چاپ جدید هایكوهای تاگور با ترجمه ی ع.پاشایی

شاعران هر فرهنگ در سرودن هایكو بیشتر بر فرهنگ خود تاكید كنند. هایكوی كاوه گوهرین یا سیدعلی صالحی با هایكوی ژاپنی فرق می كند با اصل ژاپنی آن. نه شاعران ایران و نه شاعران دیگر نقاط جهان؛ از نظرگاه ژاپنی هایكو نمی سرایند.

ع. پاشایی كه بی تردید یكی از نا آشناترین هایكوشناسان ایران است؛ در ارتباط با چاپ جدید كتاب هایكوهای تاگور گفت: در نشر ثالث دو كتاب از ترجمه های از شعرهای تاگور منتشر كرده ام. یكی “مرغان آواره و پرندگان سرگشته” نام دارد و دیگری “ماه نو و مرغان آواره” . این ها هایكوهایی است كه رابیندرانات تاگور طی سفرش به هند نوشته است. البته در “ماه نو و مرغان آواره” بیشتر به احساسات كودكان می پردازد. البته باید تاكید كنم كه تاگور، خود، بسیاری از آثارش را به انگلیسی ترجمه كرده است و در این برگردان، برخی تغییرات نیز اعمال كرده است.

پاشایی در پاسخ به پرسشی كه از تفاوت جهان بینی ها در هایكوهای تاگور نسبت به هایكوهای ژاپنی جویا می شد، گفت: درباره ی هایكو در كتاب “نیلوفر عشق” مفصل حرف زده ام. اما درباره ی این پرسش باید گفت؛ هایكو در مقطعی از زبان از فرهنگ ژاپن خارج شده است. امروزه در بیشتر جاهای دنیا شاعرانی هستند كه هایكو می نویسند. سرودن هایكو محدود به فرهنگ ژاپنی نیست. این گفته به آن معنا است كه هایكو در هر فرهنگی احتمالا نشانه های فرهنگی همان جا را اخذ می كند.

پاشایی افزود: شباهت هایكو در جاهای مختلف دنیا بیشتر به لحاظ هجایی و كوتاه بودن است.

وی درباره ی هایكوهای تاگور توضیح داد: تاگور برای طبع آزمایی این حوزه را آزموده است. به نحوی می شود گفت كه اولین شاعری كه در جایی غیر از ژاپن هایكو سروده است تاگور است.

اما هایكوهای ژاپنی، نوعی رابطه ی گذرا و تصویری شاعر با جهان است. رابطه ای كه بر جهان بینی شاعر تاكید می كند.

از پاشایی درباره ی این پرسیدیم كه آیا هایكو در جاهایی غیر از ژاپن، باز هم با تكیه بر این اجرا، سروده می شود؟، وی گفت: طبیعی است كه شاعران هر فرهنگ در سرودن هایكو بیشتر بر فرهنگ خود تاكید كنند. وقتی كاوه گوهرین در ایران هایكو می سراید، مشخص داست كه ژاپنی نیست و دقیقا به همین دلیل هایكویی كه می نویسد با هایكوی ژاپنی فرق می كند. گوهرین، اتفاقا از آن دسته از شاعران ایرانی است كه خوب هایكو سروده است و در این زمینه تحقیقاتی هم داشته است. البته در ایران؛ سیدعلی صالحی هم در این زمینه آثاری سروده است. نه این شاعران كه در ایران هایكو می نویسند و نه شاعرانی كه در نقاط دیگر جهان این كار را می كنند، از نظرگاه ژاپنی نگاه نمی كنند.

پاشایی درباره ی این ژانر شعری در ژاپن گفت: در سال ۹۵ میلادی یك سخنرانی در دانشگاه توكیو ارائه كردم. این سخنرانی برای دانشجویان دوره ی دكترای ادبیات تطبیقی ارائه شد. جالب است كه شنوندگان من دانشجویانی بودن كه در آن جا هایكو یاد می گرفتند. هایكو در ژاپن یك فن است. آن را یاد می گیرند. در آن سخنرانی به طور مفصل راجع به برداشت ایرانی ها از هایكو حرف زدم. همین طور رابطه ی خط ژاپنی ها و هایكو.

پاشایی توضیح داد: برای نمونه ما می گوییم زن نازا، یا زن سترون، زن عقیم. در این تركیب صفتی به زن اطلاق می شود. در خط ژاپنی، برای بیان چنین تعبیری یك زن می كشند و كنارش یك سنگ می گذارند. این ظرفیت عجیبی در خط ژاپنی است. دلالت غریبی دارد این خط. معنی اش باهمایی زن و سنگ است. آن ها نمی گویند زن نازا. این امر، مربوط به خط شان است كه از چینی ها گرفته اند.

پاشایی تاكید كرد: چنین خطی یك فكر انتزاعی تولید می كند. ارتباط این دو باید در ذهن مخاطب اتفاق بیفتد. این فضا با خط ژاپنی بود كه رشد كرد. البته سعی كردم، چنین ایده ای را در تعاملی كه با یك خوشنویس داشته ام، پیاده كنم. برای مثال هیچ را كشیدیم. یك “ه” ی دو چشم، كه یكی از چشم هایش در نستعلیق، پدر و دیگری مادر است. دنباله ی ”چ” هم در فضا محو می شود. این مرگ است. در شعر فارسی نمونه ای از این نزدیكی شكل نوشتاری دال و مدلول داریم. وقتی شاملو می گوید: با قامتی به بلندی فریاد، در “الف” فریاد، چنین دلالتی از بلندی قامت نهفته است. وقتی كه شكل كلمه به مدلول خود نزدیك می شود.... / خبرگزارى ایلنا

چاپ قرآن با ترجمه الهی‌ قمشه‌ای ممنوع شد

چاپ قرآن با ترجمه مرحوم «مهدی الهی‌قمشه‌ای» از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ممنوع شد.

خبرگزاری فارس: چاپ قرآن با ترجمه مرحوم «مهدی الهی‌قمشه‌ای» از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ممنوع شد.

سال گذشته ترجمه قرآن مرحوم «مهدی الهی قمشه‌ای» در صدر ترجمه‌های قرآن چاپ شده بود اما در روزهای اخیر خبرهایی مبنی بر ممنوعیت چاپ و نشر ترجمه قرآن این مترجم منعکس شده است.

یکی از دلایل مطرح شده برای ممنوعیت چاپ و نشر ترجمه قرآن «مهدی الهی‌قمشه‌ای» داشتن غلط و اشکالات فنی در محتوا بوده است اما بسیاری از فعالان قرآی کشور معتقدند که ترجمه الهی‌قمشه‌ای یکی از ترجمه‌های روان و پرطرفدار است و نمی‌توان به این آسانی مشکلی فنی از آن گرفت.