راهکارهایی برای حل مشکل خواب‌ کودک

بی خوابی و بدخوابی مشکل تعداد زیادی از کودکان است که ممکن است بعد از چند ماه برطرف شود اما خواب پریشی مشکلی است که برای آن دلایل زیادی وجود دارد و باید به آن توجه کرد. دکتر ریوار نظری که در رشته‌ی روانشناسی بالینی تحصیل کرده ­اند در خصوص خواب پریشی به نکاتی اشاره می­ کنند که در ادامه می‌خوانید.

نی‌نی سایت: بی خوابی و بدخوابی مشکل تعداد زیادی از کودکان است که ممکن است بعد از چند ماه برطرف شود اما خواب پریشی مشکلی است که برای آن دلایل زیادی وجود دارد و باید به آن توجه کرد. دکتر ریوار نظری که در رشته‌ی روانشناسی بالینی تحصیل کرده ­اند در خصوص خواب پریشی به نکاتی اشاره می­ کنند که در ادامه می‌خوانید.

بی خوابی شبانه

عوامل بسیاری وجود دارد كه در دیر به خواب رفتن كودكان نقش دارد كه شما باید برای حفظ سلامت فرزندتان دلیل آن را كشف و نسبت به رفع آن اقدام كنید. اغلب شیرخواران وقتی شب هنگام بیدار می­ شوند گریه می­ کنند و نیازمند حمایت والدین برای دوباره خوابیدن هستند ولی این حالت از حدود 1 سالگی به بعد تقریبا به کم ترین میزان خواهد رسید.

هر بی خوابی اختلال نیست

یک باور اشتباه این است که خواب نوزاد باید در سن 6 ماهگی  طبیعی و متناسب یا رشد جسمی و روانی باشد، بنابراین اگر کودک در طول شب نمی‌خوابد حتما دچار اختلال است. فقط زمانی می‌توان گفت نوزاد اختلال خواب دارد که اقدامات لازم انجام شود ولی مشکل خواب برطرف نشود.

الگوی خواب نوزادان با افراد بزرگسال متفاوت است و همین تفاوت محدودیت‌هایی پیش پای ما می­گذارد. برای مثال یک نوزاد کشش خواب 8 ساعته را ندارد و نیازهای فیزیولوژیک نوزادان با ما متفاوت است. به همین دلیل ما نمی ­توانیم رویکردی که به خواب یک نوجوان داریم را به نوزاد هم داشته باشیم.

الگوی خواب کودک را بشناسید

نباید قبل از زمانی که کودک خوابش می ­آید سعی کنیم او را بخوابانیم. به همین منوال نباید کودک را دیر به رختخواب برد چون هردوی این حالت‌ها منجر به آشفتگی خواب کودک می شود. باید به مرور یک الگوی خواب منظم را در کودک پیاده کنیم چرا که  اغلب نوزادان از مشکلات مربوط به ریتم خواب رنج می­ برند.

اگر کودک شما به خواب بعد از ظهر عادت دارد ، معمولا بیدار شدن‌های شبانه ­اش توجیه می­ شود. گاهی اوقات علت مختل شدن خواب کودک گرسنگی است، البته سن کودک و نحوه‌ی تغذیه در این مورد تاثیر گذار است مثلا نوزادان کم‌سن‌تر نیاز ویژه به شیر مادر دارند با این حال شما می‌توانید با تغذیه­ ی نوزاد از حدود ساعت 10 شب و یک‌بار هم در طول نیمه شب شانس خواب آرام‌تری را برای نوزاد و خودتان فراهم کنید.

شیرخشکی­ ها کمتر بیدار می­ شوند

مطالعات متعددی نشان داده که شب بیدار شدن‌ها در نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می­ شوند بیشتر از نوزادانی است که با شیر خشک تغذیه می­ شوند. شب بیدار شدن ها به نوعی در کودکانی که با شیر مادر تغذیه می شوند طبیعی است. بنابراین اگر یک کودک با شیر مادر تغذیه می­ شود ممکن است شب­ ها چند مرتبه از خواب بیدار شود و باعث ناراحتی پدر و مادر شود، اما باید بدانید که به آن معنا نیست که شما دارید کار اشتباهی انجام می‌دهید، بلکه بهترین شیر برای رشد کودک همین شیر مادر است و رشد خوب کودک­تان سختی­ هایی دارد که باید تحمل کنید.

عادت کنید

زمانی که نوزاد از 4 ماهگی می­ گذرد و هنوز شب­ ها بیدار می­ شود پدر و مادرها فکر می­کنند که این شیرخوار گریه کردن در هنگام شب را یاد گرفته است. این شیرخواران وقتی که در آغوش گرفته می‌شوند به سرعت آرام می­ شوند. بعضی­ از کارشناسان بر این باور هستند که علت تداوم این وضعیت امتیازاتی است که والدین به شیرخواران می­ دهند و ناخودآگاه آن­ها را به ادامه­ ی بیدار شدن تشویق می­ کنند.

جهت حل این مشکل یک رویکرد این است که والدین به فواصل طولانی­ تری نسبت به گریه کودک بی­ توجه باشند یا اصلا به گریه­ های او اعتنا نکنند. هر دو روش ممکن است که برای چند شب سخت باشد ولی در نهایت شیرخوار یاد خواهد گرفت که خودش دوباره بخوابد. والدین به جای برطرف کردن این گریه­ ها و گشتن دنبال راه­ های متعدد سعی کنند با این روند که طبیعی هست عادت کنند تا زمانی برسد که این مشکل حل شود.

توصیه­ ها را جدی بگیرید

نوزادان زیر 6 ماه کاندیدهای خوبی برای برنامه‌های آموزش خواب هستند. در طول روز مطمئن شوید که نوزاد در معرض نور روز و فعالیت­های روزانه قرار گرفته است. سعی کنید شب­ ها از فعالیت­ های کودک بکاهید و او را به سمت منفعل بودن ببرید.

شرایط را برای آرام شدن و خواب آلودگی فراهم کنید مثلا لالایی بخوانید، داستان بگویید و نوزاد را ماساژ بدهید، شواهد علمی نشاد داده که ماساژ و نوازش نوزاد باعث بالا رفتن ملاتونین(هورمون تنظیم خواب) در شب می­ شود. برای اغلب نوزادان حمام کردن می­ تواند به خواب آرام ­تر کمک کند البته بعضی از نوزادان به حمام واکنش هیجانی نشان می­ دهند و ممکن است حتی دیرتر بخوابند بهتر است اگر کودک شما این حالت را دارد شب‌ها او را به حمام نبرید.

در نهایت قبل خواب نوزاد را تغذیه کنید، نور اتاق کودک را تنظیم کنید، میزان سر و صدا و آلودگی‌های صوتی را کاهش بدهید و تا حد امکان از جابجایی و تکان دادن نوزاد خودداری کنید. همه­ ی اینها به شما کمک می­کند تا خواب خوبی را برای نوزاد­تان رقم بزنید.

آیا کودک شما در یادگیری مشکل دارد؟

بسیارند کودکانی که ظاهری طبیعی دارند، رشد جسمی و قد و وزنشان حاکی از بهنجار بودن آنان است. هوششان کمابیش عادی است، به خوبی صحبت می‌کنند، مانند سایر کودکان بازی می‌کنند و مثل همسالان خود با سایرین ارتباط برقرار می‌کنند، در خانه نیز خود یاریهای لازم را دارند و کارهایی را که والدین به آنان واگذار می‌کنند به خوبی انجام می‌دهند و از رفتار و اخلاق عادی برخوردارند.

لیکن وقتی به مدرسه می‌روند و می‌خواهند خواندن و نوشتن و حساب یاد بگیرند دچار مشکلات جدی می‌شوند.

بیش از یک قرن است که متخصان علوم تربیتی و روانشناسی و گفتار درمانی در پی تشخیص و درمان مشکلات این قبیل کودکان بوده‌اند.

بیش از شصت تعریف برای اختلالات یادگیری وجود دارد که معروفترین آنها عبارتست از:

اختلال در یک یا چند فرآیند روانی پایه به درک یا استفاده از زبان شفاهی یا کتبی مربوط می‌شود و می‌تواند به شکل عدم توانایی کامل در گوش کردن ، فکر کردن ، صحبت کردن ، خواندن ، نوشتن ، حجمی کردن یا انجام محاسبه‌های ریاضی ظاهر شود.

این اصطلاح شرایطی چون معلولیتهای ادراکی ، آسیب دیدگیهای مغزی ، نقص جزئی در کار مغز ، ریس ‌لکسی یا نارسا خوانی و آفازیای رشدی را در بر می‌گیرد. از سوی دیگر ، اصطلاح یاد شده آن عده را که اصولا بواسطه معلولیتهای دیداری ، شنیداری یا حرکتی همچنین عقب ماندگی ذهنی یا محرومیتهای محیطی ، فرهنگی یا اقتصادی به مشکلات یادگیری دچار شده‌اند را شامل نمی‌شود.

علل بروز اختلالات یادگیری

ثابت شده است که علل بروزی اختلالت یادگیری نسبتا مهم است. با این حال در پژوهشهای مختلف تاثیر عوامل زیر در بروز این اختلالات مورد تائید بوده‌اند. هر چند همواره تاثیر متقابل عوامل مورد نظر بوده است.

عوامل فیزیولوژیک موثر در بروز اختلالات یادگیری

بسیاری از متخصصان بر این باورند که علل اساسی و عمده ی اختلالات یادگیری آسیب دیدگی مغزی شدید یا جزئی و صدمه وارده به دستگاه عصبی مرکزی است.

عوامل موثر در بروز اختلالات یادگیری

شواهدی در دست است که نشان می‌دهد اختلالات یادگیری احتمالا در برخی خانواده‌ها بیش از دیگران دیده می‌شود. مطالعات انجام شده بر روی دوقلوها به گونه‌ای حاکی از نشانه‌های عمل ژنتیکی است. واکر ، "کول" و "ولف" به الگوهای خانوادگی پی برده‌اند که با اختلالات یادگیری پیوند دارند.

عوامل بیوشیمیایی موثر در بروز اختلالات یادگیری

گفته شده است که اختلالات گوناگون متابولیکی در حکم عواملی هستند که موجب اختلالات یادگیری می‌شوند. برخی از عوامل بیوشیمیایی که در ارتباط با اختلالات یادگیری از آنها نام برده شده است عبارتند از: هایپوگلیسمی ، عدم توازن استیل کولی نستروز و کم کاری تیروئید.

عوامل پیش هنگام و قبل از تولد در بروز اختلالات یادگیری

اختلالات یادگیری برخی کودکان می‌تواند بواسطه مشکلاتی باشد که پیش از تولد ، هنگام تولد و بلافاصله بعد از تولد وجود داشته است.

از جمله عوامل پیش از تولد عبارتند از:

* عدم تناسب نوع خون مادر با جنین

* اختلالات در ترشحات داخلی مادر

* قرار گرفتن در برابر اشعه

* استفاده از دارو

از عوامل هنگام تولد می‌تواند به مواردی چون:

* کم وزنی هنگام تولد

* آسیب وارده بر سر

* آمدن جفت پیش از نوزاد

* تولد با پا ، اشاره کرد.

از عوامل بعد از تولد عبارتند از:

* مسمومیت سرب

* نارساییهای تغذیه‌ای

* محرومیتهای محیطی و ...

عوامل آموزشی موثر در بروز اختلالات یادگیری

به عقیده برخی متخصصان تدریس ناکافی و ناصحیح می‌تواند در بسیاری از اختلالات یادگیری عامل به حساب بیاید. به نظر می‌رسد که شماری از کودکان مبتلا به اختلالات یادگیری مرکز تحت آموزش کافی و مناسب قرار نگرفته‌اند.

انواع اختلالات یادگیری

کودکان مبتلا به اختلالات یادگیری ممکن است در یکی یا چند مورد از زمینه‌های زیر دچار مشکل باشند: اختلال در زبان گفتاری ، اختلال در زبان نوشتاری ، اختلال خواندن و اختلال در حساب. به عبارتی ممکن است کودکی در همه زمینه‌های فوق به جز یک زمینه عملکرد خوب و مناسبی داشته باشد، ولی در یک زمینه دچار مشکل شود و به این ترتیب همپوشیهای مختلفی در زمینه‌های یاد شده ممکن است اتفاق بیافتد.

درمان اختلالات یادگیری

هر چند اختلالات یادگیری اصولا مساله‌ای آموزشی است، اما از چندین جنبه مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. بسیاری تلاشها در این زمینه آشکار از فرضیه نقص جزئی در مغز سود می‌جویند و بدین ترتیب می‌کوشند تا با ارزیابی مسائل فرض شده مربوط به این نقص زیستی مشکل را برطرف کنند. از جمله شیوه‌های درمانی رایج بر این اساس می‌توان به درمان رایج بر نگرشهای "ادراکی" - "حرکتی" اشاره کرد.

در این شیوه تلاش می‌شود تا موقعیتهایی برای کودک فراهم شود تا بتواند اطلاعاتی را از محیط دریافت دارد، به یکدیگر ارتباط دهد و آنها را دریابد. استفاده از روروک ، بازیهایی برای آموزش حرکت ، تمرینات روی تخته سیاه برای رشد هماهنگی حرکت و ادراک دیداری ، حل معما در این شیوه کاربرد دارد.

از روشهای درمانی دیگر می‌توان به روش "دیداری" - "حرکتی فراستیگ" و شیوه‌های رفتاری اشاره کرد. برخی از متخصصان حرفه پزشکی نیز معتقدند باید به این دسته کودکان دست کم به طور آزمایشی دارو تجویز کرد. با این حال درباره تاثیرات دارو درمانی روی دانش آموزان مبتلا به اختلالات یادگیری مطالعات انجام شده بسیار اندک است. "مگا ویتامین درمانی" اولین بار توسط کوت برای درمان این اختلالات پیشنهاد شد که به استفاده از ویتامینها تا حداکثر یک هزار برابر میزان مورد نیاز بدن گفته می‌شود.

از سوی دیگر در نظر گرفتن امکانات آموزشی ویژه برای کودکان مورد توجه قرار گفته است مثلا استفاده از اتاق مرجع یا کلاسهای ویژه. با این حال مساله جای دهی مبتلایان به اختلالات یادگیری در کلاسهای مختلف هنوز مورد بحث بسیاری از متخصصان آموزش و پرورش است.

رشد