یا زندگی خانوادگی تداخل داشته باشد، میتوان این حالات را افسردگی دانست.
علائم و نشانههای افسردگی در کودکان عبارتند از:
* تندمزاجی یا عصبانیت
* ناراحتی و ناامیدی مداوم
* کنارهگرفتن از اجتماع
* حساسیت بالا نسبت به طرد شدن
* تغییر در اشتها (کاهش یا افزایش اشتها)
* تغییر در میزان خواب (پرخوابی یا کمخوابی)
* فریاد کشیدن
* خستگی و تحلیل انرژی
* دردهای جسمانی مانند درد معده و سردرد که به درمان پاسخ نمیدهند
* کاهش عملکرد در محیط مدرسه، خانه و در جمع دوستان و در خلال بازیها
* احساس گناه و بیارزش بودن
* عدم تمرکز و اختلال در فکر کردن
* فکر کردن مدام به مرگ یا خودکشی
البته کودکان ممکن است علائم متفاوتی نسبت به هم نشان دهند، اما در اغلب موارد با کاهش علاقه به مدرسه، حاضر نشدن سر کلاس و تغییر قابل توجه در فعالیتهای اجتماعی بروز میکند. در مواردی هم بویژه در سنین 12 سال به بالا ممکن است به سمت مصرف موادمخدر و مشروبات الکلی کشیده شوند.
دختران بیشتر تلاش میکنند خود را از بین ببرند ولی پسرها اغلب دست به خودکشی میزنند. در کودکانی که در خانواده آنها سابقه خشونت، سوءمصرف موادمخدر و مشروبات الکلی یا سوءاستفاده جنسی وجود داشته، خطر خودکشی کودکان افسرده بیشتر به چشم میخورد.
انواع افسردگی در کودکان و تفاوت آنها
افسردگی عمده. شامل حداقل یک دوره از این اختلال (که افسردگی بالینی یا تک قطبی هم خوانده میشود) که همراه است با حالت غمگینی پایدار و نشانههایی مانند افکار خودکشی، از دست دادن علاقه نسبت به فعالیتهایی که قبلاً خوشایند بودند، تغییرات عمده در وزن یا الگوی خواب، و کنارهگیری اجتماعی. این وضعیت میتواند به سایر اختلالات روانی مانند اختلالات تغذیهای نیز بیانجامد. کودکانی که افسردگی عمده را تجربه کرده باشند به احتمال زیاد در آینده نیز دچار حملات افسردگی خواهند شد.
اختلال دو قطبی. این اختلال که قبلاً بیماری شیدایی-افسردگی نامیده میشد مستلزم دورههای متناوب تغییر شدید حال و وضع روانی (شیدایی و افسردگی) است. وضع بیمار در دورههای افسردگی مشابه افسردگی عمده است. دورههای شیدایی شامل نشانههایی چون نیاز کمتر به خواب، تند حرف زدن، افکار رقابت جویانه و رفتار شتابزده و نسنجیده است. نشانههای اختلال دو قطبی در جوانان تا حدودی با بزرگسالان متفاوت است. برای مثال، کودکانی که در مرحله شیدایی هستند بیشتر از بزرگسالان زودرنج، تحریکپذیر و دارای رفتارهای تخریبی میباشند. سرخوشی آنان نیز معمولاً کمتر از بزرگسالان است. تشخیص اختلال دو قطبی در کودکان میتواند بسیار مشکل باشد زیرا نشانهها و علائم آن ممکن است با اختلالات شایع دیگر در کودکان چون اختلال نقص توجه/ بیش فعالی ( ADHD ) و اختلال رفتاری اشتباه گرفته شود.
افسردهخویی. یک نوع افسردگی خفیف مزمن که حداقل یک سال در کودکان پایدار باشد. کودکانی که افسردهخویی دارند همیشه غمگین به نظر میرسند و حالت زودرنجی و تحریکپذیری در آنها نمایانتر از افسردگی است. افسردهخویی در کودکان ممکن است با ADHD و سایر وضعیتهای روانی و پزشکی ارتباط داشته باشد. بیمارانی که دچار افسردهخویی هستند غالباً به افسردگی عمده مبتلا میشوند و برعکس.
اختلال سازگاری. نوعی حمله افسردگی که پس از یک تغییر عمده در زندگی مانند مرگ یک عزیز، و یا یک فاجعه عمده بروز میکند. دوره سازگاری در کودکانی که دچار این اختلال باشند، بیشتر از حدّ عادی مورد انتظار طول میکشد یا این که این دوره با فعالیتهای روزانه آنها تداخل پیدا میکند.
چه کودکانی در معرض افسردگی هستند؟
حدود 25 درصد کودکان آمریکایی از افسردگی رنج میبرند. افسردگی در پسران زیر ده سال بسیار شایع است. اما تا 16 سالگی، دختران بیشتر دچار افسردگی میشوند. اختلال دوقطبی در نوجوانان شایعتر از کودکان است. با وجود این، اختلال دوقطبی در کودکان نیز میتواند شایع باشد.
همچنین در کودکان مبتلا به اختلال تمرکزی و بیشفعالی، اختلال وسواس فکری ـ عملی و نیز اختلال رفتاری، ابتلا به افسردگی افزایش مییابد.
افسردگی در کودکان چگونه رخ میدهد؟
افسردگی در کودکان نیز مانند بزرگسالان بهدلیل ترکیبی از عوامل مرتبط با سلامت بدنی، اتفاقات زندگی، تاریخچه خانواده، محیط، عوامل ژنتیکی و نوسانات زیستی شیمیایی ایجاد میشود.
افسردگی بک حالت گذرا نیست و معمولا بدون درمانهای مناسب درمانپذیر نیست.
کودکی که در خانواده خود سابقه ابتلا به افسردگی دارد، بیشتر در معرض ابتلا به افسردگی قرار میگیرد
چگونه از افسردگی کودک جلوگیری کنیم؟
کودکانی که در خانواده خود سابقه ابتلا به افسردگی دارند، بیش از دیگر کودکان در معرض ابتلا به افسردگی قرار میگیرند.
کودکانی که والدین مبتلا به افسردگی دارند، زودتر از کودکانی به افسردگی مبتلا میشوند که والدین آنها از این بیماری رنج نمیبرند. کودکان خانوادههایی که دچار هرج و مرج هستند و مدام با هم ستیز و دعوا دارند، یا کودکان و نوجوانانی که از موادمخدر استفاده میکنند بیشتر در معرض ابتلا به افسردگی قرار دارند.
درمانهای پزشکی را جدی بگیرید
گزینههای درمانی که برای کودکان مورد استفاده قرار میگیرد، شبیه به درمانهایی است که پزشکان برای افراد بزرگسال تجویز میکنند.
روشهای درمانی برای افسردگی معمولا شامل رواندرمانی (مشاوره) و دارودرمانی است. نقش خانواده و بازی محیطی کودک در روند درمان بسیار مؤثر است.
پزشکان برای درمان کودکان مبتلا به افسردگی ابتدا از روان درمانی استفاده میکنند و در صورتی که بهبودی حاصل نشود، داروهای ضدافسردگی برای آنها تجویز میکنند.
مطالعات حاکی از آن است که ترکیب رواندرمانی و دارودرمانی در درمان افسردگی بسیار مؤثرتر عمل میکند. مطالعات نشان میدهد که افسردگی طولانیمدت در کودکان سنین پایین طی سالهای اخیر نسبت به قبل بیشتر شده است.
این در حالی است که افسردگی در بزرگسالان ممکن است بار دیگر در برهههای بعدی زندگی رخ دهد. افسردگی اغلب همزمان با بیماریهای جسمی نیز ممکن است رخ دهد و از آنجا که افسردگی سرآغاز بسیاری از بیماریهای روانی در زندگی آینده فرد بهشمار میرود، تشخیص زودهنگام، درمان اولیه و کنترل آن حیاتی است. والدین باید کودک مبتلا را برای درمان افسردگی نزد پزشک ببرند تا پزشک معالج مراقبتهای روانی لازم را انجام دهد.
با کودک افسرده چه باید کرد؟
معمولا بیمار شدن کودک برای والدین او بسیار دشوار است و تمام تلاش خود را میکنند تا کودک از درد و رنج رها شود. اما در این میان روحیه بالای کودک نیز اهمیت بالایی دارد و بهطور قابل ملاحظهای میتواند وضعیت روحی او را بهبود بخشد. در این میان انجام برخی راهکارها میتواند به کودکان مبتلا به افسردگی کمک کند.
اولین گام، پذیرش بیماری کودک است و اینکه بپذیرید بروز این بیماری تقصیر هیچکس نیست و نباید بهدنبال مقصر بود. صبور باشید. افسردگی بالینی را میتوان تا بیش از 80درصد با موفقیت درمان کرد. تا زمانی که کودک مبتلا به افسردگی والدین و پزشک خوب داشته باشد که حامی او باشند، شانس بهبودی او بالا میرود.
کودکان معمولا عادت دارند بعضی چیزها را که باعث ناراحتی والدین میشود، از آنها پنهان کنند. اما شما سعی کنید به عنوان پدر و مادر، به کودک اطمینان دهید که آنها میتوانند با گفتن برخی مسائل از آنها کمک بگیرند.
والدین باید با فرزندان خود حرف بزنند. برای کودکی که افسرده است، حرف زدن یکی از دشوارترین کارهای ممکن است. سعی کنید با برقراری محیط و شرایطی آرام و به دور از استرس، فرصتی را برای کودک فراهم کنید تا حرفهای دلش را بزند و از برنامههای طول روز خود بگوید.
این کار را میتوانید هنگام غذا خوردن و در کنار یکدیگر انجام دهید.
از فکر خودکشی کودک نترسید. بسیاری از کودکان افسرده حرف از خودکشی میزنند. سعی کنید هنگامی که با کودک خود درباره افکار مرتبط با خودکشی صحبت میکنید، آرامش خود را حفظ کنید و بدون هراس سخن بگویید. کودک خود را تا جایی که میتوانید به اجتماعی بودن و حضور در اجتماع تشویق کنید. سعی کنید او را ترغیب به دوستیابی کنید تا بتواند در جمع دوستان و خانواده علاوه بر این که از تنهایی درمیآید، سیستم حمایتی خوبی هم پیدا کند.
با فرزندتان درباره درمان صحبت کنید. درمان بهویژه درمان شناختی در کودکان مبتلا به افسردگی میتواند الگوهای فکری کودک را تغییر دهد تا بتواند افسردگی را به مرور کاهش دهد.
گردآوری: بخش روانشناسی صبح بخیر
منابع:
چاردیواری ضمیمه روزنامه جام جم
روانیار
ویدیو مرتبط :
علائم افسردگی کودکان
خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :
ورود افسردگی به دنیای کودکان
خیلیها دوران کودکی را شادترین دوران زندگی میدانند و هر از گاه آرزو میکنند که برگردند به همان دوران شاد و رها و بیغم و غصه، به همان دوران کودکی. ولی پزشکان میگویند در همان دوران شاد و رها و بیغم و غصه هم گاهی اوقات، افسردگی سراغ آدم میآید. یعنی کودکان هم افسرده میشوند؟ این، پرسشی است که با دکتر نسرین امیری، فوقتخصص روانپزشکی کودک و نوجوان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، در میان گذاشتهایم و ماحصل سوال ما و جوابهای ایشان، شده است گفتگویی که پیش رو دارید.
آیا ممکن است بچهها هم افسرده شوند؟
بله، افسردگی در کودکان هم رخ میدهد. حتی افسردگی در شیرخواران هم ممکن است رخ دهد. در گذشته میگفتند شیرخوار دچار بیمارستانزدگی شده است، برای اینکه میدیدند بچههایی که بنا به دلایل جسمانی به ناگهان از والدینشان جدا میشوند و در بخشهای ویژه مراقبت میشوند، به مرور زمان نگاهشان فرق میکند، میزان خواب، غذا خوردن و گریه کردنشان تغییر میکند و بعدها که این بچهها پیگیری شدند، متوجه شدند که دچار نوعی افسردگی شدهاند. افسردگی در بسیاری از موارد با علایم جسمانی و روانی همزمان دیده میشود. افسردگی در کودکان یک بیماری جدی محسوب میشود و از طرفی در هر سنی ممکن است رخ دهد؛ حتی در دوران نوزادی.
افسردگی در کودکان بیشتر دیده میشود یا نوجوانان؟
البته افسردگی بیشتر در نوجوانان دیده میشود اما به هر حال میزان آن در کودکان هم قابل توجه است. ما آمار خیلی دقیقی در این رابطه نداریم اما آمارهایی که از کشورهای آمریکایی و اروپایی داریم، گواه آن است که پنج درصد کودکان مبتلا به افسردگی میشوند و این، آمار بسیار قابل توجهی است که البته در کشورهای در حال توسعه، از جمله کشور خودمان، احتمالا بیشتر هم هست.
چه عواملی در ایجاد این افسردگی موثر است؟
افسردگی میتواند یک بیماری ژنتیکی باشد، یعنی اگر افسردگی در خانواده وجود داشته باشد میتواند انتقال پیدا کند. به جز عوامل ژنتیکی، تغییرات اجتماعی مانند جنگ، بلایای طبیعی مانند سیل، زلزله و یکسری عوامل روانشناختی، مثل بچههایی که فقدان را تجربه کرده باشند، به خصوص فقدان پدر یا مادر و یا عزیزانشان، بیشتر مستعد ابتلا به افسردگی هستند.
تحقیقات نشان داده است که اگر پسربچهها زیر سن ۱۳ سالگی پدر خود را از دست بدهند، برای ابتلا به افسردگی مستعدتر هستند. عامل دیگر، از دست دادن سلامت جسمانی کودک است؛ مثل قطع عضوهایی که در حوادث رانندگی رخ میدهد که متاسفانه در کشور ما زیاد هم است.
از دیگر عواملی که به بروز افسردگی کمک میکنند و برای پیشگیری، باید به آنها توجه کرد. عبارت اند از: جدا شدن از خانواده و حامیان عاطفی، تعویض مدرسه یا مهدکودک و از دست دادن دوستان، مهاجرت یا اسبابکشی، تبعیض بین فرزندان، به رخ کشیدن نکات منفی کودک و ابراز نکردن صفات مثبت او، دوری یا مرگ عزیزان، شکایت والدین از ناراحتیهای جسمانی که کودکان را نگران از دست دادن آنها میکند، مطرح کردن مسایل و مشکلات اقتصادی در حضور فرزندان .
آیا تنبیه کودکان هم میتواند سبب ایجاد افسردگی در آنها شود؟
بله؛ تنبیه و بدرفتاری با کودک بهعنوان یک عامل محیطی در ایجاد افسردگی در کودکان موثر است ولی توجه کنید که جدیت را نباید با بدرفتاری اشتباه بگیرید. ما توصیههایی داریم در رابطه با بچهها که گاهی جدیتهایی را به کار ببریم. جدیت در مورد بچهها کاربرد دقیق دارد و با خشونت متفاوت است.
علایم و نشانههای بیماری افسردگی در کودکان چه چیزهایی است؟
اندوه، اشک و گریه مداوم، ناامیدی به آینده، از فعالیتهایی که در گذشته انجام میداده و از آنها لذت میبرده است لذتی نمیبرد، بیحوصله و کم انرژی میشود، از نظر اجتماعی منزوی میشود و دوست ندارد در جمع دوستان یا در مهمانیها شرکت کند، اعتماد به نفس او پایین آمده و دایم احساس گناه میکند، دایم به دلیل کارهایی که میکند عذرخواهی میکند و یا خودش را مقصر چیزهایی میداند که به او ربطی ندارد.
علامت دیگر اینکه به صورت مشخصه حساس شده است، به خصوص اگر طرد شده باشد، تحریکپذیر و پرخاشگر شده است و مثل این است که کودک دایم از چیزی شاکی است و در درونش حرصی دارد، به راحتی ارتباط برقرار نمیکند و سخت دوست پیدا میکند، شکایتهای مکرر از بیماری جسمی مانند سردرد، شکم درد، پادرد و... بدون علت پزشکی دارد، غیبتهای مکرر از مدرسه و یا انجام ندادن تکالیف، کاهش تمرکز، صحبت کردن درباره فرار از خانه و یا تلاش در جهت آن، اختلالات عمده در خواب و خوراک و صحبت از خودکشی از دیگر علایم است که در صورت دیدن این علایم باید به یک روانپزشک کودک مراجعه کرد زیرا افسردگی یک بیماری جدی است و سریعا باید درمان شود.
خانواده چه نقشی در درمان افسردگی کودکان دارد؟
خانواده و فضای روانی آن نقش بسیار مهمی در پیشگیری از افسردگی و درمان این اختلال دارد. البته در صورتی که افسردگی، ناشی از عوامل درونی باشد، درمان آن باید حتما توسط روانپزشک انجام شود اما برای درمان افسردگیهای ناشی از عوامل محیطی، ساختن فضایی دوستانه و صمیمانه که کودک در آن احساس کند همه دوستش دارند و نیازهایش را به موقع و به جا برآورده میکنند، موثر است. والدین باید بدانند که ارتباطات منفی و عاری از عشق و پذیرش آنها میتواند موجب افسرده شدن کودکان شود بنابراین وجود محیطی سرشار از عشق و محبت و روابطی سالم و صمیمی برای کودکان ضروری است و نباید آنان را از این نعمت محروم کنیم.
باید اجازه بدهیم کودک افسرده صحبت کرده و احساس خود را بیان کند. به احساس او احترام بگذاریم و سعی کنیم با تغییر رفتار خودمان تفسیر کودک از وقایع پیرامونش را عوض کنیم. گاهی نیز لازم است محیط کودک را قدری تغییر دهیم. کودکان، خودشان بهترین منابع اطلاعرسانی به بزرگسالان هستند.
یعنی میتوانیم از خود کودک اطلاعاتی در مورد این که چرا غمگین است به دست آوریم. در بسیاری موارد، افسردگی کودک به نوع رابطه او با عزیزانش به خصوص مادر مربوط می شود. گاهی نیز رفتار خشونتبار پدر و عدم ابراز عشق و محبت توسط او، به بروز حالات غمزدگی و افسردگی در کودک میانجامد. در این صورت، آموزش والدین برای این که چگونه با فرزندشان رفتار کنند میتواند بسیار کمککننده باشد.