فرهنگ و هنر
2 دقیقه پیش | تشریفات بهبود | تشریفات و خدمات مجالستشریفات بهبود | تشریفات و خدمات مجالس | برگزاری مراسم عروسی | باغ عروسی تشریفات ۵ ستاره بهبود با مدیریت بهبود اصلانی صاحب سبک در اجرای دیزاین های ژورنالی و فانتزی ، اجرا ... |
2 دقیقه پیش | خواندنی ها با برترین ها (81)در این شماره از خواندنی ها با کتاب جدید دکتر صادق زیباکلام، اثری درباره طنز در آثار صادق هدایت، تاریخ فلسفه یونان و... آشنا شوید. برترین ها - محمودرضا حائری: در این شماره ... |
تحولات مسابقات تلویزیونی از «مسابقه هفته» تا «سرزمین دانایی»
چیزی كه باید در مسابقه تلفنی وجود داشته باشد، خلاقیت و نوآوری است. وقتی در همه جای دنیا ابزار و تكنیك فنی پیشرفت كرده و این پیشرفت وارد سینما و تلویزیون هم شده، مخاطب انتظار دارد آن را در مسابقات هم ببیند.
بعضی از مسابقاتی كه این روزها ساخته میشود یك آفتی دارد و آن اینكه، بعضی تهیه كنندهها از یك مدل خارجی الگو برداری میكنند و سعی میكنند مدل ایرانی یك مسابقه خارجی را بسازند كه در ایران جواب نمیدهد
اگر جزو پایههای ثابت برنامههای تلویزیون باشید حتما طرفدار حداقل یكی از مسابقات تلویزیونی هستید. مسابقههایی كه این روزها در همه شبكههای سیما پخش میشوند و مخاطبان خاص خودشان را دارند. از مسابقه كامپیوتری «رد پا» در شبكه 5 گرفته كه یك مسابقه عمومیبا فضایی سرگرمكننده است تا مسابقه «4 در4» در شبكه چهار كه یك مسابقه بین دانشگاهی است. شاید بتوان مسابقات تلویزیونی را یكی از پربینندهترین برنامههای صدا و سیما به دلیل جذابیت و سرگرم كنندگیشان دانست.
این نوع برنامهسازی در سیما، قدمتی به فاصله برنامهسازی در تلویزیون دارد. انتقال هیجان و سرعت عمل شرکتکنندگان و نحوه اجرای مجریان مسابقات در کنار دکور و فضای متناسب با موضوع هر مسابقه و البته سوالاتی که این آزمون را جلو میبرند همگی عناصری هستند که با نسبتهای مختلف مواد لازم برای تهیه یک مسابقه را تشکیل میدهند و کیفیت هر مسابقه را تعیین میکنند. شاید به همین دلیل است که مسابقات تلویزیونی به عنوان یک گونه مهم برنامه سازی هیچگاه از تلویزیون محو نشدند. قدمت مسابقات تلویزیونی در جهان بهسال 1938 با مسابقه «هجی» در شبکه «بیبی سی» میرسد. این برنامهسازی در ایران با مسابقه «نقاب سیاه» درسال 1340 شروع شد كه اجرا و طراحیاش با مرحوم «علی تابش» بود. در این گزارش سعی شده به مسابقات تلویزیونیای كه این روزها از شبكههای سیما پخش میشود پرداخته شود و علت اینكه چرا این مسابقات، مثل سابق پر مخاطب نیستند بررسی شود.
خاطره و حافظه بسیاری از ما با مسابقاتی گره خورده است که پایه و اساسش در دهه شصت گذاشته شد. مسابقاتی که با حداقل امکانات در استودیوهای شبکه دو ضبط میشد و مهمترین هدفش علاوه بر سرگرم كردن مخاطب، انتقال اطلاعات و بالابردن سطح علمی افراد هم بود. شاید به همین دلیل بود که بسیاری از شرکت کنندگان این مسابقات را جوانان تحصیل کرده و با اعتماد به نفس تشکیل می داد که هنوز هراس از ظاهر شدن جلوی دوربین و بازنده شدن در چهرهشان بود. مسابقاتی مانند «نامها و نشانهها»، «یک مسابقه و سی سوال»، «مسابقه علمی» و «جدول تصویری» که همگی در دهه شصت روی آنتن شبکه یک و دو رفتند گویای این مطلب هستند. در مسابقه «نامها و نشانهها» محور سوالات در حد اطلاعات عمومی افراد بود و مسابقه بین دو گروه دونفره اتفاق میافتاد.
در همان زمان مرحوم «کمالالحق سلامی» با اجرای مسابقه «جدول تصویری» که از شبکه یک پخش میشد توانست تسلط خود را در بیان سوالات شفاهی که ارتباط شرکتکنندگان با جدول کلمات متقاطع را تکمیل میکرد نشان دهد. نحوه ارتباط مرحوم سلامی با شرکتکنندگان و اجرای مسابقه تاسالها بعد الگوی مناسبی برای مجریان مسابقات شد. «یک مسابقه، 30 سوال» با اجرای «حسین باغی» اولین مسابقهای است كه در شبكه دو ساخته شد. مجری در این مسابقه به همراه چند كارشناس در حوزههای ورزش، هوش و اطلاعات عمومی و ادبی از شرکتکنندهها سوالاتی میپرسیدند و شركت كنندهها در بیست ثانیه فرصت پاسخگویی داشتند. همزمان با این مسابقه، «مسابقه علمی» هم روی آنتن شبكه یك رفت كه یكی از مسابقات جدی و حساس آن زمان محسوب میشد.
این مسابقه با اجرای «کرامتالله مهربان» و همراهی سه کارشناس؛ «اسفندیار معتمدی»(بخش فیزیک و علمی)، «ابوالفضل مکی»(بخش تاریخ) و «منوچهر فرهوشی»(بخش ادبیات) اجرا میشد و شركت كنندهها هم اغلب جوانان پشت كنكوری و دانشگاهی بودند. نكته جالب این مسابقه این بود كه اطلاعاتش از مجلات علمیمثل «دانشمند» و «دانستنیها» استخراج میشد. در این میان مسابقاتی هم برای بچهها پخش میشد كه از مهمترینهای آنها میتوان به «از مدرسه تا مدرسه» با اجرای «مجید قناد» از شبكه دو و «هوشیار و بیدار» با اجراو بازی «علیرضا خمسه» و «محسن یوسف بیگ» از شبكه دو اشاره كرد.سال 69 «هوشنگ شاه محمدلو» و «حسین احمدی» طرح مسابقهای را به شبکه یک دادند که قرار شد با اجرای «منوچهر نوذری» روی آنتن برود. این مسابقه با نام مسابقه هفته یكی از مشهورترین مسابقاتی است كه طبق متد مسابقهای ساخته شد كه مرحوم سلامیاجرایش میكرد.
مسابقهای با حضور 14 نفر که در نهایت یک نفر از میانشان برنده میشد. این مسابقه که در دهه هفتاد با پخش چند سری متوالی به اوج خود رسید امروزه به عنوان یکی از نمونههای موفق مسابقات ایرانی به حساب میآید. گرچه بسیاری موفقیت این مسابقه را مدیون اجرای خاص زندهیاد نوذری میدانند، با این حال مجموع جزئیات این مسابقه در موفق بودنش بیتاثیر نبود. مخصوصا كه تكه كلامهای ماندگار نوذری بعدها در ساعت خوش توسط مهران مدیری هم استفاده شد؛ «اونی که تو فیلم بود،و از کی بپرسم؟»! بعد از آن، ماندگارترین مسابقهای كه در دهه هفتاد توانست در تلویزیون حسابی سر و صدا كند و مخاطب را شیفته خودش سازد؛ «مسابقه محله» با اجرای شاداب و متفاوت «مسعود روشنپژوه» بود و «منیر عرب» و «امیر سماواتی» اولین تهیهکننده و کارگردان هنری این مسابقه بودند که ایده اجرای مسابقه را در خارج از استودیو و در محلات مختلف دادند.
شروع یك اتفاق
بسیاری معتقدند مسابقات تلویزیونی از این جهت در میان مردم بسیار طرفدار پیدا كرد كه نوع خاصی از برنامهسازی تلویزیونی محسوب میشدند كه از طرفی هم مخاطب را درگیر خودشان میكردند و هم مخاطب برای شركت در این مسابقه انگیزهای به نام «جایزه» داشت. جایزههایی كه گاه نقدی بوده و گاه غیر نقدی. در دهه هفتاد تعداد این مسابقات با شكل و شمایل و ایدههای متفاوت نقل محافل خانوادگی بود و بسیاری از مخاطبان یكی از انگیزههایشان برای تماشای تلویزیون، شركت در همین مسابقهها بود. بعد از دهه هفتاد و با ورود رایانه و دنیای دیجیتال به منازل، نوع دیگری از مسابقات در تلویزیون شكل گرفت كه فضای مسابقات به وسیله كامپیوتر طراحی میشد و جذابیتهای بصریاش باعث جذب مخاطب میشد. اگر تا قبل از آن، مسابقات بیست سوالی و از كی بپرسم و خانه خالی را پر كن، یكی از جذابیتهای مسابقات بود، بعد از آن، جذابیتهای دیجیتالی، باعث جذب مخاطب برای شركت در مسابقات میشد. در كنار دیجیتال، شیوه دیگری در ارائه مسابقه هم پا به تلویزیون گذاشت.
مسابقات تلفنی كه باعث مشاركت هرچه بیشتر مخاطب در برنامه تلویزیونی میشد. «مسابقه تلفنی» با اجرای «سیدمحمد حسینی»، «حسین رفیعی» و «کامیار اسماعیلی» که کلیدش ازسال 1379 در شبکه سه خورد تاسال 83 دوام آورد. پس از آن «مهدی کسائیان» تهیهکننده برنامه زنده تلفنی «خط رو خط»، در کنار حسینی از «جواد یحیوی» هم کمک گرفت و به این ترتیب مدل مسابقات زنده تلفنی در دهه هشتاد با مسابقاتی چون «درصد ثانیه»، «شهر به شهر»، «وقت مسابقه» و «گوی و میدان» کاملا تثبیت شد. یكی از نكات جالب مسابقات دیجیتالی و تلفنی، بودجه كمیبود كه برایشان در نظر گرفته میشد. در واقع از حداقل امكانات بیشترین بهره برده میشد ضمن اینكه در كنارش، مشاركت بیشتر مخاطب هم وجود داشت. در واقع دوره مسابقات از مسابقات دكوری به مسابقات بیدكور و تلفنی منتقل شده بود كه به دنیای امروز مردم نزدیكتر بود و هم هزینه كمتری در بر داشت.
طرفداران كمتر میشوند
مشكل از زمانی شروع شد كه در طراحی مسابقات، خلاقیتها كمتر شد و تهیهكنندهها به تكرار افتادند و سعی كردند به جای تولید محتوای جدید همان تمهای قدیمیرا در پیش بگیرند. در واقع تهیه كنندهها با دیدن موفقیت مسابقههای قبلی، میخواستند خودشان نیز همان موفقیت را كسب كنند. ولی این تكرار، آفت استقبال مخاطبان و باعث كم شدن نسبی تعداد بینندهها شد. اما در این میان، هستند مسابقاتی كه با داشتن برگ برنده خلاقیت، هنوز به حیاتشان ادامه میدهند. مسابقاتی كه در شبكههای مختلف سیما و متناسب با رویكرد هر شبكه در حال پخش هستند ولی تعدادشان كم است. مسابقاتی مثل «رد پا» كه از شبكه پنج پخش میشود وسالهاست كه طرفدارانش را دارد، مسابقه سینمایی «4،3،2،1» كه علاقهمندان سینما را جذب خودش كرد و سری دومش در حال ساخت است و حتی مسابقه «مشاعره» با اجرای «اسماعیل آذر» در شبكه آموزش كه هر روز بر طرفدارانش اضافه میشود.
«سعید ابوطالب» تهیه كننده و نویسنده مسابقه پرطرفدار «سرزمین دانایی» كه یكی از بدعت گذاران در زمینه مسابقات تلویزیونی در چندسال اخیر است در گفتوگو با تهران امروز دلیل كم شدن تقریبی مخاطبان این مسابقات را تشریح كرد. او درباره برنامهسازیای به نام مسابقات تلویزیونی میگوید: «مسابقه تلویزیونی ژانری است كه در همه شبكههای دنیا ساخته میشود و طرفداران خاص خودش را هم دارد. از این مسابقات به صورتهای مختلف در همه شبكههای عمومیدر زمینههای مختلف اعم از تلفنی، حضوری، خانوادگی، مبتنی بر حافظه، دانش عمومی، حركات فیزیكی و هوش ساخته میشوند. این مسابقات البته نقاط قوت و ضعفی هم دارند. مثلا مسابقه «از كی بپرسم» با اجرای خاص «منوچهر نوذری» بسیار طرفدار داشت. یكی دیگر از دلایل جذابیت این مسابقه، بدعتی بود كه در زمینه مسابقه تلویزیونی داشت.
این مسابقه برای مخاطبی كه تازه با مسابقات تلویزیونی آشنا شده بود، نو بود، برای همین جذبش شد. همین مسابقه سرزمین دانایی، اتفاق جدیدی در زمینه مسابقات تلویزیونی بود. مسابقات كاوشگری در دنیا بسیار طرفدار دارند؛ مسابقاتی كه هم علمیاند و هم باید حركات فیزیكی در آنها زیاد باشد. سرزمین دانایی هم مخاطب زیادی داشت و توجه خیلیها را به خود معطوف كرد. وقتی سرزمین دانایی پخش شد، دیگر پایهای شده بود برای سنجش باقی مسابقات.»
ابوطالب در پاسخ به اینكه كمبود چه المانی باعث كم شدن مخاطب میشود هم میگوید: «چیزی كه باید در مسابقه تلفنی وجود داشته باشد، خلاقیت و نوآوری است. وقتی در همه جای دنیا ابزار و تكنیك فنی پیشرفت كرده و این پیشرفت وارد سینما و تلویزیون هم شده، مخاطب انتظار دارد آن را در مسابقات هم ببیند. بعضی مسابقاتی كه این روزها ساخته میشود یك آفتی دارد و آن اینكه، بعضی تهیهكنندهها از یك مدل خارجی الگو برداری میكنند و سعی میكنند مدل ایرانی یك مسابقه خارجی را بسازند كه در ایران جواب نمیدهد. مشكل اینجاست كه بعضی از مسابقات جذاب مثل سرزمین دانایی هم بسیار هزینه بر هستند و باعث میشود كه كمتر تهیه كنندهای به سراغ آنها برود.
در واقع اگر اسپانسر مالی وجود نداشته باشد، تلویزیون انگیزهای برای ساخت این جور مسابقات پیدا نمیكند. به نظر من، در مسابقات تلویزیونی اصل بر خلاقیت است. خیلی از برنامههای ماهوارهای با حداقل هزینه، مسابقاتی میسازند كه مخاطب را جذب میكند. نوآوری در این برنامهها باعث جذب مخاطبان میشود.» به گفته ابوطالب برای ساخت مسابقههای با جذب مخاطب حداكثری، باید پیش تولید طولانی وجود داشته باشد و روی تولید، تحقیق و پژوهش زیادی صورت بگیرد. موضوعاتی باید بهعنوان مسابقه انتخاب شوند كه سطح بیشتری از مخاطب را در بر بگیرند. در واقع تلویزیون به ساخت مسابقاتی مثل سرزمین دانایی، 4 در 4، ردپا، از كی بپرسم و غیره بیشتر نیاز دارد تا دوباره به دوران اوجش در زمینه مسابقات تلویزیونی برگردد.
ویدیو مرتبط :
سرزمین دانایی
خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :
هیجان انگیزترین مسابقات تلویزیونی جهان
مسابقات تلویزیونی همیشه طرفداران خاص خود را دارند. گاهی اوقات یک مسابقه به دلیل جایزه خاصی که دارد پربیننده می شود.گاهی اوقات شرکت کننده مسابقه اگر شانس بیاورد برنده یک میلیون دلار می شود و این هیجان انگیرترین بخش از پربیننده ترین مسابقات تلویزیونی است.
مسابقات تلویزیونی همیشه طرفداران خاص خود را دارند. گاهی اوقات یک مسابقه به دلیل جایزه خاصی که دارد پربیننده می شود. مثلا جایزه ای یک میلیون دلاری که خیلی ها آرزوی بردن آن را دارند اما گاهی اوقات یک مسابقه جایزه چندان ارزشمندی ندارد اما باز هم جزو پربیننده ترین مسابقات تلویزیونی قرار می گیرد چرا که هیجان در آن حرف اول را می زند.
گاهی اوقات شرکت کننده مسابقه اگر شانس بیاورد برنده یک میلیون دلار می شود و این هیجان انگیرترین بخش از پربیننده ترین مسابقات تلویزیونی است.
معامله کنیم یا نکنیم؟
مقابل فردی که در این مسابقه شرکت می کند چندین سوال وجود دارد که می بایست آنها را به ترتیب جواب دهد. شرکت کننده به ترتیب، یکی پس از دیگری شروع به جواب دادن به سوال ها و پوچ کردن آنها می کند اما مسابقه به همین راحتی هم نیست.
وقتی شخص سوالی را انتخاب می کند، مجری به او پیشنهاد مبلغی پول می کند و در اینجاست که شرکت کننده بین دو راهی می ماند. افرادی که در این مسابقه شرکت می کنند یک گروه همراه دارند. آنها می توانند با گروه خود مشورت کنند و در آخر بعد از تصمیم گیری کلید پاسخ را فشار دهند. اگر فرد بتواند تا مرحله آخر پیش برود برنده یک میلیون دلار جایزه می شود.
رمز ورود هست ...
«رمز ورود هست ...» یکی دیگر از مسابقات تلویزیونی پربیننده است که در آن شرکت کننده ها می بایست یک کلمه را که به عنوان رمز است حدس بزنند تا بتوانند جایزه مسابقه که پول نقد است را از آن خود کنند.
در این مسابقه، دو شرکت کننده از یک تیم باید همدیگر را کمک کنند تا به رمز ورود برسند.
برای حدس زدن رمز ورود، یکی از شرکت کننده ها فقط یک کلمه کلیدی به فرد می گوید تا او بتواند رمز را حدس بزند. اگر حدس نادرست باشد آنها دست خالی بازی را ترک خواهند کرد.
هرم
در مسابقه هرم دو نفر شرکت داده می شوند. برای هر یک از شرکت کننده ها یک فرد مشهور دعوت می شود تا به او کمک کند. هر یک از هرم ها، کلمه خاصی است که شرکت کننده می بایست حروف آن را کامل کند و حدس بزند. البته آنها باید در مدت زمان محدود و کوتاهی که به آنها داده می شود حدس درست بزنند. شرکت کننده ای که برنده می شود با خود صد هزار دلار پول نقد به خانه می برد.
چه کسی می خواهد میلیونر شود؟
این جواب آخر شماست؟ این جمله ای است که در این مسابقه دائما تکرار می شود.
در این مسابقه ابتدا از شرکت کننده یک سوال پرسیده می شود که وی می بایست بدون معطلی و فکر جواب دهد. اگر جواب درست باشد به مرحله بعد راه پیدا می کند و اگر جواب درست نبود شرکت کننده دیگری وارد مسابقه می شود.
وقتی شرکت کننده به مرحله بعدی راه پیدا می کند یکسری سوالات چهارجوابی از فرد پرسیده می شود و وقتی فرد شرکت کننده پاسخ نهایی را می دهد مجری از او می پرسد «آیا این جواب آخر شماست؟»
اگر فرد از پاسخ خود مطمئن باشد درستی یا نادرستی آن مشخص می شود، در غیر این صورت، می تواند از سه فرصت کمک خود استفاده کند. این سه فرصت شامل پرسیدن جواب از تماشاچی ها، تماس با یک دوست و پرسیدن جواب سوال از او و خاموش کردن دو پاسخ اشتباه می شود. این مسابقه دستمایه ساخت فیلم «میلیونر زاغه نشین» نیز شد.
لحظه حقیقت
مسابقه به این صورت آغاز می شود که پیش از ضبط برنامه، دستگاه دروغ سنج به شرکت کننده وصل می کنند و 50 سوال از او می پرسند. شرکت کننده پس از پاسخ به سوال ها بدون اینکه نتیجه را بداند به استودیوی مسابقه می رود.
از 50 سوالی که از شرکت کننده پرسیده می شود 21 تای آن بعد از آغاز مسابقه پرسیده می شود. اگر شرکت کننده پاسخ صادقانه به سوال ها بدهد به مرحله بعدی راه پیدا می کند اما اگر دستگاه دروغ سنج، دروغگو بودن شرکت کننده را ثابت کند وی می بازد و هیچ جایزه ای نصیبش نمی شود.
شاید در نگاه اول این مسابقه ساده به نظر برسد اما از یک طرف از شرکت کننده سوالات شخصی پرسیده می شود و از طرف دیگر یکی از افراد خانواده شرکت کننده یا دوستان اودر استودیو حاضر هستند و ممکن است پاسخ به یک سوال در حضور آشنایان برای شرکت کننده سخت باشد. از این رو او می تواند با فشار دادن یک کلید بخواهد که سوال را عوض کنند که البته این کار فقط یک بار امکانپذیر است. شرکت کنندگان قبل از مسابقه قراردادی را امضا می کنند که همه نتایجی که دروغ سنج ارائه می دهد را قبول دارند.
بیا معامله کنیم
در این مسابقه تصمیم گیری نقش بسیار مهمی دارد. در این مسابقه، مقابل شرکت کنندگان سه در با شماره های یک، دو و سه قرار دارد. شرکت کننده ها هر دری را که انتخاب می کنند می بایست به سوالاتی درست پاسخ دهند و برنده مسابقه شوند.
بخش دیگری که از هیجان بالایی برخوردار است بخش تماشاچی هاست. مجری برنامه نام یک شیء را می برد، مثلا می گوید ناخنگیر؛ اگر تماشاچی شیء گفته شده را با خود داشته باشد او نیز برنده مقدار مشخصی پول نقد می شود.
چرخه شانس
وقتی مسابقه هلندی آغاز می شود صفحه ای دایره شکل شبیه به یک چرخ مقابل شرکت کننده قرار دارد. این صفحه را می چرخانند و صفحه روی هر نمایشگری که بایستد اگر شرکت کننده شانس بیاورد و محل مورد نظر پوچ نباشد پاکتی در آن قرار دارد که جاهای خالی یک کلمه در آن نشان داده می شود و شرکت کننده باید حرف های کلمه را حدس بزند تا در نهایت کلمه مورد نظر به دست آید. جایزه این مسابقه یک میلیون دلار پول نقد است.
من کشورم را دوست دارم
در این مسابقه دو گروه رقیب روبروی هم قرار میگیرند. هر گروه چهار نفر است و یک سرگروه دارد. با شروع مسابقه، سوال هایی درباره کشور هلند از هر دو گروه پرسیده می شود.
سوال هایی مثل جمعیت کشور چند نفر است؟ گروهی که بتواند بیشترین پاسخ صحیح را بدهد برنده می شود. جایزه این مسابقه اشیایی است که معمولا هلندی ها از آن بسیار استفاده می کنند مثل دوچرخه که آنها برای رفت و آمد روزانه سوار آن می شوند.
نزاع خانوادگی
در این مسابقه هلندی دو نفر از اعضای یک خانواده را در مقابل یک نفر دیگر از همان خانواده قرار می دهند. از هر دو گروه سوال هایی پرسیده می شود و آنها باید جواب درست بدهند.
هر گروه که سه دور اول از مسابقه را برنده شود باید بماند تا به سوالات مرحله آخر جواب دهد. جایزه مرحله آخر دو میلیون دلار است که گاهی اوقات باعث می شود روابط خانوادگی به هم بریزد.
قیمت درست است
در مسابقه «قیمت درست است» شرکت کننده ها باید قیمت اجناسی را که به آنها نشان داده می شود به درستی حدس بزنند. با شروع مسابقه، دو نفر رقیب هم هستند که هر بار قیمت اشیاء مختلفی را باید درست بگویند و در هر مرحله، نرخ اجناس سخت تر می شود. این مسابقه نخستین بار در دهه 50 برگزار شد و سپس در دهه 70 نیز دوباره اجرا شد و تا به امروز همچنان ادامه دارد.... / منبع : برترین ها