هر وقت گریه کنم، مامانم منو بغل می‌کنه!

بچه بغلی، موجودی است که تمام ساعات روز باید بغل مادر و بعضا اطرافیان باشد و به محض اینکه او را زمین بگذارند گریه و جیغ و دادش گوش همسایگان را هم کر می‌کند. اما چه می‌توان کرد که بچه بغلی نشود؟

وب‌سایت دکتر سلام: وقتی کودک شما گریه و بی‌قراری می‌کند، اگر بخواهید همیشه با بغل کردن او را آرام کنید، اشتباه است.

احتمالا این را زیاد شنیده‌اید که می‌گویند بچه «بغلی» شده است!

بچه بغلی، موجودی است که تمام ساعات روز باید بغل مادر و بعضا اطرافیان باشد و به محض اینکه او را زمین بگذارند گریه و جیغ و دادش گوش همسایگان را هم کر می‌کند. اما چه می‌توان کرد که بچه بغلی نشود؟ اصلا چرا باید بچه را بغل کرد و اصولا به چه بچه‌ای بغلی می‌گویند. این سوالات را با خانم دکتر،  لیلاسادات موسوی‌راد، روانشناس کودک و نوجوان، مطرح می‎کنیم و او هم با حوصله، جواب‌های خوبی به ما می‌دهد.

چرا باید بچه را بغل کرد؟

بچه‌های زیر دو سال نیازهای رشدی و عاطفی‌ای دارند که اگر به آنها توجه درستی شود باعث می‌شود در آینده رفتارهای غیرمنطقی انجام ندهند. یکی از این نیازها بغل شدن و در آغوش گرفته شدن است.

نیازهای بچه زیر دو سال از لحاظ عاطفی شامل لمس و تماس بدنی مادر با نوزاد موقع شیر خوردن و نوازش و بوسیدن اوست. تمام سطح پوست ارگان‌های حساسی است که باعث آرامش می‌شود. حتی در رابطه جنسی نیز ارگان‌های پوستی حساسیت نشان می‌دهند و ایجاد آرامش و رضایت در شخص می‌کنند. نوزاد زیر دو سال هنگام گریه باید بغل شود تا آرامش مادر از طریق تماس پوستی به بچه آرامش دهد. البته این به آن معنی نیست که بچه بیشتر از دو سال نیازی به درآغوش گرفتن ندارد. بلکه همان طور که بچه تا دو سالگی از طریق در آغوش گرفته شدن نیاز عاطفی‌اش را برطرف می‌کند، بعد از آن سن و تا ۴ سالگی در آغوش گرفته شدن علاوه بر آرامش، اعتماد به نفس کودک را بالا می‌برد.

چه زمانی باید بچه را بغل کرد تا بغلی نشود؟

وقتی کودک شما گریه و بی‌قراری می‌کند، اگر بخواهید همیشه با بغل کردن او را آرام کنید، اشتباه است. چون وقتی این رفتار تکرار شود کودک شرطی می‌شود. در واقع عکس‎العمل والدین که وقتی کودک گریه می‌کند، سریع او را بغل می‌کنند، باعث این مشکل می‌شود. در این شرایط بچه شرطی می‌شود که هر وقت گریه کنم، مادرم مرا بغل می‌کند و وقتی به این روند عادت کند مقاومت والدین برای بغل کردن بچه باعث گریه شدیدتر او می‌شود.

والدین باید موقعیت‌های مختلف را از هم تشخیص دهند. وقتی بچه به محبت شما نیاز دارد باید او را بغل کنید. به عنوان مثال بچه‌ای که زمین خورده و گریه می‌کند را باید بغل کرد. حتی اگر یک کودک در خیابان و غریبه باشد. با این کار شما، جلوی خیلی از فشارهای روانی که ممکن است در آینده برای این بچه پیش آید، گرفته می‌شود.

چه شرایطی باعث می‌شود مادر از بغل کردن کودک سر باز زند؟

تصور مادران از اینکه بچه مزاحم‌شان است و همیشه مجبورند از او نگهداری کنند و تمام وظایف بچه به صورت تمام و کمال و ۲۴ ساعته به عهده آنهاست، باعث می‌شود والدین طردکننده شوند. اما هر چه مادران بیشتر کودک را طرد کنند بچه به همان اندازه احساسات منفی بیشتری از خود بروز می‌دهد و در نتیجه بیشتر گریه و بدقلقی می‌کند.

در ۳،۴ ماه اول تولد نوزاد والدین نمی‌توانند مدیریت زمان داشته باشند و فشار گریه‌های بچه، عدم مدیریت احساسات خودشان، بچه‌داری صرف در این زمان آنها را تحت فشار قرار می‌دهد و باعث می‌شود کودک را مانع و سدی بر سر راه پیشرفت، کار، تحصیل و خلاصه همه فعالیت‌هایی ببینند که پیش از به دنیا آمدن او به آنها مشغول بودند.

عدم مدیریت روابط زوجین در زمان به دنیا آمدن نوزاد می‌تواند روابط آنها را نیز تحت تاثیر قرار دهد و ممکن است باعث ایجاد سردی‌هایی میان آنها شود. اگر پدر در نگهداری از کودک بخشی از وظایف را بر عهده نگیرد و به همسرش کمک نکند، مادر زیر بار مسولیت تحت فشار زیادی قرار می‌گیرد.

مادران باید توجه داشته باشند

همان قدر که تامین امنیت و آرامش کودک اهمیت دارد، باید به فکر آرامش و نیازهای خود نیز باشند و بدانند که اگر آنها آرامش داشته باشند بچه نیز آرامش پیدا خواهد کرد. در این شرایط دیگر مادر فکر نمی‌کند که بچه مزاحم است و تحت فشار نیست.

مشکل اینجاست که

۹۰درصد والدین این احساسات را بروز نمی‌دهند و از داشتن چنین حسی به فرزند خود احساس عذاب وجدان دارند. همین احساسات منفی نسبت به کودک و عذاب وجدان در ادامه آن باعث می‌شود به خاطر پشیمانی بیشتر به بچه محبت کنند و او را بیشتر بغل کنند و دوباره تحت فشار و خستگی و حس مسوولیت بچه را از خود طرد کنند و دوباره عذاب وجدان و بغل کردن و دوباره پشیمانی و بغل کردن… این چرخه باعث می‌شود کودک نیز دچار دوگانگی شود و نداند که بالاخره او را دوست دارند یا طرد می‌کنند.

برای مشکل تحت فشار نبودن مادران چه باید کرد؟

بهترین کار این است که والدین در نگهداری از کودک ابتدا مدیریت درست داشته باشند و وظایف را بین خودشان تقسیم کنند و از اطرافیان نیز کمک بگیرند. به عنوان نمونه می‌توانند در روزها یا ساعات خاصی بچه را به دست مادربزرگ، خاله یا عمه بسپارند و به کارهای شخصی خودشان بپردازند.

نگرانی‌های شدید که مخصوصا در مورد بچه‌های اول دیده می‌شود باعث می‌شود که والدین بیش از اندازه خودشان را آزار بدهند. مثلا والدینی که از راه رفتن بچه به تنهایی می‌ترسند و مرتب او را بغل می‌کنند که باعث می‌شود بچه هم بغلی شود و هم وابسته که در صورت ادامه‌دار شدن می‌تواند به بزرگسالانی وابسته تبدیل شود.

با بغل کردن بچه، وابستگی به مادر ایجاد نمی‌شود؟

خیلی از والدین فکر می‌کنند بچه ۱۸ماهه به آنها وابستگی پیدا کرده‌ و خیلی‌ها راجع به فرزندان زیر دو سال خود این سوالات را مطرح می‌کنند و نگران هستند که بچه به آنها وابسته شده باشد. مثلا می‌گویند که بچه خیلی به ما گیر می‌دهد و مدام می‌خواهد پیشش باشیم. اما کودک از ۱۸ تا ۲۱ ماهگی دچار نگرانی، اضطراب و دلبستگی نسبت به والدین است و این روند طبیعی رشد اوست. مدام به مادر می‌چسبد و می‌خواهد بغلش کنند، گریه می‌کنند، بغل اطرافیان نمی‌روند و مدام به مادرشان می‌چسبند. این دلبستگی و اضطراب از دست دادن مادر طبیعی است و باید در آن دوران طی شود. این اتفاق اگر در بزرگسالی بیفتد غیرطبیعی است.

چه راهکارهایی برای مقابله با بغلی شدن بچه وجود دارد؟

بچه‌ها انسان‌هایی با شخصیت مستقل هستند بنابراین نباید منتظر باشید که همه از یک راهکار استفاده کنند. گاها راهکارهایی در این باره ارائه می‌شود اما والدین باید بدانند که این راهکارها برای همه بچه‌ها نتیجه بخش. یا ممکن است مدتی تاثیر مثبت داشته باشند و بعد دیگر بچه نسبت به آنها مقاومت نشان دهد. بهترین و موثرترین راهکارها را هر پدر و مادری با مدیریت لحظه، خلاقیت خود و استفاده از مهارت‌های کلامی ایجاد می‌کند.

بچه‌ها خیلی راحت گول می‌خورند و ما می‌توانیم به راحتی آنها را با هر کار کوچکی هیجان زده کنیم. مثلا برای تشویق کودک به راه رفتن می‌توانید با او مسابقه دهید یا اگر در پاساژ مشغول خرید هستید او را با وعده پله برقی تشویق به حرکت کنید. کافی است که انرژی بگذارید و کلام خود را با هیجان و لحن مناسبی بیان کنید تا کودک با شما همراه شود.

گریه کردن کودکان

1.اگر دوروبرتان كودك شيرخواري داريد كه صداي ونگ ونگش هميشه توي گوشتان است. پس اولين نكته‌اي كه بايد بدانيد اين است: بالا برويد، هر بچه‌اي گريه ميكند و هيچ كاري هم نمي‌شود كرد. در چند ماه اول زندگي، شيرخواران به طور ميانگين، روازنه 2/2 ساعت گريه ميكند. از اين نظر، 5‌‌1 ماهگي اوج بدبختي پدر و مادر است.

۲- پزشكان ، براي توصيف گريه هاي كودكي كه هيچ دليلي (مثل گرسنگي، گرما يا سرما يا ساير تحريكهاي حسي، كثيف كردن و يا خداي ناكرده تب و درد و...) براي گريه‌اش يافت نمي‌شود، از واژه <كوليك> استفاده ميكنند. كوليك از 50 سال قبل يك، تعريف آسان دارد كه به <قانون >3 معروف است: گريه بيش از 3 ساعت در روز، بيش از 3 روز در هفته، و به مدت بيش از 3 هفته در ز كه به خوبي تغذيه ميشود و از همه نظر سالم است.

۳- دقت كنيد: جيغهاي بلند گوشخراش، برافروختگي يا كبودي چهره هنگام گريه، چين خوردن پوست پيشاني، مشتهاي گره كرده و كشيده شدن پاها به سمت شكم هنگام گريه، همه و همه ويژگيهاي طبيعي گريه هاي شيرخواران هستند و نبايد پدرو مادر را بترسانند. معمولاً كوليك شيرخواران از 2 ماهگي آغاز شده و تا 4 ماهگي فروكش ميكند. بيشترين ميزان گريه، بعد از ظهر و نزديك غروب است و ارتباطي هم با حوادث روزمره، الگوي تغذيه‌اي كودك يا هيچ چيز ديگري ندارد. در چنين وضعيتي شايد كودك را حتي با شير دادن نشود ساكت كرد.

۴- تنها 5 درصد كودكاني كه زياد گريه ميكند، ممكن است واقعاً بيمار باشند. بعضي اين بيماريها عبارتند از: عفونتهاي ويروسي، عفونتهاي ادراري، اوتيت مياني، يبوست، عدم تحمل پروتئين شيرگاو، رفلاكس (پس‌زنش معده به مري)، عدم تحمل لاكتوز موجود در شير، ميگرن شيرخواري و...

۵- با توجه وضعيت پاهاي شيرخوار و علايم ديگر، معتقدند كه اختلالات گوارشي عامل اصلي ايجاد كوليك هستند. برخي نيز مي‌گويند گريه بيش از حد باعث افزايش بلع هوا ميشود، گازي كه در كلون ايجاد ميشود هم شرايط را بدتر ميكند و به اين ترتيب، گريه كودك ناشي از نفخ است. اما به نظر نمي رسد اين استدلال درستي باشد چرا كه تصويرهاي راديوگرافي گرفته شده در طي حملات گريه، نماي معده را طبيعي نشان داده اند. بعضي هم ميگويند كوليك در نتيجه حساسيت به پروتئين شير است. اين فرضيه هم تاييد نشده است.

۶- يك هورمون روده‌اي نقش اصلي را در ايجاد كوليك به عهده دارد. فرض بر اين است كه گريه هاي شيرخواران كوليكي به علت دل پيچه يا كرامپهاي شكمي است اما اين كه چه عاملي باعث اين كرامپها مي‌شود، معلوم نيست.

۷- مطالعات نشان داده‌اند وقتي شيرخواران دچار كوليك تحت مراقبت پرستاران حرفه‌اي آموزش ديده قرار ميگيرند، دو برابر كودكان غيركوليكي گريه مي‌كنند. اين يعني اگر كودكي بخواهد كوليكي شود، مي‌شود؛ فرقي ندارد كه چه كسي از او مراقبت ميكند.

۸- هيچ مطالعه‌اي موجود نيست كه ادعا كند اضطراب يا استرسهاي مادر به كودك منتقل مي‌شود و باعث ايجاد كوليك مي‌گردد.

۹- مهم ترين كاري كه يك پزشك در مواجهه با يك كودك دچار كوليك بايد بكند اين است كه بعد از آن كه مطمئن شد كودك بيمار نيست، به پدر و مادر اطمينان بدهد كه مشكلي نيست، آنها نبايد نگران باشند و مشكل به خودي خود برطرف مي‌شود. اگر وزن‌گيري كودك طبيعي باشد و در معاينه فيزيكي هم نكته‌اي وجود نداشته باشد، آزمايش و عكس و اين جور چيزها ضرورتي ندارد.

۱۰- پدر و مادر هم نبايد پزشك را وادار به انجام چنين كاري كند.

۱۱- از آنجا كه ميزان بروز كوليك در شيرخواران تغذيه شده از شيرمادر و شيرخواراني كه از شيشه تغذيه ميشوند، مشابه است، مادراني كه به كودكان شير ميدهند، بايد اين كار را ادامه بدهند. بالاخره كودك بايد غذا بخورد و فايده هيچ نوع شيرخشكي هم براي تسكين كوليك شيرخواران به اثبات نرسيده است.

۱۲- بك نكته بسيار مهم : بعضي مطالعات نشان داده‌اند حذف لبنيات، تخم مرغ، گندم و آجيل از رژيم غذايي مادران شيرده، به تسكين گريه هاي كودكان كوليكي كمك ميكند.

۱۳- سايمتيكون يك داروي بي‌خطر براي كاهش گاز درون مجراي روده است كه معمولاً بدون نسخه از داروخانه ها قابل تهيه است. عده‌اي معتقدند اين دارو و نظاير آن در درمان كوليك شيرخواران موِثر است اما مثل خيلي چيزهاي ديگر در عالم پزشكي، هيچ كس نمي تواند در اين باره قسم بخورد. در كشور ما، رايج‌ترين داروهايي كه براي درمان كوليك شيرخواران به كار ميرود <گريپ ميكسچر> و <> است.دايميتكون

۱۴- ماساژ شيرخواران نمي‌تواند علايم كوليك را به شكل معني‌داري كاهش دهد و بنابراين ماساژ براي درمان كوليك توجه نمي شود.

۱۵- مصرف جوشانده‌هاي گياهي حاوي مخلوطي از بابونه، شاه پسند، شيرين بيان، رازيانه و بادرنجبويه توسط مادر گريه را در شيرخواران دچار كوليك كاهش ميدهد. فراموش نكنيد كه در استفاده از داروهاي گياهي به صورت سنتي هميشه خطر آلودگي و عفونت وجود دارد.

۱۶- توصيه هايي مثل در گهواره گذاشتن او و حركات آرام بخش ملايم، استفاده از پستانك، در آغوش گرفتن كودك ، اگر چه ممكن است در برخي موارد باعث تسكين موقت كودك شود اما احتمالاً مهم ترين فايده آنها احساس حمايت و اطمينان پدرو مادر است.

۱۷- در مطالعه اي كه براي ارزيابي فوايد افزايش زمان در آغوش گرفتن شيرخوار دچار كوليك در زمانهاي بدون گريه شد، معلوم شد اين كار هم فايده معنا داري ندارد. يعني حتي بغل كردن كودك براي پيشگيري از گريه هم سودي ندارد.

۱۸-روشهاي ديگري هم پيشنهاد شده اند كه احتمالاً مكانيسم عملشان، پرت كردن حواس كودك و در نتيجه متوقف كردن گريه هاي او هستند: قرار دادن شيرخوار كوليكي نزديك جاروبرقي يا وسيله‌اي شبيه آن، كه سروصداي يكنواخت ايجاد ميكند، همين طور سوار كردن كودك در اتومبيل يا كالسكه براي گردش. حداقل اين است كه ميشود اين روشهاي بي ضرر را امتحان كرد.

۱۹- در كشورهاي ديگر وسيله‌اي به نام <نگهدارنده كوليك> به بازار عرضه شده كه روي شكم شيرخوار فشار وارد ميكنند. سازندگان ادعا ميكنند اين وسيله در درمان و پيشگيري از كوليك موِثر است.

۲۰- هيچ ارتباطي ميان كوليك شيرخواران و بيماريهايي كه در آينده سلامت كودك را تهديد كنند، شناخته نشده است. حتي ارتباط ميان كوليك شيرخواران و ابتلا به بيماريهاي آلرژيك نيز يافت نشده است.

۲۱- كوليك شيرخواران بسيار بيش از آن براي خود كودك آزاردهنده يا خطرناك باشد، براي پدر و مادر آزاردهنده و حتي خطرناك است. پزشكان هم در چنين مواردي، شايد بيش از نوزاد بايد به پدر و مادر نوزاد توجه كند. مادران هم بايد مطمئن باشند اضطراب و افسردگي شان، بعد از طي شدن دوره گريه هاي كودك، بهبود مي‌يابد.