خواص نارنجی‌های دوست‌داشتنی

مجله سیب سبز: تنها عضو كاملا شیرین خانواده مركبات كه مصرف آن در فصل سرما به‌شدت توصیه می‌شود. این میوه بومی كشور هند است و در مقایسه با دیگر مركبات عطر ملایم‌تری دارد. لیموشیرین علاوه بر اینكه یكی از بهترین منابع ویتامین C است و برای درمان سرماخوردگی بسیار مفید است، یك تب‌بر طبیعی محسوب می‌شود. این میوه سرشار از املاح معدنی مانند منیزیم و فسفر است و به بهبود عملكرد قلب كمك می‌كند.

مصرف لیمو شیرین روی پوست تاثیر بسیار مثبتی دارد و از ترك خوردن آن خصوصا پوسته پوسته شدن لب‌ها در هوای سرد و خشك جلوگیری می‌كند. لیموشیرین مصرف خاص غذایی ندارد، اما اضافه كردن آب آن به چای طعم و عطر خاصی به آن می‌دهد. توجه داشته باشید كه لیموشیرین پس از برش خوردن باید به سرعت مصرف شود، چون در مجاورت هوا تلخ و بدمزه می‌شود.

نارنگی باستانی‌ترین عضو خانواده مركبات است تا آنجا كه پرتقال معروف از پیوند نارنگی و یك میوه دیگر به نام پومیلو به‌وجود آمده است. تنوع نارنگی بسیار زیاد است و انواع آن با پوست سبز و نارنجی، ترش، ملس یا شیرین در بازار وجود دارد. مزیت بزرگ نارنگی نسبت به دیگر مركبات، پوست آن است كه به‌سادگی جدا می‌شود و به‌همین دلیل به یكی از محبوب‌ترین میوه‌ها بین كودكان تبدیل شده است. نارنگی طبیعتی سرد دارد و سرشار از فسفر و كلسیم است كه برای تقویت استخوان‌ها و كمك به رشد كودكان موثر است.

مقدار بالای ویتامین A نارنگی را تبدیل به یكی از موثرترین میوه‌ها برای مبارزه با سرطان می‌كند و ویتامین‌های B1 و B2 موجود در آن باعث آرامش اعصاب و خواب راحت می‌شود. از معروف‌ترین نارنگی‌ها می‌توان به نارنگی ژاپنی، نارنگی پاكستانی، نارنگی یافا و نارنگی معروف و خوشمزه بندری اشاره كرد كه موطن اصلی آن استان هرمزگان، خصوصا روستای سیاهو است.


پرتقال معروف‌ترین و شناخته‌شده‌ترین عضو خانواده مركبات است كه مصرف آن توسط بشر به صدها سال قبل از میلاد مسیح باز می‌گردد. نخستین خاستگاه پرتقال كشور چین بوده است. در آن زمان پرتقال، میوه‌ای ترش، كوچك و پرهسته بود كه بیشتر به‌دلیل خواص بسیار زیادش مورد استفاده قرار می‌گرفت. در طول قرون و با بهبود كشاورزی، پرتقال تبدیل به میوه‌ای شیرین و خوش‌طعم شد. امروزه این میوه به‌صورت تازه یا محصولاتی كه از آن به‌دست می‌آید، به بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی غذایی ما تبدیل شده است.

برخلاف تصور عموم كه پرتقال را مختص زمستان می‌دانند، درخت آن گیاهی همیشه سبز و نیمه گرمسیری است و در حال حاضر انواع مختلف آن با طعم‌ها و رنگ‌های متفاوت تولید می‌شود. نكته جالب راجع به پرتقال این است كه نام انگلیسی آن یعنی اورنج- Orange – از خانواده واژه فارسی نارنج و كلمه سانسكریت نارنگ است، اما ایرانی‌ها این میوه را در زبان خودشان پرتقال می‌نامند.

دلیلش هم آن است كه تجار پرتغالی در قرن 15 میلادی نوع شیرین آن را از هند به كشورشان برده و كشت كردند، به همین دلیل ترنج ترش مزه ایرانی فراموش و پرتقال شیرین و آبدار از مغرب‌زمین وارد شد. البته در کشور‌های دیگری مانند تركیه، یونان و كشورهای عربی هم نام این میوه از كشور پرتغال گرفته شده است. پرتقال انواع فراوانی دارد و در حال حاضر تنها در ایالات‌متحده 300 نوع آن كشت می‌شود. از معروف‌ترین پرتقال‌ها می‌توان به تامسون، والنسیا و پرتقال خونی اشاره كرد.

اكسیر جوانی، شاداب كننده روح و جسم و سلطان بلامنازع طعم‌دهنده‌های غذایی. كافی است همیشه یك لیموترش كوچك همراه خود داشته باشید و گهگاه پوستش را خراشیده و آن را ببویید تا استرس از شما دور شده و بانشاط شوید. لیمو مانند سیر دارای خواص بی‌شماری است و تقریبا در هر زمینه‌ای كاربرد دارد. خواص ضدباكتریایی آن سبب شده تا به‌عنوان یكی از بهترین داروهای طبیعی برای درمان آفت دهان، اگزما و آكنه باشد. لیموترش علاوه بر خواص غذایی فراوان برای رفع بوی بد دهان، از بین بردن بوی سیر و بوی زهم ماهی و انواع گوشت استفاده می‌شود. مهم‌ترین دلیل پرورش لیموترش تهیه آبلیمو است، اما پوست آن هم علاوه بر مصارف غذایی در تهیه انواع اسانس برای مصرف در صنایع آرایشی و بهداشتی كاربرد دارد.

به یاد داشته باشید اگر می‌خواهید از رنده پوست لیمو در غذا استفاده كنید، آن را خوب بشویید، چون معمولا لیموها را برای ماندگاری بیشتر با نوعی واكس چرب می‌كنند كه پاك نكردن آن باعث تلخ شدن غذا می‌شود. لیموترش انواع بسیاری دارد، اما در ایران دو نوع آن بیشتر دیده می‌شود، لیموترش شیرازی كه كوچك، معطر و پوست نازك است و لیموترش معروف به لیمو سنگی كه بزرگ و پرگوشت است، اما ترشی آن زیاد و كم‌عطرتر از نوع شیرازی است. نوع دیگری از لیموترش هم به‌نام لیموعمانی وجود دارد كه تازه آن بسیار ترش و تقریبا غیرقابل استفاده است، اما خشك آن به‌عنوان یكی از پرمصرف‌ترین طعم‌دهنده‌ها در آشپزی ایرانی استفاده می‌شود. لیموترش در شمال و جنوب ایران كشت می‌شود، اما یكی از بهترین و مرغوب‌ترین محصول لیموترش ایران در شهرستان میناب در استان هرمزگان تولید می‌شود.

نام فارسی آن دارابی است كه تقریبا از یادها رفته است، یكی از بزرگ‌ترین اعضای خانواده مركبات كه از پیوند پرتقال و یكی از مركبات شرق آسیا به نام پومیلو به‌دست آمده است. نام گریپ فروت یا میوه حبه‌ای به این دلیل روی آن گذاشته شده كه مانند خوشه انگور به‌صورت دسته‌های 10 تا 15 عددی به هم وصل هستند. طعم آن ملس مایل به ترش است و ته مزه تلخ آن باعث شده خیلی‌ها آن را دوست نداشته باشند، اما خواص معجزه‌آسای آن سبب شده تا بسیاری آن را به اجبار در برنامه غذایی خود بگنجانند.

گریپ فروت یكی از موثرترین میوه‌ها در پایین آوردن كلسترول و چربی خون است، البته به‌شرطی كه با نمك خورده نشود. این میوه به‌دلیل خاصیت اشتهاآوری که دارد می‌تواند در سالاد و به‌عنوان پیش‌غذا مصرف شود، با این حال خاصیت چربی‌سوزی آن باعث شده تا یكی از بهترین انتخاب‌های طبیعی برای كاهش وزن باشد. معروف‌ترین گریپ فروت نوع توسرخ آن است.

یكی از دوست داشتنی‌ترین مركبات كه گوشت، پوست، آب و حتی گل آن مورد مصرف دارد. نارنج در زبان انگلیسی Bitter Orange یا پرتقال تلخ نامیده می‌شود و در برخی نقاط تنها به‌عنوان گیاهی تزیینی استفاده می‌شود. نارنج در ایران بسیار پرطرفدار است و در فصول سرد در بازار یافت می‌شود و جایگزین مناسب و شایسته‌ای برای لیموترش است كه در این زمان از سال كمیاب و گران است.

مصرف نارنج در غذاها- مانند انواع خورش قرمز- نه‌تنها طعم ترش و ملایمی به غذا می‌دهد، بلكه از تیره شدن خورش جلوگیری كرده و باعث خوش‌رنگ شدن آن می‌شود. نارنج تمام خواص مشترك در مركبات را دارد، اما ویژگی منحصر به فردش آن است كه شكوفه تازه آن برای تهیه مربا و خشك آن در انواع دمنوش و چای كاربرد دارد.