حاشیه‌هایی برای «در حاشیه ۲» مهران مدیری

«بی‌گمان این مجموعه تلویزیونی مهران مدیری هم بی‌حاشیه نیست! تولید و پخش سری دوم «در حاشیه» شتابزده صورت گرفته و این شتابزدگی در نگارش و تولید برنامه، ناخواسته توانایی مهران مدیری، کارگردان نسل جدید برنامه‌های طنز را خدشه‌دار کرده است. امیدواریم این طناز بی‌بدیل رسانه ملی و سینمای خانگی، از این به بعد از شتابزدگی در تولید آثار سطحی و ضعیف پرهیز کند.»

به گزارش ایسنا، هوشنگ صدفی - منتقد - با نگارش مطلبی با عنوان «حاشیه‌ای بر مجموعه "در حاشیه" مدیری» به ارزیابی این سریال طنز پرداخته و انتقادهایی را در این زمینه مطرح کرده است.

کارگردانی که می‌داند بالاخره شترها را کجا بخواباند

در نقد صدفی آمده است:

«مهران مدیری، برخلاف تولیدکنندگان برنامه‌های طنز تلویزیون می‌داند بالاخره شترها را کجا بخواباند. در مثل مناقشه نیست اما واقعیت این است قسمت اخیر مجموعه "در حاشیه" آن چنان هم طناز نیست.

شاید برخی به احترام مهران مدیری از این جملات یا نقدها برتابند اما واقعیت این است گاهی تسلیم خواسته بزرگان هنری می‌شویم و کمتر جسارتی به نقد مجموعه‌های ضعیف آنها داریم شاید یک دلیلش تجربه و توانمندی کارگردان، نویسنده و بازیگران باشد اما این طور نیست، مخاطبان از بزرگان عرصه هنر انتظارات بیشتری دارند؛ چرا که امضای آنها در چارچوب مبادلات هنری به عنوان یک "برند تجاری" ارزش و اعتبار دارد؛ چرا که خرج کردن نادرست از سرمایه معنوی هنرمندان می‌تواند به کارنامه هنری آنان لطمه وارد کند.»

صدفی در ادامه آورده است:

«شاید یک دلیل محافظه‌کاری مهران مدیری، به پخش قسمت اول "در حاشیه" و نگاه منتقدانه جامعه پزشکی برگردد که چالش‌های مثبت و منفی را در رسانه‌ها دامن زد که موجب عقب‌نشینی رسانه ملی شد. طبیعی است مهران مدیری، کارگردان و طراح مثل "مارگزیده‌ها، از ریسمان سیاه و سفید بترسد". شاید همین ترس باعث شده این بار در قسمت دوم مجموعه بازی نکند و حواس خود را به روند داستان و بازی یک دوجین بازیگران سبیل کلفت زندانی معطوف کند. اشتباه اول در این کار، آخرین اشتباه کارگردان محسوب می‌شود و چه بسا بعد از اتمام مجموعه در آن اردوگاه بماند. فارغ از پیش داوری درباره قصه و انتخاب لوکیشن داستانی اردوگاه لازم است به ضعف و قوت این مجموعه اشاره‌ای شود.»

کاهش تعداد بازیگران و تنوع نقش ها

این منتقد سپس نوشته است:
«در مجموعه اول «در حاشیه» تنوع بازیگران زن و مرد تا حدودی دست کارگردان را در ارایه میزانسن متنوع و جذاب باز گذاشته بود اما در این برنامه نقش آفرینان کمتری حضور دارند که موجب شده تکرار بازی شخصیت‌های اصلی، نوعی دلزدگی در مخاطب ایجاد کند. شاید به این دلیل توان بازیگران در ارایه لحن و لهجه‌های ماندگار قسمت اول، شیوه بازی و فیگورهای تکراری بیش ازحد مخاطبان را آزار می‌دهد؛ به طور مثال میمیک چهره "بهروز عشقی" به خاطر تکرار در موقعیت‌های مختلف، کلیشه‌ای شده حتی زهتاب نیز در مجموعه توان خلق تکیه کلام جدید را ندارد؛ البته یک اتفاق جالب در مجموعه رخ داده و آن هم تغییر ماهیت شخصیتی "هومن صحرایی" در قالب شخصیت "‌تیمورخان" است؛ شخصیتی که در قسمت اول فرد منطقی قلمداد می‌شد، حال فرد نابهنجاری شده است. یقینا کاهش تعداد بازیگران طناز و عدم ورود شخصیت‌های طنز جدید به فضای زندان از جذابیت آن کاسته است.»

عدم تحرک دوربین و میزانسن حرکتی

این منتقد نوشته است:

«در این زمینه شاید طراح و کارگردان مقصر نباشد و فضای محدود اردوگاه با شمایل یکسان، خستگی را در مخاطبان دامن می‌زند؛ چرا که تمام داستان در لوکیشن‌هایی تکراری از قبیل کارگاه زندانیان، اتاق رییس اردوگاه، اتاق ملاقات زندانیان، تلفن خانه، باشگاه ورزشی، سلول‌ انفرادی، اتاق‌ زندانیان اتاق بازجویی، سالن غذاخوری، بهداری و حیاط هواخوری اردوگاه سپری می شود و تنوعی در نوع زاویه دوربین، میزانسن حرکتی بازیگر یا تصویر دیده نمی‌شود شاید یک دلیل آن ضبط تلویزیونی با دو دوربین بوده که کارگردان از تنوع تصویر مناسبی برخوردار نیست؛ به طور مثال در صحنه‌ای زهتاب، عشقی و هومن درباره برنامه‌ریزی زندان صحبت می‌کنند نادر چند بار وارد می‌شود که تنها عنصر حرکتی، تصویر همین ورود و خروج شخصیت نادر است.

به عبارتی محدودیت مکان فیلم‌برداری و رنگ یک دست زندان نیز بر این مشکل افزوده است. حتی در برخی سکانس‌ها، عدم تحرک بازیگران و دیالوگ‌های طولانی آنها، خستگی را ایجاد می‌کند، بخصوص قاعده طنز این برنامه بیشتر بر طنز کلامی استوار است تا طنز موقعیت.

طراحی صحنه و دکور
درباره طراحی زندان معلوم نیست نظرات کارگردان دخیل بوده یا مسئولان قضایی؛ چرا که فضاهای زندان واقعی طراحی نشده‌اند، به گونه‌ای لباس زندانیان، ماموران زندان، رنگ آمیزی در و دیوارها، محوطه و سایر فضاها این حس را به مخاطب ارایه نمی‌کند در برخی برنامه‌های تلویزیونی شاهد حضور کمدین‌ها در زندان بوده‌ایم که لحظات نشاط‌آوری را خلق می‌کنند در حالی که این حس به مخاطب انتقال نمی‌یابد. اغلب زندانیان کفش بوت مردانه به پا دارند اما "بهروز عشقی" با دمپایی تردد می‌کند که تا حدی نظم زندان را به هم می‌ریزد، فضاهای اطو کشیده و مرتب زندان بیشتر تخیل کارگردان است تا واقعیت موجود جامعه. به هرحال قصه می توانست در لوکیشن دیگری اتفاق بیافتد.»

دیالوگ و تکیه‌کلام‌ها

در ادامه این مطلب آمده است:
«نمی‌دانم چه اتفاقی افتاده که شخصیت زهتاب با آن شخصیت دوست‌داشتنی و کلمات قصار به یاد ماندنی در بخش اول، این گونه ابتر شده و بدتر از آن شخصیت‌ها به سمت افراد ابله تنزل پیدا کرده‌اند. هرچند انتظار این بود در فضای لمپنی زندان، تکیه‌کلام‌های متنوع و خاص در حد خطوطو قرمز رسانه ملی بازآفرینی شود وگرنه این طوری برخی از مخاطبان آرزو دارند برای سلامت روانی و انبساط خاطر سری به زندان‌ها بزنند. ناگفته نماند مهران مدیری، با هوشمندی شخصیت معتدل و منطقی، "هومن صحرایی" را در فضای زندان تبدیل به فردی مجرم می‌کند که افراد خلافکار از او (سیامک انصاری) وحشت دارند. این خلاقیت کارگردانی را می‌رساند که توانسته القاء کند افراد منطقی معمولا در زندان تلف می‌شوند!

نقص مجموعه طنز
برخلاف نگاه بدبینانه مردسالارانه که در هر ماجرایی پای زنان در میان است، خوشبختانه در زندان مدیری ردی تاثیرگذار از زنان را نداریم. این موضوع شاید نقص مجموعه طنز باشد که نتوانسته با ایجاد گره‌های فرعی، پای زنان بازیگر را به قصه بکشاند. هرچند ملاقات های گاه و بیگاه خواهر هومن، وکیل و خانواده بهروز عشقی این حس را ایجاد نمی‌کند.

شاید هم نویسندگان قصه "در حاشیه" نتوانستند از فضای زندان بهره کافی را برای ایجاد چالش درونی و بیرونی با شخصیت‌های زندانی ببرند وگرنه در فیلم‌های زندان محور با استفاده از فضای زندان و ایجاد گره‌های فرعی، برنامه های قابل توجهی ساخته شده که اقبال مخاطبان را هم در پی داشت؛ به طور مثال فیلم سینمایی "دهلیز" و "حبیب" از جمله آنهاست. باید پذیرفت اردوگاه هیچ تناسبی با زندان واقعی ندارد پس فراموش کنیم که قصه در زندان اتفاق می‌افتد.»

اخبار فرهنگی - ایسنا

«اتاق عمل» مهران مدیری حاشیه دار شد!

اخبار فرهنگی - «اتاق عمل» مهران مدیری حاشیه دار شد!

جرقه انتشار پرونده پیش رو با یک گمانه زنی رسانه ای درباره سریال «اتاق عمل» و حواشی احتمالی آن زده شد؛ در دقیقه نود. موضوع امروزمان چیز دیگری بود اما تصمیم گرفتیم این شایعه که در روز انتصاب مدیران جدید تلویزیون منتشر شده را بهانه تدوین یک پرونده دو وجهی قرار دهیم.

 
مورد اول مستقیما به خود مهران مدیری بازمی گردد که فارغ از درست یا نادرست بودن خبر حواشی «اتاق عمل»، غالب ساخته هایش با حاشیه روبرو شده. نمونه این حواشی هر چند روی کیفیت کار این کمدین برای بیننده به چشم نیامده اما طبعا استمرار آن باعث خودسانسوری می شود.

داستان عزیمت مهران مدیری از تلویزیون به شبکه خانگی را از بَرید. در این سال ها خواسته خیلی از مردم بازگشت او به تلویزیون و ساخت سریال های کمدی بوده.

مدیری بعد از شش سال برگشته و تصمیم گرفته اثری پخته تر از ساخته های پیشین روانه آنتن کند. این قولی است که خودش بارها روی آن تاکید کرده و حالا انتشار این شایعه خبر تلخی برای هواداران میلیونی مدیری به حساب می آید.

علی اصغر پورمحمدی که اتفاقا جنس کارهای مدیری را می شناسد و رابطه ای خوب با آن دارد، باید در مقام معاونت سیما هوای او را داشته باشد... وجه دیگر پرونده به فرامتن این شایعه می رسد.

تلویزیون صورت مسئله را پاک می کند؟ این سوال کلیدی خیلی از مخاطبان و البته کسانی است که با تلویزیون همکاری می کنند.زمینه طرح این پرسش و پرسش های بعدی، تجربه های عجیبی است که در دوره های مختلف مدیریتی شاهد بوده ایم: «حذف یا سانسور یک اثر به جای دفاع از آن.»

تلویزیون سرمایه هنگفتی صرف تولید یک سریال می کند اما بعد از گذشتن از هزارتوی تصویب طرح اولیه و فیلمنامه و بازبینی محصول نهایی، به خاطر اعتراض یک عده، چشمش را می بندد و دستور توقیف آن را صادر می کند. همزمانی معرفی مدیران جدید شبکه های مختلف با انتشار یک تحلیل عجیب درباره سرنوشت سریال مهران مدیری، بار دیگر این سوال را مطرح می کندکه زاویه نگاه آقایان مدیر با محصول تولید شده در زیرمجموعه شان چگونه است؟ تمام قد پشت آن می ایستند یا منتشر واکنش های بیرونی هستند؟

این گزارش مروری گذرا است بر دورنمای «اتاق عمل»، آنچه در سال های اخیر بر مجموعه های تلویزیونی گذشته و نسبت مدیران با سریال ها. البته می شد تاک شوها را هم در این مجموعه گنجاند اما چون غالبا اسیر نگاه سلیقه خود مدیران بوده اند و نه فشار بیرونی، از گزارش بیرون می ماند.

ماجرای حواشی اتاق عمل چیست؟
ابتدا از بهانه اصلی مان یعنی «اتاق عمل» شروع می کنیم. دیروز سایت کافه سینما تحلیلی عجیب به نقل از هفت راه منتشر کرد که با استناد به برخی موارد نتیجه اش می شود به مشکل خوردن سریال در حال ساخت مهران مدیری: «شنیده ها حاکی از آن است که مضمون تند و تیز سریال «اتاق عمل» و انتقادات آن از عملکرد برخی پزشکان که از قضا با داغ شدن مبحث زیرمیزی گرفتن پزشکان و منازعات رسانه ای وزیر بهداشت با برخی از اعضای جامعه پزشکی نیز همزمان شده، به شایعات پیرامون توقف این سریال و تردید مسئولان سیما برای پخش آن بیش از پیش دامن زده است.

 
از طرفی، تداوم حواشی و اعتراضات برخی از اعضای جامعه پزشکی به برنامه چند هفته پیش «ثریا» با موضوع بحث بهداشت و درمان که رویکرد انتقادی داشت، نگرانی مدیران تازه منصوب شده سیما برای پخش این سریال را دو چندان کرده است؛ به ویژه آن که حافظه تاریخی سینما و تلویزیون ایران نشان می دهد که جامعه پزشکی کشور نسبت به انتقادات رسانه ای، چندان گشاده رو نیست که نمونه آن را می توان در ماجرای اکران فیلم «خانه ای روی آب» مشاهده کرد.»

شایعه صحت دارد؟
برای اطلاع از صحت و سقم حواشی «اتاق عمل» ابتدا با روابط عمومی سریال تماس گرفتیم. ظاهرا ماجرا از این قرار است که اندازه مشکلات، در حد تحلیل بالا نیست و مدیری و تیمش با لحاظ همه حساسیت ها سراغ «اتاق عمل» رفته اند.

نکته دیگری که دستگیرمان شد اینکه سریال چند روزی تعطیل است تا برخی متن ها بازنویسی شود و دوباره کار کلید بخورد.

برای تکمیل اطلاعات مان با خشایار الوند و امیرمهدی ژوله هم تماس گرفتیم اما دیالوگ برقرار نشد.

زین العابدین با مدیری چه می کند؟
سومین سوال گزارش درباره چگونگی برخورد مجید زین العابدین با مهران مدیری است. زین العابدین دیروز به طور رسمی از شبکه سه به شبکه پنج رفت تا مدیریت این شبکه را برعهده داشته باشد. خب رابطه این انتخاب با حاشیه احتمالی سریال مدیری چیست: «سابقه نه چندان خوب آقای مدیر».

ماجرای «ساختمان پزشکان» خاطرتان هست؟ این سریال با اعتراض بخشی از جامعه پزشکان و برخی رسانه های اصولگرا روبرو شد. اعتراض ها نسبت به «ساختمن پزشکان» به جایی رسید که برخی معترضان، مستندی به اسم «ضلع غربی ساختمان پزشکان» ساختندو آن را در دانشگاه امیرکبیر نمایش دادند.

سازندگان این مستند می خواستند بگویند که این سریال در مطرح کردن مسائل غیراخلاقی پیشتاز بوده و روند سریال های طنز با آثار منفی، روز به روز در حال گسترش است.

بعد از جرح بخش هایی از سریال هرگز اجازه ساخت قسمت دوم «ساختمان پزشکان» صادر نشد. حتی خود زین العابدین اصرار داشت تیم قاسمخانی و صحت به جای این سریال، «پزمان 3» را بسازند.

مورد دیگر مربوط به «سرزمین کهن» است که بعد از چند قسمت پرونده اش به خاطر اعتراض ها بسته شد. حالا در صورت پررنگ شدن اعتراض ها به «اتاق عمل» جناب مدیر، پشت مدیری می ایستد؟

پورمحمدی با مدیری و دیگران چه می کند؟
علی اصغر پورمحمدی مدیرخوشنامه تلویزیون است که وقتی از شبکه سه برکنار شد خیلی از مدیران با امضای نامه و مصاحبه های گوناگون حمایت شان از او را ابراز کردند. حالا هم انتخاب او به معاونت سیما بازخوردهای مثبت فراوانی داشته و خیلی از هنرمندان به آینده تلویزیون امیدوار شده اند.

پس انتظار می رود «اتاق عمل» و دیگر سریال های حاشیه دار احتمالی، مورد حمایت او باشند. نکته مبهم اما به دو مورد کاملا مشخص برمی گردد؛ به اتفاقات دوران مدیریتش در شبکه سه. «شب های برره» در دوره مدیریت جناب پورمحمدی دچار حاشیه شد و به یکباره از آنتن بازماند. آقای مدیر هم نتوانست کاری از پیش ببرد.

مورددوم مربوط به سریال «بزنگاه» است که از همه طرف رضا عطاران مورد هجوم واقع شد. هنوز پنج قسمت از پخش «بزنگاه» نگذشته بود که صدای اعتراض مجلسی ها درآمد. پس از آن شورای نظارت بر سازمان صداوسیما در نامه ای خواستار جلوگیری از پخش آن شد. سریال از پخش بازنماند اما با کلی حذف و تعدیل روی آنتن رفت. رضا عطاران هم عطای تلویزیون را به لقایش بخشید.

سریال سازان پشتوانه دارند؟
سوال پایانی، دغدغه خیلی از هنرمندانی که قصد همکاری با صدا و سیما دارند است. اگر رد صحبت های چهره های مطرح را بگیریم، به این دغدغه مشترک می رسیم که «ما حمایت می خواهیم». پیش تر هفت صبح به بهانه مختلف سریال هایی که وسط بزنگاه حواشی و اعتراض گیر افتاده بوده اند را مرور کرده و تکرارش یادآوری این نکته است که یکی از اولویت های مدیریت تازه تلویزیون باید حمایت از محصولی باشد که با مجوز و زیر نظر خودش تولید شده.

اگر جزیی نگاه کنیم بیشترین موارد اعتراض از جانب صنوف و لهجه ها بوده. مورد تازه «جاده قدیم» است که چند لحظه مانده به پخش از آنتن بازماند و هنوز نه دلیل روشنی برای آن ارائه شده و نه مشخص است آیا فرصت پخش خواهد یافت یا خیر؟ آن هم در شرایطی که سازندگان بارها اعلام کرده اند لهجه سریال «من درآوردی» است.

«پایتخت» هم هیچ گاه حاشیه امنیت نداشته و به رغم خواهش عمومی و حمایت طیف های مختلف رسانه ای با اما و اگر به سرانجام رسیده اند. فصل چهارم آن هم که کلا معلق است.

ماجرای دنباله دار اعتراض صنوف و در رأس آن پزشکان به سال های دور برمی گردد. به سریال «پزشکان» مسعودکرامتی. دامنه اش تا «روزگار قریب» کشیده شدو به «ساختمان پزشکان» رسید. دیگر سریال پزشکی که مورد اعتراض واقع شد، «ساعت شنی» است. از قضا این سریال دردوره محمدرضا جعفری جلوه (مدیر جدید شبکه دو که آن زمان مدیر شبکه یک بود) رخ داد.

اگر دامنه بحث را گسترده تر بگیریم به سریال هایی مثل «نون و ریحون» و «تا ثریا» هم می رسیم. فرزاد مؤتمن در«نون و ریحون» به دستور مدیران تلویزیون خواست برای تلطیف فضای جامعه با اتفاقات سال 88 شوخی کند، خیلی زود با اعتراض چند رسانه همه راش ها دور ریخته شد و از ابتدا داستانی دیگ رتصویربرداری شد.

پایتخت چهار قربانی محافظه کاری
سیروس مقدم که معمولا سعی می کند در سریال هایش هوای خط قرمزها را بیش از حد داشته باشد، در «تا ثریا» با موج عجیبی از حواشی روبرو شد. این انقتادها از جهات مختلف باعث ایجاد تغییرات زیادی در سریال شدند. مهمترین مسئله حاشیه ساز سریال، نوع حجاب ثریا بود.

 
بعد از قتل سرهنگ، جنجال های زیادی در رابطه با چادر این شخصیت به وجود آمد. برخی رسانه ها با تیتر «چادر؛ آلت قتاله» یا «چادر دردسرساز» و ... سعی داشتند القا کنند که مقدم قصد مخالفت با این پوشش را داشته.

از طرف دیگر بحث تلخ بودن سریال هم مزید بر علت شد. درست زمان پخش این سریال بود که معاونت سیما، بحث ممنوعیت ساخت سریال های تلخ از تلویزیون را مطرح کرد و خود ضرغامی هم اعلام کرد هر سریالی که فضای دراماتیکش طوری باشد که غم و اندوه را زیاد کند، می تواند توسط مسئولان مورد جرح و تعدیل قرار گیرد.

نکته قابل توجه اینجا بود که مقدم و غفوری، در تمام مدت انتشار این انتقادها و اعتراض ها، یک کلمه هم واکنش نشان ندادند و تا آخر سکوت اختیا رکردند. با اینحال اما اعتراض ها باعث شد 12 قسمت از سریال حذف شود و بخش های جنجالی دیگری مثل حامله بودن ثریا یا فاش شدن راز صیغه محرمتیش با یک مرد دیگر، به طور کامل از قصه بیرون بیاید.

مقدم به خاطر فشارهای تلویزیون مجبور شد قصه سریالش را از یک جایی به بعد کاملا تغییر دهد.

اخبار فرهنگی - روزنامه هفت صبح