«ام اس» در کمین دختران سطح بالا

مجله سیب سبز: تاری دید، بی‌حسی حركتی، كرختی بدن، ضعف دست و پا،تكرر ادرار و  اختلال در عملكرد اندام‌ها از جمله شایع‌ترین و بارزترین نشانه‌های ابتلا به بیماری ام.اس است؛ بیماری‌ كه امروز بیش از 70 هزار نفر در كشور را به خود مبتلا كرده است. این بیماری كه بیشتر در میان زنان جوان دیده می‌شود از جمله بیماری‌های خودایمنی محسوب می‌شود كه هنوز درمانی قطعی و ریشه‌ای برای آن در جهان كشف نشده است.

با این وجود شیوه‌های درمانی متنوعی نظیر دارودرمانی برای كنترل این بیماری وجود دارد كه خوشبختانه این روزها با تدابیر مسئولان بهداشت و درمان كشور و پیگیری انجمن ام.اس ایران، دسترسی و تهیه داروها برای بیماران مبتلا به ام‌اس ساده‌تر و آسان‌تر شده و دیگر بیماران مجبور نیستند برای تهیه یك داروی خوراكی مبلغی حدود 10 میلیون تومان هزینه كنند. آنچه پیش روی شماست دیدگاه‌های برخی متخصصان و پزشكان است كه علاوه بر درمان بیماران مبتلا به ام.اس به صورت روزانه با بخش زیادی از بیماران در انجمن ام.اس ایران ملاقات می‌كنند و پای درد‌دل‌ها و صحبت‌های آنها می‌نشینند.

حمله بدن به خودش

دكتر شكوفه علایی، متخصص بیماری‌مغز و اعصاب بیماری‌ ام‌.اس را در گروه بیماری‌های خودایمنی می‌خواند و می‌گوید:« در بیماری‌های خودایمنی سیستم ایمنی بدن علیه قسمت دیگری از بدن وارد فعالیت می‌شود كه در مورد بیماری ام.اس سیستم ایمنی علیه سیستم عصبی فعالیت می‌كند و نتیجه آن تخریب قسمت‌هایی از سیستم عصبی در بدن است. در واقع در این بیماری دستگاه ایمنی بدن به جای آن كه به عوامل بیگانه و بیماری‌زا حمله كند به دستگاه عصبی حمله كرده و با تخریب قسمت‌های مختلف این دستگاه كه شامل مغز و نخاع می‌شود اختلالات مختلفی را برای فرد ایجاد می‌کند. به عنوان مثال اگر تخریب سیستم عصبی در ناحیه مربوط به بینایی روی دهد فرد مبتلا به ام اس با اختلال‌بینایی مواجهه می‌شود.


 اگر تخریب سلول‌های عصبی در بخش حركتی دست و پا صورت بگیرد فرد مبتلا به ام‌اس ضعف در دست و پا و اختلال‌ حركتی را تجربه می‌كند. علاوه بر این تخریب‌ سلول‌های عصبی می‌تواندسبب مشكلات حسی، اشكالات ادراری و حتی اختلال در تكلم نیزبشود.»

خانم‌های زیبا بیشتر ام‌اس می‌گیرند؟

متاسفانه در دنیا درمان قطعی و ریشه كن کننده برای ام‌.اس وجود ندارد اما داروهایی برای كنترل این بیماری وجود دارد. دكتر علایی با اشاره به این مطلب «به سیب سبز» می‌گوید: «بیماری ام‌اس اگرچه درمان قطعی در جهان ندارد اما روش‌ها و داروهایی برای كنترل این بیماری وجود دارد و مبتلایان نباید در این زمینه نگران باشند چرا كه بیماری ام‌اس مانندخیلی از بیماری‌های دیگر مثلا بیماری دیابت كه با مصرف دارو كنترل می‌شود قابل مدیریت است. این بیماری مانند تمام بیماری‌های خودایمنی در بین خانم‌ها بیشتر است و هنوز دلیل آن مشخص نیست كه چه عاملی وجود دارد كه این بیماری‌ در میان زنان بیشتر است. ما نمی‌دانیم آیا هورمون‌های زنانه در این زمینه موثرند یا فاكتورهای دیگری مانند كمبود ویتامین D در بدن.»

دكتر علایی در جواب به این سؤال که آیا ام‌اس آنگونه که به نظر می‌رسد درافراد زیبا رو بیشتر دیده می‌شود گفت: «واقعیت این است كه این موضوع فعلا اساس علمی ندارد. اما به نظر می‌رسد كه ام‌.اس در میان افرادی كه از نظر سطح فرهنگی، اجتماعی در جایگاه بالاتری قرار دارند بیشتر دیده می‌شود و تعداد زنان مبتلا نیزدر مقایسه با مردان چند برابر است.»

علائم بیماری در هر فرد متفاوت است

نحوه بروز بیماری ام‌اس در افراد مختلف متفاوت است. فردی ممكن است با علائمی نظیر ضعف دست و پا متوجه ابتلا به این بیماری شود و فرد دیگری ممكن است آن را با ضعف در بینایی تجربه كند چرا كه این بیماری هزار چهره دارد. دكتر علایی با اشاره به این مطلب به «سیب سبز» می‌گوید: «هرچه زودتر بیماری ام‌اس را در فرد شناسایی و برای درمان آن اقدام كنیم نتیجه بهتری می‌گیریم. اگر فرد در مراحل شروع بیماری از ابتلا به ام‌اس آگاه شود و درمان دارویی را آغاز كند و پروسه درمان را قطع نكند به این ترتیب بهتر می‌تواند بیماری را كنترل كند و نتیجه بهتری می‌گیرد در حالی كه فردی كه درمان را از مراحل پیشرفته بیماری‌ا‌ش شروع می‌كند یا با وجود توصیه‌ها درمان را نامنظم ادامه دهد یا قطع می‌کند، شانس موفقیت را کم می کند.»

عوامل تشدید بیماری ام‌اس را بشناسید

در تحقیقات و پژوهش‌های مختلف از عوامل مختلفی در تشدید بیماری ام‌اس نام‌برده شده است كه مهم‌ترین آنها استرس است. دكتر علایی با اشاره به این مطلب می‌گوید: «استرس، اضطراب و افسردگی از جمله فاكتورهایی هستند كه احتمال حمله‌های ام‌اس و تشدید بیماری را به همراه دارد. به همین دلیل توصیه می‌شود افراد مبتلا به ام‌اس برای پیشگیری و كنترل این وضعیت‌ها از شیوه‌هایی همچون موسیقی‌درمانی، یوگا و ورزش‌هایی مانند ایروبیك بهره بگیرند تا بتوانند اثرات استرس، تنش و اضطراب را در خود به حداقل ممكن برسانند. این روزها تحقیقات زیادی درباره تاثیر موسیقی‌درمانی و یوگا بر كنترل استرس‌ها به طور کلی منتشر شده است. »

داروی ام اس گران نداریم

دكتر علایی عضو كمیته علمی انجمن ام‌اس ایران با اشاره به این مطلب كه در چندماه گذشته اقدامات خوبی برای كاهش هزینه‌های دارو و درمان بیماری ام.اس انجام گرفته است می‌گوید:« یكی از گران‌ترین د‌اروهای درمان بیماری ام.اس داروی تای‌سبری است كه پیش از این حدود 10تا11 میلیون تومان در ماه برای مبتلایان هزینه داشت اما با پیگیری مسئولان و همراهی بیمه‌ها در حال حاضر با قیمت حدود 700 هزار تومان در اختیار آنان قرار می‌گیرد. علاوه بر این در كنار این كاهش قیمت یكی از داروهای خوراكی درما ن ام‌اس با نام ایرانی فینگولیدكه نوع خارجی آن پیش از این به كشور وارد نمی‌شد در داخل كشور تولید شد وپس از طی مراحل تحقیقاتی لازم امروز می‌تواند با رعایت اصولی خاص‌برای بر خی از مبتلایان تجویز شود. تهیه این دارو نیز در ماه بیش از صدهزار تومان هزینه دارد. به طور كلی می‌توان گفت در حال حاضر داروی بسیار گران و كمیاب كه موجب دل‌نگرانی خانواده‌ها و مبتلایان شود در گروه داروهای درمان ام‌اس نداریم.»


شیمی‌درمانی خط دوم درمان ام‌اس

داروهای شیمی‌درمانی در خط‌ اول درمان ام‌اس نیست اما گاهی به تشخیص پزشك در مرحله دوم درمان از این داروها استفاده می‌شود. دكتر علایی در این زمینه می‌گوید: «تجویز برخی داروها خط اول درمان بیماری ام‌اس است اما در شرایطی كه فرد دچار حمله‌های شدید است و این حمله‌ها با داروهای خط اول كنترل نمی‌شود، پزشك برای كنترل بیماری از خط دوم درمان از جمله داروهای شیمی‌درمانی استفاده می‌كند اما مسئله‌ای كه در مورد استفاده از داروهای شیمی‌درمانی مطرح است این است كه برای پیشگیری از عوارض این داروها فرد باید به‌طور مرتب تحت آزمایش خون و در مواردی آزمایش‌های قلبی قرار بگیرد تا از بروز عوارض جانبی داروهای شیمی‌درمانی در امان باشد.

14 هزار بیمار مبتلا به ام اس در تهران

مژگان محسنی‌نیا، مدیر اجرایی انجمن ام.اس ایران با اشاره به این مطلب كه هنوز نمی‌دانیم تعداد مبتلایان به ام.اس در كشور چقدر است، به «سیب سبز» می‌گوید: «هنوز بانك اطلاعاتی ما در زمینه بیماران مبتلا به ام.اس در كشور تكمیل نشده و انجمن ام.اس ایران در تلاش است تا این بانك اطلاعاتی را به مرور تكمیل كند اما به طور تقریبی می‌توان گفت كه 70 تا 100 هزار نفر در ایران به این بیماری مبتلا هستند و از میان این تعداد حدود 14 هزار نفر آنها در تهران  ساكن‌هستند. اما نكته اساسی این است كه با وجود همه اطلاع‌رسانی‌هایی كه انجام می‌شود هنوز تعداد زیادی از مردم با بیماری ام.اس آشنا نیستند و آشنایی لازم را با آن ندارند.» وی اضافه كرد: «پیش از این سن افراد مبتلا به بیماری ام.اس بین 17 تا 40 سال بود اما امروز ما كودك 5/2 ساله هم داریم كه مبتلا به بیماری ام.اس است بنابراین حداكثر تلاش‌مان را داریم تا از طریق نشریه انجمن ام.اس و اطلاع‌رسانی كه از طریق سایت و كتابچه‌های ام.اس داریم برای آگاهی‌بخشی به مردم درباره این بیماری در سراسر كشور اقدام كنیم.»

برای کمک به بیماران

خانم محسنی‌نیا، مدیر اجرایی انجمن ام.اس ایران با اشاره به این مطلب كه انجمن ام.اس همواره تلاش می‌كند تا ارتباط و تعاملات خود را با شركت‌های داروسازی، وزارت بهداشت و مسئولان حوزه بهداشت و درمان حفظ كند و تا حد توان نیازهای بیماران مبتلا به ام.اس را تامین و مشكلات تامین دارو و هزینه‌های بالای درمان را برای آنها كنترل كند، به «سیب سبز» می‌گوید:« تلاش می‌كنیم باوجود نوسان قیمت‌ داروها كمی از بار مشكلات بیماران مبتلا به ام.اس كم كنیم. برای این منظور با همكاری انجمن ام.اس دوره‌های آب‌درمانی، فیزیوتراپی و كلاس‌های مشاوره را برای بیماران و اعضای انجمن برگزار می‌كنیم.»

همشهری آنلاین: خطر ناباروری دخترانی را که در سن بالا ازدواج می کنند تهدید می کند؛ این هشداری است که بارها و بارها متخصصان گوشزد کرده اند.

روز گذشته هم دکتر محمداسماعیل مطلق، رئیس مرکز سلامت خانواده و جمعیت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی هشدار داد که 11میلیون جوان ایرانی در آستانه سن ناباروری هستند آنها به دلیل بالا رفتن سن، زمان باروری شان را از دست می دهند. بنابراین، لازم است مشکل مسکن و شغل در کشور حل شود تا آنها بتوانند ازدواج کنند.

کارشناسان بهترین سن باروری برای زنان را بین 23 و 24 سال اعلام می کنند و معتقدند که از این سن به بعد میزان ناباروری کم و کمتر خواهد شد و درصورت باردارشدن، احتمال عوارض بارداری برای مادر و جنین بیشتر است.

دکتر انسیه شاهرخ تهرانی نژاد، متخصص زنان و فوق تخصص نازایی و عضو تیم تخصصی پژوهشگاه رویان به همشهری می گوید: بهترین سن باروری برای زنان بین 23 و 24 سال است که این میزان به تدریج کم و کمتر شده تا حدی که در سن 30سال کمتر می شود. قدرت باروری بعد از 35سالگی به دلیل کاهش تعداد تخمک ها و افت کیفیت آنها افت می کند. به همین دلیل شیوع ناباروری بعد از سن 35سالگی دیده می شود و از این سن متأسفانه، میزان موفقیت درمان های ناباروری هم کمتر خواهد شد. برای مردان هم قدرت باروری بعداز سن 40 سال کاهش می یابد.

به گفته پژوهشگر پژوهشگاه رویان، بارداری های بعد از سن 35سالگی عوارضی هم دارد. میزان شیوع سقط جنین بعد از 35سالگی بیشتر می شود چراکه تخمک ها کیفیت خود را کم کم از دست می دهند، احتمال سقط جنین هم افزایش می یابد.

در بارداری های بعد از 30سال، احتمال فشار خون در دوران بارداری زیاد تر و دیابت هم خطرساز می شود. همچنین احتمال ناهنجاری های جنینی افزایش می یابد. علاوه براین، احتمال اختلال رشد جنین هم وجود دارد و بیماری های دیگری هم مادر و جنین را در بارداری های بعد از 35سالگی تهدید می کند. این فوق تخصص نازایی پژوهشگاه رویان به دختران مجرد توصیه می کند که به دلیل اشتغال، ادامه تحصیل و بهانه های این چنینی فرصت باروری خود را از دست ندهند و ازدواج کنند.

تکرار یک هشدار :

مشکل ناباروری یکی از مشکلاتی است که در تمام جوامع وجود دارد و هزینه های زیادی صرف آن می شود. گفته شده که 15درصد زوج ها در کل کشورهای دنیا نازا هستند. دکتراحمد وثوق، معاون خدمات تخصصی و درمانی پژوهشگاه رویان هم در این باره می گوید: «شیوع ناباروری در تمام جوامع اعم از پیشرفته، درحال پیشرفت و جوامع عقب مانده، در حد تقریبا مساوی است، ولی در ایران به دلایلی نظیر بالارفتن سن ازدواج، عدم تمایل زوجین به فرزندآوری در اوایل ازدواج و برخی شرایط فیزیکی و محیطی، شیوع ناباروری زیادشده است.»

گاه دختران جوان هیچ مشکلی از نظر فیزیولوژی و بارداری ندارند و فقط به دلیل ازدواج در سنین بالا خود را در معرض بارداری قرار می دهند. درست است که دستاوردهای پزشکی ایران در زمینه درمان ناباروری خیره کننده است اما پژوهشگران درمان ناباروری هم می گویند که موفقیت های درمان ناباروری در سنین بالا کمتر است.

درمان های ناباروری هم به نظام سلامت و هم به افراد نابارور هرساله هزینه های زیادی را تحمیل می کند؛ اینها می تواند هشداری باشد برای 11میلیون دختر و پسر مجردی که ممکن است شانس پدر و مادر شدن شان کم یا حتی صفر شود.