از چه زمانی می‌توانم به فرزندم شیر گاو بدهم؟

مجله سیب سبز - آسا ابراهیمی: موضوع تازه‌ای نیست. سال‌های سال است که یکی از اصلی‌ترین نگرانی‌های مادران در گوشه و کنار دنیا، درست تغذیه کردن فرزندان‌شان است. درحالی که مادرهای چند نسل قبل به وزن اضافه کردن فرزندان‌شان بیشتر از هر چیز اهمیت می‌دادند، والدین امروزی تنها برای دیدن عدد بزرگ‌تری روی صفحه ترازو سراغ متخصصان تغذیه کودک نمی‌روند.

آنها خوب می‌دانند که تغذیه مناسب در سال‌های اول زندگی، کلید رشد مغزی فرزندان‌شان است و به‌همین دلیل همیشه نگران این هستند که با بی‌خبری‌شان از برخی نیازهای کودکان‌‌شان، در حق فرزند خود کوتاهی کنند. اگر شما هم مادر کودکی که در آستانه یک سالگی است، هستید، ‌احتمالا این روزها به افزودن شیر گاو به رژیم غذایی فرزندتان فکر می‌کنید و سوال‌های مختلفی در این مورد در ذهن‌تان چرخ می‌زند. ما در این مطلب به رایج‌ترین سوال‌های والدین درمورد زمان اضافه کردن شیر گاو به رژیم غذایی کودک و شیوه‌ای که برای شیر دوست شدن فرزندتان باید به آن رو بیاورید، پاسخ می‌دهیم.


چرا تا قبل از یک سالگی نباید به بچه‌ها شیر گاو داد؟

دلایل زیادی وجود دارد که متخصصان براساس آن دادن شیر گاو به بچه‌ها قبل از یک سالگی را توصیه نمی‌کنند. یکی از این دلایل، این است که بچه‌ها شیر گاو را به‌خوبی شیرخشک یا شیر مادر نمی‌توانند هضم کنند. در شیر گاو میزان زیادی پروتئین و مواد معدنی وجود دارد که پردازش‌شان برای کلیه نابالغ کودک شما می‌تواند سخت باشد. اما بیش از اندازه غنی بودن شیر گاو از پروتئین و مواد معدنی تنها دلیلی نیست که به‌خاطرش باید از ریختن آن در شیشه شیر کودک‌تان پرهیز کنید.

از آنجایی که در این شیر به اندازه نیاز کودک شما آهن، ویتامینC و دیگر مواد مغذی وجود ندارد، نمی‌توانید آن را یک تغذیه کامل برای فرزندتان به حساب بیاورید. مصرف شیرگاو توسط کودکان زیر یک سال می‌تواند آنها را به کم‌خونی و فقر آهن هم مبتلا کند یا به‌خاطر ایجاد مشکلات و حساسیت‌های گوارشی، باعث دیده شدن خون در مدفوع‌شان شود و البته گذشته از همه موارد، شیر گاو نمی‌تواند آن دسته از چربی‌هایی که فرزند زیر یک سال شما برای رشد به آنها نیاز دارد را دراختیارش بگذارد.

چرا نباید زود بچه‌ها را از شیر گرفت؟

درست است که بعد از یک ساله شدن کودک‌تان می‌توانید او را با شیر گاو تغذیه کنید اما معنای این توصیه، قطع شیر مادر یا شیرخشک دادن در این سن نیست و شما شیر گاو را تا چند ماه تنها به‌عنوان یک غذای کمکی باید به فرزندتان بدهید. اگر شاغل هستید یا به هر دلیل ساعاتی از روز در کنار کودک‌تان نیستید به‌جای اینکه به فکر گرفتن کودک‌تان از شیر و تامین نیازش با غذا بیفتید، باید راهی برای تغذیه او در زمان نبودن‌تان پیدا کنید.

کودک شما حق دارد تا آستانه دو سالگی با این شیوه تغذیه شود و اگر خودتان امکان شیر دادن به او را نداشتید، می‌توانید روی کمک شیرخشک‌های غنی شده‌ای که باتوجه به نیازش متخصص آن را به شما توصیه کرده، حساب کنید. البته اگر خودتان آنقدر شیر دارید که بتوانید آن را برای ساعات نبودن‌تان ذخیره کنید، دیگر نیازی به استفاده از شیرخشک باقی نخواهد ماند. کافی است به شیوه‌ای مطمئن و دور از میکروب شیرتان را بدوشید و در فریزر نگهداری کنید تا هر زمان که خواستید بتوانید کودک‌تان را با آن تغذیه کنید.

چرا باید در کنار شیر مادر شیر گاو به کودکان بدهیم؟

هر زمان که کودک‌تان به گفته متخصص برای خوردن شیر گاو آماده شد، می‌توانید بدون هیچ نگرانی هر روز چند فنجان از آن را به فرزند خود بدهید. یادتان نرود که شیر منبع مهمی برای دریافت کلسیم است و در ایجاد دندان‌ها و استحکام استخوان‌ها به کودک کمک می‌کند. بچه‌هایی که از شیر تغذیه می‌کنند آنچه برای انعقاد خون و رشد عضلات به آن نیاز دارند را دریافت می‌کنند. گذشته از این، شیر یکی از معدود منابع دریافت ویتامینD برای کودکان است و مصرفش به بدن در جذب بهتر کلسیم کمک می‌کند و برای رشد استخوان‌ها ماده‌ای کلیدی به‌شمار می‌آید.

شیر پروتئین‌های لازم برای رشد را دراختیار کودک شما می‌گذارد و حتی با تامین نیاز او به کربوهیدرات، به او برای فعالیت‌های روزانه‌اش انرژی می‌دهد. بررسی‌ها نشان می‌دهد بچه‌هایی که با شیر خوردن میانه خوبی دارند در آینده کمتر به مشکلاتی از قبیل فشار خون بالا، سکته مغزی، سرطان روده بزرگ و شکستگی لگن دچار می‌شوند.

بچه‌های نوپا چقدر باید شیر بخورند؟

درحالی که برخی والدین تصور می‌کنند هرچه بیشتر کودک‌شان را از یک ماده غذایی تغذیه کنند، به رشد بهتر او کمک می‌کنند، آکادمی کودکان آمریکا می‌گوید بچه‌های نوپا با نوشیدن روزانه 2 تا 2/5فنجان شیر می‌توانند نیاز‌شان به کلسیم و ویتامینD را تامین کنند. اما تصور نکنید با دادن بیشتر از این میزان شیر به کودک نوپای‌تان محکم کاری کرده و سلامتش را تضمین می‌کنید.

شما نباید به کودک‌تان در این دوره بیشتر از 3فنجان شیر در روز بدهید، چراکه با چنین کاری در معده او جایی برای دیگر مواد غذایی نمی‌گذارید و میلش به خوردن خوراکی‌های دیگر را ازبین می‌برید. اگر کودک‌تان تشنه است، به‌جای اینکه هر بار به او شیر تعارف کنید، تشنگی‌اش را با دادن آب برطرف کنید و بیش از اندازه این ماده غذایی را به بدنش وارد نکنید. باور کنید بیش از اندازه مصرف کردن یک ماده غذایی به‌جای اینکه فایده‌های بیشتری به فرزندتان برساند، سلامتش را تهدید می‌کند.

می‌توانم به کودکم شیر کم‌چرب بدهم؟

در اغلب موارد نه! بچه‌ها در این سن به چربی موجود در شیر‌های کامل نیاز دارند و برای اینکه فرزندتان به اندازه کافی وزن بگیرد یا بتواند به میزان کافی ویتامینA و D موجود در شیر را جذب کند، باید دور شیرهای کم‌چرب را خط بکشید. در اغلب شیرهای بدون چربی، حجم زیادی از پروتئین‌ها و مواد معدنی وجود دارد که هضم‌شان برای کودک‌تان دشوار است و شاید تنها بعد از دو ساله شدن فرزندتان پس از مشورت با پزشک، بتوانید او را با شیرهای کم‌چرب تغذیه کنید.

البته در این مورد استثناهایی هم وجود دارد. اگر کودک‌تان به‌شدت دچار اضافه‌وزن یا چاقی است یا اینکه در خانواده‌تان احتمال ابتلا به چاقی، کلسترول بالا یا بیماری قلبی- عروقی وجود دارد، می‌توانید پس از مشورت با پزشک برای تغذیه او با شیر کم‌چرب اقدام کنید.


فرزندم شیر گاو را دوست ندارد، چه کار کنم؟

بعضی بچه‌ها نمی‌توانند با طعم شیر گاو کنار بیایند یا بیش از اندازه سرد یا داغ بودنش را دوست ندارند. اگر کودک شما هم از این دسته است، در ابتدا می‌توانید شیر گاو را با کمی شیر مادر یا شیرخشک مخلوط کنید تا طعم آشناتری پیدا کند. گذشته از این قبل از دادن شیر به کودک‌تان آن را چند دقیقه بیرون از یخچال بگذارید تا دمایش به دمای محیط نزدیک شود. شاید نوشیدن دو فنجان شیر گاو در روز برای کودک‌تان آسان نباشد اما شما می‌توانید با روش‌های ساده‌ای این میزان شیر را به بدن او برسانید.

مثلا در پوره سیب‌زمینی یا غذاهای کمکی‌اش شیر بریزید و با مخلوط کردنش با طعم‌های دیگر، میل کودک‌تان برای خوردن آن را بیشتر کنید. اگر چرخی در سایت‌های مختلف بزنید، می‌توانید کلی دستور غذایی ساده که در طبخ‌شان از شیر استفاده شده را پیدا کنید و برای کودک‌تان خوراکی‌های خوشمزه و رنگارنگی درست کنید و به مرور او را با شیر خوردن آشتی دهید.

چرا فرزندم با هیچ یک از فرآورده‌های لبنی کنار نمی‌آید؟ آیا او گیاهخوار است؟

برخی آلرژی‌هایی که کودکان به آن دچار می‌شوند، می‌تواند هضم لبنیات گاوی را برای‌شان دشوار کند. حدود دو تا سه درصد بچه‌ها به این آلرژی دچار می‌شوند و به‌همین دلیل شاید بهتر باشد واکنش‌های دقیق فرزندتان به اولین وعده شیری که می‌خورد را روی کاغذ بنویسید و در موردش با پزشک او مشورت کنید.

اگر صورتش جوش می‌زند، بی‌قرار شده و دچار ریفلاکس شدید می‌شود، در مدفوعش خون وجود دارد، اسهال و استفراغ آزارش می‌دهد، اگزما، کهیر و جوش اطراف دهان و چانه‌اش دیده می‌شود یا اگر گرفتگی مزمن بینی، آبریزش بینی، سرفه، خس‌خس سینه یا مشکلات تنفسی آزارش می‌دهد احتمالا او هم به آلرژی مبتلاست و باید تا مدتی نیازهای غذایی‌اش را از طریق محصولات دیگر تامین کند.

کودکانی که به این آلرژی دچار هستند، نه‌تنها از شیر گاو بلکه از دیگر محصولات لبنی مثل خامه و کره هم نباید تغذیه شوند. پس موضوع را جدی بگیرید و حتما با متخصص مشورت کنید. شاید در صورت قطعی شدن ابتلای او به چنین آلرژی، پزشک برایش مصرف شیر سویا یا گزینه‌های دیگر را توصیه کند، اما تصور نکنید هر چه بیشتر به او شیرگاو بدهید، بیماری‌اش زودتر برطرف می‌شود.

باکتری‌های خطرآفرین

به او شیر  غیرپاستوریزه بدهم؟

شیرهای غیرپاستوریزه، گاهی با روش‌های خانگی خالی از میکروب‌ها و باکتری‌های مضر نمی‌شوند و می‌توانند سلامت و حتی در مواردی جان فرزند شما را تهدید کنند. پس توصیه‌های قدیمی‌ها که فکر می‌کنند هرچه یک محصول کمتر توسط متخصصان آن حوزه دستکاری و پردازش شود، مفیدتر است را از گوش‌تان بیرون کنید و بیشتر به روش‌های علمی اعتماد کنید.