فرهنگ و هنر
2 دقیقه پیش | تشریفات بهبود | تشریفات و خدمات مجالستشریفات بهبود | تشریفات و خدمات مجالس | برگزاری مراسم عروسی | باغ عروسی تشریفات ۵ ستاره بهبود با مدیریت بهبود اصلانی صاحب سبک در اجرای دیزاین های ژورنالی و فانتزی ، اجرا ... |
2 دقیقه پیش | خواندنی ها با برترین ها (81)در این شماره از خواندنی ها با کتاب جدید دکتر صادق زیباکلام، اثری درباره طنز در آثار صادق هدایت، تاریخ فلسفه یونان و... آشنا شوید. برترین ها - محمودرضا حائری: در این شماره ... |
مراسم عقیقه رسمی قدیمی برای نوزادان است!
نگاهی به یك سنت قدیمی
در جریان روزمره و تعامل با اطرافیان، بسیاری ازاوقات با آداب ورسوم خاصی مواجهه میشویم که یابا آن به خوبی آشنا هستیم و بارها آن را دیده ایم یا اینکه برای اولین بار است که با چنین رسمی برخورد میکنیم و برایمان تازگی دارد. دردوصورت به علت عادت ما به برخورد با رسومات وت کرار آنها، کمتر حس کنجکاوی ما در مورد علت برپایی چنین مراسمی تحریک میشود و کمتر پیش میآید که به دنبال چرایی انجام چینی آدابی باشیم.
این درحالی است که برگزاری بسیاری از رسوم مختلف، ریشه درپیشینه و باورهای ما دارد و دانستن آنها خالی از لطف نیست.
عقیقه، رسم یا سنت
یکی از مراسمی که در بسیاری از نقاط ایران برگزار میشود، مراسم عقیقه است. این جشن، از آیینهای شادی مرتبط با تولد کودکان است که ریشه در باورهای مردم نیز دارد. در روزگاران گذشته به علت نوع زندگی دشوار بسیاری از خانوادههای ایرانی، نیاز آنها به نیروی کار و نبود کارهای مناسب دختران، بیشتر مردم در آرزوی پسردار شدن بودند که البته این مساله همچنان دربعضی از نقاط ایران وجود دارد.
درنظر آنها گله داری، کشاورزی، ماهیگیری و کارهایی نبود که دختران توان انجام آن را داشته باشند. به همین دلیل عده ای برای پسردارشدن براساس باورها و اعتقاداتی که داشتند، کارهای انجام میدادند که به مرور زمان، جنبه آئینی و اعتقادی پیدا کرد. به این ترتیب که آنها نذر میکردند که اگر فرزندشان پسر شود، گوسفند، بز یا شتری راقربانی کنند و با گوشت آن، آبگوشتی بپزند و بین مردم تقسیم کنند.
البته بسته به سطح مالی خانواده، نوع حیوان قربانی هم فرق میکرد. در مواقعی نیز خانوادهها برای سلامتی فرزندان، یابرای از بین بردن امراض و بیماریهایی که کودکانشان به آن دچار میشدند، چنین نذری میکردند. عقیقه به طور معمول، گوشت گوسفند، شت ریا بز بود و صاحبخانه، مقدار قابل توجهی از این گوشت را که بیشتر اوقات، دل و جگر حیوان ذبح شده بود، به قابله ای که بچه را به دنیا آورده بود، میداد.
بلا به دور!
علاوه بر آروزی پسردار شدن، طبق این رسم، بعضی ازخانوادهها برای آنکه کودکشان از قضا و بلا دور باشد نیز گوسفندی را برایش ذبح میکردند. این گوسفند باید شرایط خاصی داشته باشد. رنگش باید سیاه باشد و سنش هم از دو سال بیشتر نباشد. همچنین نباید آسیب دیده، لاغروکور باشد! سپس با گوشت این گوسفند آبگوشتی میپختند، تمام همسایهها را از کوچک و بزرگ دعوت میکردند و با آبگوشت از آنها پذیرایی میکردند. دربعضی مواقع نیز، این آبگوشت را بدون میهمانی دادن بین همسایهها، توزیع میکردند.
خوردن آبگوشت برای پدر و مادر ممنوع!
افرادی که آبگوشت عقیقه را میخورند، لازم نیست که حتماّ از مردم فقیر باشند اما بیشتر اوقات صاحب مراسم، برای ثواب بیشتر، غذا را فقط به افراد مستحق میداد. البته جالب است بدانید پدر ومادر و خانواده بچه ای که برایش عقیقه نذر کرده اند نباید از گوشت عقیقه بخورند.
کاکل زری
ازجمله کارهایی که در این مراسم انجام میدهند، تراشیدن موی کودکی است که برایش عقیقه نذر کرده اند. به این ترتیب، موی بچه را میتراشیدند و در بعضی مواقع، تنها کاکلی در جلوی سرش باقی میگذاشتند. دربیشتر مواقع همین کاکل یا موی جلوی پیشانی را هم میتراشیدند و بعد حیوان عقیقه رامیکشتند.
ازجمله اعمال دیگری که برای این مراسم انجام میشود، این است که پوست گوسفند قربانی شده را که خشک و سفت شده است، نرم و قابل استفاده میکنند و در قالب سجاده ای برای نماز خواندن به مسجد اهدا میکنند. امروزه این آبگوشت به عنوان نوعی نذری پخته میشود وکمتر تاکید بر پسر دار شدن درآن به چشم میخورد. مراسم عقیقه و مواردی که باید درآن رعایت شود، در برخی از احادیث و روایات اسلامی هم مورد اشاره قرار گرفته است.
سنتها ادامه دارد
عقیقه دربعضی ازنقاط ایران باهمان شدت روزگاران گذشته برگزار میشود. اصفهان، شیراز، کرمان، مشهد و به خصوص، روستای جندق که از توابع استان اصفهان است، مکانهایی هستند که این مراسم را مطابق با همان شیوههای مرسوم گذشته برگزار میکنند. کیفیت برگزاری این مراسم در شهرهای مختلف متفاوت است. مثلاّ، دربعضی ازنقاط، مردم جشن عقیقه را تاپیش از10 سالگی برای فرزندان خود میگیرند ودر برخی مناطق دیگر، بلافاصله بعد ازتولد نوزاد این جشن برپا میشود.
حرف آخر
اگر برپایی این مراسم به نظر شما جالب آمده وبه یاد نمیآورید که خانواده تان چنین مراسمی برای شما برگزار نکرده باشند، میتوانید در هر سنی که هستید برای خود آبگوشت عقیقه بپزید و همسایهها و دوستان را میهمان کنید! لازم به ذكر است كه برخی عقیقه را تنها مختص به فرزندان پسر نمیدانند و برای تمامی فرزندان این رسم رابه جا میآورند.
منبع: nezamabad.ir
ویدیو مرتبط :
مراسم گل غلتان نوزادان دامغان در بهار
خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :
مراسم گل غلتان نوزادان در دامغان و سمنان
یکی از رسوم سنتی به جای مانده از گذشته در مناطق مختلف شهرستان دامغان آئین گل غلتان نوزاد در اولین بهار زندگی او میباشد. این رسم هم اکنون نیز توسط اهالی شهر امیریه دامغان صورت میگیرد. بر اساس این آئین در صورتی که تولد نوزاد با فصل بهار و زمان رویش گلهای محمدی مصادف گردد تنی چند از زنان فامیل برای چیدن گل به میان باغها و مزارع رفته و با ذکر صلوات و خواندن ابیاتی بشرح زیر اقدام به جمع آوری گل برای اجرای مراسم گل غلتان نوزاد مینمایند.
همه کوه و کمر بوی تو داره یا محمد - کدوم گل قامت و روی تو داره یا محمد
همون ماهی که از کوه میزنه سر - نشان طاق ابروی تو داره یا محمد
پس از جمع آوری گل که غالبا در ساعات آغازین صبح صورت میگیرد گلهای چیده شده را به خانه آورده و پر پر میکنند سپس نوزاد را به حمام برده و بدنش را شستشو میدهند . پس از خارج نمودن نوزاد از حمام و خشک کردن بدنش او را در میان پارچه ای سفید رنگ که گلهای پرپرشده محمدی در میان آن ریخته شده قرار داده و میغلتانند. این کار غالبا توسط مادر، عمه، خاله و یا مادر بزرگ او انجام میشود. مرسوم است که چهار زن هر یک چهار گوشه از پارچه حاوی گل را گرفته و با نهادن نوزاد همراه با ذکر نام پنج تن و ختم صلوات این آئین انجام میگیرد. پس از لحظاتی کار خواندن روائی و شعر خوانی به منظور توصیف هر چه بیشتر زیبائیهای کودک توسط بستگان نزدیک همچون مادر، عمه، خاله و غیره صورت میگیرد. نمونههائی از این ابیات بشرح زیر است.
ای سرو شنا از کجا آمده ای ای خرمن گل ز باغ جان آمده ای
خون شد جگرم برای دیر آمدنت ای خرمن گل ز باغ جان آمده ای
پس از انجام این آئین مهمانان به صرف چای، شربت و شیرینی پذیرائی میشوند. در گذشته این مراسم برای نوزادانی که در فصل بهار متولد میشدند غالبا در دهمین روز پس از تولد و در حمام عمومی محل پس از غسل روز دهم انجام میشد. برای دیگر نوزادان که در دیگر فصول سال به دنیا میآیند این مراسم در اولین بهار زندگیشان برگزار میشود. برخی از خانوادهها با توجه به آگاهی از زمان تولد فرزند خود در طول سال اقدام به نگهداری مقداری برگ گل در یخچال نموده و با ولادت نوزاد به انجام این مراسم مبادرت میورزند. بطور کلی این مراسم از هنگام تولد تا یکسالگی نوزاد انجام میپذیرد.
در باور اهالی منطقه غلتانیدن بدن نوزاد در میان برگهای گل سبب حفظ طراوت و شادابی او و دور ماندن از بیماریهای مختلف میگردد و همچنین طراوت برگهای گل از پوست بدن نوزاد محافظت کرده و کودک را خوش رو و سرزنده مینماید.