فیلم روز: چ

روزنامه هفت صبح:

اطلاعات عمومی

آقای کارگردان: بازگشت ابراهیم حاتمی کیا بعد از سه سال به جشنواره فجر مایه خوشحالی است. از آن بهتر اینکه حاتمی کیا با فیلمی در سی و دومین جشنواره فجر حضور دارد که در اصل بازگشت به ژانر تخصصی اش است: سینمای دفاع مقدس. ابراهیم حاتمی کیا، فارغ التحصیل فیلمنامه نویسی از دانشکده سینما و تئاتر دانشگاه هنر فیلمسازی را در سال 1364 با فیلم «هویت» آغاز کرد که برای تلویزیون آن را ساخته بود.

در یک دهه حدود 10 فیلم ساخت که همگی فیلم های دفاع مقدس بودند و جزو بهترین آثار سینمای ایران در این ژانر. نگاه حاتمی کیا به مقوله دفاع مقدس متفاوت بود. بیشتر اوقات به آدم های جنگ می پرداخت که حالا در شرایطی به جز میدان جنگ قرار گرفته اند اما شرایط کنونی هم برایشان همان ماجرای مرگ و زندگی است.


سال 1380 «ارتفاع پست» را ساخت که بیشتر فیلم اجتماعی بود و دیگر زمینه های دفاع مقدس در آن دیده نمی شد. کم کم از سینمای دفاع مقدس فاصله گرفت و این برای ژانر دفاع مقدس ضایعه بزرگی بود که مهمترین فیلمسازش را از دست می داد. 1383 «به رنگ ارغوان» را کارگردانی کرد، یک فیلم سیاسی که مدت ها توقیف بود.

«چ» که مخفف نام چمران است، بعد از مدت ها حاتمی کیا را به سوی سینمای دفاع مقدس سوق داده است. فیلمی که کارگردانی قوی حاتمی کیا و نگاه ویژه اش به خصوص به همرزمان چمران از آن اثری کنجکاوی برانگیز ساخته است.

خلاصه داستان: فیلم همزان با بحران شهر پاوه در مرداد ماه 1358، دکتر مصطفی چمران به عنوان معاون دولت موقت در امور انقلاب به همراه سرتیپ فلاحی فرمانده وقت نیروی زمینی ارتش وارد شهر پاوه می شوند تا به اوضاع و امور سرکشی نمایند.

در این میان گروه اصغر وصالی به عنوان فرمانده نیروهای مردمی تنها مدافعین شهر پاوه محسوب می شوند. «چ» روایت 48 ساعت از زندگی دکتر مصطفی چمران در غائله محاصره شهر پاوه توسط نیروهای ضد انقلاب است.

مریلا زارعی: آغاز کار و شناخته شدن مریلا زارعی با مدیوم تلویزیون بود اما تهمینه میلانی بود که با سپردن یکی از دو نقش اصلی در فیلم «دو زن» سبب حضور جدی مریلا زارعی در سینما شد. زارعی بار دیگر در فیلم «واکنش پنجم» میلانی خوش درخشید و توانست در سومین حضورش در فیلم های میلانی عهده دار نقش اصلی «زن زیادی» باشد اما نقشی که برای او سیمرغ به همراه داشت بازی کوتاهش در فیلم «سربازهای جمعه» مسعود کیمیایی بود.


از دیگر فیلم های مهم او «درباره الی» اصغر فرهادی و «دعوت» ابراهیم حاتمی کیاست. در جشنواره امسال هم او برای دومین بار با حاتمی کیا همکاری کرده ودر فیلم «چ» در نقش زنی کُرد، به ایفای نقش می پردازد. مریلا زارعی علاوه بر فیلم حاتمی کیا با «شیار 123» نرگس آبیار و «همه چیز برای فروش» امیرحسین ثقفی در جشنواره امسال حضور دارد.

---

فریبرز عرب نیا/ دکتر چمران

- فریبرز عرب نیا: شاید همه فریبرز عرب نیا را با «سلطان» شناخته باشند اما عرب نیا تا تبدیل شدن به قهرمان فیلم های کیمیایی مسیر زیادی را طی کرده است... فیلمی که باعث درخشش و معروفیت او شد. پس از آن عرب نیا در فیلم های بسیاری به ایفای نقش پرداخت اما در میان آنها فیلم های مهم و موفق او «جهان پهلوان تختی» و «شوکران» بودند.

او همچنین پنج سال مشغول ایفای نقش در سریال «مختارنامه» بود که سبب شد مدت ها از سینما دور بماند. عرب نیا امسال با ایفای نقش اصلی در فیلم «چ» حاتمی کیا در جشنواره فیلم فجر حضور دارد. حضوری که خالی از جنجال نبود و به علت اختلاف بین حاتمی کیا و او، در سکانس پایانی فیلم که در یکی از پادگان های تهران فیلمبرداری می شد، حضور نیافت و حاتمی کیا مجبور به استفاده از بدل شد.

فیلم «چ» درباره دو روز از زندگی شهید چمران و حضورش در پاوه است. شهید چمران یکی از چهره های خاص و متفاوت تاریخ معاصر جهان اسلام است که حضوری چشمگیر و موثر در لبنان، مصر و پس از انقلاب در کردستان و خوزستان داشت. شخصیت کاریزماتیکی داشته و باید دید عرب نیا که البته چهره و بیانش کلا کاریزماتیک است در جزییات هم توانسته چمران باورپذیری باشد یا نه.


- دکتر چمران: شهید مصطفی چمران در سال 1311 در قم متولد شد. دوران کودکی و تحصیلات ابتدایی را در تهران گذراند و به عنوان دانش آموز ممتاز دبیرستان البرز، به دانشکده فنی راه یافت. در سال 1336 با کسب رتبه اول در دانشکده فنی دانشگاه تهران در رشته الکترونیک فارغ التحصیل شد. در سال 1337 با استفاده از بورس تحصیلی شاگردان ممتاز به آمریکا اعزام شد.

پس از تحقیقات علمی در جمع معروف ترین دانشمندان جهان در دانشگاه برکلی کالیفرنیا، با ممتازترین درجه علمی موفق به اخذ دکترای الکترونیک و فیزیک پلاسما شد. در سال 1362 پس از قیام خونین 15 خرداد، در اقدامی جسورانه و در حالی که می توانست به عنوان یکی از بزرگترین دانشمندان جهان دارای یک زندگی کاملا مرفه در آمریکا باشد، به جهت احساس تکلیف در مقابل دین خود، رهسپار مصر شد. در آنجا به مدت دو سال، سخت ترین دوره های چریکی و جنگ های پارتیزانی را آموخت و به عنوان بهترین شاگرد این دوره انتخاب شد.

در سال 1350 جهت ایجاد پایگاه چریکی مستقل برای تعلیم رزمندگان ایرانی و مبارزه بر علیه صهیونیسم به کشور لبنان عزیمت کرد. در آنجا به کمک امام موسی صدر، رهبر شیعیان لبنان، سازمانامل را پی ریزی کرد و به عنوان یک چریک تمام عیار در مقابل اسراییل به مبارزه پرداخت. در سال 1357 با پیروزی انقلاب اسلامی به ایران بازگشت. از برجسته ترین مسئولیت ها و خدمات چمران، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

وزیر دفاع، نماینده مردم تهران در اولین دوره مجلس شورای اسلامی، نماینده امام در شورای عالی دفاع، فرمانده جنگ های نامنظم، پاکسازی منطقه کردستان و آزادی شهر پاوه. سرانجام در تاریخ 31 خرداد 1360 در منطقه دهلاویه حوالی شهر سوسنگرد بر اثر اصابت ترکش خمپاره های دشمن شهید شد. شهید چمران درباره جنگ گفته است: «خدایا، هنگامی که شیپور جنگ طنین انداز می شود، قلب من شکفته شده به هیجان درمی آید زیرا جنگ مرد را از نامرد مشخص می کند.»

---

سعید راد/ سرلشکر فلاحی

- سعید راد: از دهه 50 در سینمای ایران فعالیتش را شروع کرده است. در همان سال های ساخته شدن فیلمفارسی ها با کارگردانان بزرگی چون ناصر تقوایی و امیر نادری کار کرد و نقش های متفاوتی بازی کرد. بعد از انقلاب هم در چند فیلم بازی کرد از جمله «خط قرمز» مسعود کیمیایی. بعد برای حدود 20 سال از ایران رفت و در بازگشت از طرف احمدرضا درویش دعوت شد تا در پرهزینه ترین فیلم آن زمان یعنی «دوئل» بازی کند.

در یک دهه اخیر فقط در 5 فیلم بازی کرده است که مهمترین آنها نقش آفرینی اش در «چ» است. سعید راد در «چ» نقش سرلشگر فلاحی را بازی می کند. البته می شود گفت همان راد همیشگی است با همانس بک حرف زدن و حتی راه رفتنپ، به هر حال نقش او یکی از کاراکترهای کلیدی فیلم حاتمی کیاست.


- سرلشگر فلاحی: امیر سرلشگر ولی الله فلاحی در سال 1310 در طالقان متولد شد. وی در سال های 1339 و 1334 شمسی، دوره پرسنلنظامی و سپس دوره عالی آجودانی را در آمریکا گذراند. در سال 1348 جهت گذراندندوره فرماندهی و ستاد به دانشکده فرماندهی و ستاد (دافوس) اعزام شد.از سال 1351 تا اواسط سال 1353 شمسی با درجه سرهنگ دومی به همراه گروهی از افسران ایرانی به عنوانناظر صلح سازمان ملل در آتش بس ویتنام، به آن کشور اعزام شد.

شهید فلاحی پس از بازشگت، به کار تدریس در دانشکده فرماندهی و ستاد ادامه داد، در 12 مهر ماه 1357 شمسی به درجه سرتیپی ارتقا یافت و در همان تاریخ به شیراز منتقل و به عنوان معاون فرماندهی مرکز پیاده شیراز مشغول به کار شد. شهید فلاحی به علت اعتقادات مذهبی از نظر ضد اطلاعات ارتش مظنون بود و به همین جهت به او فقط مشاغل با ماموریت های فرهنگی محول می شد. ارتقای درجه امیری او هم به شرطی پذیرفته می شدکه به وی شغل فرماندهی لشگر داده نشود. حضور شهید فلاحی در شیراز مقارن با اوج گرفتن مبارزات انقلابی مردم بر ضد حکومت پهلوی بود. پس از اعلام حکومت نظامی در بسیاری از شهرهای ایران، در اثر کوشش های او حکومت نظامی در شیراز لغو شد و نیروهای نظامی از خیابان ها جمع شدند و مسئولیت این حکم دولتی به شهربانی محول شد.

چندی پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی، سرتیپ فلاحی به فرماندهی نیروی زمینی ارتش منصوب شد و از آغاز جنگ ایران وعراق در جبه ها حضور دائمداشت و پس از برکناری بنی صدر از فرماندهی کل قوا، علی حکمی از سوی سیدروح الله خمینی مسئولیت جانشینی فرماندهی نیروهای مسلح ستاد مشترک به وی واگذار شد.

امیر سرلشگر فلاحی سرانجام در بازگشت از سفری که به منظور دیدار از مناطق آزادشده در عملیات ثامن الائمه به جنوب رفته بود، بر اثر سقوط پرواز هرکولس سی 130 نیروی هوایی ارتش ایران 1360 شهید شد و در بهشت زهرا در کنار قبر محمود طالقانی به خاک سپرده شد.

---

بابک حمیدیان/ سردار وصالی

- بابک حمیدیان: تازه یک دهه می شود که فعالیت سینمایی اش را آغاز کرده است. سال 1382 با فیلم «قدمگاه» وارد سینما شد. اکثر نقش های مکمل قهرمانان فیلم را بازی می کند و بازی های متفاوتی هم تا به امروز از خودش نشان داده است. از کمدی بگیرید تا درام های جدی یا حتی نقش منفی مانند کاراکتر «هیس دخترها فریاد نمی زنند».

در فیلم «چ» هم نقش شهید علی اصغر وصالی را بازی می کند. با اینکه اینجا هم نقش اش به نوعی مکمل است اما خیلی متفاوت تر از چیزی است که تاکنون از حمیدیان دیده ایم. انگار می تواندبا بازی اش شهید وصالی را تبدیل به نقش اول ماجرا کند. این بهترین بابک حمیدیانی است که تاکنون رویپرده سینما دیده ایم. پرشور و انقلابی. همان چیزی که از نقش یک شهید انقلاب انتظار داریم.

امسال حمیدیان جزو بازیگران پرکار جشنواره است و به جز «چ»، «با دیگران» اولین فیلم ناصر ضمیری، «رستاخیز» احمدرضا درویش و «پنجاه قدم آخر» کیومرث پوراحمد را هم در جشنواره فیلم فجر دارد.


- سردار وصالی: سردار شهید وصالی در سال 1329 در منطقه دولاب تهران به دنیا آمد، به دلیل تقارن میلادش با ماه محرم نامش را علی اصغر گذاشتند. در سال های جوانی توانست با مشقت فراوان، از ایران خارج شود و دوره های چریکی را در میان مبارزان فلسطینی طی کند. سپس به ایران آمد و زندگی مخفی خود را شروع کرد اما سرانجام توسط عوامل رژیم طاغوت بازداشت شد. در دادگاه به 12 سال زندان محکوم شد و در اواخر سال 56 پس از طی پنج سال و نیم حبس، از زندان آزاد شد. با پیروزی انقلاب اسلامی، انتظامات زندان قصر را تشکیل داد و در سال 59 وارد تشکیلات نوپای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شد و از بنیانگذاران اصلی بخش اطلاعات سپاه گردید.

مدتی فرماندهی بخش اطلاعات خارجی را نیز برعهده گرفت. روحیه علی اصغر به هیچ وجه با امور اداری و ستادی سازگار نبود و به همین دلیل مسئولیت خود را در ستاد کل سپاه رها کرده و به جبهه غرب شتافت تا به نبرد با ضد انقلاب و متجاوزین بعثی بپردازد. او و گردان تحت امرش در سخت ترین جبه های غرب کشور خودش درخشیدند و جمع قابل توجهی از آنان به شهادت رسیدند.

نیروهای تحت امر «علی اصغر وصالی» به دلیل بستن دستمال سرخ بر گردن هایشان به «گروه دستمال سرخ ها» شهرت داشتند. (وجه تسمیه این گروه به شهادت یکی از اعضای جوان آن باز می گردد. او به هنگام شهادت، لباسی سرخ بر تن داشت که هم رزمانش به عنوان یادبود وی، تکه هایی از لباس او را بر گردن بستندو عهد کردند که تا گرفتن انتقامش، آن را از خود جدا نکنند).

روز تاسوعای سال 1359 تصمیم گرفته شد عملیاتی برای روز عاشورا تدارک دیده شود. حوالی ظهر عاشورا، علی اصغر در تنگه حاجیان از ناحیه سر مورد اصابت گلوله قرار گرفت و بر اثر همین جراحت، مصادف با چهلمین روز شهادت برادرش اسماعیل به شهادت رسید. پیکر پاک شهید علی اصغر وصالی تهرانی فرد در قطعه 24 بهشت زهرا تهران در کنار برادرش و در میان یارانش (گروه دستمال سرخ ها) به خاک سپرده شد.