بازی هایی برای تقویت انگشتان کودکان

کودکان با بالارفتن سن این توانایی را دارند که خودشان قاشق را به دهان بگذارند، اشیای ریز را از روی زمین بردارند، نقاشی بکشند و قلم به دست بگیرند، اما تمام کودکان این مهارت ها را خود به خود به دست نمی آورند.

هفته نامه سلامت - ترجمه سمیه مقصودعلی: کودکان با بالارفتن سن این توانایی را دارند که خودشان قاشق را به دهان بگذارند، اشیای ریز را از روی زمین بردارند، نقاشی بکشند و قلم به دست بگیرند، اما تمام کودکان این مهارت ها را خود به خود به دست نمی آورند. در صورتی که فرزند شما دچار ضعف سرانگشتان دست یا اختلال در هماهنگی چشم و دست است، بازی ها و تمرین های زیر می تواند کمک کننده باشد:

ساخت کاردستی

کاردستی نه تنها باعث تقویت مهارت کار با سرانگشتان و هماهنگی چشم و دست می شود بلکه خلاقیت کودک را هم شکوفا می کند. کودک را دعوت کنید تا هنرنمایی کند و در این میان از وسایل مختلف با بافت های متفاوت مثل کاغذ، پارچه، پنبه، برگ، چوب و... کمک بگیرید. حتی می توانید تکنیک های مختلف را با هم ترکیب کنید و از کاغذ مچاله شده یا کولاژ استفاده کنید.

قیچی کردن

اجازه بدهید کودک کار با قیچی را فرا بگیرد. ابتدا کودک تنها می تواند خطوط صاف را قیچی کند اما به مرور یاد می گیرد اشکال هندسی را در آورد و همین کار نه تنها به افزایش خلاقیت در او کمک می کند بلکه مهارت های ظریف انگشتان و هماهنگی چشم و دست او را هم تقویت می کند. از فرزندتان بخواهید دور دست خودش روی کاغذ خط بکشد و بعد با قیچی آن را در آورد.

نقاشی کشیدن با قلم های درشت

برخی مدادرنگی ها و ماژیک ها از انواع معمولی قطورتر هستند. در صورتی که فرزندتان در گرفتن مشکل دارد از این نوع قلم ها استفاده کنی. بعد به مرور سایز مدادها را کوچک تر کرده و در نهایت از انواع چوبی با اندازه معمولی استفاده کنید.

نخ کردن

مهره و مرواریدهای گوناگون در سایزهای مختلف بخرید و از کودک بخواهید آنها را درون نخ کند و برای اعضای خانواده دستبند یا گردنبند درست کند. حتی می توانید از برخی مواد غذایی مثل انواعی از ماکارونی ها برای این کار استفاده کنید.

شمارش با دست

از کودک بخواهید با انگشتانش برایتان تا 5 بشمارد یا سکه ای را از روی میز به کمک شست و انگشت اشاره بردارد. می توانید از او بخواهید با 2 انگشت مرتب میز را لمس کنید. مثلا اول با شست و انگشت اشاره و بعد با شست و انگشت وسط و تا آخر. می توانید از کودک بخواهید نخی را دور یک انگشت بعد دور 2 انگشت و بعد 3 انگشت و در نهایت دور مچش بپیچد.

خانه سازی

لگوهایی با اندازه های متفاوت برای کودک بخرید و اجازه بدهید با آنها سرگرم باشد.

غذاخوردن با دست

شاید باور نکنید اما غذا خوردن با دست و به دهان بردن مواد غذایی و کندن آن با دندان همگی به تقویت عضلات سرانگشت کودکان کمک می کند. در 4 سالگی کودک شما باید بتواند با چاقو مواد خام را تکه کند. این کار به هماهنگی چشم و دست او کمک می کند پس اگر توانایی این کار را ندارد با او تمرین کنید.

باز کردن در بطری

تمام کودکان به این کار علاقه نشان می دهند. بطری هایی با سایزهای مختلف ر اختیار کودک بگذارید و اجازه دهید با باز کردن در آنها سر انگشتان خود را تقویت کند.

خمیربازی

خمیربازی، گل رس یا حتی خمیر نان در اختیار کودکتان بگذارید و اجازه دهید ابتدا اشکال ساده تری مثل توپ و مار و به مرور اشکال پیچیده تر و دوبعدی درست کند.

نقاشی کردن

نقاشی چه با دست چه قلمو چه اسفنج تمرین خوبی برای سرانگشتان کودکان است. سعی کنید به کودک ابزارهای مختلفی بدهید و او را با انواع تکنیک ها مثل آبرنگ، گواش، مدادرنگی، مدادشمعی و... آشنا کنید.

لباس پوشیدن

به کودک فرصت دهید تنهایی لباس پوشیدن را بیاموزد. ابتدا از پوشیدن جوراب، کفش، شلوار و لباس شروع کنید و به تدریج دکمه بستن و بالاکشیدن زیپ و بستن بند کفش را به کودک آموزش دهید.

آب بازی

آب بازی تمرین خوبی برای تقویت سرانگشتان کودکان است و درضمن می تواند در هماهنگی چشم و دست کودک تاثیرگذار باشد. در حمام به کودک ظروفی دهید تا آب را داخل آنها و از ظرفی درون ظرف دیگر بریزد. عروسک ها را به او بدهید تا حمام کند و آنها را بشوید.

انواع بازی کودکان

بازی عبارت است از هرگونه فعالیت جسمی یا ذهنی هدفدار که به صورت فردی یا گروهی انجام شود و موجب کسب لذت و برآورده شدن نیازهای کودک گردد. کودکان، نقاط قوت و ضعف خود از جمله تمایل به فرمان دادن یا فرمان بردن، تهاجم یا تسلیم، اجتماعی بودن یا منزوی بودن و همچنین احساسات دوستانه یا خصمانه، افسردگی یا شادی، امیال و آرزوهای خود را از طریق بازی نشان می دهند. کودکان به بازیهای متفاوتی می پردازند که هر کدام از بازیها نشان دهنده یکی از احساسات آنها می باشد. کودکان برای بیان رفتارهای پرخاشگرانه خود به بازیهایی می پردازند که در آن بتوانند با حمله و تخریب پدیده های عادی و معنوی راهی برای بروز خشم خود پیدا کنند. همچنین برای بیان آرزوها و امیال خود به رویا و تخیل می پردازند و برای رسیدن به هرآنچه که آرزو دارند خود را با بازیهای تخیلی سرگرم می کنند و سرانجام برای ساخت و پیدا کردن نقش مورد علاقه خود به بازیهای تقلیدی می پردازند. در ادامه انواع بازی کودکان شرح داده می شوند.

انـــــواع بـــــازی کودکـــــان

بازیهای جسمی:

بازیهای جسمی از قدیمی ترین انواع بازیها هستند. کودک برای خارج ساختن نیرو ( انرژی ) اضافی بدن خود و یا رهایی از خمودگی و خستگی، اوقاتی را به بازیهای جسمی اختصاص می دهد. از مشخصات این بازی، نیاز به محیط مخصوص بازی و توان جسمی کودک در اجرای بازی است. بازیهای جسمی می توانند هم به صورت گروهی و هم به صورت انفرادی و یا ترکیبی از هر دوی آنها انجام گیرند.

بازیهای تقلیدی:

کودک در هر دوره ای دست به بازیهای تقلیدی می زند. کودک در آغاز به تقلید نقش مطمئن دوستان، والدین، خواهران، برادران و کلا نزدیکان می پردازد و از ایفای نقش آنها، بزرگترین لذت و تجربه را به دست می آورد. در دوران دبستان بیشتر نقش مربیان و معلمان را ایفا می کند و هنگامی که به سن نوجوانی نزدیک می شود، الگوی رفتاری او نیز تغییر می یابد. از این سنین کودک ( نوجوان ) به تقلید رفتار همسالان خود می پردازد. در واقع از این زمان به بعد تقلید نقش از طرف کودک دیگر به عنوان بازی نیست، بلکه آغازی است برای چگونگی هم خوانی با گروههای اجتماعی و ایفای نقش واقعی زندگی.

بازیهای نمایشی:

مهمترین بازی که در آن احساسات، نیازها و عواطف کودکان می تواند بروز و ظهور کند، بازی نمایشی است. بازی نمایشی می تواند کمک کند تا کودک از خود مرکزی بیرون آید و متوجه بیرون خود شود و همچنین به کودک فرصت می دهد تا شخصیت درونی خود را آشکار کند. اگرچه بازیهای تقلیدی و نمایشی با هم مشترکند و در حقیقت بازی نمایشی خود نوعی از بازی تقلیدی است؛ اما نکته ظریف این جاست که در بازی تقلیدی، کودک سعی به تقلید نقش دارد، در حالیکه بازی نمایشی کودک علاوه بر تقلید نقش، انتظار خود از آن نقش را نیز بیان می دارد.

بازیهای نمادین:

بازیهای نمادین نقطه اوج بازی های کودکانه است که از حدود یک و نیم یا دو سالگی آغاز می شود و در پنج و شش سالگی به کمال خود می رسد، و تا هشت و نه سالگی نیز ادامه می یابد. در واقع، بازی نمادین زمانی آغاز می شود که کودک به تدریج زبان می گشاید و توانایی کاربرد علائم و نمادهای زبان را دارد. بازی های نمادین، با بازی های تقلیدی و نمایشی تفاوت دارد. در بازی های تقلیدی و نمایشی، کودک با استفاده از وسایل موجود به برون فکنی یا درون فکنی امیال و خواسته های خود می پردازد و از این طریق، به لذتی درونی و برونی دست می یابد و خود را از قید تنش ها رها می سازد. دربازی های تقلیدی و نمایشی، کودک سعی دارد به اشی و وسایل واقعی موجود در محیط خود دست پیدا کرده و با آن وسایل بازی کند اما در بسیاری از اوقات، محدودیت ها مانع دستیابی کودک به ابزار و وسایلی است که در بازی به آن نیاز دارد. در این مرحله است که کودک، برای حل مشکل خود، به بازی های نمادین روی می آورد و عناصری تازه وارد بازی کودکان می شوند. واقعیت ها تغییر شکل می یابند. اشیایی که وجود ندارند به وسیله اشیای دیگر به نمایش در می آیند.

بازیهای تخیلی:

بازیهای تخیلی ریشه در خلاقیت کودک دارند. تخیل کودک به مرور و همگام با رشد ذهنی او از مرحله بازیها خارج شده و به صحنه داستانها و گفتارهای کودک کشانده می شود.نظریه پردازان معتقدند رشد تخیل کودک در هنگام کودکی و از طریق بازی می تواند باعث گردد تا در زندگی بزرگسالی این کودکان تبدیل به هنرمندان، نویسندگان، نقاشان، مخترعین و کاشفانی بزرگ گردند.

بازیهای آموزشی:

بازیهای آموزشی، برای تقویت و رشد قوای حسی و ذهنی کودک می باشد. آنچه در بازیهای آموزشی مورد نظر است، چگونگی استفاده از بازی در رشد قوای حسی حرکتی و به فعالیت واداشتن کودک از طریق تمرین با وسایل بازی است. از جمله بازیهای آموزشی می توان از بازیهای دستی مثل پازل نام برد. نظارت مربیان و والدین در بازیهای آموزشی بسیار بااهمیت و حساس است؛ اما میزان این نظارت باید تا حدی محدود باشد. با این که هدف از انجام بازیهای آموزشی، بیشتر آموزش است تا بازی، اما جنبه بازی گونه بودن آن بایدحفظ شود. باید سعی شود کنترل اصلی در اختیار کودک بوده و جهت و مسیر آن را خود کودک تعیین کند، تنها هنر مربی یا والدین، هدایت جهت و مسیر بازی به صورت غیرمستقیم و غیرتحمیلی به سوی آموزش است.