ارزانترین روش برای تقویت هوش کودک

نوازش، موجب ترشح یکسری از انتقال دهنده‌های عصبی در بدن می‌شود که علاوه بر تقویت سیستم ایمنی بدن، احساس لذت و شادابی را همراه دارد.

روزنامه ایران: نوازش، موجب ترشح یکسری از انتقال دهنده‌های عصبی در بدن می‌شود که علاوه بر تقویت سیستم ایمنی بدن، احساس لذت و شادابی را همراه دارد.

نوازش موضوع بسیار مهمی است که در گذشته به عنوان یک اصل اساسی و ضروری مورد توجه قرار نمی‌گرفت چراکه تصور می‌شد خلأ آن هیچ مشکلی را به همراه نخواهد داشت. این در حالی است که پژوهش‌های متعدد و گسترده سال‌های اخیر به تأثیرات شگرف و همه جانبه نوازش تأکید دارند.

دکتر عاطفه کیانی نژاد گفت: در همین راستا دو گروه از کودکان کمتر از دو سال مورد بررسی قرار گرفتند و مشخص شد کودکانی که در شیرخوارگاه نگهداری می‌شوند در مقایسه با کودکانی که توسط پرستار یا پدر و مادر تربیت می‌شوند، به‌‌رغم بهره بردن از فاکتورهای بهداشتی یکسان، از سیستم ایمنی ضعیف تری برخوردار هستند که دلیل این واقعیت به موضوع مهم نوازش بستگی دارد. این پژوهش نشان داد کودکان شیرخوارگاه به دلیل دریافت نکردن نوازش نسبت به سایر کودکان، با بیماری‌های بیشتری مواجه می‌شوند برای همین تیمی از پرستاران استخدام شدند تا هر روز و در زمان مشخص کودکان شیرخوارگاه را نوازش کنند و موضوع قابل توجه این بود که کودکان تحت بررسی کمتر در معرض بیماری‌های مختلف قرار گرفتند.

نتیجه این تحقیقات ثابت کرد نوازش، موجب ترشح یکسری از انتقال دهنده‌های عصبی در بدن می‌شود که علاوه بر تقویت سیستم ایمنی بدن، احساس لذت و شادابی را همراه دارد ضمن اینکه از لحاظ علمی هم مشخص شده کودکانی که نوازش می‌شوند سرحال و شادتر هستند و کمتر در معرض اضطراب و افسردگی قرار می‌گیرند از این رو کودکانی سالم تر و قوی تری هستند.اینگونه شد که نوازش به عنوان یک اصل ثابت فرزند پروری در نظر گرفته می‌شود و همانقدر که تغذیه کودک بسیار مهم است نوازش هم مهم تلقی می‌شود و به کارکرد درست سیستم اعصاب رشد اجتماعی و کاهش بروز اختلالات در وی می‌انجامد.

سیناپس‌ها و نورون‌های مـــغزی از طریق حواس پنج گانه تقویت می‌شوند و واژه باهوش به کودکانی اطلاق می‌شود که حواس پنج گانه آنها بخوبی تحریک و تقویت شده باشد و از آنجا که حس لامسه یکی از این حواس است، مورد نوازش قرار گرفتن در کودکی یکی از عواملی خواهد بود که موجب تحریک نورون‌های مغزی و رشد هوش کودک خواهد شد.

در همین راستا بخشی از دلایل بروز رفتارهای سالم یا ناسالم در دوران بزرگسالی به این مقوله باز می‌گردد که فرد تا چه حد خود و دیگران را دوست دارد. همدلی، دوست داشتن خود و احساس ارزشمند بودن موضوعی است که در کودکی و از تربیت و رفتار والدین آموخته می‌شود و کسی که در دوران بزرگسالی از این مباحث اخلاقی پیروی می‌کند بدون شک در دوران کودکی مورد توجه، محبت و نوازش قرار گرفته است و در مقابل کودکی که از نوازش و محبت محروم بوده است، با خود گمان بد کرده و تصور می‌کند دوست داشتنی نیست، به همین دلیل وقتی بزرگ می‌شود یا دیگران را خوب و خود را بد می‌پندارد و با سرویس دادن به دیگران خود را حقیر و وابسته به آنها نشان می‌دهد یا اینکه هم خود و هم دیگران را بد دانسته و شروع به بروز رفتارهای آسیب زا می‌کند و با تصور اینکه دنیای خودش بد است برای دیگران هم دنیای بدی را می‌سازد.

در همین خصوص می‌توان به اختلال یادگیری در دوران کودکی اشاره کرد که معمولاً کودکان دارای اختلال یادگیری از حس لامسه ضعیف تری برخوردار هستند که در مورد این کودکان به احتمال زیاد می‌توان گفت با تقویت حس لامسه این کودکان، قسمتی از مراکز مغزشان که با هوش ریاضی و یادگیری در ارتباط است تحریک و تقویت می‌شود.موضوع دیگری که با نوازش کردن در دوران کودکی مرتبط است، به اختلالات دوران بزرگسالی باز می‌گردد.

نوازش یک شیوه محبت کردن است و کودکانی که نوازش می‌شوند در ابراز محبت به خود و دیگران بخوبی عمل کرده و حتی این محبت را به جوجه یا عروسک خود هم ابراز می‌کنند. علاوه بر این از رشد اجتماعی بالایی در کودکی و بزرگسالی برخوردار هستند زیرا الگوی ارتباطی درستی را تجربه می‌کنند، اما گروه مقابل این کودکان پرخاشگر، غمگین، عصبی و تنها تر هستند و حتی در دوران بزرگسالی، محبت کردن و استفاده از الفاظ محبت‌آمیز برایشان مسخره به نظر می‌رسد چرا که ساده ترین رفتار محبت‌آمیز را که همان نوازش است تجربه نکرده‌اند.

بازیهای آسان برای تقویت هوش و خلاقیت کودک (24 تا 27 ماهگی)

بازی کردن با نوزادان و خردسالان لذتبخش است. حتی نوزادان خیلی کوچک هم از اینکه بزرگترها آنها را در آغوش بگیرند، به آرامی تکان بدهند، نوازش کنند، بینی‌شان را به بینی آنها بمالند و در کنارشان بخوابند لذت می‌برند. امیدوارم بتوانید با انجام بازیهای هدفمند و پرمحتوا به رشد مغزی کودک دلبندتان کمک کنید.
شما با استفاده از روشهای مختلفی از قبیل آواز خواندن، نوازش کردن، در آغوش گرفتن، حرکت دادن، حرف زدن با کودک و تحریک حواس پنجگانه او مانند حس بویایی و چشایی می‌توانید مغز کودک خود را پرورش دهید و کمک کنید سلول‌های مغز او اتصال‌های جدیدی با هم برقرار کنند.
من در اینجا سعی می‌کنم بازیها را به طور خلاصه برای شما دوستان عزیز بیان کنم ان شاء اله که مورد استقبال شما قرار بگیرد.

بازی اول: حالت چهره
این بازی به بچه‌های دو ساله کمک می‌کند احساسات مختلف خود را بشناسند.

نوع بازی:
* با کودک دو ساله‌تان بنشینید و عکس چهره‌های مختلفی را از توی مجله‌ها و کتاب‌ها پیدا کنید.
* درباره حالتی که توی هر کدام از چهره‌ها هست از کودک‌تان سئوال کنید.
* عکس صورت کودکی را که شاد است پیدا کنید. حالتی را که در آن چهره است برای کودکتان توصیف کنید و بعد از او بخواهید حالت شادی به چهره‌اش بدهد.
* به پیدا کردن عکس‌هایی که چهره‌های شادی را نشان می‌دهند ادامه دهید.
* در روزهای بعد دنبال حالت‌های مختلف دیگری بگردید، مثلاً هیجان‌زده، غمگین و لوس.
* سعی کنید حالت‌هایی را پیدا کنید که با احساسات کودک‌تان در آن روز جور باشد.

بازی دوم: حمومک مورچه داره
این بازی شیوه‌ای عالی برای افزایش شناخت و درک مفاهیم مکانی در کودک‌تان است.

نوع بازی:
* با کودک دو ساله‌تان بازی بشین و پاشو را انجام دهید. دستش را بگیرید، به صورت دایره‌وار حرکت کنید و شعر زیر را برایش بخوانید:
حمومک مورچه داره،
بشین و پاشو خنده داره،
خوب حالا بگو چه کار می‌کنیم
با هم پا می‌شیم، با هم می‌شینیم
* به آرامی روی زمین بنشینید. کودک‌تان قطعاً شیفته این بازی می‌شود!
* دوباره بازی را از نو انجام دهید ولی این بار به جای گفتن با هم پا می‌شیم، با هم می‌شینیم حرکت را عوض کنید و بگویید:
حمومک مورچه داره،
بشین و پاشو خنده داره،
خوب حالا بگو چه کار می‌کنیم،
با هم می‌چرخیم، با هم می‌چرخیم
* می‌توانید این حرکت‌ها را هم انجام دهید: دست بزنید؛ لی‌لی‌ کنید؛ بالا و پایین بپرید؛ صدای اردک درآورید.

بازی سوم: کفشت پاته؟
این بازی به کودک‌تان کمک زیادی می‌کند تا با اعضای مختلف بدنش آشنا شود و مهارت خود را در مشاهده و درک چیزهای مختلف بالا ببرد.

نوع بازی:
* به کودک دو ساله‌تان بگویید: اگه کفش پاته، بالا و پایین بپر.
* با پرسیدن این سئوال به کودک‌تان کمک کنید: کفشت پاته؟ بهم نشونش بده، ببینم.
* به کفشش اشاره کنید و از او بخواهید بالا و پایین بپرد. شاید لازم باشد به او نشان دهید چطور این کار را بکند.
* هر بار که درباره یکی از اعضای بدون کودک‌تان از او سوال می‌کنید به آن عضو اشاره کنید و به او نشان دهید چطور حرکت‌ها را انجام دهد.
* می‌توانید این جمله‌ها را بگویید:
- اگه جوراب پاته، عقب و جلو برو.
- اگه بلوز پوشیدی، دست بزن.
- اگه شلوار پاته، سرت رو بالا و پایین کن.
* وقتی چند بار این بازی را تکرار کردید، خواهید دید که کودک‌تان بدون کمک شما می‌تواند حرکت‌ها را انجام دهد.

بازی چهارم : خرگوش ناز کوچولو
این بازی درک مفاهیم مکانی را در کودک شما تقویت می‌کند.

نوع بازی:
* از حیوانات عروسکی استفاده کنید و بازی زیر را با کودک دوساله‌تان انجام دهید. به جای کلمه خرگوش اسم هر حیوان عروسکی را که دارید با آن بازی می‌کنید ببرید.
* شعر زیر را برایش بخوانید و حرکت‌های گفته شده را انجام دهید:
خرگوش ناز کوچولو
می پره پایین، می پره بالا
خرگوش ناز کوچولو
همه جا رو خوب نگاه می‌کنه
(خرگوش را به اطراف بچرخانید)
بالا رو قشنگ نگاه می‌کنه
(خرگوش را به هوا بلند کنید)
پایینو قشنگ نگاه می‌کنه
(خرگوش را به پایین بیاورید)
خرگوش ناز کوچولو
داره می دوه تند و تند و تند
(خرگوش به دست شروع به دویدن کنید)
خرگوش ناز کوچولو
رفته یه گوشه قایم شده
(خرگوش را به پشت خود پنهان کنید)

بازی پنجم: یادگیری شعر
تحقیقات نشان می‌دهد حافظه دانشی است که تثبیت شده است. وقتی فرایند یادگیری اتفاق می‌افتد، سیناپس‌های جدیدی در مغز شکل می‌گیرد و یا سیناپس‌های قدیمی تقویت می‌شود.

کودکان دو ساله مثل اسفنج هستند. آنها چیزی را یک بار می‌شنوند و فورا شروع به حفظ کردن آن می‌کنند، مخصوصاً اگر آن کلمه‌ها همراه با حرکت باشند.

یک روش جالب خواندن شعرهای بچه‌گانه این است که روی آخرین کلمه هر مصرع تأکید کنید و آن را بلندتر بگویید و همزمان حرکتی متناسب با آن انجام دهید. این کار به کودک‌تان کمک می‌کنید شعر را بهتر به خاطر بسپارد.

* در اینجا مثالی می‌آوریم. فراموش نکنید روی کلمه آخر تأکید کنید:
تیک و تیک و تیک
(دست‌هایتان را بالا ببرید)
یه دفه ساعت یه دونه زنگ زد
(یکی از انگشت هایتان را بالا ببرید)
موشه از دیوار دوید پایین
(همان انگشت را پایین بیاورید)
تیک و تیک و تیک
تیک و تیک و تیک
(همزمان با گفتن کلمه تاک دست بزنید).

بازی ششم: عروسک بازی
تحقیقات نشان می دهد که تجربه ها و ارتباط های مثبت سالهای ابتدایی زندگی بر رشد عاطفی کودک تأثیر می‌گذارد.
این بازی را با عروسکی که دست و پا دارد انجام دهید.

نوع بازی:
* با کودک دو ساله خود روی زمین بنشینید و به او نشان دهید که چطور دست‌های عروسکش را بگیرد و آنها را به بالا و پایین حرکت دهد.
* عروسک را به کودک‌تان بدهید و بگذارید او امتحان کند.
* می‌توانید کارهای زیر را انجام دهید:
- دست تکان دهید
- کف بزنید
- پاهایتان را به هم بزنید
- بوسه بفرستید
* نظر کودک‌تان را در مورد کارهایی که دارید انجام می دهید بپرسید.

بازی هفتم : پچ پچ کردن
نجوا کردن به کودک کمک می‌کند یاد بگیرد چطور بلندی صدایش را تنظیم کند. البته انجام این کار به تمرکز زیادی هم نیاز دارد.

بچه‌های دو ساله خیلی دوست دارند کسی در گوش‌شان چیزی بگوید و وقتی که خودشان این کار را انجام می‌دهند حسابی احساس غرور می‌کند.
* چیزی در گوش کودک‌تان زمزمه کنید ؛ مثلاً بگویید: بیا دست بزنیم
* از کودک دو ساله‌تان بخواهید او هم آهسته چیزی در گوش‌ شما بگوید.
* انقدر به این کار ادامه دهید تا کودک‌تان کاملاً یاد بگیرد چطور صدایش را پایین بیاورد.

بازی هشتم: داستان میوه
اشیا معمولی که کودک شما روزانه با آنها سر و کار دارد سوژه‌های خوبی برای باز کردن سر صحبت با کودک و تقویت مهارت‌های زبانی او هستند.

نوع بازی:
* سه چهار تا میوه بردارید و به همراه کودکتان آن را بررسی کنید.
* میوه ها را تک تک قاچ بزنید و درباره آنها با کودکتان حرف بزنید: آیا میوه ای که در دستتان هست هسته، پوسته و ... دارد؟
* داستانی درباره میوه ای که در دست دارید برای کودکتان بگویید. در اینجا مثالی می‌آوریم:
یکی بود یکی نبود. یه روز یه سیبی اومد پیش یوسف تا باهاش بازی کنه. سیب گفت: سلام یوسف. خیلی خوشحالم که اومدم پیشت ولی یه کمی تنهام. میشه از یه میوه دیگه هم بخواهیم بیاد و با ما بازی کنه؟
یوسف گفت: باشه، من به پرتقال زنگ می‌زنم.
یوسف تلفن رو برداشت و شماره گرفت و گفت: سلام پرتقال میشه بیای با هم بازی کنیم؟
* بگذارید کودکتان پیشنهاد کند دفعه بعد به چه میوه‌ای تلفن بزنید. با آوردن هر میوه جدیدی، آن را بررسی کنید، راجع به آن حرف بزنید و البته مزه آن را بچشید!

بازی نهم: نرم و راحت مثل باد

همین طور که دارید با نوای موسیقی به این طرف و آن طرف حرکت می‌کنید دستمالی را هم در دست‌تان بگیرید. این کار هم خیلی کیف دارد و هم به کودکتان یک حس تعادل و کنترل می‌دهد.

این بازی، بازی بسیار خلاقانه ای است و قطعا کودک شما دلش می خواهد بارها و بارها آن را تکرار کند.

نوع بازی:
* یک موسیقی شاد پخش کنید و همراه با کودک تان با روسری به این طرف و آن طرف حرکت کنید یا دایره‌وار بچرخید.
* روسری را در هوا تکان دهید و بعد آن را پایین بیاورید و به زمین نزدیک کنید.
* شما و کودک‌تان می‌توانید هر کدام یک سر روسری را بگیرید و با هم حرکت کنید.
* هر کاری انجام دهید، کودک‌تان از شما تقلید می‌کند.
منبع:ninisite.com