علائم کم‌کاری تیروئید در نوزادان

نی نی سایت: کم‌کاری‌تیروئید در نوزادان بیماری شایعی نیست اما اگر به موقع و دقیق تشخیص داده نشود ممکن است اثرات جبران‌ناپذیری بر نوزاد بگذارد. به همین دلیل ما در گفتگو با دکتر حجت درخشان‌فر، متخصص کودکان و نوزادان، درباره‌ی کم‌کاری تیروئید، نشانه‌ها و روش درمان این بیماری از او پرسیدیم.

دکتر درخشان‌فر با اشاره به تعداد نوزادانی که با کم‌کاری تیروئید به دنیا می‌آیند درباره‌ی علت بروز آن می‌گوید:« شیوع کم‌کاری تیروئید در نوزادان 1 در 4 هزار است و این بیماری در بعضی از نژاد‌ها بیشتر است. علت بروز این بیماری مادرزادی است و به دلیل تشکیل نشدن بافت تیروئید در نوزادان اتفاق می‌افتد و یا این‌که تعداد گیرنده‌های تیروئید در بدن کم هستند. اگر مادر در دوران بارداری قرص تیروئید مصرف کرده باشد ممکن است جنین او به کم‌کاری تیروئید مبتلا شود. کم‌کاری تیروئید در نوزادان دختر 2 برابر پسران است.»


در بدو تولد نوزاد علائم زیادی ندارد. ضمن این‌که در کشور ما، 3 تا 5 روز بعد از تولد نوزاد، از نظر 3 بیماری کم‌کاری تیروئید (هایپو‌تیروئیدیسم)، فاویسم و فنیل کتونوری غربالگری می‌شوند و برای انجام این آزمایش از کف پای آنها خون می گیرند.

علائم کم‌کاری تیروئیدی

دکتر دخشان‌فر با بیان این‌که وزن و قد نوزاد مبتلا به کم‌کاری تیروئیدی در هنگام تولد کاملا طبیعی است، علائم کم‌کاری تیروئید را به ترتیب زیر معرفی می‌کند:

1- با این‌که نوزاد ظاهری طبیعی دارد، اما اندازه‌ی سرش کمی بزرگ است.

2- اگر این نوزادان دچار زردی باشند ممکن است زردی در آنها کمی طول بکشد.

3- این نوزادان دچار مشکلات تغدیه‌ای مانند بی‌اشتهایی هستند و به اندازه‌ی کافی شیر نمی‌خورند.

4- زبان بزرگ این نوزادان باعث ایجاد مشکلات تنفسی در آنها شده و سبب آکنه، وقفه‌ی تنفسی، تنفس صدا‌دار و انسداد بینی می‌شود.

5- ممکن است گریه‌های این بچه‌ها بی‌صدا باشد.

6- یبوست مقاوم به درمان دارند.

7- شکم بزرگ دارند.

8- دچار فتق نافی هستند.

9- پوست این نوزادان معمولا سرد است و عروق ریز قرمز در پوست‌شان مشخص است.

10- ممکن است نواحی تناسلی و اندام‌های آن ورم داشته باشند.

11- ممکن است عکس قلب‌شان در معاینه بزرگ باشد.


12- ممکن است دچار کم‌خونی باشند که به درمان جواب ندهد.

13- ممکن است آبریزش مداوم آب بینی داشته باشند.

14- معمولا خواب‌آلوده هستند.

15- دهان این بچه‌ها معمولا باز و زبان‌شان کمی بیرون است و دیر دندان درمی‌آورند.

16- تکامل استخوان این بچه‌ها ممکن است در عکس‌های رادیولوژی با تأخیر باشد.

17- 20 درصد از نوزادان مبتلا به کم‌کاری تیروئیدی دچار کم‌شنوایی هستند.

تشخیص و درمان

معمولا علائم کم‌کاری تیروئید در هفته‌های اول وجود دارد اما ممکن است تا ماه‌ها بعد بروز نکند. به همین دلیل دکتر درخشان‌فر می‌گوید:« اگر کم‌کاری تیروئید به‌موقع تشخیص داده نشود، ممکن است کودک دیر راه بیفتد، کاهش شدید ضریب‌هوشی پیدا کند یا دچار عقب‌ماندگی ذهنی شود.»

این متخصص کودکان و نوزادان درباره‌ی تشخیص این بیماری می‌گوید:« تشخیص کم‌کاری تیروئید با اندازه‌گیری هورمون‌های تیروئید TSH و T4 در غربالگری انجام می‌شود. اگر در نتیجه‌ی آزمایش مشخص شود که نوزاد دچار کم‌کاری تیروئید است، ما فورا درمان را شروع نمی‌کنیم و برای اطمینان آزمایش را دوباره چک می‌کنیم. چون دارویی که طبق نتیجه‌ی این آزمایش برای نوزاد تجویز می‌شود، تا پایان زندگی همراه اوست و بچه باید آن را مصرف کند. بنابر‌این علاوه بر تشخیص فوری این بیماری در نوزاد،‌آن تشخیص باید درست و دقیق باشد. اگر درمان به موقع شروع شود، عوارض بیماری برگشت‌پذیر هستند.»

پس از تشخیص کم‌کاری تیروئید و شروع مصرف قرص‌ها، متخصصان روال مصرف قرص را در 3 سالگی به مدت 3 تا 4 هفته قطع کرده و دوباره از کودک آزمایش می‌گیرند. اگر نتیجه‌ی این آزمایش باز هم کم‌کاری تیروئید را نشان دهد، یعنی کودک دچار کم‌کاری تیروئید دائمی است و تا پایان زندگی باید دارو مصرف کند. بر همین اساس دکتر درخشا‌ن‌فر توصیه می‌کند:« قرص‌های لِوو تیروکسین مورد مصرف این بچه‌ها به هیچ‌وجه نباید با شیر خشک‌های حاوی پروتئین‌های سویا و آهن مخلوط شود چرا که مواد آنها به هورمون T4 متصل شده و مانع از جذب قرص تیروکسین می‌شوند.»