دلایل افت تحصیلی فرزندتان چیست؟

دلایل افت تحصیلی فرزندتان چیست؟

با توجه به تحقیقات انجام شده، مهم‌ترین عواملی که بر پیشرفت تحصیلی موثرند، عبارتند از معلم، نقش تعیین کننده‌ای در سرنوشت کودکان و شاگردان خود دارد و علاوه بر تأثیرات ایمانی و اخلاقی که بر روح و روان ایشان می‌گذارد، در بالا بردن توان علمی و شکل دادن به وضعیت فکری آنان نیز بسیار موثر است.

با توجه به تحقیقات انجام شده، مهم‌ترین عواملی که بر پیشرفت تحصیلی موثرند، عبارتند از:

1 - روابط معلم و دانش آموز
آموزش بدون ایجاد رابطه، معنایی نخواهد داشت. اولین هدف معلم باید برقرار کردن رابطه‌ای دوستانه و حمایت کننده با دانش آموزان باشد. باید به یاد داشت که هرگونه برخورد با دانش آموزان در تقویت با تضعیف تصور آنان نسبت به معلم، موثر است. بنابراین تلاش برای رابطه مثبت با دانش آموز، باید همه اوقات معلم و دانش آموزان را در بر بگیرد.

اجتناب از تنبیه شدید مکرر
معلمانی که مایلند رابطه خوبی با دانش آموزان داشته باشند، برای آموزش رفتار مناسب نباید بر تنبیه متکی باشند. اغلب تنبیه‌ها با هدفی فراتر از خجالت دادن و ناراحت کردن دانش آموزان در نظر گرفته می‌شوند. برخی از معلمان که خود مایل به تنبیه دانش آموزان نیستند، از والدین کودک می‌خواهند تا آن‌ها را به دلیل رفتار نامناسب در مدرسه، تنبیه کنند که در نتیجه رابطه معلم و والدین با دانش آموزان، دچار اغتشاش می‌شود. به جای اینکه از والدین بخواهیم تا آن‌ها را تنبیه کنند، بهتر است کاری کنیم تا والدین با امر آموزش فرزند خود درگیر شوند.

دوری کامل از راهبردهای تنبیه، شاید دشوار باشد. معلمان باید چگونگی استفاده از روش‌های انضباطی و تنبیه‌های خفیف را بیاموزند، در واقع تنبیه باید بیشتر از آن که واقعی باشد، نمادی باشد. یکی از راه‌های تنبیه خفیف، استفاده از روش محروم کردن است. به طور مثال، وقتی دانش آموزی با مدادش به پشت شاگرد دیگری که در جلو او نشسته است می‌زند، معلم می‌تواند آرام به او نزدیک شود و مدادش را بگیرد و به او بگوید: «می‌توانی مدادت را در آخر وقت کلاس از من بگیری»

اجتناب از شوخی
منظور این است که نباید با دانش آموزان بدرفتار، از عبارات تمسخر آمیز استفاده کرد.

پرهیز از پیش داوری‌های غیرمنصفانه
اولین گام برای پرهیز از این‌گونه موارد آن است که معلم باید صادقانه به آنچه باور دارد اعتراف کند، زیرا اگر آن‌ها را انکار کند، نمی‌تواند دانش آموزان خود را از عواقب ناخوشایند آن دور دارد. پس از آن، معلم باید تلاش کند تا بین دانش آموزان خود تفاوت نگذارد. روابط معلم با برخی از دانش آموزان، بسیار زیان‌بار است. زیرا بقیه دانش آموزان، آن را نوعی تبعیض می‌شمارند. معلمی که به ریاضی علاقه‌مند است با دانش آموزان علاقمند به ریاضی، بیشتر رابطه برقرار می‌کند. حال آنکه معلم، مسئولیت حرفه‌ای دارد و باید با همه شاگردان، رابطه یكسانی داشته باشد.

ثبات داشتن و بخشنده بودن
دانش آموزان، معلمی می‌خواهند که رفتارشان پایدار و قابل پیش‌بینی باشد. معلمی که یک روز رفتاری دوستانه و روز دیگر رفتاری غیر دوستانه دارد، موجب می‌شود که دانش آموزان از در میان گذاشتن مشکلات خود با وی تردید داشته باشند. حتی دانش آموزانی که در روز قبل، مشکلی در کلاس ایجاد کرده‌اند، باید بتواند روز بعد به راحتی به سر کلاس بیایند.

اجتناب از روابط وابستگی‌زا
معلمانی که به وضوح برای برقراری ارتباط مثبت با دانش آموزان خود تلاش می‌کنند، باید مراقب باشند که یکی از حادترین دشواری‌های وابستگی، وابستگی بیش از حد و اندازه برخی از دانش آموزان به تایید و تمجید معلمان است.

یکی از راه‌هایی که می‌توان به میزان وابستگی دانش آموزان پی برد، این است که آن‌ها موفقیت‌های خود را فقط به معلم نسبت می دهند. این دانش‌آموزان بر این باورند که علل موفقیتشان، بیرون از خودشان است. معلم از طریق ارزش دادن به دانش آموزان به خاطر عملکردهای مطلوب، می‌تواند آن‌ها را در شناسایی عوامل اصلی موفقیت خود یاری کند. مثلاً اگر دانش آموزی در بخشی از درس، مهارت کسب کرده باشد، معلم می‌تواند به او بگوید: «توجه خوب دیروز تو به درس، در یادگیری و حاضر جوابی امروزت موثر بوده است»

همچنین، دانش آموزان باید بیاموزند تا شکست‌هایشان را به عدم تلاش، و نه عدم توانایی نسبت دهند. اگر دانش آموزی در امتحان شکست خورد، نباید شکست خود را انکار کند، بلکه باید آن را بپذیرد. اما لازم است آن را از عدم تلاش خود بداند.

2 - مهارت معلمان
به طور کلی، معلمانی که در نظر دانش آموزان، سخت گیرترند، و معلمانی که توانایی برقراری سریع نظم را در کلاس درس دارا هستند، و معلمانی که به طور منظم از کارهای خود ارزیابی می‌کنند، و به آنچه دانش آموز یاد گرفته، در برابر همه آنچه باید یاد می‌گرفت، به درستی واقفند؛ و به دانش آموزانی که مطالب را در بار نخست یاد نگرفته‌اند، فرصت فراگیری مجدد را می‌دهند، در حرفه معلمی خود، موفق‌ترند.

آگاهی از مهارت‌های آموزشی و اصول تربیتی
معلم باید از فنون و مهارت‌های آموزشی، آگاهی داشته باشند و تنها ایمان و تعهد، کافی نیست. معلمی که از این فنون و اصول تعلیم و تربیت و مسائل روانشناسی عمومی کودک اطلاعاتی ندارد، ممکن است با اخلاص کامل و با نیت پاک، ولی با یک برخورد حساب نشده و نسنجیده با شاگرد، او را به سرنوشتی تلخ دچار کند.

تسلط بر درس
این نیز از وظایف و مهارت‌های معلم است. زیرا معلم، نقش تعیین کننده‌ای در سرنوشت کودکان و شاگردان خود دارد و علاوه بر تأثیرات ایمانی و اخلاقی که بر روح و روان ایشان می‌گذارد، در بالا بردن توان علمی و شکل دادن به وضعیت فکری آنان نیز بسیار موثر است. لازمه ایفای این نقش بسیار مهم، بالا بودن توان علمی و تسلط کامل بر درس است تا اولاً، مطالب آموخته شده به شاگردان صحیح باشد و ثانیاً هیچ‌گونه ابهامی در مسائل و مطالب آن علم برایشان باقی نماند.

اگر معلم، به صورت عمیق بر رشته تعلیمی خود تسلط نداشته باشد، شاگردان نیز عمیق نخواهند شد. معلم برای تسلط بر درس باید در راه بالا بردن توان علمی خود بکوشد. توقف در یک حد از دانش و آگاهی، برای معلم نقص بزرگی است، او باید با زمان و پیشرفت علوم، بر دانش خود بیفزاید.
 
دارا بودن طرح و برنامه درسی
یک علت موثر در ترغیب شاگردان به فعالیت‌های درسی، طرح و برنامه درسی معلم است؛ طرحی که در آن، وقت کلاس تقسیم و تنظیم شده باشد، تا به مسائل مختلف، همچون پرسش از درس‌های گذشته، بررسی نوشته‌ها و تکالیف شاگردان، ارزیابی آنان به وسیله امتحانات ناگهانی و ... رسیدگی شود. خوب است كه معلم، طرح خود را برای بچه‌ها در اولین جلسه كلاس مطرح کند که این امر موجب اهمیت دادن بیشتر آنان به درس خواهد شد.

ایجاد انگیزه درسی
یک عامل موثر در بی رغبت بودن شاگردان به درس، انگیزه نداشتن است که معلم می‌تواند با معرفی درس و شناساندن جایگاه آن درس در بین علوم دیگر و تأثیر آن در زندگی، این انگیزه و هدف را ایجاد کند. اگر شاگردان، هدف از یادگیری درس مورد نظر و فایده آن را بدانند و بشناسند، با رغبت بیشتری آن را دنبال می‌کنند.

ارتباط مستمر با دانش آموز
لازمه نظارت بر فعالیت‌های کلاس و خارج از کلاس دانش آموزان، ارتباط مستمر با آنان است. در صورتی که معلم ارتباطی احترام آمیز و صمیمی با شاگردان داشته باشد، وی را بر امور درسی و غیردرسی خود ناظر خواهد گرفت. علاوه بر ارتباط روحی و معنوی با شاگردان، ایجاد ارتباط بین محیط درس و خانه و اجتماع به وسیله تماس با والدین آن‌ها، در نظارت بهتر و دقیق‌تر معلم موثر است.
 
3 - شرایط آموزشی و امکانات مطلوب تحصیل
عدم امکانات و تسهیلات مطلوب آموزشی، یکی دیگر از عوامل افت تحصیلی دانش آموزان است. کمبود معلمان مجرب و توانا در انتقال مطالب و موضوع‌های درس به دانش آموزان، وجود ضعف در روش‌های تدریس و تکیه بر محفوظات، تراکم جمعیت در کلاس، فشردگی برنامه‌های درسی و کمک آموزشی، دوری مدرسه از محل سکونت و ده‌ها مسئله دیگر در مورد شرایط مطلوب آموزشی و امکانات و تسهیلات تحصیلی، از عوامل قابل توجه در ایجاد و افت تحصیلی است.
منبع : tebyan.net

 

ویدیو مرتبط :
دلایل افت پرسپولیس از زبان مایلی کهن

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

دلایل افت تحصیلی دانش آموزان

افسردگی یکی از دلایل افت تحصیلی در دانش اموزان است

 

 در سال های اخیر شاهد رکود تحصیلی بین دانش آموزان نوجوان به دلایل مختلف هستیم. برخی از دانش آموزان، به خصوص پسرها دوست دارند هر چه زودتر وارد بازار کار شوند و به همین دلیل تحصیل را کنار می گذارند.

در این گفتگو دکتر امیری، روان پزشک کودک و نوجوان، درباره علل این موضوع، نکته هایی را بیان کرده و پیشنهادهایی نیز به والدین ارائه داده است تا بتوانند برای این مشکل فرزندشان چاره ای بیندیشند.

آیا افسردگی می تواند دلیل مهمی برای ترک تحصیل در نوجوانان باشد؟
- بله، متاسفانه برخی نوجوانان در نیمه راه درس خواندن را رها می کنند و دیگر اشتیاقی برای ادامه این مسیر ندارند و یکی از مهمترین دلایل این موضوع افسردگی است چون آنها به دلیل ابتلا به افسردگی دیگر هدف مشخصی ندارند و میل خودشان را برای رسیدن به چیزهای خوبی که در گذشته می خواستند از دست می دهند و از این نظر آینده خود را به خطر می اندازند.

فکر می کنید علت این اتفاق چیست؟
- متاسفانه تکنولوژی و زندگی ماشینی امروز همه چیز را راحت کرده و به همین دلیل نسل امروز کمتر مثل گذشته دنبال زندگی و اهداف شان هستند. حتی می توان گفت به نوعی هدف خود را گم کرده اند و شیوه زندگی های امروزی و عوامل محیطی باعث ایجاد این مسئله شده است. اگر دقت کنید، متوجه می شوید نسل امروز کمتر از زندگی احساس رضایت دارد.

محیط های آموزشی و نحوه برخورد معلمان و مدیران مدارس تا چه حدی روی ترک تحصیل نوجوانان اثر دارد؟
- خیلی زیاد. بسیاری از مراکز آموزشی ما شاد نیستند و همه چیزشان تحمیلی است؛ از درس خواندن گرفته تا مسائل دیگر و آن ارتباط شایسته ای که باید بین معلمان و دانش آموزان وجود داشته باشد، نیست و برخی از اعضای کادر آموزشی ما فکر می کنند هر چقدر در کارشان جدی تر باشند، مدیریت شان هم بهتر است؛ در صورتی که انعطاف پذیر بودن و مهربانی کردن بیشتر جواب می دهد. به همین دلیل توصیه می کنم شادی را در مراکز آموزشی مان افزایش دهیم.

آیا افسردگی پدر و مادر هم روی فرزندشان اثر خواهد گذاشت؟
- بله خیلی زیاد، به همین دلیل ما معمولا توصیه می کنیم مادر در زمان بارداری اش از هرگونه غم و غصه دور بماند چون گریه کردن و ناراحتی اثر مستقیمی روی جنین می گذارد و بعدها روی کودک اثر خود را نشان می دهد.

آیا تغییر محیط و بردن دانش آموز به یک مدرسه دیگر می تواند به بازگشت او به تحصیل کمک کند؟
- گاهی بله و گاهی نه. ما باید سعی کنیم ابتدا افسردگی این گونه دانش آموزان را درمان کنیم تا با انرژی و لذت و انتخاب دوباره خودشان مسیرشان را پیدا کنند وگرنه دوباره بعد از مدتی بهانه می آورند و ترک تحصیل می کنند.

 

یکی از علت های افت تحصیلی دانش آموزان اختلاف های خانوادگی یا فقر فرهنگی است

 
پدر و مادر در این شرایط چطور می توانند به فرزند خود نزدیک شوند؟
- بهتر است با او صحبت کنند. البته نه صحبتی که حالت نصیحت گونه داشته باشد چون نوجوان در این شرایط از نصیحت کردن کاملا دوری می کند و اتفاقا بیشتر حس لجبازی در او تقویت می شود اما می توان با صحبت های دوستانه و گذاشتن برنامه های جنبی و خانوادگی او را حمایت کرد و حتی می توان با رفتن نزد مشاور از آنها برای حل این مشکل کمک گرفت.

آیا معرفی افرادی که ترک تحصیل کرده اند و ممکن است سال ها بعد احساس پشیمانی کنند، می تواند راه حل مناسبی تلقی شود؟
- بله، بسیارند افرادی که پشیمان می شوند و دوست دارند دوباره به محیط آ موزشی برگردند و اگر این اتفاق افتاد باید حتما آنها را حمایت کنیم چون در تاریخ هم می بینیم که افراد موفق زیادی بودند که حتی در دوره دبیرستان بارها مردود شده اند اما باز دنبال تحصیل رفته و توانسته اند برای خودشان کسی بشوند؛ مثل آلبرت انیشتین. اگر مصادیق اینچنینی را به فرزندان خود نشان بدهیم، می توانیم انگیزه آنها را برای بازگشت به درس و مدرسه افزایش دهیم.

ترک تحصیل نوجوانان یک مسئله چند عاملی است
دکتر  خدایی - روان پزشک: ترک تحصیل در نوجوانان مسئله ای است که تنها یک علت ندارد و مسائل زیادی باعث می شود یک نوجوان در زندگی اش چنین تصمیمی بگیرد. برای حل این موضوع هم باید ابتدا علت های بروز این مسئله را بشناسیم تا ره حل زودتر پیدا شود. بعضی از علت ها فردی است و به خود نوجوان برمی گردد چون دوران نوجوانی دوران گذر از بحران است و نوجوان دنبال فردیت و هویت خود می گردد.

او گاهی شتابزده عمل می کند و چنین تصمیماتی می گیرد در حالی که بعدها ممکن است از تصمیمی که گرفته سخت پشیمان شود چون انجام بعضی از کارها قابل جبران نیستند و حتی در این شرایط ممکن است نوجوان به دلیل سرخوردگی که احساس می کند، به سمت مسائلی مانند اعتیاد نیز برود. به همین دلیل باید در وهله اول به نوجوان مان کمک کنیم تا به خوبی بتواند از این بحران هویت عبور کند.

یکی از علت های دیگر این موضوع اختلاف های خانوادگی یا فقر فرهنگی یا مالی است که در این صورت با کمک گرفتن از اولیای مدرسه و مشاوران می توان این موضوع را حل- کرد. البته ناگفته نماند در بعضی از موارد وجود اختلال های روانی مانند اضطراب، افسردگی یا حتی اوتیسم می تواند مانع از ادامه تحصیل در نوجوانان شود.

به هر حال توصیه می کنم حتما والدین قبل از ورود نوجوان به این مرحله سعی کنند با او ارتباط نزدیکتری داشته باشند و او را حمایت کنند و اگر نوجوان شان مشکل داشت سعی کنند با رفتن نزد یک مشاور آن را برطرف کند. به هر حال نباید اجازه داد نوجوان بر اثر یک تصمیم آنی آینده اش را خراب کند. 

اختلال های یادگیری از  مشکلاتی است که درس خواندن را سخت می کند

 

رابطه سلامت روان و عملکرد تحصیلی
دکتر حکیم شوشتری - فوق تخصص روان پزشکی کودک و نوجوان: بیشتر ما وقتی کودک یا نوجوانی را می بینیم اولین سوالی که از او می پرسیم این است که کلاس چندم است و معدلش چند شده؟ در حقیقت، عملکرد تحصیلی یکی از مهم ترین شاخص هایی است که موفقیت بچه ها را نشان می دهد. وقتی عملکرد تحصیلی افت می کند بچه ها دچار مشکل هایی در برقراری روابط اجتماعی می شوند. بچه هایی که در تحصیل موفق نیستند، اغلب دچار گوشه گیری و انزوای اجتماعی می شوند.

این بچه ها تنش و پرخاشگری زیادی پیدا می کنند و در مدرسه با احتمال بیشتری درگیر پدیده قلدری می شوند، یعنی یا زور می گویند یا قربانی زورگویی بچه های دیگر می شوند. پس عملکرد تحصیلی پایین می تواند زمینه شکل گیری بدرفتاری و اعتماد به نفس پایین را فراهم کند.

از آنجایی که نظام آموزشی نمی تواند از مقایسه بچه ها با هم خودداری کند و هر فرد را در جایگاه خود بپذیرد و به همه توانایی های کودکان توجه و هر کودک را با خود مقایسه کند، بچه های با عملکرد پایین در مدارس آسیب می بینند. گاهی آسیب به حدی است که بچه ها از رفتن به مدرسه صرف نظر کرده و تمایل به ترک تحصیل پیدا می کنند.

پر واضح است هدف از حضور بچه ها در مدارس تنها آموختن محفوظات نیست، بلکه مدرسه جایی است که بچه ها مهارت های اجتماعی لازم را برای زندگی در آنجا کسب می کنند، بنابراین بچه ها با ترک محیط مدرسه وارد محیط کار می شوند که برای آنها تعریف نشده و آنها را در معرض انواع آسیب ها قرار می دهد. بنابراین والدین باید به عملکرد تحصیلی بچه ها توجه کنند و دنبال یافتن دلایل پایین بودن عملکرد تحصیلی یا افت آن، بی انگیزگی و نداشتن تمایل به مطالعه آنها باشند.

در این بین توجه به مشکل های روان پزشکی دانش آموزان از اهمیت بالایی برخوردار است. یکی از دلایل شایع چنین مشکل هایی اختلال بیش فعالی - نقص توجه است.

کودکانی که به این اختلال مبتلا هستند در انجام کارهایی که نیازمند کوشش ذهنی است دچار مشکل هستند که از مهمترین این کارها می توان به درس خواندن اشاره کرد. بچه ها بایدب رای درس خواندن مهارت های مختلفی داشته باشند مانند اولویت بندی، برنامه ریزی، استدلال و مدیریت زمان. اینگونه مهارت ها در کودکان مبتلا به این اختلال شکل نمی گیرد و همین موضوع درس خواندن را دشوار می کند.

اختلال های یادگیری از دیگر مشکل هایی هستند که درس خواندن را سخت می کند. در این گروه از اختلال ها بچه ها قادر به یادگیری خواندن، نوشتن یا ریاضی نیستند و چون این مهارت ها برای درس خواندن ضروری اند، این بچه ها به تدریج با مشکل در درس خواندن روبرو می شوند و شکست های مکرر آنها را از درس خواندن زده می کند.

والدین باید با شناخت و کشف به موقع علت افت تحصیلی یا کاهش تمایل به درس خواندن، کمک کنند قبل از اینکه بچه از مدرسه دلزده شود با گرفتن درمان به موقع، به روند عادی درس خواندن برگردد و هرگز به ترک تحصیل فکر نکند.

منبع:هفته نامه سلامت