در ماه پنجم بارداری چه می گذرد؟

مجله سیب سبز - نسرین خسروشاهی: در این ماه  باید خودتان را برای یك بازی تن‌به‌تن آماده كنید. ماه پنجم بارداری مساوی با حركات زیاد جنین است. جنین حالا الگوی خواب و فعالیت مشخصی دارد و حتی گاهی ممكن است با سكسكه‌هایش شما را غافلگیر كند. در این ماه شما به صورت واضح و مشخص تكان‌های جنین را حس می‌كنید. این اتفاق جزو ویژگی‌های مهم این ماه است به‌طوری كه در مراجعه به پزشك حتما از شما درباره حركات جنین سوال خواهد شد. این اتفاق مهم و تغییرات دیگری كه باید در این ماه انتظارشان را داشته باشید، همین‌جا با هم مرور می‌كنیم!

بدن‌تان چه تغییری می‌كند؟

در این ماه جنین شما به‌خصوص بعدازظهرهافعال‌تر می‌شود. شاید بتوانید حركات جنین و حتی لگد زدنش را در اوایل این ماه ببینید. در پایان این ماه جنین شما یك الگوی منظم از فعالیت و خواب خواهد داشت، شاید حتی زمانی كه شما تلاش می‌كنید استراحت كنید او فعالیت بیشتری داشته باشد. علائم فیزیكی شما در این ماه شامل موارد زیر است:

• خستگی، یبوست، سوزش معده، خونریزی بینی، خونریزی لثه‌ها، افزایش اشتها، تورم مچ پا، پادرد، رگ‌های واریسی، ترشحات سفید واژن، تنگی نفس، پشت درد و تغییرات رنگدانه پوست در این ماه ممكن است وجود داشته باشد.


• در اوایل این ماه ضربان قلب شما به منظور رساندن اكسیژن بیشتر به جنین، افزایش پیدا می‌كند.

• در هفته بیستم شما وارد نیمه دوم بارداری می‌شوید. ناف شما به سمت رحم كشیده می‌شود و به همین دلیل ممكن است فشار وارد كند. رحم در حال رشد به ریه‌ها و معده فشار وارد می‌كند و همین موضوع مشكلات تنفسی برای مادر ایجاد می‌كند.

• حالا دیگر شكم شما بزرگ شده و ممكن است هنگام بستن كمربند ایمنی ماشین اذیت شوید اما همچنان باید با این مشكل كنار بیایید. كمربند را زیر شكم و در راستای باسن و ران ببندید و آن را روی شانه‌تان قرار دهید نه زیر بازو. باز شدن كیسه هوا می‌تواند یك مشكل بالقوه تلقی شود بنابراین بهتر است تا آنجا كه امكان دارد در صندلی عقب بنشینید.

• سینه‌های شما همچنان بزرگ‌تر شده و نوك سینه‌های‌تان نرم‌تر می‌‌شود و نقطه‌های‌ریزی اطراف نوك سینه دیده می‌شود. این برجستگی‌ها غدد سباسه هستند كه چربی ترشح می‌كنند.

• هورمون‌هایی كه در این دوران ترشح می‌شوند ممكن است واریس ایجاد كرده و موجب درد پا شودند. برای كاهش رگ‌های واریسی بهتر است تا آنجا كه امكان دارد سرپا نایستید. البته به خاطر داشته باشید كه این رگ‌های واریسی بعد از تولد كوچولو كم‌كم ناپدید می‌شوند. در این حالت باید از پوشیدن جوراب‌های تنگ كه جریان خون پاها را مختل می‌كنند و باعث بزرگ شدن سیاهرگ‌های پا و ایجاد واریس می‌شوند، خودداری كنید.

• در این ماه و البته باقی دوران بارداری ممكن است به دلیل ادرار بیش از حد و ناراحتی شبانه دچار بی‌خوابی شوید. خستگی دوباره نمایان می‌شود ولی اگر میزان خستگی زیاد بود حتما به پزشك مراجعه كنید، چون ممكن است نشانه كم‌خونی باشد.

• از ماه پنجم به بعد ممكن است مایع زرد و شفافی كه آغوز نامیده می‌شود از سینه ترشح شود. این ترشحات ممكن است در اطراف نوك سینه بماند و خشك شود. در این حالت فقط با آب ولرم نوك سینه‌ها را شست‌وشو دهید، چراكه صابون و الكل باعث خشكی پوست و حتی زخم و ترك نوك سینه می‌شود.

• در اواسط این ماه ممكن است روی شكم‌تان احساس خارش داشته باشید كه بهتر است لباس‌های گشاد با الیاف طبیعی بپوشید و حتما از لوسیون برای چرب كردن استفاده كنید.

• مچ پای‌تان ممكن است شروع به تورم كند چون آب بیشتری را در خود نگه می‌دارد و در پایان روز این ورم بیشتر خواهد شد. كفش راحت بپوشید. اگر این حالت با سردرد، تغییرات بینایی یا درد شكمی همراه بود حتما پزشك را در جریان بگذارید، چون ممكن است نشانه‌ای از فشار خون بالا در دوران بارداری باشد.

• در اواخر این ماه بزرگ شدن رحم ممكن است با فشار به دنده پایین كمی احساس درد ایجاد كند كه برای تسكین آن باید از ماساژ استفاده كنید.

• هورمون‌ها ممكن است بینایی شما را تحت تاثیر قرار دهند و شما دیگر با لنزهای تماسی احساس راحتی نكنید، بنابراین توصیه ما این است كه در دوران بارداری از خریدن لنز خودداری كنید.

استروژن زیاد می‌شود

در طول ماه چهارم یا پنجم، ممكن است میل جنسی‌ افزایش ناگهانی بیابد. این طبیعی است چون در این دوره بدن استروژن زیادی تولید می‌كند. تخمدان‌ها در یك روز به اندازه سه سال یك زن غیرباردار استروژن تولید می‌كنند و از آنجا كه حالت تهوع و خستگی سه ماهه اول از بین رفته است، احساس تحریك بیشتری می‌كنید.

كوچولو چه شكلی است؟

در این دوره جنین رشد سریعی پیدا می‌كند و وزنش به حدود 250 گرم می‌رسد. در این مرحله یك ماده سفید پنیر مانند روی پوست جنین تشكیل می‌شود كه وظیفه این ماده حفاظت پوست جنین از مایع اطرافش است. در پایان این ماه موهای سر جنین شروع به رشد می‌كنند و اگر كودك دختر باشد رحم او شروع به ساخته شدن می‌كند. اگر شكم‌تان گاهی اوقات دچار حركات پرشی منظمی می‌شود، اصلا نگران نباشید چون ممكن است جنین شما در حال سكسكه باشد.

آزمایش‌های ماه پنجم

كارهایی كه پزشك در این ماه برای‌تان انجام می‌دهد تقریبا مشابه ماه گذشته است. متخصص زنان، وزن، فشار خون، ادرار، ضربان قلب جنین، اندازه و شكل رحم، ارتفاع  بالای رحم، تورم مچ پا و تغییرات بینایی را در شما بررسی خواهد كرد اما برخی از زنان در معرض خطر ممكن است آزمایشی به نام كوردوسنتز را به منظور تشخیص ناهنجاری‌های كروموزومی انجام دهند. در این آزمایش یك سوزن توخالی از طریق دیواره شكم مادر وارد ورید بندناف شده و نزدیك جفت مقداری از خون نوزاد را خارج می‌كند. این آزمایش حتما باید بعد از هفته 18 بارداری انجام شود چون باید اطمینان حاصل شود كه رگ‌های خونی به اندازه كافی برای خروج خون بزرگ هستند.

متورم می‌شوید

درحالی‌كه تورم در طول بارداری طبیعی به نظر می‌رسد اما تورم ناگهانی (كه به آن ادم می‌گویند) در ناحیه دست‌ها و صورت علامت شرایط خطرناكی است كه به آن پره اكلامپسی می‌گویند. مشخصات این وضعیت فشار خون بالا و وجود پروتئین در ادرار است. به همین دلیل است كه پزشك متخصص هر بار ادرار شما را آزمایش می‌كند. سردرد، مشكل در دید، حالت تهوع، درد شكمی و اضافه وزن ناگهانی از دیگر ویژگی‌های این شرایط است. اگر پره اكلامپسی بدون درمان رها شود منجر به اكلامپسی می‌شود كه فوق‌العاده برای مادر و جنین خطرناك است. هرچند به دلیل بررسی مداوم پزشك متخصص پره اكلامپسی سریع تشخیص داده شده و پایش انجام می‌شود. اگر تركیبی از این علائم را در خود احساس كردید منتظر وقت ملاقات بعدی نشوید و خیلی سریع با پزشك تماس بگیرید.


برای انجام ورزش مشورت كنید

باورهای زیادی درباره ورزش در طول بارداری وجود دارد، اینكه نباید ورزش شكمی انجام داد، وزنه بلند كرد و شدت انجام حركات باید بسیار كم باشد. البته دیدگاه‌های محافظه‌كارانه زیادی درباره ورزش در دوران بارداری در سراسر دنیا وجود دارد، حتی این روزها به بسیاری از خانم‌های باردار گفته می‌شود كه بار سنگین بلند نكنند. كاری كه باید انجام دهید این است كه امتحان كنید. اول با تمرین صحبت كردن شروع كنید.

ببینید می‌توانید حین ورزش صحبت كنید؟ اگر نه، ادامه ندهید. وقتی ورزش می‌كنید احساس فشار می‌كنید؟ اگر پاسخ مثبت است، ‌ادامه ندهید. بدون شك ورزش‌های شكمی زیادی به جز كرانچ و درازونشست هستند كه می‌توانند عضلات شكم شما را تقویت كنند بدون آنكه به جنین آسیبی وارد كنند. برای این كار باید با پزشك متخصص و مربیان ورزشی مشورت كنید.

كلسیم و منیزیم به بدن برسانید

هرچند در حال حاضر خوب غذا می‌خورید اما واقعا چقدر از غذایی كه می‌خورید كلسیم و منیزیم دارد؟ در این ماه این دو ماده معدنی نقش بسیار مهمی در سلامت جنین شما بازی می‌كنند چون جنین 30 گرم كلسیم از شما می‌گیرد كه بسیار بیشتر از چیزی است كه در مولتی‌ویتامین‌ها وجود دارد، بنابراین تلاش كنید این دو ماده را در رژیم غذایی‌تان بگنجانید . غذاهایی مانند كلم بروكلی، اسفناج و كلم سرشار از این دو ماده معدنی هستند.

انقباض‌ها را مهار كنید

حالا كه احساس می‌كنید رحم‌تان جمع شده و به سمت بالا رفته، ممكن است متحمل انقباض‌های نامنظمی شوید كه به‌طور طبیعی بدون درد هستند و به‌اصطلاح انقباض «براكستون هیكس» گفته می‌شوند. این انقباضات تمرینی به شما این امكان را می‌دهد كه وقتی در زایمان واقعی در معرض انقباضات قرار گرفتید، از قبل تجربه آن را داشته باشید. برای این انقباض‌ها بهتر است موارد زیر را انجام دهید:

• یك دوش آب گرم بگیرید یا یك دستمال یا حوله را گرم كنید و روی شكم قرار دهید.

• این انقباض به شما هشدار می‌دهد كه زیاد كار كرده‌اید، پس همین كه انقباض صورت گرفت، دست از كار بكشید و استراحت كنید.

• آب بخورید. آبرسانی به بدن می‌تواند این درد را كم كند اما یادتان باشد كه حتما مثانه‌تان را خالی كنید چون به رحم فشار می‌آورد و درد همچنان وجود خواهد داشت.

مجله سیب سبز - نسرین خسرو شاهی: با وجود آنكه بعد از گذشت یك ماه از بارداری‌تان ممكن است ندانید كه در حال مادر شدن هستید، اما تغییراتی در همین مدت در شما ایجاد شده است؛ تغییرات بدنی، هورمونی، عاطفی و. . . كه شما را به سمت مادر شدن می‌برد. بسیاری از خانم‌های باردار، با گذشت چهار هفته از حاملگی‌شان حالات مختلف جسمی و حتی روانی را تجربه می‌كنند كه انگیزه انجام تست بارداری را در آنها تقویت می‌كند. اگر شما هم با انجام چنین تستی فهمیده‌اید كه هشت ماه دیگر به دنیای مادران وارد می‌شوید، این مطلب را بخوانید.
 ما به شما می‌گوییم در ماه دوم بارداری حواس‌تان به چه چیزهایی باید باشد!
 

بدن‌تان چه تغییری كرده؟

برخی تغییراتی كه در ماه دوم در بدن‌تان اتفاق می‌افتد با ماه اول مشابه است. شما همچنان ممكن است احساس خستگی، تهوع، سرگیجه، تكرر ادرار، ویار غذایی یا حتی نوسانات خلقی داشته باشید. خیلی از شما در طول دوران بارداری به دلیل تغییرات هورمونی كه تجربه می‌كنید، سایز سینه‌های‌تان بزرگ‌تر می‌شود. بهتر است بدانید كه در ماه دوم هم این اتفاق می‌افتد و حتی ممكن است دور هاله سینه تیره‌تر از قبل شود. بنابراین هروقت احساس كردید با لباس زیر قبلی راحت نیستید، وقت آن است كه سایز بزرگ بخرید. یكی از ویژگی‌های بارداری حساسیت پوست است بنابراین باید در انتخاب لباس زیر دقت كافی داشته باشید تا پوست‌تان آسیب نبیند. علاوه بر تغییراتی كه از ماه قبل همراه خود دارید، ممكن است چند علامت دیگر نیز به آن اضافه شود كه برخی از آنها را با هم مرور می‌كنیم:

-  ترشحات واژن‌ در این شرایط ممكن است به رنگ سفید و رقیق باشد. درست است كه این حالت در اغلب موارد طبیعی است اما اگر مقدار آن زیاد باشد باید حتما با پزشك مشورت كنید چون این احتمال وجود دارد كه دچار عفونت شده باشید.

-   افزایش سطح هورمون‌ها می‌تواند باعث بروز آكنه در شما شود یا برعكس موجب شود پوستی لطیف و نرم داشته باشید. ضمن آنكه موهای‌تان در این ماه شروع به پرپشت شدن كرده و خیلی از مواقع شما را ذوق‌زده می‌كند.

-  ممكن است در این ماه دچار گرفتگی بینی شوید كه برای برطرف شدن آن بهتر است از یك مرطوب‌كننده استفاده كنید.

-  باز به همان دلایل هورمونی لثه‌های شما نرم‌تر از سابق خواهد بود و به همین دلیل باید در حفظ بهداشت دهان و دندان بیشتر تلاش كنید.

-  در ماه دوم  این احتمال وجود دارد كه ترشح بزاق شما بیش از حد باشد. برای این موضوع هیچ راهكار درمانی خاصی وجود ندارد ولی بهتر است مصرف غذاهای‌ نشاسته‌ای را كمتر كنید.

-  در این ماه تخمدان همچنان به تولید پروژسترون ادامه می‌دهد كه برای حفظ بارداری ضروری است، همین باعث می‌شود مقدار گردش خون در بدن افزایش یاید و شما احساس گرمای بیشتری نسبت به قبل داشته باشید.

- رحم شما در حال حاضر به اندازه یك پرتقال است و با اینكه جنین هم در حال حركت است، شما به اندازه كافی احساس راحتی خواهید كرد.

حواس‌تان به شكل خوابیدن‌تان باشد

دومین ماه بارداری ماهی است كه تازه خانم‌های باردار درباره علائم واقعی بارداری شروع به شكایت می‌كنند؛ علائمی مانند حالت تهوع، خستگی و حالاتی مانند این؛ اما این ماه مهم‌ترین زمان برای تمركز روی شكم‌تان است. اگر چه می‌دانید ارمغان بارداری داشتن شكمی بزرگ است اما بیشتر شما اطلاعی از شل شدن عضلات شكم‌تان ندارید. این شرایط باعث جدا شدن عضلات در طول دوران بارداری می‌شود كه نتیجه آن داشتن شكمی رگه‌رگه بعد از زایمان، كمردرد و ضعیف شدن لگن خاصره خواهد بود.

نگران نباشید، چون به راحتی می‌توانید با حركاتی كه انجام می‌دهید از این حالت پیشگیری كرده یا حداقل آن را ضعیف‌تر كنید. وقتی به پشت دراز می‌كشید قبل از بلند شدن حتما به یك طرف بچرخید و بعد بلند شوید. هنگام دراز كشیدن هم اول به پهلو دراز بكشید و بعد طاق‌باز شوید. هرگونه حركت كرانچ كه در باشگاه ورزشی انجام می‌دادید را حالا باید فراموش كنید. به جای آن تمركزتان را روی نشستن، ایستادن و به پهلو خوابیدن بدهید. البته در ماه دوم بارداری خبری از شكم برآمده نخواهد بود، اما اگر از همین ابتدا مراقبت‌های لازم را انجام دهید، مشكلی برای خود و جنین‌تان پیش نخواهد آمد.

بخور نخورهای ماه دوم

برای برخی افراد تهوع بخشی از بارداری محسوب می‌شود. اگر از ویار صبحگاهی رنج می‌برید این مسئله نه تنها صبح‌ها بلكه در طول روز هم ممكن است با شما همراه باشد اما به‌طور معمول بین هفته ششم تا شانزدهم برطرف می‌شود. بهتر است وعده‌های غذایی كم مانند كلوچه، میوه و. . . برای تسكین این حالت استفاده كنید.

-  وقت‌هایی كه قادر به خوردن هستید، تلاش كنید مواد مغذی بیشتری دریافت كنید، هر چند غذای مورد علاقه‌تان نباشد. دریافت پروتئین در هر وعده بیشتر از كربوهیدرات به كاهش تهوع كمك می‌كند.

-  میان وعده قبل از خواب بسیار كمك‌كننده است چون زمان شام تا صبحانه زیاد است و ممكن است قند خون افت پیدا كند برای همین وقتی بیدار می‌شوید احساس بیماری می‌كنید. سعی كنید مقداری وعده غذایی مخلوط از پروتئین و كربوهیدرات مانند كورنفلكس و شیر را قبل از خواب بخورید.

-  مصرف ویتامین 6B و استفاده از نمك كمتر می‌تواند به بهبود تهوع كمك كند. 100 تا 200 میلی‌گرم ویتامین 6B را به شكل پیرودوكسال پنج فسفات مصرف كنید؛ برای این كار كافی است برچسب مكملی را كه می‌خواهید مصرف كنید، بخوانید.

-  در این ماه استخوان‌های جنین شكل می‌گیرد و به همین دلیل می‌توانید روزی دو عدد بادام را كه منبع كلسیم است، پودر كرده و با شربت عسل مخلوط كنید و بخورید زیرا كلسیم‌سازی بالایی دارد.

-  امگا 3 چربی اشباع نشده‌ای است كه بدن قادر به تولید آن نیست اما برای داشتن سلامت جسمی و روانی به آن نیاز دارد. امگا3 در غذاهایی مانند دانه‌ها، ماهی و سبزی‌ها وجود دارد اما اغلب خانم‌ها مقدار كافی از آن را دریافت نمی‌كنند. جنین شما به امگا 3 نیاز دارد تا مغزش ساخته شود، شبكیه چشمش تشكیل شود و سیستم عصبی‌ او رشد كند. امگا 3 برای خودتان هم لازم است چون از زایمان زودرس‌تان جلوگیری می‌كند و خطر پره‌اكلامپسی (شرایطی كه با افزایش فشار خون و پروتئین ادرار همراه است) را كاهش داده و از افسردگی بعد از زایمان نیز پیشگیری می‌كند. اگر درباره میزان جیوه موجود در ماهی نگران هستید، می‌توانید این ماده را از منابع دیگر دریافت كنید. منابع غیر از ماهی، گردو، سبزی‌های با برگ تیره، روغن آفتابگردان و روغن كانولاست. مكمل‌هایی كه در این دوران استفاده می‌كنید هم امگا3 دارد.

-  اگر می‌خواهید قهوه بخورید مقدار آن نباید بیشتر از سه فنجان 150 میلی‌لیتری باشد.


از سقط نترسید

بسیاری از خانم‌ها در این ماه ترس از سقط دارند. براساس آمار، 50 درصد از بارداری‌ها در ماه دوم به سقط می‌انجامد. به همین دلیل بسیاری از خانم‌ها از بیان اینكه باردار هستند، اجتناب می‌كنند. دلایل زیادی برای سقط وجود دارد اما اغلب به دلیل مشكلات كرموزومی در ایجاد تخمك بارور این اتفاق می‌افتد كه از رشد طبیعی تخم پیشگیری می‌كند. اولین علامت سقط خونریزی است مثل اینكه عادت ماهانه شده باشید. اگر این اتفاق افتاد یا حتی احساس تب، ضعف یا كمر درد كردید حتما باید با پزشك مشورت كنید اما همه این علائم به این معنا نیست كه شما حتما سقط را تجربه خواهید كرد چون گاهی لكه‌بینی به دلیل لانه‌گزینی بوده و كاملا طبیعی است.

این ماه، ماه آزمایش است

دکتر نسرین زارع‌پور متخصص زنان و زایمان:

در ماه دوم شما اولین آزمایش‌ها را خواهید داشت. آزمایش ادرار و خون برای تایید بارداری، گروه خونی، غربالگری و شرایط خاصی كه می‌تواند حاملگی شما را تحت تاثیر قرار دهد، به پزشك كمك می‌كند درباره دیابت، عفونت ادراری و سایر بیماری‌ها بررسی لازم را انجام دهد. در این ماه حتما باید فشار خون شما اندازه‌گیری شود چون اگر فشار بالا باشد می‌تواند برای ادامه بارداری خطرناك باشد. انجام معاینه لگنی برای تایید بارداری و ارزیابی استخوان لگن و انجام پاپ اسمیر برای رد اختلالات گردن رحم و تشخیص عفونت، یكی دیگر از كارهایی است كه پزشك انجام می‌دهد.

حواس‌تان باشد كه هر نوع مشكل كوچك را باید با پزشك مطرح كنید چون ممكن است نیاز به مداخله داشته باشد یا یك مورد طبیعی باشد كه ذهن‌تان را بیخود مشغول كرده است. یادتان باشد در یك ورقه تمام علائمی كه به نظرتان عجیب می‌رسد، بنویسید كه در ملاقات با پزشك مطرح كنید. اگر احساس كردید در این ماه دوست دارید خاك یا یخ بخورید، حتما با پزشك مشورت كنید چون ممكن است این حالت نشانه كم‌خونی باشد.

سونوگرافی لازم است

از آنجا كه در هفته ششم تا هفتم بارداری قلب تشكیل می‌شود، انجام سونوگرافی الزامی است چون باید مشخص شود که قلب جنین تشكیل شده است. برخی اوقات چون بارداری دیرتر اتفاق می‌افتد ممكن است در سونوگرافی اول قلب تشخیص داده نشده و باعث نگرانی شود. در این حالا بعد از یكی دو هفته دوباره باید سونوگرافی انجام شود تا بارداری سالم تایید شود.