منتخب سخنان امام علی علیه السلام

 

 

 

 

روش زندگی با مردم : با مردم آنگونه معاشرت كنید، كه اگر مردید بر شما اشك ریزند، و اگر زنده ماندید، با اشتیاق سوی شما آیند. (حكمت 10)

روش برخورد با دشمن: اگر بر دشمنت دست یافتی، بخشیدن او را شكرانة پیروزی قرار ده. (حكمت 11)

آیین دوست یابی : ناتوان ترین مردم كسی است كه در دوست یابی ناتوان است، و از او ناتوان تر آن كه دوستان خود را از دست بدهد. (حكمت 12)

 

روش استفادة از نعمت ها : چون نشانه های نعمت پروردگار آشكار شد، با ناسپاسی نعمت ها را از خود دور نسازید. (حكمت 13)

روش یاری كردن مردم :از كفارة گناهان بزرگ، به فریاد مردم رسیدن، و آرام كردن مصیبت دیدگان است.(حكمت 24)

ترس از خدا در فزونی نعمت ها : ای فرزند آدم ! زمانی كه خدا را می بینی كه انواع نعمت ها را به تو می رساند تو در حالی كه معصیت كاری، بترس.(حكمت 25)

اعتدال در بخشش و حسابرسی : بخشنده باش اما زیاده روی نكن، در زندگی حسابگر باش اما سخت گیر مباش. (حكمت 33)

ضرورت ترك آداب جاهلی : (در سر راه صفین دهقانان شهر انبار تا امام را دیدند پیاده شده، و پیشاپیش آن حضرت می دویدند. فرمود: چرا چنین می كنید؟ گفتند: عادتی است كه پادشاهان خود را احترام می كردیم، فرمود: )به خدا سوگند ! كه امیران شما از این كار سودی نبردند، و شما در دنیا با آن خود را به زحمت می افكنید و در آخرت دچار رنج و زحمت می گردید، و چه زیانبار است رنجی كه عذاب در پی آن باشد، و چه سودمند است آسایشی كه با آن، امان از آتش جهنم باشد.(حكمت 37)

 

ارزش ها و آداب معاشرت با مردم : به فرزندش امام حسن فرمود: پسرم ! چهار چیز از من یاد گیر (در خوبی ها)، و چهار چیز به خاطر بسپار (هشدارها)، كه تا به آنها عمل می كنی زیان نبینی:

الف- خوبی ها

1- همانا ارزشمند ترین بی نیازی عقل است، 2- و بزرگ ترین فقر بی خردی است، 3- و ترسناك ترین تنهایی خود پسندی است، 4- و گرامی ترین ارزش خانوادگی، اخلاق نیكوست.

ب- هشدارها

1- پسرم ! از دوستی با احمق بپرهیز، چرا كه می خواهد به تو نفعی رساند اما دچار زیانت می كند.

2- از دوستی با بخیل بپرهیز، زیرا آنچه را كه سخت به آن نیاز داری از تو دریغ می دارد.

3- و از دوستی با بدكار بپرهیز، كه با اندك بهایی تو را می فروشد.

4- و از دوستی با دروغگو بپرهیز، كه او به سراب ماند، دور را به تو نزدیك، و نزدیك را دور می نمایاند.(حكمت 38)

 

جایگاه واجبات و مستحبات : عمل مستحب انسان را به خدا نزدیك نمی گرداند اگر به واجب زیان رساند.(حكمت 39)

 

 

 

ویدیو مرتبط :
نامه 10 نهج البلاغه - سخنان امام علی علیه السلام

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

سخنان امام هادی علیه السلام

سخنان امام هادی علیه السلام
جبران نقص
لبعض موالیه: عاتب فلانا و قل له: ان الله اذا أراد بعبد خیرا اذا عوتب قبل. [تحف العقول، ص 481.]
امام علی النقی علیه‏السلام به یکی از دوستانش فرمود:
فلانی را توبیخ کن و به او بگو: خداوند چون خیر بنده‏ای خواهد، هرگاه توبیخ شود، بپذیرد. [و در صدد جبران نقص خود برآید].
 جایگاه اجابت دعا
ان لله بقاعا یحب أن یدعی فیها فیستجیب لمن دعاه و الحیر منها. [همان، ص 482] .
خدا را بقعه‏هاست که دوست دارد در آنها دعا شود تا دعای کسی را که وی را خوانده است به اجابت رساند، و بارگاه امام حسین علیه‏السلام از آن جمله باشد.
 خدا ترسی
من اتقی الله یتقی، و من أطاع الله یطاع، و من أطاع الخالق لم یبال سخط المخلوقین، و من أسخط الخالق فلییقن أن یحل به سخط المخلوقین. [پیشین، ص 482] .
هر کس از خدا بترسد، مردم از او بترسند، و هر که خدا را اطاعت کند، از او اطاعت کنند، و هر که مطیع آفریدگار باشد، باکی از خشم آفریدگان ندارد، و هر که خالق را به خشم آورد، باید یقین کند که به خشم مخلوق دچار می‏شود.
 اطاعت خیرخواه
من جمع لک وده و رأیه فاجمع له طاعتک. [همان، ص 483.].
هر که دوستی و نظر نهایی‏اش را برای تو همه جانبه گرداند، طاعتت را برای او همه جانبه گردان.
 اوصاف پروردگار
ان الله لا یوصف الا بما وصف به نفسه. و أنی یوصف الذی تعجز الحواس أن تدرکه و الأوهام أن تناله و الخطرات أن تحده و الأبصار عن الاحاطة به؟!
نأی فی قربه و قرب فی نأیه. کیف الکیف بغیر أن یقال: کیف. و أین الأین بلا أن یقال: أین. هو منقطع الکیفیة و الأینیة، الواحد الأحد، جل جلاله و تقدست أسماؤه. [همان، ص 482. ] .
بی‏گمان که خدا، جز بدانچه خودش را وصف کرده، وصف نشود. کجا وصف شود آنکه حواس از درکش عاجز است، و تصورات به کنه او پی نبرند، و در دیده‏ها نگنجد؟ او با همه نزدیکی‏اش دور است و با همه دوری‏اش نزدیک. کیفیت و چگونگی را پدید کرده، بدون اینکه خود کیفیت و چگونگی داشته باشد. مکان را آفریده بدون اینکه خود مکانی داشته باشد. او از چگونگی و مکان برکنار است. یگانه‏ی یکتاست، شکوهش بزرگ و نامهایش پاکیزه است.  
 اثر بخش خداست، نه روزگار
لا تعد و لا تجعل للأیام صنعا فی حکم الله. [تحف العقول، ص 483. ] .
از حد خود تجاوز نکن و برای روزگار هیچ اثری در حکم خدا قرار نده.   
نتیجه‏ی بی‏اعتنایی به مکر خدا
من أمن مکر الله و ألیم أخذه، تکبر حتی یحل به قضاؤه و نافذ أمره، و من کان علی بینة من ربه هانت علیه مصائب الدنیا و لو قرض و نشر. [همان، ص 483] .
هر که از مکر خدا و مؤاخذه‏ی دردناکش آسوده زید، تکبر پیشه کند تا قضای خدا و امر نافذش او را فراگیرد، و هر که بر طریق خداپرستی، محکم و استوار باشد، مصائب دنیا بر وی سبک آید و اگر چه مقراض شود و ریز ریز گردد.
 تقیه
لو قلت ان تارک التقیة کتارک الصلوة لکنت صادقا. [همان، ص 483.  ] .
اگر بگویم کسی که تقیه را ترک کند مانند کسی است که نماز را ترک کرده، هر آینه راست گفته‏ام.
 شکر و شاکر
الشاکر أسعد بالشکر منه بالنعمة التی أوجبت الشکر لأن النعم متاع و الشکر نعم و عقبی. [تحف العقول، ص 483.] .
شخص شکرگزار، به سبب شکر، سعادتمندتر است تا به سبب نعمتی که باعث شکر او شده است؛ زیرا نعمت‏ها کالای دنیایند ولی شکر، هم نعمت دنیاست و هم نعمت آخرت.
 دنیا جایگاه آزمایش
ان الله جعل الدنیا دار بلوی و الآخرة دار عقبی و جعل بلوی الدنیا لثواب الآخرة سببا و ثواب الآخرة من بلوی الدنیا عوضا. [همان، ص 483] .
همانا که خداوند دنیا را سرای امتحان و آزمایش ساخته و آخرت را سرای رسیدگی قرار داده است، و بلای دنیا را وسیله‏ی ثواب آخرت، و ثواب آخرت را عوض بلای دنیا قرار داده است.
ستمکار بردبار
ان الظالم الحالم یکاد أن یعفی علیه بحلمه. و ان المحق السفیه یکاد أن یطفی‏ء نور حقه بسفهه. [همان، ص 483.] .
به راستی ستمکار بردبار، بسا که به وسیله‏ی حلم و بردباری خود از ستمش گذشت شود، و حقدار نابخرد بسا که به سفاهت خود نور حق خویش را خاموش گرداند.
 آدم بی‏شخصیت
من هانت علیه نفسه فلا تأمن شره. [تحف العقول، ص 483.] .
هر که خود را سبک شمارد از گزند او ایمن مباش.   
 دنیا جایگاه سود و زیان
ألدنیا سوق ربح فیها قوم و خسر آخرون. [همان، ص 483.] .
دنیا بازاری است که گروهی در آن سود برند و دسته‏ای زیان ببینند.
 حسد و خودخواهی
ألحسد ماحق الحسنات، و الزهو جالب المقت، و العجب صارف عن طلب العلم وداع الی الغمط و الجهل، و البخل أذم الأخلاق و الطمع سجیة سیئة. [مسند الامام الهادی، ص 302.] .
حسد، نیکویی‏ها را نابود سازد، و دروغ، دشمنی آورد، و خودپسندی، مانع از طلب دانش و خواهنده‏ی خواری و جهل گردد، و بخل، ناپسندیده‏ترین خلق و خوی است، و طمع، خصلتی ناروا و ناشایست است.
پرهیز از تملق
قال أبوالحسن الثالث علیه‏السلام لرجل و قد أکثر من افراط الثناء علیه: أقبل علی شأنک، فان کثرة الملق یهجم علی الظنة و اذا حللت من أخیک فی محل الثقة، فاعدل عن الملق الی حسن النیة. [مسند الامام الهادی، ص 302.] .
امام هادی علیه‏السلام به کسی که در ستایش از ایشان افراط کرده بود فرمودند:
از این کار خودداری کن که مدح و ثنای بسیار، بدگمانی به بار می‏آورد و اگر اعتماد برادر مؤمنت از تو سلب شد از تملق او دست بردار و حسن نیت نشان ده.   
 جایگاه حسن ظن و سوء ظن
اذا کان زمان العدل فیه أغلب من الجور فحرام أن یظن بأحد سوء حتی یعلم ذلک منه، و اذا کان الجور أغلب فیه من العدل فلیس لأحد أن یظن بأحد خیرا ما لم یعلم ذلک منه. [همان، ص 304.] .
هر گاه در زمانه‏ای عدل بیش از ظلم رایج باشد، بدگمانی به دیگری حرام است، مگر آن که [آدمی] بدی از کسی ببیند. و هر گاه در زمانه‏ای ظلم بیش از عدل باشد، تا وقتی که [آدمی] خیری از کسی نبیند، نباید به او خوشبین باشد.
بهتر از نیکی و زیباتر از زیبایی
خیر من الخیر فاعله، و أجمل من الجمیل قائله، و أرجح من العلم حامله، و شر من الشر جالبه، و أهول من الهول راکبه. [مسند الامام الهادی، ص 304.] .
بهتر از نیکی، نیکوکار است، و زیباتر از زیبایی، گوینده‏ی آن است، و برتر از علم، حامل آن است، و بدتر از بدی، عامل آن است، و وحشتناک‏تر از وحشت، آورنده‏ی آن است.
توقع بیجا
لا تطلب الصفا ممن کدرت علیه، و لا الوفاء لمن غدرت به، و لا النصح ممن صرفت سوء ظنک الیه، فانما قلب غیرک کقلبک له. [همان، ص 305]  
از کسی که بر او خشم گرفته‏ای، صفا و صمیمیت مخواه، و از کسی که به وی خیانت کرده‏ای وفا مطلب، و از کسی که به او بدبین شده‏ای انتظار خیرخواهی نداشته باش، که دل دیگران برای تو همچون دل تو برای آنهاست.
 برداشت نیکو از نعمت‏ها
ألقوا النعم بحسن مجاورتها و التمسوا الزیادة فیها بالشکر علیها، واعلموا أن النفس أقبل شی‏ء لما أعطیت و أمنع شی‏ء لما منعت. [همان، ص 305.] .
نعمت‏ها را با برداشت خوب از آنها به دیگران ارائه دهید و با شکرگزاری افزون کنید، و بدانید که نفس آدمی رو آورنده‏ترین چیز است به آنچه به او بدهی، و بازدارنده‏ترین چیز است از آنچه که از او بازداری.
خشم به زیردستان
ألغضب علی من تملک لؤم. [مسند الامام الهادی، ص 304.] .
خشم بر زیردستان از پستی است.  

منبع:imamhadi-fa.blogfa.com