مامان، بابا، سلامتم را فدای مد نکنید!

سلامت: دوروبرتان را كه نگاه كنید، می‌بینید این روزها خیلی‌ها دنبال مد و زیبایی‌اند. کفش پاشنه بلند می‌پوشیم تا قدمان بلندتر به نظر برسد، سرخاب و سفیداب به چهره می‌مالیم تا پوستمان زیباتر و شاداب‌تر به چشم بیاید و لباس‌های چسبان مصنوعی تن می‌کنیم تا نشان دهیم لاغر و خوش اندامیم... جای تاسف اینجاست ‌که به خودمان رحم نمی‌كنیم هیچ، به سلامت كودكانمان هم اهمیت نمی‌دهیم.

گاهی بعضی‌هایمان هزار و یک کار ممنوعه انجام می‌دهیم تا به مردم نشان دهیم فرزند ما از آنچه فکر می‌کنند، زیبا‌تر است. در «پرونده زیبایی» این هفته با متخصصان «سلامت» درباره همین موضوع گفت‌وگو كردیم و از ممنوعه‌های حوزه زیبایی برای کودکان گفته‌ایم.


خطری که در کمین موی کودکان است

دکتر مریم یوسفی - متخصص پوست، عضو هیات‌علمی‌ دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی

یكی از انواع ریزش‌ مو، ریزش موی ناشی از كشش است كه به‌طور شایع در عروس‌ها كه موهایشان ‌را برای بالارفتن كناره ابروها یا قرار دادن تاج تحت‌كشش قرار می‌دهند، ‌دیده می‌شود. بافت‌های خیلی سفت هم كه این روزها رواج پیدا كرده، باعث ریزش موهای جلوی سر و عقب رفتن رستنگاه ‌مو می‌شود. اما متاسفانه این روزها در هر مهمانی ‌تولد یا عروسی که حضور می‌یابم، کودکانی را هم می‌بینم که موهایشان را به شکل‌های مختلف بسیار محكم بافته‌اند؛ به‌طوری که ‌مادر مطمئن است بافت در طول مهمانی و حتی تا هفته بعد از آن هم باز نمی‌شود. ممكن است این بافت‌ها ظاهر موی کودک را زیباتر کند اما در نظر داشته باشید که می‌تواند عامل ریزش موی كودك نیز ‌باشد.

اگر می‌خواهید موی کودک را ببافید، این کار را به شکلی انجام دهید که قسمت انتهایی مو در كف سر آزاد باشد و از وسایل تزئینی مورد علاقه کودک روی موهایش استفاده کنید. بعد از اتمام مهمانی نیز بافت را باز کنید. حمام بردن کودک با این بافت‌ها نیز درست نیست زیرا در این شرایط مواد شوینده به برخی مناطق مو نمی‌رسد و با آبكشی معمول، ماده‌ای که لابلای موها رفته، پاك نمی‌شود. باقی‌ماندن مواد شوینده و شامپو لابلای موهای بافته‌شده هم باعث آسیب و ایجاد كدورت ساقه مو و موخوره می‌شود. از سوی دیگر، موی بافته ‌دیرتر خشك می‌شود و لازم است برای خشك كردن آن از سشوار با حرارت بالا استفاده كرد كه هم باعث سوختگی ساقه مو و پوست سر می‌شود، هم خشكی بیش از حد آن را دنبال دارد. در مورد پسر بچه‌ها هم متاسفانه استفاده از ژل رواج زیادی دارد. اگر والدین می‌خواهند از ژل مو به‌عنوان نگهدارنده استفاده كنند، توصیه می‌کنم از مواد طبیعی مثل ژل كتیرا یا آلوئه‌ورا استفاده كنند كه در صورت تماس با پوست سر مشكل‌زا نیستند اما بسیاری از ژل‌های شیمیایی در صورت تماس مكرر با پوست سر باعث خارش و التهاب می‌شوند. خشكی مو و چسبیدن موها به هم و کنده شدنشان هنگام شانه زدن از دیگر عوارض استفاده از ژل است. فراموش نکنید بعد از مهمانی و قبل از خوابیدن حتما ‌کودکتان را به حمام ببرید و با یک شامپوی ملایم موهایش را بشویید.

سوری؛ دختری با کفش‌های پاشنه‌بلند!

سمیه مقصودعلی

«سوری كروز» 18 آوریل 2006 در خانواده‌ای كاملا سینمایی متولد شد. او فرزند اول تام‌كروز و كیتی ‌هولمز است. این دختر كوچك گرچه در ابتدا از انظار عمومی دور بود اما بعد از گذشت چند ماه به یكی از رسانه‌ای‌ترین كودكان تبدیل شد.

این زوج هنرمند فرزندشان را همه جا همراه خود می‌برند و تصمیم دارند زندگی او را به زندگی‌ای خاص تبدیل كنند. تمام جوانب زندگی این كودك همان‌طور كه از نام عبری او به معنی «شاهزاده» معلوم است، تجملاتی است؛ از لباس‌هایش گرفته تا تغذیه‌اش، همه چیز فاخر است!

مجله گلامور، او را در 5 سالگی در فهرست شیك‌پوش‌ترین زنان جهان قرار داده و جالب است كه این دختر كم‌سن و سال از 3 سالگی در مهمانی‌ها و مجالس با كفش‌های پاشنه‌دار مارك‌دار ظاهر می‌شده و برخلاف نظر والدینش آرایش كردن را آغاز كرده است!

گفته می‌شد سوری كه مجله‌های حوزه مد و زیبایی، لقب «خوش‌پوش‌ترین دختربچه جهان» را به او اختصاص داده‌اند، با پشتوانه والدین هالیوودی‌اش به دنبال راه‌اندازی خط تولید لباس با برند خود است!

این در حالی است که پزشكان در مورد عوارض سوء پیروی از چنین مدهایی بر سلامت جسم و روان او هشدار داده‌اند و پدر سوری، تام‌كروز، نیز مدتی است بودجه‌های اضافی مربوط به تهیه لوازم آرایش و لباس‌های غیرضروری و مختص مد سوری را قطع كرده و دلیل این تصمیم را كمك به حفظ سلامت فرزندش و سوق دادن وی به سمت انتخاب شیوه زندگی سالم اعلام كرده است.

تام‌كروز معتقد است اشتباه‌های تربیتی باعث شده سوری از سنین پایین چنین گرایش‌هایی پیدا كند و امیدوار است با این تدابیر وی را به راه درست راهنمایی كند.

خطر لباس تنگ برای کودکان

دکتر زهرا رضایی - متخصص بیماری‌های زنان و زایمان، عضو هیات علمی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران

این روزها متاسفانه بیماران كم‌سن و سال بسیاری دارم كه به‌دلیل خارش و التهاب ناحیه تناسلی و اطراف آن به مطب مراجعه می‌كنند. دلیل بیشتر این موارد پوشیدن لباس‌های تنگی از جنس مواد صنعتی است. پوشیدن ساق‌‌های تنگ و چسبان كه این روزها ظاهرا مد شده، مخصوصا در روزهای گرم، باعث تعریق و رطوبت در ناحیه می‌شود و عامل ابتلای کودکان به بیماری‌های قارچی، سوزش، خارش و التهاب است. به مادران توصیه می‌كنم به جای پوشاندن این نوع شلوارها به دختر كوچكشان ، كه به ‌هیچ‌وجه برای مادران هم توصیه نمی‌شود، شلوارهای نخی گشاد به او بپوشانند تا هوا راحت بتواند در پوست جریان داشته باشد. رعایت بهداشت و خشك نگه‌داشتن بدن نیز در كنار این مساله مانع ابتلا به بسیاری بیماری‌های قارچی است.

رابطه آرایش کودکان و کم‌خونی مقاوم به درمان

دكتر ‌بهروز باریك‌بین - متخصص پوست، عضو هیات‌علمی‌ دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی

این روزها متاسفانه استفاده از وسایل آرایشی برای کودکان را زیاد می‌بینیم. بعضی مادر‌ها وقتی می‌خواهند به مهمانی بروند، ‌رژ‌لب یا رژ‌گونه‌ای به‌صورت دختر بچه‌شان می‌مالند یا برای گرفتن یک عکس ساده در آتلیه، کودکشان را کامل آرایش می‌کنند و می‌گویند آرایش یک ساعته که عارضه‌ای ندارد! اما ‌غیر از عوارض موجود، بزرگ‌ترین ضرر استفاده از مواد آرایشی بهداشتی، فرهنگ‌سازی غلط است. مادر به این شكل به فرزندش می‌آموزد آرایش‌ کاری لازم است و تو با این کار زیبا می‌شوی. متاسفانه به همین دلیل است که می‌بینیم برعکس ‌سایر كشورهای پیشرفته ‌دنیا که در آن كودكان و نوجوانان و جوانان ‌از لوازم آرایش استفاده نمی‌کنند، نوجوان و جوان‌های ما بدون آرایش نمی‌توانند وارد جامعه شوند و حس می‌کنند بدون آن زیبا نیستند.

فراموش نکنیم استفاده بی‌رویه از لوازم آرایشی- بهداشتی(به‌دلیل اینکه منافذ پوست را می‌بندد) می‌تواند باعث تشدید بیماری‌های پوستی از جمله آكنه یا جوش غرور جوانی شود. حساسیت به نیكل، به‌خصوص اگر زمینه ژنتیكی حساسیت در فرد وجود داشته باشد نیز دور از ذهن نیست. ‌كودكان، پوست نازک و حساسی دارند. وقتی به‌صورت آنها مواد آرایشی حاوی فلزات سنگین می‌زنیم، این سموم، به‌تدریج جذب بدنشان می‌شوند و ‌می‌توانند عامل ابتلا به كم‌خونی‌های شدید و مقاوم به درمان باشند. برخی مادرها گمان می‌كنند كرم‌های آرایشی و كرم‌پودرها ‌جایگزین مناسبی برای ضدآفتاب ‌هستند و به جای استفاده از ضدآفتاب‌ مخصوص بچه، کرم‌پودر به‌صورت کودک می‌زنند. گرچه این دو شاید ظاهر یکسانی داشته باشند اما عیار حفاظتی ضدآفتاب‌ها ‌خاص است.

اگر کودکتان علاقه دارد مثل شما از وسایل آرایشی استفاده کند یا با روش تربیتی غلط او را به این سمت سوق داده‌اید، بهترین انتخاب کرم مرطوب‌کننده و ضدآفتاب است. در صورتی كه كودكتان پوست خشكی دارد، به او یاد دهید مرتب از مرطوب‌كننده‌ها ‌استفاده کند اما اصلا لازم نیست انواع گرانقیمت ‌را تهیه کنید. وازلین ساده بهترین انتخاب است. ضدآفتاب ‌نیز جزو ضروریات به شمار می‌رود. از 6 ماهگی، به‌خصوص وقتی به مناطق ساحلی سفر می‌کنید ‌كه شدت تابش نورخورشید بیشتر است، حتما به پوست كودك ضدآفتاب بزنید. ‌بهترین نوع برای كودكان، ضدآفتاب‌های مینرال یا فیزیكال‌ است كه عاری از فیلترهای شیمیایی‌اند. SPF آنها نیز 30 تا 50 است.

مادرها گاهی از لاک به‌عنوان یک ماده آرایشی بی‌خطر نام می‌برند و از همان 2-1 سالگی ناخن‌های دختر بچه‌ها را لاک می‌زنند. استفاده از لاك در سنین پایین غیر از ‌فرهنگ‌سازی غلط خطر مسمومیت‌زا بودن دارد. لاك‌ها به‌خصوص انواع نامرغوب و تقلبی كه كنار خیابان فروخته می‌شوند، حاوی مواد سمی و فلزات سنگین هستند. كودكی كه لاك زده، ممكن است انگشتانش را به داخل دهانش ببرد ‌و به این ترتیب باعث ورود مواد سمی به بدنش شود یا اگر زمینه حساسیت دارد، ‌لاک نه‌تنها می‌تواند باعث التهاب در كناره‌های ناخن‌ و نوك انگشتان شود ‌بلكه خاراندن چشم با ناخن حساسیت پوستی در ناحیه پلک را دنبال دارد. به جای لاک می‌توانید به‌طور موقت از برچسب‌های تزیینی ناخن استفاده کنید به شرطی که مراقب باشید کودک آن را با دندان نکند و نبلعد.

در نهایت استفاده از عطر و اسپری حتی انواعی که مخصوص کودکان تولید شده ‌نیز می‌تواند باعث ‌حساسیت‌های تنفسی و پوستی شود. كودكانی كه زمینه آسم و آلرژی دارند با استعمال دور از پوست مواد معطر هم دچار تنگی‌نفس می‌شوند ‌و با استفاده از آن روی پوست دچار اگزما، التهاب و خارش و لك‌های پوستی خواهندشد. کودکان گل‌های خوشبوی باغ زندگی‌اند و به خوشبو‌کننده‌های مصنوعی نیازی ندارند.

خطر کفش پاشنه‌دار برای کودکان

دکتر کامران آزما - متخصص طب فیزیکی و توانبخشی، دانشیار دانشگاه علوم‌پزشکی ‌ارتش

تغییر شكل پا، شکل نگرفتن صحیح قوس کف‌پا و پیچ‌خوردگی از مشکلات رایجی است که به دنبال انتخاب نادرست کفش برای کودکان بروز می‌كند. از زمانی كه كودك نوپا راه‌رفتن را شروع می‌كند، یعنی حدود یك سالگی، می‌توانید به پای او كفش بپوشانید. قبل از این سن ‌پوشاندن کفش می‌تواند باعث بدشكل شدن پا ‌یا دیرتر راه افتادن کودک شود یا اگر كفش تنگ باشد، احتمال صافی كف پا را افزایش دهد. هنگام خرید كفش،‌ باید به عوامل زیادی مثل قیمت و مدل و... توجه كرد اما انعطاف‌پذیری و لغزنده نبودن کفش در كنار انتخاب سایز مناسب بسیار مهم است.

كفش كودكان قبل از دبستان ترجیحا نباید بندی و جلو باز باشد و مچ باید محافظت شود. در سنین مدرسه، لایه رویه كفش اهمیت زیادی دارد. رویه‌های چرمی و كتانی بهترند چون تهویه مناسبی دارند. استفاده از جنس لاستیكی مناسب نیست چون پا عرق می‌كند و محیط مناسبی برای رشد قارچ است. رویه ‌کفش باید استحكام كافی داشته باشد و جلوی كفش 5/1-1 سانت و پشت آن 5/2-2 سانت بلند‌تر باشد. كف بیرونی كفش هم نباید لیز و لغزنده باشد و كف داخلی باید قوس كف‌پا را ‌(البته بعد از 5 سالگی) حمایت كند. قبل از این سن قوس کف‌پا به دلیل چربی و رشد ناکافی پا هنوز شکل نگرفته است. به‌طور کلی، كفش‌های ساق‌دار بهترین انتخاب برای کودکان‌اند.

والدین گاهی برای دختر بچه‌ها کفش‌های پاشنه‌دار انتخاب می‌کنند در حالی كه كودك قبل از 12 سالگی هرگز نباید كفش پاشنه بلند بپوشد. پوشیدن این نوع کفش‌ها ‌قبل از 12 سال می‌تواند عوارضی داشته باشد كه تا سا‌ل‌ها ادامه می‌یابد. مثلا پوشیدن كفش‌ پاشنه‌دار می‌تواند باعث درد در تمام نقاط بدن به‌خصوص در كشكك زانو و پشت زانو شود.

همچنین بر قوس طبیعی كمر اثر می‌گذارد و باعث كمردرد در سنین بالا می‌شود. در افرادی هم كه سابقه خانوادگی آرتروز شست پا دارند، پوشیدن كفش پاشنه‌دار این احتمال را در آینده افزایش می‌دهد. همیشه باید بین زیبایی و سلامت یکی را انتخاب کرد.

لباس‌هایی که نباید تن کودکان کرد

دكتر علی ناصح - فوق تخصص نوزادان، عضو هیات علمی دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی

طبع و لطافت كودكان به قدری زیاد است كه نیازی به پوشش زیبا ندارند. پوشش تنها وسیله‌ای است كه كودك را از گزند سرما و گرما و آسیب‌‌های پوستی دور می‌كند. گاهی والدینی را می‌بینم که به تن پسربچه‌شان کت و شلواری رسمی پوشانده‌اند که قدرت تحرک را از او گرفته یا ساقی تنگ پای دخترشان کرده‌اند و روی آن دامنی کوتاه ‌پوشانده‌اند که باعث عرق‌سوز شدن پای دختر بچه شده است. برای كودكان لباس‌های سبك و راحت انتخاب كنید. لباس کودک نباید به هیچ‌ عنوان تنگ، چسبان و از جنس مواد مصنوعی باشد.

در فصل گرم پوشیدن این نوع لباس‌ها ‌باعث تعریق و عرق سوختگی و بیماری‌های قارچی در كودك می‌شود. در فصل سرد نیز برای طولانی‌مدت لباس‌های سنگین تن كودك نکنید زیرا كرك و پشم لباس‌ها ‌باعث حساسیت و مشكل‌های تنفسی، سرفه، آبریزش بینی و... می‌شود. لباس‌های دست و پاگیر بلند و خیلی گشاد نیز می‌تواند باعث زمین خوردن کودک شود. علاوه بر این گاهی برای کنترل، پوشش اضافه مثل شلوارک زیر دامن اضافه می‌شود که درست نیست.

پوشاندن شلوار جین تنگ همراه كمربند ‌که تحرک را از کودک می‌گیرد یا شلوار كوتاه به‌خصوص در پسر بچه‌ها كه تحرك زیادی دارند در زمین آسفالت توصیه نمی‌شود. ضمنا پوشاندن شورت و شلوار تنگ به پسربچه‌ها به دلیل حرارت و فشاری که بر غدد جنسی و بیضه‌ها وارد می‌کند، بسیار آسیب‌رسان است. برخی والدین می‌گویند از زانوبند و مچ‌بند استفاده می‌کنیم اما این کار صحیح نیست ‌چون این ‌وسیله جلوی حركت مفاصل را می‌گیرد و خونرسانی بافتی را محدود می‌كند. کودک را در ساعت‌هایی که هوا روشن است اما تابش نور خورشید در بیشترین حد نیست 20 تا 25 دقیقه بیرون ببرید ‌تا ویتامینD موردنیاز بدنش تامین شود و به او لباس راحت سبک و خنک بپوشانید. اگر نور آفتاب شدید است، کلاه لبه‌دار، لباس آستین بلند و شلوار و زدن ضدآفتاب ‌برای كودك را فراموش نكنید.